Durban – Diketso tsa moraorao terameng ya sepolotiki e ntseng e hola ya naha ena e kenyeletsa ntwa e mahlonoko ya nako e telele ya lehlabula mahareng a ba batjha le ba baholo ka hara African National Congress (ANC), puo ya beke e fetileng ya Maemo a Setjhaba ya mopresidente Jacob Zuma, le ho lokollwa ha ANC '. lipatlisiso' mabapi le mekhoa e meng ea ho etsa merafo, e leng tlhokahalo ea bacha ba ANC eo hajoale e leng e 'ngoe ea lintlha tse ka sehloohong tse arolang mokha o busang.
Har'a moferefere, a hata holim'a setopo sa lipolotiki sa moeta-pele oa Leki ea Bacha ea ANC Julius Malema (ea seng a tla lelekoa ka lebaka la 'ho lahlela ANC seriti'), ho hlakile hore Zuma le eena o batla ho nkoa e le motho ea bonang lintho tse phelang lefatšeng. Bjalo ka badula-setulo ba Lekgotla la Dinaha tse Phahameng ka ho Fetisisa tsa Lefatshe, yena le mopresidente wa Finland, Tarja Halonen, ba hatisitse sengoloa bekeng e fetileng se nang le sehlooho se reng, ‘Ho nka tswelopele e tsitsitseng.’ Zuma le Halonen ba botsa, ‘Re qala jwang ho sebetsana le phephetso e kgolohadi. ea ho lokisa moruo oa lefatše lohle, ho baballa tikoloho, le ho fana ka monyetla o moholoanyane le teka-tekano, ho akarelletsa le tekano ea botona le botšehali, ho bohle?'
Ho tsoa tlalehong ea Panel, Batho ba Mamello, Lefatše le Matla, ho tla likarabo tse kenyelletsang litokiso tsa neoliberal - 'Tšilafalo, ho kenyeletsoa le ho ntšoa ha khabone, ha e sa tlameha ho lokoloha' - le lintlafatso tse hlakileng: 'Litšepiso le lithuso tse sothang litheko li lokela ho etsoa pepeneneng le ho felisoa bakeng sa libeso ka 2020.' Plus sanctimony. : 'Re hloka ho beha menahano ea nako e telele ho feta litlhoko tsa nako e khuts'oane, 'marakeng le sebakeng sa likhetho. Ho khothaletsa toka le ho kenyeletsoa ke ntho e nepahetseng - le ntho e bohlale ho e etsa bakeng sa katleho e tšoarellang le botsitso.'
Matsatsi a mabeli hamorao, puong ea hae ho palamente e neng e nkoa e le e ntle ka ho fetisisa mosebetsing oa hae o tletseng palesa, Zuma o ile a phatlalatsa, ‘Ntumelle ke nke monyetla ona ho thoholetsa komiti ea litona tsa COP17 bakeng sa ho etsa hore seboka sena se atlehe haholo. Sephetho sa ho qetela sa COP17 e bile maemo a nalane ebile e le selelekela, se maemong a kopano ea 1997 moo Porothokhole ea Kyoto e ileng ea amoheloa.’
Empa ke mang ea hapileng sehlohlolong sa boemo ba leholimo Durban? Ho hlakile hore ke ba silafatsang ba kholo ka ho fetisisa, ba ileng ba tsoa ntle le tšitiso ea ho fokotsa likhase hammoho le toka ea Leboea-Boroa. Ho ea ka New York Times, Sebokeng sa Morao tjena sa Moruo oa Lefatše Switzerland, mothusi ea ka sehloohong oa mobuelli ea ka sehloohong oa Lefapha la Naha la United States Todd Stern o ile a bolela hore 'sethala sa Durban se ne se tšepisa ka lebaka la seo se sa kang sa se bua.' ea boikarabello ba nalane kapa tlhahiso ea motho ka mong. Ha ho moo ho buuoang ka nts'etsopele ea moruo e le eona ntho e tlang pele ho linaha tse tsoelang pele. Ha ho moo ho buuoang ka phapang pakeng tsa ketso ea naha e tsoetseng pele le e tsoelang pele.’
‘Katleho e kholo’ ea Zuma ha e le hantle e ne e le ho rekisa moetlo oa UN oa ho khetholla boikarabelo pakeng tsa linaha tse ruileng le tse futsanehileng. Ha merusu ea boemo ba leholimo e ntse e tsoela pele, Afrika e tla ba eona k'honthinente e anngoeng hampe ka ho fetesisa. (Mme jwale ke mang ya ka qosang African Union bakeng sa bora ba bona ba divoutu tse ngata ho nkgetheng wa boetapele wa Pretoria likhethong tse neng li fanyehiloe bekeng e fetileng?) MaAforika feela a ileng a bososela ha a tloha Durban e ne e le ba tsoang indastering ea merafo le ea motlakase ea Afrika Boroa - mmoho le oli. li-extractors - li hlohonolofalitsoe ke ho hloleha ha COP17 ho fokotsa likhase tse tlamang.
Puo ea Maemo a Naha ea Zuma e ile ea atolosa lethathamo la lintho tseo a tla li etsa la matsete a senyang boemo ba leholimo. Pretoria e se e ntse e haha polante ea lefats'e ea bone e kholo ka ho fetisisa ea matla a mashala ka kalimo ea projeke e kholo ka ho fetisisa ea Banka ea Lefatše, Medupi lithabeng tse ntle tsa Waterberg moo ho se nang metsi a lekaneng bakeng sa ho o pholisa. Haufinyane tjena, ho ntse ho saenoa likonteraka bakeng sa feme ea boraro e kholo ka ho fetisisa lefatšeng e fehlang mashala, Eskom’s Kusile.
Mojalefa ea ka sehloohong oa Eskom ke BHP Billiton, e sebelisang ho feta liphesente tse 10 tsa motlakase oa SA 'me e ntse e fumana theko e tlaase ka ho fetisisa lefatšeng ea theko ea motlakase Richard's Bay, moo basebetsi ba ntseng ba beotsoe ke lisebelisoa tse ntseng li eketseha tsa aluminium tse sebelisang chelete e ngata ho fihlela joale tse ka tlaase ho 1500. e mong ea ruang molemo ke feme ea Majapane ea Hitachi, eo ka 2010 e ileng ea iketsa eka ha e tsebe hore beng ba eona ba ne ba kenyelletsa Chancellor House ea ANC, le eo phepelo ea eona ea liboilers - eo ba lefelloang R40+ bilione e makatsang - e salletse morao haholo kemisong hoo Eskom e ngata. ho khaoha ha motlakase.
Puo ya Zuma e senotse diporojeke tse ngata tse senyang tikoloho le ho feta: 'Sa pele, re rera ho ntshetsapele le ho kopanya meralo ya motheo ya diterene, mebila le metsi, e itshetlehileng hodima dibaka tse pedi tse kgolo Limpopo: Waterberg karolong e ka bophirimela ya porofense le Steelpoort karolo e ka bochabela. Boiteko bona bo reretswe ho notlolla lebanta le leholo la diminerale tsa mashala, polatinamo, palladium, chrome le diminerale tse ding, e le ho nolofatsa merafo e ntseng e eketseha hammoho le molemo o ntseng o eketseha wa diminerale.’
Ho na le tse ling tse ngata: 'Hara lethathamong la merero e reriloeng ke katoloso ea kanale ea thomello ea tšepe ea tšepe ho tloha ho lithane tse limilione tse 60 ka selemo ho ea ho lithane tse limilione tse 82 ka selemo…, nts'etsopele ea lithane tse limilione tse 16 ka selemo. kanale ya thomelontle ya manganese ka Boemakepe ba Ngqura e Nelson Mandela Bay… le katoloso ya seporo sa tshepe pakeng tsa Sishen e Kapa Leboya le Saldanha Bay e Kapa Bophirima.'
Ho bua le CityPress koranta ka mor'a puo ea Labone, Zuma o hlalositse: 'Ka 2014, ke tla batla ho bona li-crane, li haha, li cheka ntho e' ngoe le e 'ngoe. Ke kopa ho bona batho ba sebetsa. Re shebile mofuta o mocha oa toropo ho Waterberg. Ke kamoo Johannesburg e qalileng kateng, e le toropo ea merafo. empa na ho theha mesebetsi e mengata ho feta yuniti ka 'ngoe ea chelete e sebelisitsoeng?
Na o hlokometse hore ts'ebetso e kholo ka ho fetisisa ea platinum, Implats, e lelekisitse basebetsi ba 17,000 beke pele ho puo ea hae, bao ha ba hiroa hape ba tla fokolloa haholo licheleteng tsa bona tsa penshene? Na o ile a bala se fumanoeng ke National Planning Commission ea hore ‘Afrika Boroa e lokela ho suthela hole le ts’ebeliso e sa tsitsang ea matlotlo a tlhaho’?
Ha e le mehlodi e ke keng ya ntjhafatswa e seng e ntjhafatswa mobung wa Afrika Borwa ka bonyenyane feela bakeng sa baahi, basebetsi le ditjhelete tsa mmuso, Zuma o sireleditse motsemoholo wa merafo wa dinaha tse ngata ho tswa diketsong tsa botjhaba tsa Malema ka ho theha khomishene eo tlaleho ya yona e seng e ntse e soma.
Malema, ea ruileng haholo lilemong tsa morao tjena ho belaelloa ka ho susumetsa lithendara tsa Porofense ea Limpopo bakeng sa litefo tse ngata, o ne a bonahala a le lehloeo. Joalo ka ha a hlalositse Labohlano le fetileng, mofuputsi ea etelletseng pele, Paul Jordaan, o ile a 'sekisetsa' ka lebaka la ho hanana le litšepiso tsa ANC tsa Tokoloho ea 1955: 'Jordaan le sehlopha sa bafuputsi ba etetse linaha tse 13 mme qeto feela eo ba ka e fihlelang ke maikutlo a Comrade. Paul Jordaan ka 2010. Ho ka etsahala hore lipatlisiso e ne e le sekoahelo sa mosi ho tiisa maikutlo a botho a Comrade Paul Jordaan 'me ha se kamoo ANC e sebetsang kateng.'
Bahlahlobisisi ba bang ba ne ba le bohale joalo. Setsebi sa lipolotiki sa Univesithi ea Cape Town se hlalositse Anthony Butler, mohlalosi ea ka sehloohong, ‘Boleng ba bohlale ba tokomane ha bo lekane. "Methodology" ea lipatlisiso e kenyelletsa maeto a mangata a tsoang kantle ho naha le "likopano tsa ba amehang". Sehlopha sa boithuto se boetse se sebelisa lisebelisoa tse "sa rutehang", joalo ka Wikipedia le answers.com. Botšepehi ba tlaleho bo senngoa ke litemana tse telele tse tšoanang ka mokhoa o tsotehang le mosebetsi oa setsebi se seng se phomotse sa lekhetho la morafo oa Amerika Leboea Charles McPherson.’
Joalo ka ha Butler a ile a tletleba, ho e 'ngoe ea liketsahalo tse ngata tse sa utloisiseheng tsa khetho ea mantsoe le tlhophiso (mekoloto e joalo e pharalletse haholo hore e ka hlalosoa ka botlalo mona) ka bobeli [ANC le McPherson] li batla "ho ba le kananelo e hlakileng likhakanyong le litokomaneng tsa moralo oa lichelete. le ditjeho tsa matlotlo le dikotsi tse amanang le ho kenya letsoho ha mmuso”. Na McPherson o thusitse ho etsa tlaleho ea ANC? Haeba ho joalo, na komiti e kholo ea naha ea ANC e ne e tseba hore molaoli oa mehleng oa indasteri ea oli, ea sa tsoa felisa mosebetsi oa hae lefapheng la litaba tsa lichelete la Letlōle la Machaba la Lichelete, o ne a laetsoe ho kenya letsoho thutong ea eona?’
Butler o tšoenyehile ka hore tlaleho e ntse e tšehetsa likarolo tsa "phoney nationalisation drive" ea Malema, joalo ka ho fetisetsa lichelete tsa penshene tsa basebetsi ba morafong "koloi ea sepheo se ikhethileng molemong oa merero ea ntlafatso. Ha e le hantle, lisebelisoa tse joalo li ne li tla sebelisoa hampe ho tšehetsa boiketlo ba mekhatlo bakeng sa ba amanang le lipolotiki.’
Ka 'nete tlas'a maemo a bochaba ba neoliberal, sephetho sa maano a mangata a sechaba Afrika Boroa ka mokhoa o ke keng oa qojoa ke bokhaphithaliste bo tletseng bobolu. Tlhahlobo e kholo ea ANC e entsoeng ke ANC mabapi le bobolu toropong ea bobeli ho tse kholo, Durban, bekeng e fetileng e senotse ho se molaong ho hoholo haholo-holo ka likonteraka tsa kaho ea matlo a poraefete tsa boleng ba $400 milione tlasa boetapele ba 2002-11 ba molaoli oa toropo Mike Sutcliffe, ea reng o tla tloha a le teng. hana liqoso.
Leha ho le joalo, bothata ka kakaretso ha se matlo, e leng sebaka se sa tseteleng chelete e ngata. Ke kaho e sa khaotseng ea litlou tse tšoeu le merero ea botumo. Tsena ke tseo moetapele wa mehleng wa mekgatlo ya basebetsi Ebrahim Patel – eo ha jwale e leng Letona la Ntshetsopele ya Moruo – a ileng a fokotswa ho se keteka, ka ho lokafatsa matsete a mangata a meralo ya motheo. Karabelong ya hae ya palamente ho Zuma, Patel o ile a re, 'Re ile ra ela hloko dithuto tsa meralo ya motheo ya Mohope wa Lefatshe wa 2010 le boiphihlelo bo ntseng bo hola ba mananeo a kaho ya diteishene tsa motlakase tsa Gautrain, Medupi le Kusile, lenaneo la ntlafatso ya Freeway le boemafofane bo boholo. e nchafatsa.'
Empa ho tsoela pele ka pina ena ke ho ipolaea. Mabala a Mohope oa Lefatše hoo e ka bang kaofela a lahleheloa ke chelete ea tšebetso le tlhokomelo. Lilifi ka potlako tsa Gautrain ho tloha boema-fofane ba Johannesburg ho ea seterekeng sa lichelete le meaho ea mmuso e Pretoria li tura haholo bakeng sa batho ba bangata. Diteishene tsa motlakase di se di phahamisitse theko ya motlakase ka diphesente tse fetang 150, mme keketseho e nngwe ya diperesente tse 25 e rerilwe ka Mmesa. Tšebelisano ea sechaba le ea poraefete ea lekhetho la litsela tse kholo le feme ea Austria ha e ratoe hoo ka la 9 Hlakubele mokhatlo oa mekhatlo ea basebetsi o sokelang seteraeke sa naha. Litokiso tse sa hlokahaleng tsa boema-fofane, hape, ke tsa batho ba phahameng sechabeng feela.
Ho rata ha Zuma matlong a merafo ho hlolla haholo. Jwaloka ha eka ke ho keteka tshekamelo e ntjha ya mmuso mabapi le dithahasello tsa dikgwebo tse kgolo, ‘Mining Indaba’ – pontsho e kgolo ka ho fetisisa ya kgwebo ya Aforika – e neng e tshwaretswe Motse Kapa bekeng e fetileng e ile ya konelwa ka puo ya bohlokwa ka mohanyetsi ya feteletseng wa ho hana phetoho ya tlelaemete, David Evans. ‘Tšebetso’ e ile ea ‘amoheloa hantle ke bamameli ba basebetsi ba merafong, ba tsoang indastering eo hangata e utloang hore ho na le taolo e fokolang ea boemo ba leholimo taolong ea liindasteri tsa bona,’ ho tlaleha. Mail&Mohlokomeli.
Phephetso ea bohlokoa ea Zuma, tlas'a tšusumetso e joalo, ke ho tsoela pele ho hanyetsa polelo ea hae ea Global Sustainability Panel, hoo e batlang e le ntho e 'ngoe le e' ngoe eo eena le likhoebo tse kholo ba e etsang mona e beha litlhoko tsa nako e khuts'oane ka holim'a monahano oa nako e telele, 'marakeng le sebakeng sa likhetho, tse khothalletsang ho hloka toka le ho qheleloa ka thoko, kahoo ho thibela ho tšoarella. katleho le botsitso. Ke ka lebaka la ho bokellana hoo Afrika Boroa e seng e ikhethetse lipolotiking tsa ‘talk left, walk right’ . Ebang ke bomenemene bo ka pele ba ‘Black Economic Empowerment’, joalo ka Hitachi le Chancellor House, kapa tšusumetso ea mekhatlo e meharo, mokha o busang o bonahala o lemaletse tsoelopele e sa tsitsang e hlohlelletsoang ke cheerleading ea likhoebo tse kholo.
Ho tloha setsing se seholo sa lipolotiki sa Zuma, mohlala, CEO oa Toyota Afrika Boroa Johan van Zyl bekeng e fetileng o ile a pheha khang, ‘Durban e le lets’oao ha le na matla a lekaneng ho ka re feela “tloho ho tsetela Durban”. Seo e se hlokang ho hohela babeeletsi ke merero e meholo.’ Seminareng ea Univesithi ea Pretoria ea Gordon Institute of Business Science and Letsatsi la Khoebo koranteng, van Zyl o ile a tsitlallela hore, ‘Durban e lokela ho lula e etelletse pele tlholisano. China e ntse e haha likou tseo ba sa tsebeng hore na ba tla li sebelisa neng. Haeba ho khutlela matsete ke mokhoa oa ho nahana re ka 'na ra se ke ra bona mekhoa ea motheo.'
Ka mantsoe a mang, ka kopo fana ka lithuso tse eketsehileng ho likatse tse mafura a carbon. Ka moea ona oo, mookameli oa toropo e ncha ea Durban, S'bu Sithole, o ile a rua leano la lekunutu la $32 bilione ea 'Back-of-Port' ea ho atolosa seo e seng e le kou ea likepe e kholo ka ho fetisisa Afrika, ha ho ntse ho hahoa sebaka sa lilemo tse 150 sa Clairwood le ho atolosa indasteri e bolaeang ea petro-chemical.
Hape seminareng eo e ne e le ramotse oa mehleng oa Durban Obed Mlaba, ea nyatsitsoeng tlhatlhobong ea forensic bakeng sa ho koetela ntle ho molao thendara ea meralo ea motheo ea matla a litšila ea lidolara tse limilione tse 400 sebakeng sa ho lahlela lithōle sa Bisasar Road, sebaka sa projeke ea boemo bo holimo ea teko ea khoebo ea carbon. Mlaba o ile a tletleba, ‘Merero e meholo kapa esita le ho theha lihlopha ho e potoloha e sitisoa ke kelello ea litoropo tse nyane.
Mohlala oa maikutlo a toropo e kholo e ne e le taelo ena ea banal ho Zuma ka Letsatsi la Khoebo mohlophisi Peter Bruce on Monday: ‘merafo ka ho eketsehileng le ka potlako le ka sekepe seo re se rafang ka theko e tlaase le kapele.
Haeba re etsa joalo, joale sala-ntle batho ba tsitsitseng le polanete e tsitsitseng.
Bond e ngotsoe Lipolotiki tsa Toka ea Boemo ba Leholimo (UKZN Press), e hlophisitsoeng Papali ea Tlelaemete ea Durban (Unisa Press), mme o tsamaisa Setsi sa UKZN sa Mekhatlo ea Sechaba: http://ccs.ukzn.ac.za
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate