Ο Λευκός Οίκος έχει διέταξε μια ομάδα κρούσης αεροπλανοφόρου στα ανοικτά των ακτών του Ιράν και ένας στόλος βομβαρδιστικών έχουν πετάξει σε αμερικανικές αεροπορικές βάσεις κοντά στη χώρα αυτή, ενώ προφανώς υπάρχουν προκαταρκτικά σχέδια σε εξέλιξη να στείλει 120,000 Αμερικανούς στρατιώτες στην περιοχή.
Ακριβώς όπως η πλήρης συμμόρφωση του Ιράκ με τις υποχρεώσεις του βάσει των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών που απαιτούν τον αφοπλισμό των μη συμβατικών όπλων και την παροχή καθεστώτος ολοκληρωμένων επιθεωρήσεων δεν έσωσε ότι η χώρα από την εισβολή και μια αιματηρή ξένη κατοχή, η πλήρης συμμόρφωση του Ιράν με τις υποχρεώσεις του βάσει των επικυρωμένων από τον ΟΗΕ Κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης δεν εμπόδισε τις Ηνωμένες Πολιτείες να απειλήσουν ξανά με πόλεμο.
Ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Τζαβάντ Ζαρίφ έχει περιγράψει η πυρηνική συμφωνία ως αποτέλεσμα δέκα ετών στάσης και δύο ετών έντονων διαπραγματεύσεων, κατά τη διάρκεια των οποίων ο ίδιος και ο υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι συναντήθηκαν τουλάχιστον πενήντα φορές για να καταγράψουν κάθε λέξη της συμφωνίας. Μπόρεσε να πείσει την κυβέρνησή του, λόγω των αντιρρήσεων των σκληροπυρηνικών, να συμφωνήσει να καταστρέψει πυρηνικές εγκαταστάσεις και υλικό αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων και ένα αυστηρό καθεστώς επιθεωρήσεων με αντάλλαγμα την άρση των εξουθενωτικών κυρώσεων. Το Ιράν έχει τηρήσει μέχρι στιγμής τη συμφωνία του. οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν.
Η ιδέα ότι το Ιράν θα συμφωνούσε σε περαιτέρω παραχωρήσεις υπό την πίεση ενός αναξιόπιστου διαπραγματευτικού εταίρου είναι εντελώς μη ρεαλιστική. Οι σκληροπυρηνικοί, οι μετριοπαθείς, ακόμη και οι αντιφρονούντες του καθεστώτος στο Ιράν είναι ενωμένοι στην αντίθεσή τους στο να ενδώσουν στον αμερικανικό εκφοβισμό. Οι συνεντεύξεις μου με πολλούς απλούς Ιρανούς νωρίτερα αυτή την άνοιξη κατέστησαν σαφές ότι, παρά τη ευρεία αντίθεση στο ισλαμιστικό καθεστώς, θα ενωθούν ενάντια σε κάθε εξωτερική απειλή.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ακόμη πιο απομονωμένες στη διεθνή κοινότητα από ό,τι ήταν όσον αφορά μια εισβολή στο Ιράκ. Οι άλλες πέντε χώρες που έχουν υπογράψει την πυρηνική συμφωνία, μαζί με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση και μεγάλο μέρος του υπόλοιπου κόσμου, εξακολουθούν να υποστήριξη η συμφωνία. Παρόλα αυτά, η απειλή των αμερικανικών κυρώσεων εναντίον εταιρειών που συνεχίζουν να συναλλάσσονται με το Ιράν τρομάζει τους επενδυτές και τους εμπορικούς εταίρους, με αποτέλεσμα μια καταστροφική οικονομική ύφεση για τους απλούς Ιρανούς.
Μη μπορώντας να βρει μια δικαιολογία που σχετίζεται με τα πυρηνικά για πόλεμο, η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε ότι ανακάλυψε απροσδιόριστες «απειλές» για το αμερικανικό προσωπικό στη Μέση Ανατολή από ένοπλες ομάδες ευθυγραμμισμένες με το Ιράν, ιδιαίτερα στο Ιράκ. Άλλοι εξοικειωμένοι με την κατάσταση σκέφτονται διαφορετικά. Για παράδειγμα, ο Βρετανός υποστράτηγος Christopher Ghika, ο οποίος υπηρετεί ως αναπληρωτής διοικητής του συνασπισμού διεθνών δυνάμεων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ που συμμετέχουν σε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις στο Ιράκ και τη Συρία, αναφέρεται ρητά ότι «δεν υπάρχει αυξημένη απειλή από δυνάμεις που υποστηρίζονται από το Ιράν».
Δεν είναι, επομένως, σαφές τι προκάλεσε αυτή την ξαφνική κρίση. Ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Τζον Μπόλτον, σημαντικός αρχιτέκτονας της εισβολής στο Ιράκ της προηγούμενης ρεπουμπλικανικής κυβέρνησης, έχειong υποστήριξε για πόλεμο με το Ιράν. Και δεν υπάρχει τίποτα σαν μια διεθνής έκτακτη ανάγκη για να αποσπάσει την προσοχή από την αυξανόμενη σειρά σκανδάλων και νομικών προβλημάτων που κατακλύζουν τον Τραμπ και την οικογένειά του.
Ανεξάρτητα από αυτό, ένας πόλεμος με το Ιράν -ακόμη και αν υποτεθεί ότι δεν θα περιλαμβάνει χερσαία εισβολή- θα ήταν καταστροφικός.
Το Ιράν έχει τριπλάσιο μέγεθος και πληθυσμό από το Ιράκ και έχει πολύ πιο τρομερή στρατιωτική δύναμη. Την εποχή της εισβολής των ΗΠΑ το 2003, το Ιράκ δεν διέθετε ουσιαστικά ναυτικό, αεροπορία ή πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς, καθώς μεγάλο μέρος της στρατιωτικής του ικανότητας καταστράφηκε φυσικά ή κατέστη άλλως ανενεργό ως αποτέλεσμα του Πολέμου του Κόλπου του 1990 και του επακόλουθου αφοπλισμού του ΟΗΕ. καθεστώς και αυστηρές διεθνείς κυρώσεις.
Το Ιράν, αντίθετα, έχει μια σύγχρονη στρατιωτική δύναμη με πυραύλους ικανούς να φτάσουν σε αμερικανικές βάσεις, πλοία του πολεμικού ναυτικού και συγκεντρώσεις στρατευμάτων έως και 1,200 μίλια μακριά. Ένας πόλεμος θα έκλεινε ουσιαστικά τη ναυτιλία μέσω του στενού του Ορμούζ, μέσω του οποίου μεταφέρεται το 40 τοις εκατό του παγκόσμιου πετρελαίου, πιθανότατα πυροδοτώντας μια παγκόσμια ύφεση.
Οι επιθέσεις στις εναπομείνασες πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, μερικές από τις οποίες βρίσκονται σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, θα απελευθέρωναν μεγάλες ποσότητες ραδιενέργειας και άλλα δηλητηριώδη αέρια. Η ευθυγραμμισμένη με το Ιράν λιβανέζικη Χεζμπολάχ πιθανότατα θα εξαπολύσει μεγάλης κλίμακας πυραυλικές επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ και άλλες εξτρεμιστικές ομάδες θα μπορούσαν να εξαπολύσουν μια σειρά τρομοκρατικών επιθέσεων εναντίον Αμερικανών σε όλο τον κόσμο. Μια τέτοια βία πιθανότατα θα πυροδοτούσε έναν ακόμη ευρύτερο πόλεμο, με επικεφαλής έναν Πρόεδρο και στρατιωτική διοίκηση με μικρή ανησυχία για απώλειες αμάχων.
Την τελευταία φορά που μια κυβέρνηση των Ρεπουμπλικάνων έκανε ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με απειλές κατά των συμφερόντων εθνικής ασφάλειας των ΗΠΑ από ένα κράτος της Μέσης Ανατολής, οδηγώντας Δημοκρατικούς όπως Τζο Μπάιντεν, Χίλαρι Κλίντον, ο Chuck Schumer και ο John Kerry επανέλαβαν πρόθυμα τα ψέματα και ψήφισαν για να επιτρέψουν τον πόλεμο. Το έκαναν παρά τις προειδοποιήσεις από αμέτρητους ειδικούς στη Μέση Ανατολή από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, τον ακαδημαϊκό κόσμο και αλλού ότι μια εισβολή ήταν παράνομη, περιττή και θα ήταν εντελώς καταστροφική. Δεδομένου ότι ο ρόλος τους στην καταστροφή του Ιράκ δεν τους εμπόδισε να λάβουν την προεδρική υποψηφιότητα του κόμματός τους ή να επιτύχουν άλλη ηγετική θέση, οι Δημοκρατικοί στο Καπιτώλιο μπορεί να μην αποθαρρύνονται από το να υποστηρίξουν ξανά τον απερίσκεπτο μιλιταρισμό ενός Ρεπουμπλικανό Προέδρου.
Ακόμα κι αν οι Δημοκρατικοί του Κογκρέσου έκτοτε έχουν αναπτύξει κάποια ραχοκοκαλιά και θα ήταν πρόθυμοι να αντιταχθούν σε έναν πόλεμο με το Ιράν, ωστόσο, είναι πολύ αμφίβολο αν ο Τραμπ θα έκανε τον κόπο να ζητήσει εξαρχής την έγκριση του Κογκρέσου.
Ακόμα κι αν οι Δημοκρατικοί του Κογκρέσου έχουν αναπτύξει αρκετά τη ραχοκοκαλιά για να αντιταχθούν σε έναν πόλεμο με το Ιράν, είναι πολύ αμφίβολο αν ο Τραμπ θα έκανε τον κόπο να ζητήσει εξαρχής την έγκριση του Κογκρέσου.
Οι ανησυχίες που εκφράζονται για πιθανές επιθέσεις εναντίον αμερικανικών στρατευμάτων και πολιτικού προσωπικού στο Ιράκ από σιιτικές πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν υπογραμμίζουν την ειρωνεία ότι ενώ η κυβέρνηση του Ιράκ βρίσκεται στην εξουσία χάρη στην εισβολή υπό την ηγεσία των ΗΠΑ το 2003, ορισμένα κόμματα του κυβερνώντος συνασπισμού έχουν μακροχρόνιους δεσμούς προς την Ισλαμική Δημοκρατία. Ως αποτέλεσμα, από το 2005, το καθεστώς της Βαγδάτης βασίζεται και στις δύο χώρες για οικονομική και στρατιωτική υποστήριξη. Τόσο το Ιράν όσο και οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν τον άλλο να φύγει από τη χώρα, ωστόσο έχουν συμμαχήσει στη μάχη κατά του ISIS στο βορειοδυτικό τμήμα της χώρας.
Το αποτέλεσμα είναι ότι οι αμερικανικές δυνάμεις και η ιρακινή σιιτική πολιτοφυλακή, που συχνά συνοδεύονται από στοιχεία του Ιρανικού Σώματος των Φρουρών της Επανάστασης, βρίσκονται συχνά σε στενή φυσική εγγύτητα. Τώρα που η κυβέρνηση Τραμπ ονόμασε την ομάδα ως α τρομοκρατική οργάνωση και το ευρύ περιθώριο που δίνεται στις αμερικανικές δυνάμεις για την αντιμετώπιση των «τρομοκρατών», οι πιθανότητες μιας ένοπλης αντιπαράθεσης που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως δικαιολογία για την έναρξη ενός ευρύτερου πολέμου είναι πολύ πραγματικές.
Υπάρχουν και άλλα τρομακτικά σενάρια:
Όπως και με την τάση κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου να υπερβάλλει η σοβιετική και η κουβανική ευθύνη για διάφορες αριστερές εξεγέρσεις σε όλο τον κόσμο, η Ουάσιγκτον επιμένει ότι ορισμένες ομάδες πολιτοφυλακών που συμμάχησαν με το Ιράν είναι στην πραγματικότητα «πληρεξούσιοι», υπονοώντας ότι ενεργούν κατ' εντολή του Ιρανού κυβέρνηση. Ως αποτέλεσμα, εάν ένας διοικητής των Χούτι διατάξει επίθεση με ρουκέτα εναντίον αεροπορικής βάσης της Σαουδικής Αραβίας ως αντίποινα για συνεχιζόμενες θανατηφόρες αεροπορικές επιδρομές που έχουν ως αποτέλεσμα απώλειες μεταξύ του αμερικανικού προσωπικού που βρίσκεται εκεί, η κυβέρνηση Τραμπ θα μπορούσε στη συνέχεια να το παρουσιάσει ως ιρανική επίθεση κατά των Ηνωμένων Πολιτειών και δικαιολογία για την έναρξη ενός πολέμου.
Ομοίως, η παρουσία τόσο των αμερικανικών όσο και των ιρανικών δυνάμεων στη Συρία θα μπορούσε να οδηγήσει σε οποιοδήποτε αριθμό σεναρίων σκόπιμης ή τυχαίας ένοπλης αντιπαράθεσης εν μέσω της πολύπλευρης σύγκρουσης αυτής της χώρας.
Εν ολίγοις, ακόμα κι αν η κυβέρνηση Τραμπ μπλοφάρει μόνο και δεν σκοπεύει στην πραγματικότητα να ξεκινήσει μια αντιπαράθεση, υπάρχει τώρα μια κατάσταση πυροδότησης τρίχας που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγάλη πυρκαγιά.
Ο Stephen Zunes είναι καθηγητής πολιτικής και διεθνών σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο. Τακτικός συνεργάτης του The Progressive, υπηρετεί ως ανώτερος αναλυτής πολιτικής για το Ινστιτούτο Πολιτικών Μελετών.
Το ZNetwork χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τη γενναιοδωρία των αναγνωστών του.
Κάνε μια δωρεά