[Wat volgt is een stuk uit 2013 van de opmerkelijke, nu 94-jarige Noam Chomsky, waarin hij naar een toekomst kijkt die – van het laatste verwoestende nieuws over klimaatverandering tot de heropleving van de nucleaire angsten dankzij de oorlog in Oekraïne – maar al te belangrijk is. het moment. Dit stuk is aangepast (met de hulp van Noam Chomsky) van een online video-interview gedaan door de website Wat, dat zich toelegt op het integreren van kennis uit verschillende vakgebieden met als doel het evenwicht tussen het individu, de samenleving en het milieu te bevorderen.]
Wat zal de toekomst waarschijnlijk brengen? Een redelijk standpunt zou kunnen zijn om te proberen de menselijke soort van buitenaf te bekijken. Dus stel je voor dat je een buitenaardse waarnemer bent die probeert uit te vinden wat hier gebeurt, of stel je voor dat je over 100 jaar een historicus bent – ervan uitgaande dat er over 100 jaar historici zijn, wat niet vanzelfsprekend is – en je kijkt terug op wat er vandaag gebeurt. Je zou iets heel opmerkelijks zien.
Voor het eerst in de geschiedenis van de menselijke soort hebben we duidelijk het vermogen ontwikkeld om onszelf te vernietigen. Dat is al zo sinds 1945. Nu wordt eindelijk erkend dat er meer langetermijnprocessen zijn, zoals de vernietiging van het milieu, die in dezelfde richting leiden, misschien niet tot totale vernietiging, maar in ieder geval tot de vernietiging van het vermogen tot een fatsoenlijk bestaan.
En er zijn nog andere gevaren, zoals pandemieën, die te maken hebben met mondialisering en interactie. Er zijn dus processen gaande en instellingen zijn aanwezig, zoals kernwapensystemen, die zouden kunnen leiden tot een ernstige klap voor, of misschien wel de beëindiging van, een georganiseerd bestaan.
Hoe je een planeet kunt vernietigen zonder echt te proberen
De vraag is: wat doen mensen eraan? Niets hiervan is een geheim. Het is allemaal volkomen open. Sterker nog, je moet je best doen om het niet te zien.
Er zijn diverse reacties geweest. Er zijn mensen die hun best doen om iets aan deze bedreigingen te doen, en anderen die actie ondernemen om ze te laten escaleren. Als je kijkt naar wie ze zijn, zou deze toekomstige historicus of buitenaardse waarnemer inderdaad iets vreemds zien. De minst ontwikkelde samenlevingen, de inheemse bevolking, of de overblijfselen daarvan, tribale samenlevingen en eerste naties in Canada, proberen deze bedreigingen te verzachten of te overwinnen. Ze hebben het niet over een kernoorlog, maar over een milieuramp, en ze proberen er echt iets aan te doen.
In feite zijn er over de hele wereld – Australië, India, Zuid-Amerika – gevechten gaande, soms oorlogen. In India woedt een grote oorlog over de directe vernietiging van het milieu, waarbij tribale samenlevingen zich proberen te verzetten tegen de winning van hulpbronnen, die lokaal uiterst schadelijk zijn, maar ook wat betreft de algemene gevolgen ervan. In samenlevingen waar inheemse bevolkingsgroepen invloed hebben, nemen velen een krachtig standpunt in. Het sterkste van alle landen op het gebied van de opwarming van de aarde bevindt zich in Bolivia, dat een inheemse meerderheid heeft en grondwettelijke vereisten heeft die de ‘rechten van de natuur’ beschermen.
Ecuador, dat ook een grote inheemse bevolking heeft, is de enige olie-exporteur die ik ken en waar de regering hulp zoekt om die olie in de grond te houden, in plaats van deze te produceren en exporteren – en de grond is waar die zou moeten zijn.
De Venezolaanse president Hugo Chavez, die onlangs stierf en het voorwerp was van spot, belediging en haat in de hele westerse wereld, woonde een paar jaar geleden een zitting van de Algemene Vergadering van de VN bij, waar hij allerlei soorten spot uitlokte omdat hij George W. Bush een duivel. Hij hield daar ook een toespraak die best interessant was. Natuurlijk is Venezuela een belangrijke olieproducent. Olie is vrijwel hun gehele bruto binnenlands product. In die toespraak waarschuwde hij voor de gevaren van het overmatig gebruik van fossiele brandstoffen en drong hij er bij producerende en consumerende landen op aan om samen te komen en manieren te bedenken om het gebruik van fossiele brandstoffen terug te dringen. Dat was behoorlijk verbazingwekkend van de kant van een olieproducent. Weet je, hij was deels Indiaas, met een inheemse achtergrond. In tegenstelling tot de grappige dingen die hij deed, werd dit aspect van zijn daden bij de VN zelfs nooit gerapporteerd.
Aan het ene uiterste heb je dus inheemse, tribale samenlevingen die proberen de race naar een ramp te keren. Aan het andere uiterste racen de rijkste en machtigste samenlevingen in de wereldgeschiedenis, zoals de Verenigde Staten en Canada, op volle kracht vooruit om het milieu zo snel mogelijk te vernietigen. In tegenstelling tot Ecuador en inheemse samenlevingen over de hele wereld willen ze met alle mogelijke snelheid elke druppel koolwaterstoffen uit de grond halen.
Beide politieke partijen, president Obama, de media en de internationale pers lijken met groot enthousiasme uit te kijken naar wat zij ‘een eeuw van energie-onafhankelijkheid’ voor de Verenigde Staten noemen. Energieonafhankelijkheid is een vrijwel betekenisloos concept, maar zet dat terzijde. Wat ze bedoelen is: we hebben een eeuw de tijd om het gebruik van fossiele brandstoffen te maximaliseren en bij te dragen aan de vernietiging van de wereld.
En dat is vrijwel overal het geval. Toegegeven, als het om de ontwikkeling van alternatieve energie gaat, doet Europa iets. Ondertussen zijn de Verenigde Staten, het rijkste en machtigste land in de wereldgeschiedenis, het enige land onder misschien wel 100 relevante landen dat geen nationaal beleid heeft om het gebruik van fossiele brandstoffen te beperken, dat zelfs geen doelstellingen op het gebied van hernieuwbare energie heeft. . Het is niet omdat de bevolking het niet wil. Amerikanen zitten vrij dicht bij de internationale norm wat betreft hun bezorgdheid over de opwarming van de aarde. Het zijn institutionele structuren die verandering blokkeren. De zakelijke belangen willen dit niet en zijn overweldigend machtig in het bepalen van het beleid. Er ontstaat dus een grote kloof tussen de mening en het beleid over veel kwesties, waaronder deze.
Dus dat is wat de toekomstige historicus – als die er is – zou zien. Hij zou ook de wetenschappelijke tijdschriften van vandaag kunnen lezen. Zowat iedereen die je opent, heeft een somberder voorspelling dan de vorige.
‘Het gevaarlijkste moment uit de geschiedenis’
Het andere probleem is een nucleaire oorlog. Het is al lang bekend dat als er een eerste aanval zou plaatsvinden door een grote macht, zelfs zonder vergelding, deze waarschijnlijk de beschaving zou vernietigen alleen al vanwege de gevolgen van de nucleaire winter die zouden volgen. Je leest erover in de Bulletin van atoomwetenschappers. Het wordt goed begrepen. Het gevaar is dus altijd veel groter geweest dan we dachten.
We zijn zojuist de vijftigste verjaardag van de Cubaanse rakettencrisis gepasseerd, die door historicus Arthur Schlesinger, de adviseur van president John F. Kennedy, “het gevaarlijkste moment in de geschiedenis” werd genoemd. Wat het was. Het was een close call, en ook niet de enige keer. In sommige opzichten is het ergste van deze grimmige gebeurtenissen echter dat de lessen niet zijn geleerd.
Wat er tijdens de raketcrisis van oktober 1962 gebeurde, is zo verheerlijkt dat het lijkt alsof daden van moed en bedachtzaamheid in overvloed aanwezig waren. De waarheid is dat de hele aflevering bijna krankzinnig was. Er was een moment, toen de rakettencrisis zijn hoogtepunt bereikte, dat Sovjet-premier Nikita Chroesjtsjov een brief aan Kennedy schreef waarin hij aanbood de crisis op te lossen door een openbare aankondiging van een terugtrekking van Russische raketten uit Cuba en Amerikaanse raketten uit Turkije. Eigenlijk wist Kennedy destijds niet eens dat de VS raketten in Turkije hadden. Ze werden hoe dan ook teruggetrokken, omdat ze werden vervangen door dodelijkere Polaris-kernonderzeeërs, die onkwetsbaar waren.
Dat was dus het aanbod. Kennedy en zijn adviseurs hebben het overwogen – en afgewezen. Destijds schatte Kennedy zelf de waarschijnlijkheid van een kernoorlog op een derde tot de helft. Kennedy was dus bereid een zeer hoog risico op massale vernietiging te accepteren om het principe te vestigen dat wij – en alleen wij – het recht hebben om raketten buiten onze grenzen aan te vallen, in feite waar we maar willen, ongeacht het risico voor anderen – en voor onszelf, als de zaken uit de hand lopen. Wij hebben dat recht, maar niemand anders.
Kennedy accepteerde echter wel een geheime overeenkomst om de raketten terug te trekken die de VS al terugtrokken, zolang deze nooit openbaar werd gemaakt. Chroesjtsjov moest met andere woorden openlijk de Russische raketten terugtrekken, terwijl de VS in het geheim de verouderde raketten terugtrokken; dat wil zeggen, Chroesjtsjov moest vernederd worden en Kennedy moest zijn macho-imago behouden. Hij wordt hier enorm voor geprezen: moed en kalmte onder bedreiging, enzovoort. De gruwel van zijn beslissingen wordt niet eens genoemd – probeer het op de plaat te vinden.
En om er nog iets aan toe te voegen: een paar maanden voordat de crisis uitbrak, hadden de Verenigde Staten raketten met kernkoppen naar Okinawa gestuurd. Deze waren gericht op China tijdens een periode van grote regionale spanningen.
Nou, wat maakt het uit? We hebben het recht om waar dan ook ter wereld te doen wat we willen. Dat was een grimmige les uit die tijd, maar er zouden er nog meer volgen.
Tien jaar later, in 1973, riep minister van Buitenlandse Zaken Henry Kissinger een nucleair alarm op hoog niveau uit. Het was zijn manier om de Russen te waarschuwen zich niet te bemoeien met de aanhoudende Israëlisch-Arabische oorlog, en in het bijzonder zich niet te bemoeien nadat hij de Israëli's had geïnformeerd dat zij een staakt-het-vuren konden schenden waar de VS en Rusland zojuist overeenstemming over hadden bereikt. Gelukkig gebeurde er niets.
Tien jaar later was president Ronald Reagan aan de macht. Kort nadat hij het Witte Huis was binnengekomen, lieten hij en zijn adviseurs de luchtmacht het Russische luchtruim binnendringen om informatie te verkrijgen over Russische waarschuwingssystemen, Operatie Able Archer. In wezen waren dit schijnaanvallen. De Russen waren onzeker en sommige hoge functionarissen vreesden dat dit een stap was in de richting van een echte eerste aanval. Gelukkig reageerden ze niet, ook al was het op het nippertje. En zo gaat het verder.
Wat te denken van de nucleaire crises in Iran en Noord-Korea
Momenteel staat de nucleaire kwestie regelmatig op de voorpagina's van de zaken Noord-Korea en Iran. Er zijn manieren om met deze aanhoudende crises om te gaan. Misschien werken ze niet, maar je kunt het in ieder geval proberen. Ze worden echter niet eens overwogen en zelfs niet gerapporteerd.
Neem het geval van Iran, dat in het Westen – niet in de Arabische wereld, niet in Azië – wordt beschouwd als de grootste bedreiging voor de wereldvrede. Het is een westerse obsessie en het is interessant om de redenen daarvoor te onderzoeken, maar dat leg ik hier terzijde. Is er een manier om om te gaan met de veronderstelde ernstigste bedreiging voor de wereldvrede? Eigenlijk zijn het er nogal wat. Eén manier, een redelijk verstandige, werd een paar maanden geleden voorgesteld tijdens een bijeenkomst van de niet-gebonden landen in Teheran. In feite herhaalden ze alleen maar een voorstel dat al tientallen jaren bestaat, vooral onder druk van Egypte, en dat is goedgekeurd door de Algemene Vergadering van de VN.
Het voorstel is om stappen te zetten in de richting van de oprichting van een kernwapenvrije zone in de regio. Dat zou niet het antwoord op alles zijn, maar het zou wel een behoorlijk belangrijke stap voorwaarts zijn. En er waren manieren om verder te gaan. Onder auspiciën van de VN zou er afgelopen december in Finland een internationale conferentie plaatsvinden om te proberen plannen uit te voeren om dit doel te bereiken. Wat is er gebeurd?
Je leest er niet over in de kranten omdat er niet over werd bericht – alleen in vaktijdschriften. Begin november stemde Iran ermee in de bijeenkomst bij te wonen. Een paar dagen later annuleerde Obama de bijeenkomst omdat hij zei dat de tijd er niet rijp voor was. Het Europees Parlement heeft een verklaring uitgegeven waarin wordt opgeroepen dit voort te zetten, net als de Arabische staten. Er kwam niets uit. We zullen dus in de richting gaan van steeds strengere sancties tegen de Iraanse bevolking – het schaadt het regime niet – en misschien wel van oorlog. Wie weet wat er zal gebeuren?
In Noordoost-Azië is het hetzelfde. Noord-Korea is misschien wel het gekste land ter wereld. Het is zeker een goede concurrent voor die titel. Maar het is wel zinvol om te proberen erachter te komen wat er in de hoofden van mensen omgaat als ze zich op een gekke manier gedragen. Waarom zouden ze zich gedragen zoals ze doen? Stel jezelf eens voor in hun situatie. Stel je eens voor wat het in de Koreaanse oorlogsjaren begin jaren vijftig betekende dat jouw land volledig met de grond gelijk werd gemaakt en alles vernietigd door een enorme supermacht, die zich bovendien verheugde over wat het land deed. Stel je de afdruk voor die dat achterlaat.
Houd in gedachten dat de Noord-Koreaanse leiders waarschijnlijk destijds de openbare militaire tijdschriften van deze supermacht hebben gelezen, waarin werd uitgelegd dat, aangezien al het andere in Noord-Korea was vernietigd, de luchtmacht erop uit was gestuurd om de dammen van Noord-Korea te vernietigen, enorme dammen die controleerde de watervoorziening – een oorlogsmisdaad trouwens, waarvoor in Neurenberg mensen werden opgehangen. En deze officiële tijdschriften spraken opgewonden over hoe geweldig het was om het water naar beneden te zien stromen, de valleien uit te graven, en de Aziaten die rondscharrelden en probeerden te overleven. De kranten juichten over wat dit voor die ‘Aziaten’ betekende, verschrikkingen die onze verbeelding te boven gingen. Het betekende de vernietiging van hun rijstoogst, wat op zijn beurt honger en dood betekende. Hoe schitterend! Het zit niet in ons geheugen, maar wel in hun geheugen.
Laten we naar het heden kijken. Er is een interessante recente geschiedenis. In 1993 waren Israël en Noord-Korea op weg naar een overeenkomst waarin Noord-Korea zou stoppen met het sturen van raketten of militaire technologie naar het Midden-Oosten en Israël dat land zou erkennen. President Clinton kwam tussenbeide en blokkeerde het. Kort daarna voerde Noord-Korea als vergelding een kleine rakettest uit. De VS en Noord-Korea bereikten vervolgens in 1994 een raamovereenkomst die hun nucleaire activiteiten stopzette en die door beide partijen min of meer werd gehonoreerd. Toen George W. Bush aan de macht kwam, beschikte Noord-Korea misschien over één kernwapen en produceerde het aantoonbaar niet meer.
Bush lanceerde onmiddellijk zijn agressieve militarisme en bedreigde Noord-Korea – de “as van het kwaad” en zo – dus ging Noord-Korea weer aan de slag met zijn nucleaire programma. Tegen de tijd dat Bush zijn ambt verliet, beschikten ze over acht tot tien kernwapens en een raketsysteem, nog een grote prestatie van de neoconservatieven. Tussendoor gebeurden er nog andere dingen. In 10 bereikten de VS en Noord-Korea feitelijk een overeenkomst waarin Noord-Korea een einde zou maken aan de ontwikkeling van kernwapens en raketten. In ruil daarvoor zou het Westen, maar vooral de Verenigde Staten, een lichtwaterreactor ter beschikking stellen voor zijn medische behoeften en een einde maken aan agressieve uitspraken. Ze zouden dan een niet-aanvalsverdrag sluiten en in de richting van accommodatie gaan.
Het was veelbelovend, maar vrijwel onmiddellijk ondermijnde Bush het. Hij trok het aanbod van de lichtwaterreactor in en startte programma's om banken te dwingen te stoppen met het afhandelen van Noord-Koreaanse transacties, zelfs volkomen legale. De Noord-Koreanen reageerden door hun kernwapenprogramma nieuw leven in te blazen. En dat is de manier waarop het gaat.
Het is bekend. Je kunt het lezen in de gewone, reguliere Amerikaanse wetenschap. Wat ze zeggen is: het is een behoorlijk krankzinnig regime, maar het volgt ook een soort 'lik op stuk'-beleid. Jij maakt een vijandig gebaar en wij reageren met een eigen gek gebaar. U maakt een meegaand gebaar en wij zullen op de een of andere manier iets beantwoorden.
De laatste tijd zijn er bijvoorbeeld Zuid-Koreaanse en Amerikaanse militaire oefeningen geweest op het Koreaanse schiereiland, die vanuit het perspectief van het Noorden bedreigend moeten lijken. We zouden denken dat ze bedreigend waren als ze in Canada zouden doorgaan en op ons zouden mikken. In de loop hiervan voeren de meest geavanceerde bommenwerpers uit de geschiedenis, Stealth B-2's en B-52's, gesimuleerde nucleaire bombardementen uit direct aan de grenzen van Noord-Korea.
Dit doet zeker de alarmbellen uit het verleden rinkelen. Ze herinneren zich dat verleden, dus reageren ze op een zeer agressieve, extreme manier. Wat dit alles naar het Westen brengt, is hoe gek en hoe verschrikkelijk de Noord-Koreaanse leiders zijn. Ja, dat zijn ze. Maar dat is niet het hele verhaal, en dit is de manier waarop het met de wereld gaat.
Het is niet zo dat er geen alternatieven zijn. De alternatieven worden gewoon niet genomen. Dat is gevaarlijk. Dus als je vraagt hoe de wereld er uit gaat zien, is dat geen mooi plaatje. Tenzij mensen er iets aan doen. Dat kan altijd.
[Opmerking: Dit stuk is aangepast (met de hulp van Noam Chomsky) van een online video-interview gedaan door de website Wat, dat zich toelegt op het integreren van kennis uit verschillende vakgebieden met als doel het evenwicht tussen het individu, de samenleving en het milieu te bevorderen.]
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren