Ha ea lokela ho makatsa motho hore ntoa ea papali ea moputso bakeng sa puso ea molao oa machaba e kopane Iseraele le Afrika Boroa kgahlanong le emong Lekhotleng la Machaba la Toka la The Hague.
Lefatše le arohane pakeng tsa ba iketselitseng taolo ea lefatše ka bophara le ea libaka e ba tiisetsang hore ba ke ke ba otloa ho sa tsotellehe litlōlo tsa bona tsa molao, le ba lefang theko bakeng sa tokisetso eo.
Hona joale bahlaseluoa ba nako e telele ba ntse ba itoanela ho seo ho thoeng ke Lekhotla la Lefatše.
Bekeng e fetileng, lehlakore le leng le le leng le ile la fana ka mabaka a lona bakeng sa le khahlanong le hore na Iseraele e sebelisitse leano la timetso ea morabe Gaza ka lebaka la ho likhoeli tse tharo tse fetileng.
Nyeoe ea Afrika Boroa e lokela ho buloa le ho koaloa. Ho fihlela hajoale Isiraele e bolaile kapa e lemetse hampe hoo e ka bang 100,000 Mapalestina Gaza, hoo e ka bang a le mong ho baahi ba bang le ba bang ba 20. E senyehile kapa e senyehile ho feta karolo ea 60 ea matlo a baahi. E phatlohile ka libomo “libaka tse sireletsehileng” tse nyenyane tseo e laetseng hore Mapalestina a ka bang limilione tse peli a balehele ho tsona. E ba pepeselitse tlala le mafu a bolaeang ka ho khaola lithuso le metsi.
Ho sa le joalo, liofisiri tse phahameng tsa lipolotiki le tsa sesole sa Iseraele li bontšitse pepenene le khafetsa sepheo sa ho timetsa morabe, kaha tlhahiso ea Afrika Boroa e ngotsoe ka hloko.
Khale ka Loetse, pele Hamas e tsoa teronkong ea Gaza ka la 7 Mphalane, Tonakholo ea Isiraele Benjamin Netanyahu o ne a bonts'itse Machaba a Kopaneng 'mapa oa tabatabelo ea hae bakeng sa seo a se bitsitseng "New Middle East”. Libaka tsa Palestina tsa Gaza le West Bank li ne li felile, tsa nkeloa sebaka ke Iseraele.
Ho sa tsotellehe bopaki bo bongata khahlanong le Iseraele, ho ka nka lilemo hore Lekhotla la Machaba la Toka (ICJ) le fihlele qeto e tiileng - ka nako eo, haeba lintho li tsoela pele ka tsela eo li leng ka eona, ho ka 'na ha se ke ha e-ba le baahi ba bohlokoa ba Palestina ba setseng ho sireletsa.
Ka hona, Afrika Boroa le eona e kopile ka potlako taelo ea nakoana e hlokang hore Israele e emise tlhaselo ea eona.
Likhutlo tse hanyetsanang
Batho ba Iseraele le Afrika Boroa ba ntse ba jere maqeba a litlōlo tsa molao tsa khethollo ea morabe ea Europe: tabeng ea Iseraele, Polao e Sehlōhō eo Manazi le basebetsi-'moho le bona ba ileng ba felisa Bajuda ba limilione tse tšeletseng; ’me Afrika Boroa, puso ea apartheid ea ba basoeu e ileng ea behoa holim’a batho ba batšo ka lilemo tse mashome ke sehlotšoana sa ba basoeu se neng se etsa likolone.
Ba likhutlong tse fapaneng hobane e mong le e mong o ile a fana ka thuto e fapaneng ho tsoa ho nalane ea bona e sithabetsang.
Isiraele e phahamisitse baahi ba eona ho lumela hore Bajude ba tlameha ho ikopanya le lichaba tse nang le khethollo ea morabe, bahatelli, ba nke mokhoa oa "matla a ho loka" ho linaha tsa boahelani. Naha e ipitsang ea Sejuda e nka sebaka seo e le lebala la ntoa la lefeela leo ho lona puso le bokhopo li hapang letsatsi.
Ho ne ho ke ke ha qojoa hore Iseraele e qetelle e tsoale, ho Hamas le lihlopha tse kang Hezbollah e Lebanon, bahanyetsi ba hlometseng ba talimang khohlano ea bona le Iseraele ka tsela e tšoanang.
Ka lehlakoreng le leng, Afrika Boroa e lakalitse ho jara seriti sa naha ea "boitšoaro bo botle", eo linaha tsa bophirima li amohelang naha ea tsona e ka sehloohong, e hlometseng ka nyutlelie ea Middle East, e leng naha ea Isiraele.
Mopresidente oa pele oa Afrika Boroa, Nelson Mandela, e tsebahalang haholo ka 1997: "Re tseba hantle hore tokoloho ea rona ha ea phethahala ntle le tokoloho ea Mapalestina."
Israel le kgethollo ya Aforika Borwa e ne e le dilekane tse haufi tsa didiplomate le tsa sesole ho fihlela ho putlama ha kgethollo dilemong tse 30 tse fetileng. Mandela o ne a utlwisisa hore metheo ya dikakanyo tsa Zionism le apartheid e ne e hahilwe hodima mohopolo o tshwanang wa botjhaba ba morabe.
Ka nako e 'ngoe o ile a lahleloa e le senokoane sa likhukhuni ka lebaka la ho hanyetsa babusi ba khethollo ea Afrika Boroa, joalo ka ha baetapele ba Palestina ba ntse ba le Iseraele kajeno.
Jackboot ea bokolone
Hape ha rea lokela ho re makatsa hore ebe sekhutlong sa Isiraele ke boholo ba Bophirima - bo etelletsoe pele ke Washington le Jeremane, naha e ileng ea hlohlelletsa Polao e Sehlōhō. Berlin e kopile Labohlano le fetileng ho ba ho nkoa e le motho oa boraro tšireletsong ea Iseraele The Hague.
Ho sa le joalo, nyeoe ea Afrika Boroa e tšehetsoa ke boholo ba seo ho thoeng ke "lefatše le tsoelang pele", leo ka nako e telele le nang le jackboot ea bokolone ba bophirimela - le khethollo ea morabe - sefahlehong sa eona.
Ka ho hlakileng, Namibia e ile ea halefa ka tšehetso ea Jeremane bakeng sa Iseraele lekhotleng, kaha qalong ea lekholo la bo20 la lilemo, puso ea bokolone ea Majeremane ka boroa-bophirimela ho Afrika e ile ea lisa ba likete tse mashome. Batho ba Namibia ba kena likampong tsa lefu, ho hlahisa moralo oa ho timetsa Bajuda le Baromani hamorao ho ne ho tla ntlafatsa Polao e Sehlōhō.
Mopresidente oa Namibia, Hage Geingob, o ile a re’
Sehlopha sa baahloli - ba 17 ho bona ka kakaretso - ha ba teng ka har'a bubble e hlakileng ea ho se be teng ha molao. Likhatello tse matla tsa lipolotiki ntoeng ena e arohaneng li tla ba hatella.
Joaloka moemeli oa mehleng oa UK, Craig Murray, ea bileng teng matsatsing a mabeli a linyeoe, e hlokometse: boholo ba baahloli ba ne ba shebahala eka "ruri ha ba batle ho ba lekhotleng".
'Ha ho motho ea tla re thibela'
'Nete ke hore, ho sa tsotellehe hore na ke tsela efe eo bongata ka lekhotleng ba fetohelang qeto ea bona ka eona, matla a sithabetsang a Bophirimela ho fumana tsela ea bona a tla bopa se etsahalang ka mor'a moo.
Haeba baahloli ba bangata ba fumana ho utloahala hore ho na le kotsi ea hore Iseraele e etsa polao ea morabe 'me e tsitlallela mofuta o itseng oa ho emisa ntoa ho fihlela e ka etsa qeto e tiileng, Washington e tla thibela ts'ebetsong ka veto ea eona ho Lekhotla la Tšireletso la Machaba a Kopaneng.
Lebella US, hammoho le Europe, ho sebetsa ka thata ho feta leha e le neng pele ho nyenyefatsa molao oa machaba le mekhatlo ea eona e tšehetsang. Litaelo tsa ho se lumele ho Bajuda ka lehlakoreng la baahloli ba tšehetsang nyeoe ea Afrika Boroa - le linaha tseo ba leng ho tsona - li tla phatlalatsoa hohle.
Israel e se e ntse e qosa Afrika Boroa ka "linyeliso tsa mali", e fana ka maikutlo a hore sepheo sa eona ho ICJ se susumetsoa ke ho se lumele. Puong ea hae lekhotleng, Tal Becker oa lefapha la kantle ho naha la Isiraele o ile a pheha khang ea hore Afrika Boroa e sebetsa joalo ka naha. moemeli oa molao bakeng sa Hamas.
US e fane ka maikutlo a tšoanang ka ho bitsa pokello e hlokolosi ea bopaki ea Afrika Boroa "e hlokang thuso".
Ka Moqebelo, puong e tletseng thetso, Netanyahu o ile a ikana ho hlokomoloha kahlolo ea lekhotla haeba e ne e sa rate Iseraele. O ile a re: "Ha ho motho ea tla re thibela - eseng The Hague, eseng sebaka sa bobe, eseng mang kapa mang."
Ka lehlakoreng le leng, haeba ICJ e laola sethaleng sena ho na le taba e ka tlase ho hore ho na le nyeoe e utloahalang ea polao ea morabe, Iseraele le tsamaiso ea Biden ba tla nka qeto ea ho senya tlhaselo ea Iseraele Gaza e le ho fumana lengolo le hloekileng la bophelo bo botle ho tsoa Lefatšeng. Lekhotla.
Seo e tla be e le leshano. Baahloli ba kōptjoa feela hore ba fane ka qeto tabeng ea polao ea morabe, e leng litlōlo tse tebileng ka ho fetisisa tsa tlōlo ea molao khahlanong le batho, moo bopaki ba bopaki bo behiloeng holimo haholo.
Tsamaisong ea molao ea machaba eo ho eona linaha li fuoang litokelo tse ngata ho feta batho ba tloaelehileng, ntho e tlang pele ke ho fa linaha bolokolohi ba ho loana lintoa tseo ho tsona baahi ba ka lefang theko e boima ka ho fetisisa. Melemo e mengata ea setsi sa sesole sa Bophirimela sa sesole-liindasteri se itšetlehile ka lacuna ena e ikemiselitseng ho seo ho thoeng ke "melao ea ntoa".
Haeba lekhotla le fumana - ebang ke ka mabaka a lipolotiki kapa a molao - hore Afrika Boroa e hlōlehile ho etsa nyeoe e utloahalang, e ke ke ea lokolla Iseraele litlōlong tsa molao tsa ntoa le litlōlo tsa molao khahlanong le batho. Ha ho pelaelo hore e sebetsa ka bobeli.
Ho hula ka maoto
Leha ho le joalo, boikhutso bofe kapa bofe bo ka lehlakoreng la ICJ bo tla hlokomeloa ke Lekhotla la Machabeng la Botlokotsebe (ICC), lekhotla la bona le senyehileng haholo. Mosebetsi oa eona ha se ho ahlola lipakeng tsa linaha tse kang Lekhotla la Lefatše empa ke ho bokella bopaki ba ho qosa batho ba laelang kapa ba etsang litlolo tsa molao tsa ntoa.
Hajoale ho bokella bopaki ho etsa qeto ea ho batlisisa balaoli ba Iseraele le Hamas ka liketsahalo tsa likhoeli tse tharo tse fetileng.
Empa ka lilemo, lekhotla lona leo le bile teng ho hula maoto mabapi le ho qosa liofisiri tsa Isiraele ka litlolo tsa molao tsa ntoa tse bileng teng pele ho tlhaselo ea hona joale Gaza, joalo ka mashome a lilemo a Isiraele a ho aha libaka tsa bodulo tse seng molaong naheng ea Palestina, le ho thibella ha Iseraele Gaza ka lilemo tse 17 - moelelo o sa boleloang ka seoelo oa ho phatloha ha Hamas ka la 7. Mphalane.
ICC ka mokhoa o tšoanang e ile ea hana ho qosa liofisiri tsa US le Borithane ka litlolo tsa molao tsa ntoa tseo linaha tsa bona li li entseng ho hlasela le ho hlasela. ho hapa Afghanistan 'me Iraq.
Seo se ile sa latela letšolo la litšoso le tsoang Washington, le ileng la beha likotlo ho lekhotla liofisiri tse peli tse phahameng ka ho fetisisa, ho kenyelletsa le ho thibela thepa ea bona ea US, ho thibela litšebelisano tsa bona tsa lichelete tsa machaba le ho thibela bona le malapa a bona ho kena US.
Letšolo la bokhukhuni
Khang e bohareng ea Iseraele khahlanong le polao ea morabe bekeng e fetileng e ne e le hore e itšireletsa ka mor'a hore e hlaseloe ka la 7 Mphalane, le hore tlhaselo ea sebele e etsoa ke Hamas khahlanong le Iseraele.
Taba e joalo e tlameha ho hlakoloa hang-hang ke Lekhotla la Lefatše. Iseraele ha e na tokelo ea ho sireletsa mosebetsi oa eona oa lilemo tse mashome le ho thibella Gaza, semelo sa liketsahalo tsa 7 October. 'Me e ke ke ea bolela hore e shebile bahlabani ba Hamas ba likete tse' maloa ha e thunya, e leleka le ho lapa baahi bohle ba Gaza.
Esita le haeba letšolo la sesole la Iseraele le sa rereloa ho felisa Mapalestina a Gaza, joalokaha lipolelo tsohle tsa lekhotla la Iseraele le liofisiri tsa sesole li bontša, leha ho le joalo li ntse li lebisitsoe haholo-holo ho baahi.
Ho baleng ba mohau ka ho fetisisa, ho fanoe ka lintlha, baahi ba Palestina ba ntse ba hlaseloa ka libomo le ho bolaoa ka bongata ho baka tšabo. Ba ntse ba hloekisoa ka morabe ho felisa Gaza. 'Me ba tlas'a mofuta o nyarosang oa kotlo e kopanetsoeng "ho thibelloa ka ho feletseng" ha Iseraele ho ba hanelang lijo, metsi le matla - ho isa tlala le ho pepesehela mafu a bolaeang - ho fokolisa boikemisetso ba bona ba ho hana mosebetsi oa bona le ho batla tokoloho ho Iseraele ka ho feletseng. taolo.
Haeba sena sohle e le eona feela tsela eo Iseraele e ka "felisang Hamas" - sepheo sa eona se boletsoeng - joale e senola ntho e 'ngoe eo Iseraele le basebeletsi ba eona ba bophirimela ba ka e hlokomolohang: hore Hamas e kenelletse ka ho teba Gaza hobane khanyetso ea eona e ke keng ea lekanngoa e shebahala joaloka Ke karabelo e utloahalang feela ho baahi ba Palestina ba kileng ba khangoa ke khatello e matla ea khatello eo Isiraele e e entseng Gaza ka lilemo tse mashome.
Libeke tsa Iseraele tsa libomo tsa k’hapete li tlohile Gaza ha e na baahi bakeng sa bongata bo boholo ba baahi, ba se nang mahae ao ba ka khutlelang ho 'ona le ho fokolang tseleng ea ho sebetsa meaho. Ntle le thuso e khōlō le e sa khaotseng, eo Iseraele e e thibelang, butle-butle ba tla shoa ke ho felloa ke metsi ’meleng, tlala, serame le maloetse.
Maemong ana, ts'ireletso ea 'nete ea Isiraele khahlano le tlhaselo ea morabe e na le maemo a felletseng: ha e etse polao ea morabe ha feela e hakantse hore khatello e lekaneng e tla nyolohela Egepeta hoo e ikutloang e tlamehile - kapa e hlorisoa - ho bula moeli oa eona le Gaza le ho lumella baahi ho baleha.
Haeba Cairo e hana, 'me Iseraele e sa fetohe, batho ba Gaza ba tla timetsoa. Lefatšeng le laetsoeng ka nepo, tseko ea ho se tsotelle ho sa tsotelleng hore na batho ba Palestina ba Gaza ba shoa ka lebaka la maemo ao Iseraele e a entseng ha ea lokela ho ba tšireletso khahlanong le polao ea morabe.
Ntoa ea khoebo joalo ka mehleng
Bothata ba Lekhotla la Lefatše ke hore le qosoa joalo ka Isiraele - 'me le tla lahleheloa ke tsela efe kapa efe eo le busang ka eona. Lintlha tsa molao le bots'epehi ba lekhotla li hohlana ka kotloloho le lintho tse tlang pele tsa lipolotiki tsa bophirima le phaello ea indasteri ea ntoa.
Kotsi ke hore baahloli ba ka ikutloa hore tsela e sireletsehileng ka ho fetisisa ke ho "arola phapang".
Ba ka 'na ba qosa Iseraele ea ho timetsa morabe ka lebaka la botekgeniki, ha ba ntse ba tsitlella hore e etse ho feta seo e sa se etseng ho hang: ho sireletsa "litlhoko tsa botho" tsa batho ba Gaza.
Lintlha tsa molao le bots'epehi ba lekhotla li hohlana ka kotloloho le lintho tse tlang pele ho lipolotiki tsa bophirima le phaello ea indasteri ea ntoa.
Israel e ile ea leketla tsebo e joalo ka pel'a baahloli bekeng e fetileng joalo ka rantipole e lero le monate. Liakhente tsa eona li ile tsa pheha khang ea hore, kaha Iseraele e ne e sa arabela nyeoeng ea polao ea morabe e entsoeng ke Afrika Boroa nakong eo e neng e hlahleloa ka eona, ha ho na khang pakeng tsa linaha tsena tse peli. Lekhotla la Lefatše, Iseraele le khothalelitse, ka hona le ne le se na matla hobane karolo ea lona ke ho rarolla liqabang tse joalo.
Haeba e amoheloa, e ne e tla bolela, joaloka pele moemeli Murray o hlokometse, hore, ka ho sa utloahaleng, linaha li ka hlakoloa molato oa polao ea morabe ka ho hana ho kopana le baqosi ba tsona.
Aeyal Gross, moprofesa oa molao oa machaba Univesithing ea Tel Aviv, ho boletse koranta ea Haaretz o ne a lebeletse hore lekhotla le hane lithibelo leha e le life mesebetsing ea sesole ea Iseraele. E ne e tla shebana le mehato ea botho ho fokotsa mahlomola a baahi ba Gaza.
O boetse a hlokomela hore Isiraele e tla tsitlallela hore e se e ntse e latela - mme e tsoelepele joalo ka pele.
Ntlha e le 'ngoe e khomarelang, Gross o khothalelitse, e tla ba tlhoko e tsoang Lekhotleng la Lefatše hore Isiraele e lumelle bafuputsi ba machabeng ho kena sebakeng seo ho lekola hore na litlolo tsa molao tsa ntoa li entsoe.
Ke 'nete ea mofuta ona oa "khoebo ea ntoa joalo ka tloaelo" e tla nyelisa lekhotla - le molao oa machaba oa botho oo o lokelang ho o boloka.
Sekheo sa boetapele
Joalo ka mehleng, ha se linaha tsa Bophirima tseo lefatše le ka talimang ho tsona bakeng sa boeta-pele bo nang le morero maqakabetsing a tebileng ao le talimaneng le ’ona kapa boitekong ba ho fokotsa likhohlano.
Batšoantšisi feela ba bontšang tšekamelo leha e le efe ea ho phethahatsa boitlamo ba boitšoaro bo lokelang ho oela mebusong ho kenella ho thibela polao ea morabe ke "likhukhuni".
Hezbollah e Lebanon e beha khatello ho Iseraele ka ho eketsa ka ho eketsa sebaka sa bobeli ka leboea, ha Houthis e Yemen e ntse e ntlafatsa mofuta oa eona oa likotlo tsa moruo ho likepe tsa machaba tse fetang Leoatleng le Lefubelu.
US le Brithani li ile tsa arabela mafelong a beke ka litlhaselo tsa moea Yemen, tsa phahamisa mocheso le ho feta 'me tsa tšosa ho etsa hore sebaka seo e be ntoa e pharaletseng.
Ka matsete a eona ho Suez Canal a sokeloa, China, ho fapana le Bophirima, e bonahala e tsielehile ho pholisa lintho. Beijing e sisinya bekeng ena kopano ea khotso ea Israel-Palestine e kenyeletsang sehlopha se seholo sa linaha.
Sepheo ke ho lokolla likhoka tsa Washington tsa ho iketsa eka ke "ho etsa khotso" le ho tlama mekha eohle boitlamo ba ho theha naha ea Palestina.
Tlaleho ea Bophirimela ke hore mang kapa mang ea ka ntle ho sehlopha sa eona - ho tloha Afrika Boroa le Chaena ho ea ho Hezbollah le Houthis - ke sera, se sokelang "taelo e thehiloeng melaong" ea Washington.
Empa ke eona taelo eo e shebahalang e ikemela le ho nyatseha - le motheo oa polao ea morabe e hlasetsoeng Mapalestina a Gaza motšehare o moholo.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate