Eesita le rona re nyatsa haholo boitshwaro le maano a Benazir Bhutto - ha a ntse a le setulong le morao tjena - re maketse ebile re halefisitswe ke lefu la hae. Khalefo le tšabo li hlasela naha hape.
Ho phela 'moho ho sa tloaelehang ha bosholu ba sesole le merusu ho ile ha baka maemo a entseng hore a bolaoe. Rawalpindi maobane. Nakong e fetileng, puso ea sesole e ne e etselitsoe ho boloka taolo - 'me e entse joalo ka lilemo tse' maloa. Ha e sa. Kajeno e baka moferefere 'me e khothalletsa tlōlo ea molao. Ke joang hape motho a ka hlalosang ho tebeloa ha moahloli e moholo le baahloli ba bang ba robeli ba lekhotla le ka holimo-limo la naha ka lebaka la ho leka ho etsa hore mekhatlo ea ’muso ea bohlale le mapolesa ba ikarabelle makhotleng a molao? Baemeli ba bona ha ba na mokokotlo oa ho etsa eng kapa eng, re se re sa re letho ka ho etsa lipatlisiso tse nepahetseng mabapi le liphoso tsa mekhatlo ho senola 'nete ea polao e hlophisitsoeng ka hloko ea moetapele e moholo oa lipolotiki.
E ka etsa joang Pakistan kajeno e ka ba ntho leha e le efe haese mollo oa ho nyahama? Ho nahanoa hore babolai e ne e le batho ba chesehelang bolumeli ka ho feteletseng ba jihadi. Sena e ka ’na eaba ke ’nete, empa na ba ne ba itsoella pele?
Benazir, ho ea ka ba haufi le eena, o ile a lekeha ho hana likhetho tsa bohata, empa o ne a se na sebete sa lipolotiki sa ho hanyetsa. Washington. O ne a e-na le sebete se seholo 'meleng, 'me a hana ho tšosoa ke litšokelo tsa bahanyetsi ba moo. O ne a ntse a fana ka puo kopanong ea likhetho Liaquat Bagh. Sena ke sebaka se tsebahalang se rehelletsoeng ka tonakholo ea pele ea naha, Liaquat Ali Khan, ea ileng a bolaoa ke 'molai ka 1953. 'Molai, Said Akbar, o ile a thunngoa hang-hang ka taelo ea lepolesa le neng le ameha morerong oo. Haufi le mona, ho kile ha e-ba le mohaho oa bokolone moo batho ba lichaba ba neng ba koaletsoe teng. Sena se ne se Rawalpindi chankana. E ne e le mona moo ntate oa Benazir, Zulfikar Ali Bhutto, a ileng a fanyehoa ka April 1979. Mohatelli oa sesole ea ikarabellang bakeng sa polao ea hae ea boahloli o ile a etsa bonnete ba hore sebaka sa tlokotsi le sona se senyehile.
Lefu la Zulfikar Ali Bhutto le ile la senya likamano lipakeng tsa mokha oa hae oa Pakistan People's le sesole. Baitseki ba mokha, haholo-holo ba o profinseng of ba, ba ile ba hlokofatsoa ka sehlōhō, ba tlotlolloa ’me ka linako tse ling ba nyamela kapa ba bolaoa.
Pakistan'Nalane e merusu, ka lebaka la puso e tsoelang pele ea sesole le lilekane tsa lefats'e tse sa rateheng, e tobana le batho ba phahameng ba busang hona joale ka likhetho tse tebileng. Li bonahala li se na sepheo se setle. Bongata bo bongata ba naha bo hanana le leano la mmuso la kantle ho naha. Ba halefisitsoe ke ho haella ha eona leano le tebileng la lehae ntle le ho tsoela pele ho ruisa batho ba phahameng ba sa tsotelleng le ba meharo ba kenyelletsang sesole se ruruhileng, se nang le likokoana-hloko. Hona joale ba shebeletse ba hloka thuso ha bo-ralipolotiki ba ntse ba thunngoa ka pel’a bona.
Benazir o ne a pholohile ho phatloha ha bomo maobane empa a lihuoa ke likulo tse thuntsoeng koloing ea hae. Babolai, ba ela hloko ho hloleha ha bona ho Karachi khoeling e fetileng, ke ne ke nkile inshorense e habeli lekhetlong lena. Ba ne ba batla hore a shoe. Ho ke ke ha khoneha hore le likhetho tse senyehileng li be teng hona joale. E tla tlameha ho chechisoa, ’me ha ho pelaelo hore molaoli o phahameng oa sesole o nahana ka tekanyo e ’ngoe ea puso ea sesole haeba boemo bo mpefala, bo ka etsahalang habonolo.
Se etsahetseng ke tlokotsi e nang le mekhahlelo e mengata. Ke tlokotsi bakeng sa naha e tseleng e eang likoluoa tse ngata. Ka pele ho larile metsi a phoroselang le lera la mahlo le phophomang. Ebile ke tlokotsi ea botho. Ntlo ea Bhutto e lahlehetsoe ke setho se seng. Ntate, bara ba babeli le morali ba shoele kaofela ka tsela eo e seng ea tlhaho.
Ke qalile ho kopana le Benazir ntlong ea ntate oa hae Karachi ha e ne e le mocha ea ratang menyaka, 'me hamorao ka Oxford. E ne e se ralipolotiki oa tlhaho 'me esale a batla ho ba moemeli, empa histori le tlokotsi ea botho li sutumelletsa ka lehlakoreng le leng. Lefu la ntatae le ile la mo fetola. E ne e se e le motho e mocha, ea ikemiselitseng ho nka mohatelli oa sesole oa mehleng eo. O ne a falletse foleteng e nyane London, moo re neng re tla buisana ka ho sa feleng ka bokamoso ba naha. O tla lumela hore liphetoho tsa mobu, mananeo a thuto ea batho ba bangata, litšebeletso tsa bophelo bo botle le leano le ikemetseng la kantle ho naha e ne e le sepheo se setle se hahang 'me ke sa bohlokoa haholo haeba naha e ne e tla pholosoa ho tsoa ho manong ho tsoa le ho apara junifomo. Lebatooa la hae e ne e le batho ba futsanehileng, 'me o ne a le motlotlo ka taba eo.
O ile a fetoha hape ka mor'a hore e be tonakholo. Matsatsing a pele, re ne re ngangisana le ho arabela litletlebong tsa ka tse ngata - sohle seo a neng a tla se bua ke hore lefatše le fetohile. O ne a ke ke a ba "lehlakoreng le fosahetseng" la histori. Kahoo, joaloka ba bang ba bangata, o ile a etsa khotso le eena Washington. Ke sena se ileng sa qetella se lebisitse tumellanong le Musharraf le ho khutlela hae ka mor'a lilemo tse fetang leshome botlamuoeng. Ka makhetlo a mangata o ile a mpolella hore ha a tšabe lefu. E ne e le e 'ngoe ea likotsi tsa ho bapala lipolotiki Pakistan.
Ho thata ho nahana molemo ofe kapa ofe o hlahang tlokotsing ena, empa ho na le monyetla o le mong. Pakistan e hloka haholo mokha oa lipolotiki o ka buang ka litlhoko tsa sechaba tsa bongata ba batho. Mokha oa Batho o thehiloe ke Zulfikar Ali Bhutto e hahiloe ke baitseki ba mokhatlo o le mong feela o ratoang oa batho ba bangata oo naha e tsebang: baithuti, batho ba sa sebetseng hantle le basebetsi ba loanneng ka likhoeli tse tharo ka 1968-69 ho liha mohatelli oa pele oa sesole oa naha. Ba ile ba bona e le mokha oa bona, ’me boikutlo boo bo ntse bo le teng likarolong tse ling tsa naha ho fihlela kajeno, ho sa tsotellehe tsohle.
Lefu le nyarosang la Benazir le lokela ho fa basebetsi-'moho le eena khefu ea ho thuisa. Ho itšetleha ka motho kapa lelapa ho ka ’na ha hlokahala ka linako tse itseng, empa ke bofokoli ba sebopeho, eseng matla a mokhatlo oa lipolotiki. Mokha oa People o hloka ho ntlafatsoa joalo ka mokhatlo oa sejoale-joale le oa demokrasi, o bulehetseng lipuisano le lipuisano tse tšepahalang, ho sireletsa litokelo tsa sechaba le tsa botho, ho kopanya lihlopha tse ngata tse arohaneng le batho ba Pakistan ba labalabelang khetho efe kapa efe e ntle, le ho tla ka litlhahiso tse tiileng ho tsitsisa Afghanistan e hapiloeng le e harasoantsoeng ke ntoa. Sena se ka etsoa ebile se lokela ho etsoa. Lelapa la Bhutto ha lea lokela ho botsoa mahlabelo a mang hape.
Buka ea Tariq Ali The Duel: Pakistan ho Flightpath of American Power e phatlalalitsoe ka 2008 [imeile e sirelelitsoe]
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate