Ha karolo ea sesole sa Ntoa ea Lehae ea Sri Lanka e ntse e atamela butle-butle, lipotso tse mabapi le bokamoso ba Sri Lanka li ntse li eketseha le ho feta. Ho lokela ho etsahala’ng ka bao e neng e le marabele, haholo-holo bao e ka ’nang eaba ba entse litlōlo tsa molao tsa ntoa? E tla ba eng qetello ea Tamil ka Sri Lanka e le batho ’me na litokelo tsa bona li tla sireletsoa? Le hoja ho se motho ea ka arabang lipotso tsena pele liketsahalo li etsahala, re ka tšepa ho pepesa Sri Lanka ho likelello tse molemohali tse fumanehang mafapheng a amehang a lipolotiki le a sechaba, le likeletso tse fapaneng tse fumanehang.
E hlaha ka lekhetlo la pele mecheng ea litaba ea Sri Lanka, MIT's linguistics Professor Noam Chomsky o file Sri Lanka Guardian puisano e khethehileng ho buisana ka liketsahalo tse ntseng li etsahala. Sri Lanka, hammoho le naheng ea habo, the United States. Moprofesa Chomsky o tumme lefatšeng ka bophara ka lebaka la ts'ebetso ea hae ea lipolotiki mme e bile monyatsi ea pepenene oa United States Leano la kantle ho naha ho theosa le lilemo. Ke motho ea itlhalosang, empa mohlomong o tumme haholo ka maemo a hae a matla a ho tšehetsa batho ba mahlomoleng, joalo ka ba Palestina 'me Somalia. Hona joale re tšepa ho sebelisa phihlelo ea hae ea lilemo le temohisiso ho Sri Lanka ho thusa sechaba ho etsa phetoho ho tloha ntlong e arohaneng ho ea naheng e momahaneng le e nang le khotso.
Mona ke mongolo o felletseng oa Puisano;
Eric: Na u ntse u nkutloa hantle?
Chomsky: E, kea u utloa.
Eric: Ho lokile. Ke rata ho bua le uena ka liketsahalo tse ’maloa tsa lefatše, empa haholo-holo ho qala ka Sri Lanka hobane ke hona moo koranta ena e tsoang teng.
Chomsky: Ho joalo.
Eric: E ka ’na eaba u ’nile ua utloa litaba tse ling ka ntoa ea bona ea lehae e ileng ea ata selemong se fetileng.
Chomsky: E, ee, esale ke latela.
Eric: E, Liberation Tigers of Tamil Eelam, kapa LTTE, esale e loanela naha e ikemetseng ka nako e fetang kotara ea lekholo joale, empa e 'nile ea tobana le ho hlōloa ka mor'a ho hlōloa lilemong tse' maloa tse fetileng, haholo-holo selemong se fetileng ha ba lahleheloa ke bona. motse-moholo oa Kilinochchi le metheo e meng e mengata ea bohlokoa. Ha e le hantle ke maobane feela setsi sa bona sa ho qetela se seholo sa sesole sa metsing se ile sa oa. Ke kopa o mpolelle hanyane ka maikutlo a hau a Sri Lanka le hore na e sebetsana joang le bothata ba ho arohana?
Chomsky: Che, ha ke nahane hore ke na le tsebo e tebileng e lekaneng ea lintlha ho fana ka maikutlo a kholiseho, empa ho hlakile hore ho na le bothata ba Litokelo tsa Tamil le hona joale hore karolo ea sesole ea ntoa e bonahala e tla. ho fihlela qetellong seo e ne e tla ba ho hlokahala, 'me botho,' me molemo ka ho fetisisa bakeng sa bohle ba amehang, ke ho fihla ho mofuta o itseng oa tharollo ea lipolotiki e fanang ka kananelo ho ditletlebo e utloahalang bakeng sa mofuta o itseng oa boipuso kapa ho iketsetsa qeto ka hare ho naha ea Sri Lanka. Ho etsa seo o tla tlameha ho tseba ho feta nna.
Eric: A o akanya gore puso e e ikemetseng ya Ba-Tamil ke selo se o ka se dirang kgotsa o akanya gore go mosola gore setlhaketlhake seno se tswelele e le setšhaba se le sengwe se se ikemetseng, kgotsa setšhaba se le sengwe se se kopaneng?
Chomsky: Ke nahana hore mohopolo oa naha e le 'ngoe ke khetho e mpe likarolong tse ngata tsa lefats'e, joalo ka likarolo tsa lefats'e. Europe, ka mohlala, ba ntse ba habile litokisetsong tse eketsehileng tsa federal. Kahoo nka, e re, Spain, a Spain, Catalonia hajoale e na le boipuso bo phahameng ka har'a naha ea Spain. Naha ea Basque le eona e na le boipuso bo phahameng mme ho tla ba joalo le ka libaka tse ling. Ho England, Wales 'me Scotland ka united kingdom li ntse li atamela mokhoa oa ho ikemela le ho ikemela 'me ke nahana hore ho na le tsoelo-pele e tšoanang hohle Europe 'me li kopantsoe le melemo le likotsi tse ngata, empa ka kakaretso ke nahana hore ke tsoelo-pele e phetseng hantle ka kakaretso. Ke bolela hore batho ba na le lithahasello tse sa tšoaneng, limelo tse sa tšoaneng tsa setso, lintho tse sa tšoaneng tseo ba amehileng ka tsona, ’me ho lokela hore ho be le litokisetso tse khethehileng tsa ho ba lumella hore ba phehelle lithahasello tsa bona tse khethehileng le lintho tseo ba amehileng ka tsona tumellanong le ba bang. Mofuta o mong oa federalism ke nahana hore ke phello e ntle tsamaisong ea lichaba tse ngata, tsa litso tse ngata, haholo-holo moo ho nang le karohano e lekaneng ea libaka. Ua tseba, ho itšetlehile feela ka maemo a sebaka seo, mefuta ea bolulo e ka khonehang. Ntle le tsebo e tebileng ea litaba tsena e ka ba boikhohomoso haholo hore motho oa kantle a ka fana ka maikutlo.
Eric: Kea utloisisa. Ke rata ho bua hanyenyane ka hore na Sri Lanka e tla sebetsana joang le ho tsosolosoa, ha e le hantle, ka mor'a hore LTTE e qetelle e hlōtsoe, eo bahlahlobisisi ba bangata ba sesole ba reng e lokela ho etsahala khoeling e latelang kapa tse peli. U nahana hore qetello ea mashome a likete a marabele a loanneng ka lilemo tse mashome e lokela ho ba afe?
Chomsky: Ke masoabi, e bue hape. Ke nahana eng, mabapi le eng?
Eric: U nahana hore qetello ea batho ba mashome a likete ba loanneng le LTTE ka lilemo tse mashome, ho kenyeletsoa le masole a boemo bo tlase ho fihlela ho liofisiri tse etellang pele?
Chomsky: Kea utloisisa. Hantle, mokhoa o akaretsang, ke nahana, e lokela ho ba, khopolo e akaretsang e lokela ho ba hore ho tla ba le mofuta oa tšoarelo. Mohlomong ha se mohopolo o mobe ho theha komisi ea mofuta o itseng ntle le matla a kotlo, empa ka matla a ho etsa lipatlisiso, a neng a tla hlahisa litlokotsebe le litlolo tsa molao tse entsoeng ka mahlakoreng 'ohle, e le mohato o lebisang poelanong le ho phela hammoho.
Eric: E, litlōlo tsa molao tsa ntoa le liketso tse sehlōhō ha e le hantle e tla ba taba e chesang haholo Sri Lanka, kaha baeta-pele ba bangata ba phahameng ba marabele ba qosoa ka (ho laela) lipolao tse 'maloa le hore sena ke sehlopha se hlileng sa qapang sefofane sa ho ipolaea, kapa bonyane lebanta la ho ipolaea, ho ea kamoo ke le utloisisang kateng.
Chomsky: Ee, ho na le litlolo tsa molao tse ngata ka mahlakoreng 'ohle, ntle ho pelaelo,' me ho lokela ho ba- Ua tseba, ha ho bonolo. Batho ba bangata ba utloile bohloko 'me ho thata ho bona ho tobana le hore lehlakore la bona le bona le molato, empa ho bohlokoa haholo hore seo se etsahale. E atlehile ka mokhoa o itekanetseng libakeng tse ling; ho South Africa, a El Salvador, a Guatemala. Ha e hlōle mathata, empa e lebisa motheong oa tekanyo e itseng ea poelano le motheo oa ho phela hammoho ka mokhoa o itseng o hahang.
Eric: Ho lokile, kea utloisisa. Mabapi le boetapele bo holimo haholo ba LTTE, na u nahana hore e ka ba bophelo bo botle kapa bo kotsi ho Sri Lanka ho iketsetsa liteko tsa eona tsa Nuremburg ho leka baetapele bana ba phahameng ba Tiger?
Chomsky: Ke belaela ka ho hlaka hobane liteko tsa Nuremburg, haeba li ne li tebile, li ne li tla tlameha ho qoba boitšoaro bo bobe bo tebileng ba liteko tsa sebele tsa Nuremburg. Hopola, liteko tsa sebele tsa Nuremburg e ne e le tsa ba hlōtsoeng, eseng tsa bahlōli. Ha e le hantle, molao-motheo oa liteko tsa Nuremburg e ne e le hore haeba Lilekane li ne li entse tlōlo ea molao, e ne e se tlōlo ea molao. Kahoo, mohlala, linokoane tsa ntoa tsa Jeremane ha lia ka tsa qosoa ka ho qhomisa libomo libakeng tsa litoropo, tsa sechaba hobane Linaha tsa Selekane li ile tsa etsa ho hongata ho feta Manazi, 'me linokoane tsa ntoa tsa Manazi tse kang molaoli oa likepe tse tsamaeang ka tlas'a metsi Dönitz o ile a khona ho tlisa lipaki tsa tšireletso, balekane ba Amerika le Borithane. ba ileng ba paka hore ba entse lintho tse tšoanang kahoo tsena ka tsela e iketsang e ile ea e se tlōlo ea molao. Ka mantsoe a mang, tlolo ea molao ea ntoa e hlalosoa e le ntho eo u e entseng le eo re sa kang ra e etsa 'me e fetola nyeoe hore e be sham. Haesale e le bohlasoa ho tloha ka nako eo. Moahloli e Moholo oa Nuremburg, Mookameli Robert Jackson, Mochochisi e Moholo oa Amerika, o ile a fana ka lipolelo tse matla haholo Nuremburg, a eletsa baahloli moo hore, joalokaha a boletse, "re fa baqosuoa chalice ea chefo 'me haeba re noa ho eona ( ho bolelang hore haeba re etsa litlolo tsa molao tse kang tsa bona) joale re tlameha ho ba tlas'a kotlo e tšoanang." Ke ’nete hore ha ho letho le kang leo le kileng la etsahala kapa le ka nahanoang. Jackson a re, "Haeba re sa etse sena ho bolela hore nyeoe e ne e le leshano." Ha e le hantle ha re e-so etse joalo ho bolela hore nyeoe e ne e le bohlanya, leha ba molato mohlomong e ne e le linokoane tse molato ka ho fetesisa nalaneng ea sejoale-joale. Kahoo Teko e entsoeng Nuremburg e ne e ke ke ea e-ba ntho e ntle ho hang. E ne e tla ba teko ea ba hlōtsoeng feela e bakang lehloeo le eketsehileng, khalefo le ho tšepisa ntoa e mpe. Teko e tšepahalang, e lekang motho e mong le e mong, e ka nahanoa, empa monahano oa ka ke hore mohlomong ha se mohopolo o motle, joalo ka ha o sa ka oa etsoa linaheng tseo ke li boletseng.
Kahoo ka South Africa, Guatemala, 'me El Salvador ho ne ho e-na le batho ba bangata ba molato oa litlōlo tsa molao tse tšabehang, haholo-holo ’muso, empa ha baa ka ba fuoa kotlo. Ho ne ho e-na le komisi ea 'nete e neng e lumella ho lumellana le litlōlo tsa molao kapa bonyane ho li lemoha' me e ne e le mofuta oa ho kōpa tšoarelo ho bona, empa ho ne ho se na kotlo, 'me mohlomong e ne e le mohato o bohlale. Kaha u tlameha ho fumana mokhoa oa ho phela 'moho mohlomong ho be le likotlo, mohlomong ha ho joalo, ua tseba hore ho itšetlehile ka sechaba le hore na se etsa qeto ea ho sebetsana le litaba tsena joang, empa ke nahana hore e lokela ho etsoa ka hloko le ka hloko. tsela e lebeletseng bokamoso, e lebeletseng ho rala motheo oa bokamoso ba poelano, kananelo ea litokelo tse kopanetsoeng, le ntshetsopele ea tsamaiso e sebetsang ea sechaba bakeng sa bohle.
Eric: Kahoo ho ka ba molemo haholoanyane ho Sri Lanka ho fana ka tšoarelo e akaretsang ho baetapele ba mahlakore ka bobeli ho fapana le ho tlisa linyeoe khahlanong le ba bang ba baetapele ba bona?
Chomsky: Ke bothata bo thata boo sechaba ka bosona se lokelang ho tobana le bona. Re tsoela pele joang ho sebetsana le litlolo tsa molao ebe ka nako e ts'oanang re hlokomela hore re tla tlameha ho phela hammoho, 'me ha ho na karabo e bonolo ho seo.
Eric: Ho na le seo u nahanang hore u ka se etsa Sri Lanka e ka ba le litlamorao tsa lefats'e lithutong tsa likhohlano tse tlang. Ho tloha Ntoeng ea Bobeli ea Lefatše ho bile le likhohlano tse ngata-ngata moo Machaba a Kopaneng le sechaba sa lefats'e ba kopileng hore ho emisoa ha lipolao ho etsahale kapele kamoo ho ka khonehang, lipuisano tsa khotso li qale, esita le balebeli ba khotso ba romeloe, empa maemong a mangata, le haeba ntoa e emisa ka motsotsoana, e tla tsoha hape, joalo ka Ethiopia le Eritrea, Sri Lanka ka makhetlo a mangata, le maemong a mang. Na e ka ’na eaba ho tla bolokeha bophelo ba batho ba eketsehileng haeba likhohlano li lumelloa hore li iponahatse li le teng ’me tlhōlo ea makhaola-khang ea sesole le ho hlōloa ho lumelloa ho reroa ho e-na le ho emisa ntoa pele e ka rarolloa ka sebele?
Chomsky: Che, ke nahana hore ho lokela ho etsoa boiteko bo bong le bo bong bakeng sa tharollo ea khotso ea lipuisano. Ho na le moroalo o tšabehang oa bopaki o lokelang ho jara ba neng ba tla eletsa pefo e le tharollo, 'me ke nahana hore sebaka sa phomolo sa pefo se batla se le kotsi, hoo e batlang e le habohloko, kahoo ke nahana hore maikutlo a pele e lokela ho ba hore balebeli ba khotso ba machaba le lipuisano li tla ba teng. sephetho se ratwang haholo mme ha feela ho sa kgonehe ho phethahatswa, boemo bo lokela ho tlohelwa hore bo senyehe ho ba pefo, eo hangata e leng kotsi ho bohle. Ho na le libaka tse ling moo ho boloka khotso ho sebelitseng hantle haholo.
Eric: Na mohlomong u ka bolela mohlala oa seo, joaloka mohlomong Korea?
Chomsky: Ho lokile Korea ha ho so be le ntoa e 'ngoe, empa nka Egepeta 'me Iseraele. Ho na le mabotho a Bolokang Khotso Sinai mme ha ho so be le pefo e 'ngoe hape. Ka lehlakoreng le leng, ka Boroa ho Lebanon ho na le mabotho a UN a bolokang khotso, empa ha e e-s'o thibele Iseraele ho tloha ho tsoela pele ho hlasela. E ka 'na eaba e fokolitse boholo ba pefo 'me mohlomong e bile le phello e itseng ea ho thibela, empa eseng haholo. Ho na le linyeoe tse kopaneng feela lefatšeng ka bophara. Ka sebele e ratoa ebile e lokela ho phehelloa ka hohle kamoo ho ka khonehang. Motho a ka tšepa hore e ka lebisa qetong e tobileng, e 'nileng ea etsahala ka linako tse ling. Nka Sudan, e leng boemo bo nyarosang, empa e 'ngoe ea mehato e metle eo Tsamaiso ea Bush e ileng ea e nka e ne e thusa ho tlisa phokotso, eseng tharollo e feletseng, empa bonyane ho fokotsa khohlano pakeng tsa Leboea le Boroa ntoeng ea bona ea lehae, le ke eona tharollo e lokelang ho ratoa. E tšoanang ka Indonesia. Ka mor'a hore US le Brithani li tšehetse, li tšehetse ka matla, tlhaselo ea Indonesia le lipolao tse ngata ka East Timor, e 'ngoe ea tse mpe ka ho fetisisa lefatšeng' me mohlomong li felisitse kotara ea baahi, empa ha US e qetella e lumellane, tlas'a khatello e ngata, (machabeng a machaba a ile a etsa qeto ea hore na ke hobane'ng ha e ntse e le teng. le malapeng) Clinton o ile a lumela ho bolella Maindonesia ho hula ka ntle, e leng ha e le hantle, ba ile ba etsa, joale ho ne ho e-na le lebotho la ho boloka khotso le rometsoeng, lebotho la ho boloka khotso la Machaba a Kopaneng, le etelletsoe pele ke Australia, le ileng la fokotsa le ho felisa ntoa e setseng e mabifi. E ne e le hole le katleho e felletseng, empa e ne e le katleho e itseng.
Eric: Kea utloisisa. Ke kopa ho fetisetsa puisano ea rona mona ho America, le tse ling tsa lintlafatso tse ncha tse ntseng li tsoela pele selemong sena. Haholo-holo kaha re na le mopresidente e mocha, ke rata ho fumana maikutlo a hau ka eena litabeng tse ling, empa e le selelekela sa seo, na u ka mpolella mehopolo leha e le efe ea pele eo u nang le eona bakeng sa Tsamaiso ea Bush e phethiloeng hona joale?
Chomsky: Che, Tsamaiso ea Bush e hlile e le e 'ngoe ea tse mpe ka ho fetesisa nalaneng ea Amerika, mohlomong e mpe ka ho fetesisa. E bakile tlokotsi hoo e ka bang nthong e ’ngoe le e ’ngoe eo e e amang. Moruo oa lehae le tsamaiso ea sechaba e kena ho putlama ho hobe ka ho fetesisa ho tloha nakong ea Ho tepella ho Hoholo ha Moruo ka tekanyo e kholo ka lebaka la mehato e nkiloeng ke Tsamaiso ea Bush, leha ba khutlela botebong ba Tsamaiso ea Clinton le Tsamaiso ea Reagan. Linaheng tsa machaba, e entse lintoa tse peli, tseo ka bobeli e leng tlokotsi ho bahlaseluoa le tse kotsi ho US hape. E lebisitse ho fokotseha ha botumo ba United States ho ea tlase historing. The US ha ho mohla e kileng ea hlouoa le ho hlouoa hangata hakana lefatšeng lohle. Ha e le hantle e ile ea arola tsamaiso ea tokoloho ea sechaba. Ka lehlohonolo e matla haholo hoo e tla phela, empa ba ile ba leka ho nyenyefatsa Molao oa Motheo haholo. Ha e le hantle ha ho hlokahale ho buisana ka eona ka botlalo. Taba ke hore Bush Administration e ne e sa ratoa le ka hare ho naha hoo likhethong tse fetileng mahlakore ka bobeli a ileng a ba khahlanong le eona. Rephabliki ea Rephabliki e ile ea matha khahlanong le tsamaiso e neng e le teng, e neng e nkoa e le molato, kahoo ba leka ho mo thibela ho tsoa ho eona, e leng tekanyo e ntle ea kotsi eo e e bakileng United States le ho feta lefats'e. Ke boletse ntho e le 'ngoe e ntle' me ho na le tse ling tse 'maloa, empa ka kakaretso e ne e le koluoa.
Eric: Ho na le MaRephabliki a 'maloa a boletseng hore hobane ha ho so ka ho ba le litlhaselo kamora la 11 Loetse, le hobane bapresidente ba bangata ba sa rateheng mehleng ea bona ba hopoloa ka mokhoa o motle nakong e tlang… lilemo ho tloha joale?
Chomsky: Ua utloa khang eo, e makatsang haholo. Ha hoa ka ha e-ba le litlhaselo tsa likhukhuni pakeng tsa 1993 le 2001. Ka 1993 ho bile le boiteko ba ho phatloha setsi sa khoebo sa lefats'e se ileng sa atamela haholo ho atleha. Ka moralo o beterenyana mohlomong e ka be e bolaile batho ba likete tse leshome. Empa ho ne ho se litlhaselo tsa likhukhuni pakeng tsa 1993 le 2001 ntle le litlhaselo tsa tokoloho ea sechaba le ntle le lintoa le mabifi, joale e re bolella eng? 'Nete ea taba ke hore tlas'a tsamaiso ea Bush, bokhukhuni bo ile ba eketseha haholo. Ho ne ho lebeletsoe hore tlhaselo ea Iraq ho ne ho tla lebisa keketsehong ea bokhukhuni lefatšeng ka bophara ’me bo ile ba fela ba e-ba teng, empa ho feta kamoo ho neng ho lebeletsoe kateng. Bokhukhuni bo ile ba nyoloha ka makhetlo a ka bang supileng ka mor'a tlhaselo ea Iraq. Liketso tse ling tsa Tsamaiso ea Bush tseo ho thoeng ke likarabelo tsa bokhukhuni li bile le liphello tse mpe libakeng tse ling. Nka Somalia. Tsamaiso ea Bush e ile ea qala ho latela lithuso, lithuso tsa Mamosleme le e 'ngoe ea lithuso tseo ba ileng ba kena ho tsona le ho li senya e ne e le mokhatlo oa liphallelo oo ba ileng ba o qosa ka bokhukhuni mme hamorao ba lumela hore ho ne ho se na motheo oa qoso. Ho sa le joalo ba ile ba senya mokhatlo oa liphallelo o neng o fana ka tse ling tsa tšehetso e kholo ea moruo oa Somalia. Phello e bile seo Somalia e theohetse moferefereng, mme hoo ke moferefere o moholo ho feta pele. Eaba Tsamaiso ea Bush e tšehetsa tlhaselo ea Ethiopia, e ileng ea mpefatsa le ho feta.
Hona joale ke e 'ngoe ea likoluoa tse kholo tsa botho Africa. Karolo e kholo ea seo ho thoe ke ketso ea ho sireletsa United States ho tloha tšabong e nang le phello ea lefela, empa phello ea Somalia e ne e tšosa 'me ho na le linyeoe tse ling tse joalo. Kahoo khang eo e tšabeha. Ha e le lefa la Tsamaiso, seo se itšetlehile haholo ka tsamaiso ea mashano. Kahoo nka, e re, Ronald Reagan. Reagan e ne e se mopresidente ea tummeng haholo. Ha e le hantle, botumo ba hae bo ne bo batla bo tloaelehile ha a le ofising kapa ka mor'a moo. Rekoto ea hae e ne e tšosa. E ne e le mopresidente ea sireletsang ka ho fetisisa historing ea ka mor'a Ntoa ea Amerika. O ile a eketsa mekoallo ea tšireletso habeli. O ile a batla a tlisa Pentagon ho ruta mekhoa ea morao-rao ea tlhahiso ea Majapane ea tsamaiso ea Amerika. O ile a lefa libanka. O ile a tloha naheng eo a e-na le khaello e khōlō. Sekhahla sa kholo tlas'a Reagan se ne se le tlase ho feta lilemong tse ling tse leshome tsa Post-War. O na le karolo e kholo ea boikarabelo ba ho nts'etsopele ea radical Islam ka Afghanistan, le ho feta ka bohlokoa Pakistan moo eleng ketsahalo e kotsi haholo. Ka tšehetso ea puso ea bohatelli ea Zia e ile ea etsa bokhukhuni bo boholo. Ke e mong oa likhukhuni tse ka sehloohong lefatšeng la sejoale-joale, 'me o entse hore batho ba makholo a likete ba bolaoe. Amerika Bohareng. O ile a tshehetsa puso ya Apartheid, a tlola dikotlo tsa congress.
Nako le nako ka tlaleho e mpe, empa lilemo tse 'maloa ka mor'a lefu la hae lepheo le letona la Republican Party le ile la qalisa lenaneo la mashano le bitsoang Reagan Legacy le ileng la leka ho haha setšoantšo sa hae e le mohale e moholo le mohalaleli ea halalelang oa khoebo ea mahala. , eo a neng a e hanyetsa le ho ea pele, 'me joale u ke ke ua kena motseng oa United States ntle le ho bona laebrari ea Reagan kapa boema-fofane ba Reagan kapa ntho e' ngoe. Sehopotso ha a hlokahala e ne e le e 'ngoe ea linako tse hlabisang lihlong ka ho fetesisa nalaneng ea Amerika ka ntho eo u ka e lebellang Korea Leboea, empa e thehile lefa la Reagan le iqapetsoeng le seng le ikentse tsebong ea nalane. Kahoo e ka etsoa ka mashano a maholo mme mohlomong sena se tla etsoa le Bush. Ke batla ke e belaella, empa ke ntho e ka nahanoang. Haeba lefa le itšetlehile ka liketso, le tla nkoa e le karolo e lefifi haholo ea America histori.
Eric: Re ntse re bua ka Ntoa ea Bokhukhuni e etelletsoeng pele ke ba usa le balekane ba hae bakeng sa lipotso tse 'maloa hona joale, empa ke rata ho bua ka eona ka kotloloho. Kea tseba hore u hanyetsa ntoa ea Iraq, hammoho le tse ling tse ngata tse hlaselang, tse kang tseo re li entseng Somalia, empa maikutlo a hau ke afe mabapi le Afghanistan? E ne e le US hantle ka ho futuhela Afghanistan ho latela 9/11?
Chomsky: Ke ne ke utloa eka seo ke tlōlo ea molao e khōlō ’me ke ntse ke e etsa. The United States hlasela Afghanistan ka lebaka le hlakileng haholo. E ile ea phatlalatsoa, empa ho bile le leshano le lengata ka eona ho tloha ka nako eo, empa e ne e le phatlalatsa haholo. Lebaka e ne e le hore Taliban- Tsamaiso ea Bush e ile ea batla hore ba fane ka Osama Bin Laden United States 'me ba kopa bopaki ba tlōlo ea molao ea hae. Hantle, Tsamaiso ea Bush e ne e ke ke ea fana ka bopaki leha e le bofe kahoo ba ile ba hlasela. Lebaka leo ka lona ba sa kang ba fana ka bopaki leha e le bofe, hamorao ho ile ha fumaneha hore ke hobane ba ne ba se na. Likhoeli tse robeli hamorao FBI e ile ea lumela hore ka mor'a lipatlisiso tse kholo ka ho fetisisa tsa machaba historing, ba ne ba se na bopaki leha e le bofe. Ba ne ba lumela hore morero oa 9/11 o qapiloe Afghanistan, empa mohlomong e ile ea kengoa tšebetsong Hloahloeng ea Arabia le ka Europe.
Kahoo ba ile ba hlasela, ’me ba hlasela ba tseba hore ba ne ba beha batho ba limilione tse ’maloa kotsing ea tlala. Ba ne ba le makhatheng a tlala ’me tlhaselo e ka ’na eaba e ile ea ba leleka moeling. Khakanyo ea bona e ne e le batho ba limilione tse 2.5. Ha e le hantle, mekhatlo ea lithuso le ba bang ba ile ba halefisoa ke sena 'me ba tlameha ho ntša tšehetso ea bona joalo-joalo. Ka lehlohonolo tse mpe ka ho fetesisa ha lia ka tsa etsahala, empa ho etsa tlhaselo ea maikutlo ao, ha sepheo sa hau e le ho etsa hore mmuso o fane ka motho ha o sa khone ho fana ka bopaki e mpa e le tlolo ea molao e kholo mme tlhaselo e bile le ts'abo e nyarosang. phello ho Afghanistan. Tse ling tsa lithuto tsa morao-rao tsa maikutlo a sechaba li senola hore e 'ngoe ea lipalo tse tummeng ka ho fetisisa ho Afghanistan hona joale ho bonahala e le Najibullah, 'musi oa ho qetela oa Makomonisi oa naha ka mor'a hore Marussia a ikhule. Ho tloha ka nako eo the US e rekisitse naha ho balaoli ba ntoa ba e harotseng, joale ba e futuhela, joale naha e lebile tlokotsing.
Mabapi le maano a hajoale, ke nahana hore Obama o shebahala a le mabifi ebile a le mabifi ho feta Bush. Liketso tsa pele tse ileng tsa etsahala tlas'a tsamaiso ea hae e bile litlhaselo ho Afghanistan le ho Pakistan, tseo ka bobeli li bolaileng baahi ba bangata 'me li ntse li haha ts'ehetso bakeng sa Taliban le tšabo. O batla ho atolosa lehlakore la sesole la ntoa. Ho na le mokhatlo oa khotso oa Afghan, o batlang ho fokotsoa kapa ho felisoa ha tšabo. Mopresidente Karzai o kopile United States hore e se ke ea etsa litlhaselo tse tla otla baahi, 'me, ha e le hantle, o batlile nako ea ho tlosoa ha mabotho a tsoang linaheng tse ling, mabotho a Amerika, empa hoo ho hlokomolohuoa ka ho feletseng' me menyetla ea ho rarolla khotso e nepahetse. hlokomolohile. Ho na le mabaka a hore nke ke ka kena ho ona, empa ke nahana hore ke leano le tšabehang. Li senya ho Maafghan mme mohlomong le ho Maamerika. E boetse e tšollela ka hare Pakistan, ka tlhaho, e leng kotsi e le kannete. Pakistan, hajoale, e se e le tlas'a taolo ea likarolo tse matla tsa Boislamo tseo Reagan a thusitseng ho li kenya moo. Ke kotsi e feteletseng bakeng sa Pakistan mme ha e le hantle bakeng sa lefatshe, kaha Pakistan e na le libetsa tsa nyutlelie.
Eric: Ka mantsoe ao, Obama o kile a bolela hore o tla romela masole Pakistan's libaka tsa merabe haeba mabotho a sesole sa Pakistani a sa khone ho senya mabotho a Taliban le Al Qaeda moo. Na u nahana hore sena ke ntho e ka etsahalang, 'me haeba ho joalo, na Obama o ipeha kotsing ea ho khutlela morao ka tsela e tšoanang lapeng le lefats'e ka bophara eo mohlomong Mopresidente Nixon a ileng a e fumana ka mor'a Cambodian Incursion le tšehetso ea moea oa Amerika bakeng sa boiteko ba ARVN Laos morao nakong ea Ntoa ea Vietnam?
Chomsky: Hoa khoneha, empa taba ea sebele e tla ba seo e se etsang Pakistan 'me Afghanistan, 'me moo ke nahana hore e tla ba tšenyo.
*Nakong ena re ile ra felloa ke nako kahoo ra lumelisa.
Eric Beilay a ka finyelloa ho [imeile e sirelelitsoe]
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate