O le nofonofo i totonu o le ea malulu, apa o Coke ma le 7-Up e mafai ona o'o atu a'o latou matamata ia latou pupuni, na tuuina atu ai e le pule o le eleele le faatonuga e ta i lalo o le pogisa. E le'i i ai se ta'utinoga o taua. E leai se lapataiga muamua, e leai se mea, o le mea moni, e mafai ona faʻailoaina le "fili" i osofaʻiga faʻafuaseʻi, e leʻi tupu muamua. O osofa'iga faalilolilo e ta'ita'ia e le komipiuta na fa'atagaina e le ta'ita'ifono o le So'ofa'atasi o le Aufaigaluega, i ni nai vaiaso talu ona ulufale le peresitene fou o Amerika i le Ofisa Oval. Na avea i latou ma sui o se taumafaiga e tafiesea le nofoaga tutotonu o le fili lea na fai mai le au atamamai o le poto o nofoaga na latou faasino tonu i le isi itu o le tuaoi mai le taua o le taua lea na tau ai le fiasefulu afe o fitafita Amerika i aso uma.
I nu'u mamao e leai ni tusitala na fa'amalosi e o, mamao mai malae o lo'o feoti ai tagata Amerika, o ai na iloa pe o pomu na timu mai le lagi i le po na fasiotia ai le au fa'atupu maualuga po'o tagata le sala? Mo le 14 masina na faʻaauau ai osofaʻiga ma, ina ua maeʻa taʻitasi, na faʻatonuina le taʻitaʻiʻau o le au pomu e momoli atu se feʻau e tasi le fuaiupu: "Ua maeʻa le taʻaloga polo."
O le tauvaga na taʻua o le "Operation Breakfast," ma, e ui atonu e foliga mai o le CIA o loʻo i ai nei osofaʻiga i luga o Pakistan, e leai. E tatau ona e toe liliu le uati i se isi taua a Amerika, i le fa sefulu tausaga talu ai, ia Mati 18, 1969, ia saʻo. O le sini o se vaega o Cambodia e taʻua o le Fish Hook lea e sosolo atu i Vietnam i Saute, ma o le Operation Breakfast o le muamua lea o le tele o osofaʻiga faalilolilo. Mulimuli ane sa faaigoa ia mea o le “Lunch,” “Snack,” ma le “Supper,” ma sa latou o atu i lalo o le igoa tuufaatasi “Menu”. Na faatagaina i latou e Peresitene Richard Nixon ma sa fuafua e faʻaumatia se "Bamboo Pentagon" (e le o iai), o se nofoaga tutotonu i tuaoi o Cambodia lea na manatu ai le au faipule Vietnamese i Matu o loʻo faʻatautaia osofaʻiga i totonu o Vietnam i Saute.
E pei o Peresitene Obama i aso nei, na oʻo mai Nixon i le malosi ma folafola atu le mautu i se vaitau o le vevesi ma se fuafuaga le mautonu e aumaia le filemu i se malo i taua. I le aso na tautō ai o ia, na ia faitau mai ai i le tusi o Isaia i le Tusi Paia e faapea: “Latou te tuʻi a latou pelu e fai ma uʻamea suōtosina, ma o latou tao e fai ma laau teuteu.” O ia foi tautala o le suia o faiga malo faaituau a Uosigitone i se vaitau fou o le lotogatasi: "E le mafai ona tatou aoao mai le tasi i le isi seiloga tatou te taofia le feʻei o le tasi i le isi, seiloga tatou te tautala filemu ina ia mafai ona lagona a tatou upu faapea foi ma o tatou leo."
Toe fo'i i le Fasioti fanua
I tausaga talu ai nei, o le tele o faʻamatalaga ma tagata faʻapitoa ua latou faʻaogaina "le Vietnam faʻataʻitaʻiga," faʻatusatusa muamua le taua a Amerika i Iraq ma i Afghanistan nei i le Taua a Vietnam. E ui lava i le tele o mea e tutusa ai, o le talafaatusa e vave ona malepelepe pe afai e te manatu o taua a le militeri a Amerika i le maeʻa ai o osofaʻiga a Afghanistan ma Iraq e faasaga i vaega laiti o le au faʻaauupegaina mama e itiiti se foliga tutusa ma le taua tele lea na faia e Peresitene Lyndon B. Johnson ma Richard. Na tau faasaga Nixon i fitafita fouvale i saute ma le militeli a le taitai Vietnamese i Matu o Ho Chi Minh, o le na taitaia se autau moni, faatasi ai ma le lagolagosua a, ma sapalai mai, le Soviet Union ma Saina.
O se mea e sili atu ona faʻaoso - ma atonu e sili atu ona mataʻutia - faʻataʻitaʻiga i aso nei atonu o le va o le CIA o le faʻateleina o le taua i totonu o tuaoi o ituaiga o Pakisitana ma le osofaʻiga faalilolilo a Richard Nixon e faasaga i le Cambodia tutusa. Ina ia toe fa'apuupuu le tala fa'asolopito anamua: I le fa'ai'uga o le 1960s, na pulea ai Cambodia e se tupu "neutralist", o Norodom Sihanouk, na ta'ita'ia se malo vaivai e itiiti sona taua i ona tagata matitiva ma tau le a'oa'oina. I ona tuaoi, e sili atu i tua atu o lana pule, na maua ai e le North Vietnamese ma Vietcong "fale puipui."
Sihanouk, leai se fesoasoani e fai se mea, sa tilotilo i le isi itu. I le taimi nei, sa malutia e tagata o le nuu i nofoaga mamao o nuu i tua o Cambodia, o se vaega toaitiiti o le au faatupu vevesi, e le o taʻutaʻua o tagata komunisi faavae oe na taʻua i latou o le Khmer Rouge. (Mafaufau ia i latou e pei o le 1970s e tutusa ma le Pakistani Taliban o loʻo nofoia fanua tuaoi vao o lena atunuu e sili atu i tua atu o le pule a le malo o Pakisitana.) Ona vaivai ai lea ma le mafai ona latou luʻiina Sihanouk - seʻia oʻo, o na pomu faalilolilo. na amata osofa'iga a Amerika B-52. A o faʻateleina nei mea i le taumafanafana o le 1969, na amata ai ona faʻaleagaina vaega o le atunuʻu (fesoasoani i le 1970 e se osofaʻiga a le militeri a le US i le laumua o Phnom Penh), ma amata ona maua le malosi o le Khmer Rouge.
Ua e iloa le iuga leaga o lena tala tuai.
E fasefulu tausaga, toeitiiti lava oo i le aso, ina ua amata le Operation Breakfast, sa ou malaga atu i le taulaga o Snuol, e latalata i le mea na paʻu ai pomu a Amerika. O se taulaga filemu, e le o toe mamao, ona o auala faʻaonaponei ma kamupani laupapa e taʻitaʻia e Saina ua faʻataʻatia i lalo le togavao lea na malu ai le au fouvale tetee i le malo. Na ou alu e suʻe soʻo se tasi na manatua osofaʻiga o pomu, ae na ou iloa ai e toʻaitiiti i latou na lava le matutua na ola i lena taimi, aemaise lava ona o le Khmer Rouge na fasiotia le tusa ma le kuata o le aofaʻi o le faitau aofaʻi o Cambodia ina ua uma ona latou pulea. 1975.
Mulimuli ane, i se 15-minute alu ese mai le taulaga, na ou maua ai se fitafita tuai o nofo na o ia i se fale faigofie e tasi le potu na teuteuina i ata o le tupu matua, o Sihanouk. O lona igoa o Kong Kan ma na muamua siitia atu i le taulaga lata ane o Memot i le 1960. I se mamao teisi atu, na ou fetaui ai ma isi toeaina e toatolu, o Choenung Klou, Keo Long, ma Hoe Huy, o e na faapotopoto i se malumalu faatoa fausia. e talatalanoa.
Na manatua lelei e i latou uma le osofaʻiga tetele a le 1969 B-52 ma le taunuu mai o fitafita a Amerika i le tausaga na sosoo ai. "Na matou manatu na o mai tagata Amerika e fesoasoani ia i matou," o le tala lea a Choenung Klou. "Ae na latou o ese ma o fitafita [I Saute] Vietnamese na o mai ma i latou na latou faʻaumatia nuu ma faʻamalosi fafine."
E leai foi sona alofa mo le au komunisi Vietnam i Matu. "O le a latou nonofo i fale o tagata, ave a matou hammock ma meaai, matou te le fiafia ia i latou ma matou fefefe ia i latou."
Na maua i le va o autau a Vietnamese e lua ma vaalele a Amerika o pomu-pomu i nuu i tua, na vave ona talitonu le toatele o tagata Cambodia e mafai ona fesoasoani ia i latou le Khmer Rouge, o lo latou atunuu. E pei o Taliban i aso nei, o le toatele o le Khmer Rouge, o le mea moni, o ni tupulaga talavou na tali atu, i lalo o le mamafa o taua ma le faʻalavelave, i le valaau mamao o se talitonuga musuia ma auai i le tetee i le vaomatua.
"Afai e te fesili mai ia te aʻu pe aisea na ou auai ai i le Khmer Rouge, o le mafuaaga autu ona o le osofaʻiga a Amerika," Hun Sen, le palemia o Cambodia i le taimi nei, fai mai. "Afai e leai se osofaʻiga, i le taimi nei, o aʻu o se pailate poʻo se polofesa."
I le ono tausaga talu ona amata le pomu a Cambodia, e leʻi umi talu ona aveese e le helikopa mulimuli le ofisa o Amerika i Saigon ma taofia le tafe atu o fesoasoani a le militeri i le malo malepelepe o Cambodia, ae o se nofoaiga mataʻutia na umia i le laumua o Phnom Penh.
Na tuua e le Khmer Rouge le vaomatua ma ulufale atu i le laumua lea na latou amata ai se faiga fasioti tagata faasaga i tagata o le aai ma soo se tasi na aoaoina. Na latou tauto e toe amata le tala faasolopito i le Tausaga Zero, o se vaitau fou lea na le taua ai le tele o mea ua tuanai. E tusa ma le lua miliona tagata ua talitonu ua maliliu ona o faasalaga, matelaina, ma galuega faamalosia i totonu o tolauapiga na faatuina e le taitai Angkar o le Khmer Rouge na faatonuina e Pol Pot.
Le tatalaina o Pakisitana
E mafai ona tupu le mea lava e tasi i Pakisitana i aso nei? O se peresitene fou o Amerika sa faatonuina le faateleina o osofaiga a drone, i se atunuu e lei faailoaina se taua, i le taimi na ou lele ai mai Cambodia i Asia i Saute agai atu i Afghanistan, o lea na foliga mai ai lenei fesili i loʻu mafaufau. O iina ma naʻo le isi itu o le tuaoi, o le Operation Breakfast e foliga mai o loʻo toe faia lava.
I le laumua o Aferika, Kabul, na ou feiloai ai i tagata faigaluega fesoasoani faamaoni oe inu i le leva o le po i nofoaga e pei o L’Atmosphere, o se pa na'o tagata mai fafo e faigofie ona faaluaina o se seti tifaga mo Saigon i le 1960s. E pei o aso nei e tutusa ma le "Amerika filemu" a Graham Greene, o nei "faufautua" o loʻo faʻamatalaina se Ala Lona Tolu e le o se itu i Sisifo poʻo se Islama faʻavae.
I le taimi lava e tasi, o tagata suʻesuʻe CIA i Virginia mamao fa'aaogaina drones e leai ni pailate ma fa'atekonolosi satelite e fa'atonu ai osofa'iga e fa'atatau i nofoaga autu fa'atupu fa'alavelave i le isi itu o le tuaoi i Pakistan. E le ese i latou e pei o alii fitafita na matamata i le radar screens i Vietnam i Saute i le 1960s ao faagasolo osofaiga a le ea a Cambodia.
I le 2009, i luga o le poloaiga a Peresitene Obama, na lafo atu e le US nisi fana ma pomu i Pakistan nai lo Peresitene Bush i tausaga o lana taua faalilolilo, ma ua faatelevaveina le numera ma le malosi. E oʻo atu ia Ianuari, ua i ai se osofaʻiga drone toetoe lava o isi aso uma. E tusa lava pe, i le taimi nei, e leai se tasi o loʻo faʻaogaina le fuaitau faʻailoga, "ua uma le taʻaloga polo," e faʻaauau pea ona viia e Uosigitone le manuia i le manuia, o le taʻitaʻi faatupu faalavelave ina ua fasiotia le taʻitaʻi faatupu faalavelave, e faʻapea o se mea e latalata i le manumalo e mafai ona i ai i se mea i luga o le tafailagi.
E pei o le 1960s i Cambodia, o nei osofaʻiga, o le mea moni, o loʻo i ai se faʻalavelave faʻaleagaina, faʻaleagaina i Pakistan, e le gata i luga o nuʻu faʻatatau, ae i luga o le malamalama lautele i le itulagi atoa. O se tala i le Ianuari 23rd Times Niu Ioka faʻaalia o le ita i luga o nei osofaʻiga ua oʻo lava ina salalau atu i totonu o le militeri a Pakisitana lea, i se auala e tutusa ma Sihanouk i le 1960s, na te iloa ona tapulaʻa i ona tuaoi ma e le fiafia lautele e uiga i osofaʻiga a le US e faʻaleagaina ai le pule a le atunuu. “O oe ‘ea ‘ua ‘iā te i matou pe ‘ua fa‘asagatau mai ‘iā te i matou?” o loo sii mai e le nusipepa se ofisa sinia o le militeri Pakistani o loo talosagaina le Failautusi o le Puipuiga o Robert Gates ina ua ia saunoa i le masina talu ai i Pakistan's National Defense University.
E oo lava i le Palemia lagolago-Amerika Yousuf Raza Gilani na saunoa faalauaitele e tetee i osofaiga a drone. O se tasi o ia osofaiga, o ia talu ai nei na fai mai tusitala, "Matou te matua taʻusalaina lenei osofaʻiga ma o le a laga e le malo lenei mataupu i [le] tulaga faʻavaomalo."
E ui lava i faʻaaliga lautele o le ita, peitaʻi, o osofaʻiga a Amerika e le masalomia na faʻamaonia i le tulaga maualuga o le malo o Pakisitana ona o le le mafaia e lena atunuu ona pulea le au faʻatau i ona tuaoi. E faapena foi, na iu lava ina tilotilo Sihanouk i le isi itu ina ua uma ona tuuina atu e le US pepa faalilolilo, igoa ole igoa Vesuvius, e fai ma faamaoniga o le Vietnamese o loo faagaoioia mai lona atunuu.
E ui o le tele o le Democratic ma Republican hawks ua latou viia le tuputupu aʻe o le taua i luga o le lagi i luga o Pakisitana, o nisi tagata atamamai i le US ua amata ona faʻaalia popolega e uiga ia i latou (tusa lava pe latou te le o mafaufauina le tala faʻatusa Cambodia). Mo se faʻataʻitaʻiga, o John Arquilla, o se polofesa o suʻesuʻega puipuiga i le Naval Postgraduate School e masani ona fautuaina le militeli, Fai mai e faapea o le faalauteleina o le drone "e ono faaosofia ai se suiga lautele i Pakistan."
Ioe, e oo lava ia General David Petraeus, o le ulu o le US Central Command, tusia i se iloiloga faalilolilo i le aso 27 o Me, 2009: "Ua faʻateleina lagona tetee i Amerika i Pakisitana ... aemaise lava i le va o tuaoi ma lipotia faʻalavelave faʻafuaseʻi, lea e manatu Pakistani e mafua ai le le taliaina o tagata lautele." I le taʻua o palota a le lotoifale, na ia tusia ai: "35 pasene [o Pakistanis] fai mai latou te le lagolagoina le osofaʻiga a le US i Pakistan, tusa lava pe latou te faʻamaopoopoina ma le GOP [malo o Pakistan] ma le Pakistan Military i luma atu."
O le mea moni, na faia e le Pakistani Army ni galuega taua e faasaga i le Pakistani Taliban i Swat ma South Waziristan, e pei lava ona faatonuina muamua e Sihanouk le militeri Cambodia e osofaia le Khmer Rouge ma taofia le fouvalega a le aufaifaatoaga i Battambang Province. E pei foi o Sihanouk i le faaiuga o le 1960s, e ui i lea, ua tetee le au Pakisitana i osofaiga sili atu i luga o Taliban, aemaise lava i le Afghan Taliban o loʻo faʻaogaina eria tuaoi o "sanctuaries."
Le Jihadists Fou
O le a le mea e tupu o le fesili e $64 miliona. O le tele o tagata popoto Pakisitana latou te teena soʻo se manatu e faʻapea o Taliban o loʻo salalau le lagolago i lo latou atunuu, ae e tatau ona manatua o le Khmer Rouge o se vaega pito i tua e le sili atu i le 4,000 fitafita i le taimi na amata ai le Operation Breakfast.
Ma afai o le tala faasolopito o Cambodia o se taʻiala i le lumanaʻi, o le drone strike e le tau faʻatupuina ai se faʻafefe mo le fouvalega. E tatau lava ona latou amata faʻaleaga Pakisitana e pei ona faia, mo se faʻataʻitaʻiga, le fa'amata'u sosolo o ia osofa'iga i le itumalo le'i nofoia o Baluchistan, po'o so'o se osofa'iga a Amerika i le lumana'i i totonu o le atunu'u. O nai tagata atamamai faʻapitoa e pei o le taʻitaʻi o Khmer Rouge Pol Pot o loʻo i ai pea le avanoa e ave ai mai iina, faʻapotopotoina le ita ma le leai o se galuega talavou e fausia se atinaʻe mo suiga faʻalavelave.
E ui lava i le tele o faʻamatalaga faifaipea a le pulega a Bush ma Obama e faʻapea o osofaʻiga a le drone o loʻo faʻaumatia ai le taʻitaʻiga atamai a al-Qaeda, o le toʻatele o tama aʻoaʻoga ma le le fiafia mai le salafa o le lalolagi e foliga mai o loʻo faʻatasi i le faʻavae faavae.
O nisi ua lavea sa'o i sini Amerika pei o Umar Farouk Abdulmutallab, o le 23 tausaga le matua o Nigeria lea na taumafai e feula se vaalele i Detroit i le Aso Kerisimasi 2009, ma Dr. Humam Khalil Abu Mulal al-Balawi, le 32 tausaga le matua Jordanian sui sui ma pule i le ola lea na fasiotia le toafitu CIA operatives i se nofoaga faamiliteli i Khost, i saute o Afghanistan, lima aso mulimuli ane.
O nisi ua fananau mai i Amerika, pei Anwar al-Awlaki, o le faifeau Isalama e 38 tausaga le matua mai Niu Mekisiko ua siitia atu i Yemen; Adam Pearlman, 32-tausaga le matua Kalefonia i Saute ma le al-Qaeda failauga ua lauiloa nei o "Azam le Amerika," o lo'o lipotia mai o lo'o nofo i se mea i le itu o le tuaoi o Afghan-Pakistan; ma Omar Hammami, o le 25 tausaga le matua o Suria-Amerika mai Alabama na talitonuina o se taitai al-Shabaab i Somalia.
E pei o le Khmer Rouge io latou luma, o nei tagata fou jihadist latou te le faaalia se faanoanoa mo le fasiotia o tagata le sala. "O se tasi o mea moni faanoanoa ua ou sau e vaai o le mo lenei ituaiga o sauaga tele, e te le manaʻomia ni sauʻai," Fai mai Craig Etcheson, tusitala o Ina ua uma le Fasioti fanua ma na faavaeina le Nofoaga Autu o Faamaumauga a Cambodia. "O tagata masani o le a lelei lava. O lenei mea o loʻo ola ia i tatou uma."
E oo lava i le Tupu o Sihanouk, o lē na ia faatonuina se osofaʻiga faasaga i le Khmer Rouge, na iu lava ina ioe e lagolagoina i latou ina ua uma ona faatoilaloina o ia i se osofaiga ma sa nofo faapagota i Saina. E mafai ea ona tupu le mea lava e tasi i le au faipule a Pakistan pe a latou pa'u'ū mai le alofa tunoa ma le lagolago a le US?
O le a le mea na lafoina ai le malo maaleale a Sihanouk i se tulaga faʻalavelave - e ese mai i lona lava faʻalavelave ma le faʻaogaina o ia lava - o le faʻaleagaina lea o le taua a Nixon i Vietnam i le tuaoi o Cambodia. Na iu lava ina aumaia le Khmer Rouge i le pule.
Pakisitana 2010, faatasi ai ma le tele o vaegaau faaonaponei ma tulaga tau alamanuia, e tau le mativa Cambodia 1969. Ae ui i lea, o le tala faasolopito o aso anamua o loo taoto ai se tala faatusa ma se tala lapatai. Faʻaeteete i taua faalilolilo e folafola atu le manuia ae o loʻo faʻaleagaina ai atunuu e le o ni malo fili.
Ina ua fesiligia ana fuafuaga tau, sa agai pea i luma Nixon, e ui lava i le faateleina o le le fiafia o tagata lautele mo lana taua. E foliga mai o loo faagasolo i aso nei se gaoioiga faapena. I le 1970, ina ua maeʻa le Operation Breakfast na faʻaalia e le Times Niu Ioka, Na taʻu atu e Nixon i ana fesoasoani pito i luga o le militeli ma le saogalemu o le atunuu: "E le mafai ona tatou nonofo iinei ma tuu atu i le fili e talitonu o Cambodia o lo tatou manava mulimuli."
Ana ia taofi muamua mai le tatalaina o le Operation Breakfast ona sosoo ai lea ma le 'ai i luga o le "menu" atoa, o nisi o tusitala talafaasolopito e pei o Etcheson e talitonu o se fasioti tagata semanu e taofia. O se aso faanoanoa pe afai e oso le drone, faatasi ai ma le taua e le gata na tuufaasolo mai e le pulega a Obama ma o lea ua sasaa atu i luga o le sili atu ona faataumaoi i Pakistan, o le a fausia ai se vasega fou o fundamentalists oe na i ai moni lava le malosi e faoa faamalosi ai le pule. .
Pratap Chatterjee ose tusitala tuto'atasi ma faatonu sinia ile CorpWatch o le na malaga tele i Afghanistan ma Iraq. Na ia tusia ni tusi se lua e uiga i le taua i le mataʻutia, Iraq, Inc. (Seven Stories Press, 2004) ma O le Ami a Halliburton (Nation Books, 2009). Mo nisi faʻamatalaga i luga ole faʻaupuga faalilolilo a Nixon, na te fautuaina Sideshow: Kissinger, Nixon and the Destruction of Cambodia saunia e William Shawcross. (Simon ma Schuster, 1979)
[O lenei tusiga na faʻaalia muamua ile Tomdispatch.com, o se weblog a le Nation Institute, lea e ofoina atu se tafega faifaipea o isi punaoa, tala fou, ma manatu mai Tom Engelhardt, faatonu umi taimi i lomiga, Co-faavae o le Poloketi a le Malo o Amerika, O le tusitala Le Iʻuga o le Manumalo Aganuu, ma faatonu o Le Lalolagi e tusa ai ma Tomdispatch: Amerika i le New Age of Empire.]
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo