Patrick Bond
Selemong se fetileng, ke
a qeta Phuptjane a ntse a ralala litseleng tsa Lithaba tsa Lithaba tse ka Bochabela tsa Zimbabwe. The
mofuthu wa batho ba Mashona le botle ba mmele wa naha ya mahaeng
ke tsa maemo a lefatshe. Empa ka Phuptjane e fetileng e bile nako e bohloko ka lebaka la ho bola ha
Lipolotiki tsa Robert Mugabe tse kileng tsa lokoloha tsa bochaba. Ke khathetse, ke senyehile,
ba tsielehile, 'me ba tloaetse pefo, Zimbabwe African National Union Zanu(PF)
ha ea ka ea khona ho hlola phephetso ke mokhatlo oa likhoeli tse robong oa Movement for Democratic
Change (MDC), e hapile karolo e fetang halofo ea litulo tsa paramente tse 120 tse tsekoang.
tsa Mugabe
ponelopele ea bososhiale e ile ea fetoha mouoane khale, leha a bitsa puo e feteletseng
nako le nako ho ferekanya ditaba. "Bua ka ho le letšehali, etsa ka ho le letona" ke mokhoa o khethiloeng,
joalo ka ha Zanu(PF) e tsoela pele ho batla ho hlabolla mehopolo e tsebahalang ea nako eo ka eona
mokete e ne e hlile e le tlhapi leoatleng la batho ba bangata, ha ka nako e tšoanang
ho hatella ba ipelaetsang ka matla ka ho le letshehadi.
Haufinyane tjena, bakeng sa
mohlala, mopresidente oa Zimbabwe National Students' Union Nkululeko Sibanda o ne a
ba hlokofalitsoe ke mapolesa a sekhukhu a Mugabe, Central Intelligence Organization,
ka mor'a hore CIO e qose Sibanda ka "ho sebetsa le MDC ho liha
mmuso.” Sibanda ke eena ea etellang pele boipelaetso bo atileng ba baithuti mabapi le ho se khonehe
ditefello tsa univesithi le privatization ea lisebelisoa tsa khamphase le litšebeletso.
Sehlooho sa
boemo bo nyahamisang bo ile ba nkeloa sebaka ke potso ea hore Zimbabwe ha e na bonnete
bokamoso ba lichelete. Ke ile ka fofa ho tloha Jo'burg ho ea Harare, ka khanna ka bochabela lihora tse 'nè le
o ile a ikopanya le bo-ramahlale ba mekhatlo ea sechaba ba leshome le metso e 'meli semina lithabeng
moeling oa Mozambique.
Re bokane ho
ngangisano ka bothata ba moruo bo tšoarellang ka ho fetesisa ba naha, kaho ea linaha tse ling le
sekoloto sa lehae: $ 5 limilione tse likete le $ 1.5 limilione tse likete ka ho latellana. Banka ea Lefatše
e nka Zimbabwe e na le melato e "tekanyetso" feela, empa moroalo oa ho lefa ke
e sehlōhō hoo Mugabe a ileng a qetella a re che hoo e ka bang selemo se fetileng.
Bakeng sa li-NGO tse peli
baitseki, Davie Malungisa wa Zimbabwe Coalition on Debt and Development
(Zimcodd) le Eunice Mafund- ikwa of African Network on Debt and
Development (Afrodad), boipelaetso boo ba ileng ba bo kopanya likopanong tsa selemo tsa
Banka ea Lefatše le IMF lilemong tse peli tse fetileng li bile le moelelo o mocha ha re ntse re hlahloba
thuto e ncha ea likoloto. Mongoli oa tlaleho, Masimba Many-anya, e ne e le a
setsebi se seholo sa moruo lekaleng la lichelete la Mugabe empa a tlohela ho kena mokhatlong oa basebetsi
mokhatlo ka 1999.
Zimcodd e ne e le
e thehiloe selemong se fetileng ke mekhatlo e meholo ea toka ea sechaba, kereke,
mekhatlo ea basali, mekhatlo e ikemetseng le mekhatlo ea basebetsi. “Mokoloto o se o ntse o bolaea sechaba
Zimbabwe,” ho tsitlallela Malungisa, “hobane lintho tse tlang pele bophelong ba rōna li fokola haholo
e ka finyelloa. Tekanyetso ea ho qetela e ile ea bona ho senyeha ha chelete ea 26 lekholong ea tšebeliso ea bophelo bo botle, bakeng sa
mohlala. ”
E tsoela pele
Malungisa, “Mokoloto ke tšokelo eo baahi bohle ba Zimbabwe ba ka e khonang le ho e tlameha
kopanya. Ho seng joalo re tobane le lepato la mofutsana. Re bile re kenela Banka ea Lefatše
Letšolo la Bonds Boycott ho khanna ntlha ena hae moo e leng bohlokoa: Jim
Sepache sa Wolfensohn.”
Malungisa and
ba bang ba tsoile ka pele ho lekhalo la lipolotiki mona. Ka April e tlang
likhetho tsa mopresidente, mohlomong MDC e tla hlola, e tiisa lipolotiki
sebete sa bathehi ba eona, Zimbabwe Congress of Trade Unions le eona
batšehetsi, bongata ba mafutsana a litoropong, bacha, le lihlopha tsa basebetsi.
Empa mona ho hlaha
tšitiso enngwe. Ka Hlakola 2000, sehlopha sa bacha ba futsanehileng le sona se ile sa amohela
likhoebo tse kholo, lihoai tsa makhooa, esita le batšehetsi ba mose ho maoatle ka bo-imperiya
meralo, ea faneng ka tšehetso e chesehang ea lichelete le thepa hang ha MDC
o hlotse Mugabe ka liperesente tse 55 ho isa ho 45 lekholong ho referendum mabapi le e ncha
motheo.
Haeba ke MDC
e fetoha mokha o busang, ho ka etsahala hore e hatellehe ho amohela ka thata-thata
maano a moruo a neoliberal.
Harare e teng
e ile ea amohela maano a tšohanyetso a khahlang, ao leha e le afe a ka tsoelang pele e le kannete
mmuso o tla batla ho nahana ka ho holisa. Ka ho khetheha, tse tharo tsa morao tjena
liqeto tsa mmuso li nkoa e le bohlanya ke litsebi tse tloaelehileng tsa moruo: ho matha
pholisi e joalo ea lichelete ho tloha ka Pherekhong hore litefiso tsa phaello (liperesente tse 15)
bonyane ke karolo ea 45 lekholong e ka tlaase ho sekhahla sa theko ea lichelete; ho boloka chelete ho 55
Li-Zimdollar ho lidolara tse le 'ngoe tsa Amerika ha sekhahla sa 'maraka oa batho ba batšo se le bonyane habeli
hore; le ho lefella melato ea kantle ho naha butle-butle.
Re lokela ho sheba
maemong ana ka nepo le maemo a kamora boipuso a bohlokoa. Ea ka
khopolo ke hore moroalo oa likoloto tsa linaha tse ling le ho hlōleha ha 1991-95
lenaneo la tokiso ea meralo e entsoeng ke Banka ea Lefatše hammoho e ile ea leleka Mugabe
ho pota-pota, ka mokhoa oa khale oa naha ea zigzag, bohareng ba 1997.
Ho makatsang ke hore, ho
1995, Banka e ile ea ahlola nako ea Mugabe ho neo-liberalism e le "haholo
ea khotsofatsa.” Boholo ba merero ea moruo e kholo, ea lekala le ea lichelete e ne e
“boholo” bo finyelletsoeng (hape, letšoao le phahameng ka ho fetisisa), ho boletse molaoli oa Banka
tlhatlhobo.
Ha e le hantle, e
pele moruo o leka-lekaneng hantle o ile oa senyeha 'me oa ba le likoloto tse ngata.
Moputso oa sechaba o ile oa putlama ha tekanyetso ea lichelete e fokotseha haholo. Bong, morabe, le sehlopha
ho hloka toka ho ile ha phahama. Zimbabwe le eona e ile ea e-ba kotsing ea ho hlaseloa ke machaba
tshosa. Nakong ea 1990-95, kakaretso ea lihlahisoa tsa lapeng e ile ea theoha ka karolo ea bohlano, ho tloha
$8.50 bilione ho isa ho $6.80 billion, ha mokoloto oa kantle o nyolohile ka liperesente tse 55, ho tloha ho $3.25.
limilione tse likete ho isa ho $ 5.05 limilione tse likete, ho latela litafole tsa likoloto tsa Banka ea Lefatše.
Ho sa le joalo,
boipelaetso bo boholo bo ne bo batla bo kheloha 'me bo thijoe habonolo. Qetellong ka
1996-97, mekhatlo ea basebetsi, basebeletsi ba sechaba, le basebetsi ba mapolasing kaofela ba ile ba phephetsa Mugabe
ho tloha ho le letshehadi.
Ka nako e le 'ngoe,
Mugabe o ile a songoa ke likete tse 'maloa tsa balekane ba hae ba mehleng ba tsoang ho
1960s-70s ba loanne ba neng ba sa fumana letho la khapo ea tokoloho. Ha morao
1997 o ile a etsa selekane le bahlabani bana, a ba fa likete tse 'maloa
liranta e le penshene e le phapanyetsano bakeng sa botšepehi.
Pele selemo se fela,
ba bang ba lingaka tsa ntoa tse mabifi e ne e se e le lebotho la sesole,
ho hlekefetsa boralii ba mekhatlo ea basebetsi le ba bang ba ileng ba etsa literaeke nako le nako. (Ka tse peli
le lilemo tse halofo, lingaka tsa ntoa li ne li entse mesebetsi e tšollang mali e fetang 1,000
mapolasi a makhooa, a thusitseng lets'olo la likhetho tsa 2000 tsa Mugabe ka ho tsosolosa
mehopolo ea bochaba ea tlhoko ea ho tlosa bajaki naheng e ntle ka ho fetisisa.)
Ka 1998, le
selemong se fetileng Mugabe o fane ka tumello ea ho lefshoa ha sekoloto sa kantle ho naha, ho ne ho le teng feela
naha e 'ngoe lefatšeng (Brazil) e lefang litefiso tse phahameng tsa ho lefella likoloto
mabapi le bokhoni ba eona ba ho fumana chelete e romelloang kantle ho naha. ('Nete eo, e kenelletse botebong ba leqephe
Tlaleho ea morao-rao ea Global Development Finance ea Banka ea Lefatše, ha e so tlalehe
Zimbabwe.)
Kamora 'maloa
lilemo tsa ho sebelisa $650 milione ka selemo ho lefella likoloto, Zimbabwe e ile ea khohlela
$981 milione ka 1998, khahlano le $2.57 bilione feela e fumanoeng ho tsoa kantle ho naha, e
karo-karolelano e sa khoneheng ea 38 lekholong. Empa le hoja nakong ea 1994-98,
Zimbabwe e ne e lefile $910 milione ho feta mekolotong ho feta eo e e fumaneng bocha
likalimo, molato o ile oa phahama ka lilemo tseo tse hlano ho tloha ho $4.54 ho ea ho $4.72
limilione tse likete. (Ka nako e ts'oanang, thuso ea lithuso e theohile ka halofo, ho tloha tlhorong ea $310
limilione ka 1995 ho ea ho liranta tse limilione tse 150 ka 1998.)
Ka lebaka la
kemiso ea litefello le bompoli ba tsoala e kopaneng, Mugabe o fumane
ka boeena o thellela morao holim'a sekoloto sa sekoloto. Qetellong qalong ea 1999, o ile a
tlole, a hana ho lefa IMF le Bank, ka tsela eo a kena lethathamong la
linaha tse sehloho tsa lichelete tse kang Yemen, Iraq le Democratic Republic of the
Kongo (DRC).
Litšenyehelo tsa
"thuso" ea nako e khuts'oane ea IMF joale qetellong e ile ea feta melemo. Litšenyehelo tseo
e kenyelelitse maemo a mararo a mantlha a amanang le $200 milione mokolotong oa IMF o tšepisitsoeng
ka 1999. Mugabe o ile a laeloa hore a fetole hang-hang phetiso e le 'ngoe feela
maano ao a a amohetseng ka nako e telele, e leng:
- (a) thibelo ea ho tšoara
Liakhaonto tsa phapanyetsano ea kantle ho naha libankeng tsa lehae (tse ileng tsa emisa hanghang
mokhoa o bonolo ka ho fetesisa oa ho fofa ka chelete ke batho ba maemo a holimo ba naha) - (b) karolo ea 100 lekholong ea meetlo
lekgetho la thepa ya maemo a hodimo e tsoang kantle ho naha - (c) taolo ea litheko ho
lijo tse tloaelehileng ka mor'a merusu e mengata ea litoropong.
Mugabe o ile a hana
IMF, 'me e ile ea khaoloa ka mor'a karolo ea pele e nyenyane ea kalimo. Empa lehloeo
ea moetapele oa Zanu(PF) e ile ea tsoela pele ho hola litoropong ha a tsamaisa 10,000
mabotho a ntoa ea DRC, karolo e 'ngoe e le ketso ea bonngoe khahlano le tšehetso ea US
Tlhaselo ea Uganda/Rwanda e ka bochabela ho DRC.
Leha ho le joalo,
Ho kena lipakeng ha Zimbabwe ho ile ha senoloa haufinyane joalo ka mokhoa o tšabehang oa mercenary
tokisetso le Laurent Kabila ea neng a tla tloha a bolaoa. Tumellano e lumella
Masole a Harare le ba phahameng sechabeng ho tlatlapa cobalt ea DRC, koporo le
litaemane.
Ka ho bolela, the
IMF e ile ea lumella Mugabe ho tsoela pele ka leeto la hae la DRC lipuisanong tsa bohlokoa
sethaleng bohareng ba 1999: “Re bile le tiisetso” mabapi le merero ea Mugabe ea ho tsoela pele
phepelo, mohloli oa IMF o bolelletse Agence France Press. “Haeba ho na le tekanyetso
Ho sebelisa chelete ho feta tekano, ho tla fokotseha makaleng a mang a lichelete. ”
Ka mantsoe a mang,
bophelo bo botle, thuto le mafapha a mang a sirelelitsoeng hampe a tla ba le khatello e kholoanyane
lebitsong la metsoalle ea Mugabe ea sesole.
Tsena ke tse ling
a mabaka Malungisa a reng sekoloto sa Zimbabwe kantle ho naha se lokela ho shejoa
“e nyonyehang,” e seng tlas’a ho buseletsoa ke mohlahlami oa demokrasi.
Osele
likalimo tseo Robert Mugabe a ileng a li saena lilemong tsa bo-1980 le mathoasong a lilemo tsa bo-1990
litloaelo tse mpe ka ho fetesisa tsa mokha o busang oa Zanu(PF) oa ho senya, mme li ne li
e nang le kontraka ka tsela e hlokang ponaletso kgahlanong le ditabatabelo tsa setjhaba.
Tlhahlobo e felletseng ea
Sekoloto sa Zimbabwe sa kantle ho naha se tla senola ho hloleha hoa tsamaiso. Hase feela ho alima chelete
maemo ka nako yohle ya kamora boipuso a phunya mafutsana. The
likoloto li boetse li thehile sebaka sa ho senyeha ke batho ba phahameng, ba neng ba sebelisa ka thata
chelete ea ho kenya thepa e sa lokelang le mechini e sa tsitsang, ho
e buseletsoe ke meloko e tlang.
Empa matsatsi a
mokitlane o bonolo oa kantle ho naha o ile oa fela bohareng ba lilemo tsa bo-1990, kahoo mmuso o ile oa fetoha haholo
ho alima ka lapeng. Letona la lichelete le hlahisitse bili ea tsoala ka
likalimo tsa lehae le tsa kantle ho naha bofelong ba selemo se fetileng ho fihlela liperesente tse 48 tsa
tekanyetsokabo ya mmuso ya selemo—ya hoo e ka bang $2 bilione—ka 2001. (Ke kamora Mugabe
Lekeno la poraefete le reriloeng ka mokhoa o sa utloahaleng oa $200 milione selemong sena, ts'episo
eo ha ho motho ea lumelang hore o tla e boloka kaha likoporasi tsa parastatal li bohlokoa ho eena
tsamaiso ea lipolotiki.)
Ho hloleha
ho etsa litefo tsa bohlokoa tsa melato ea kantle ho naha ho tloha ka 1999, mmuso joale ke $600
limilione tse saletseng morao. Letona la lichelete la Zimbabwe Simba Makoni o tšepisitse Lefatše
Banka le IMF o ne a tla sebelisa chelete e ka bang chelete eo selemong sena ho lefa likalimo tsa kantle ho naha, empa
ho bonahala eka Mugabe a ke ke a mo lumella.
Makoni, ke mang
e nkuoa e le setsebi sa theknoloji ea neoliberal, se lumelletsoeng ho Moruo oa Lefatše
Seboka sa Foramo Durban pejana khoeling ena, “Re ikemiselitse ho phethahatsa
ditlameho tsena, empa ho hlakile hore moruo wa rona ha o boemong boo o ka o hlahisang
chelete e lekaneng ho hlakola mekoloto ena. ”
Esita le haeba
sekoloto se ile sa sebetsoa, ea IMF, Stanley Fischer, o ile a bolella Makoni hore ba ke ke ba etsa joalo
e be mekoloto efe kapa efe e ncha ho fihlela Mugabe a phethahatsa sete ea maemo a macha, ho kenyeletsoa
ho fumana li- war vets ho tsoa mapolasing a khoebo ao ba neng ba a nkile selemong se fetileng.
Le
tebello ea ho tsoa ha tefo ea letlooa, Mugabe o bonahala a na le lebaka la ho iphapanyetsa IMF
Litlhokahalo tsa ho khutlisa le ho koetela karolo ea chelete ea kantle ho naha
ka koae le tse ling tse romelloang kantle ho naha, bakeng sa theko ea tšohanyetso, ho kenyeletsoa le mafura. Leha ho le joalo
kahoo, theko ea peterole, e seng e haella haholo selemong sena, e ne e
e eketsehile ka bosiu bo le bong ka karolo ea 70 lekholong. (Mekhatlo ea basebetsi e bitsitse molaoli oa matsatsi a mabeli
seteraeke qalong ea Phupu ho khutlisa keketseho.)
E khahlisang
Potso ea lipolotiki / ea moruo hang-hang e hlaha: ka mor'a ho ba le
o ile a hloleha ho lefa sekoloto sa kantle ho naha mme joale a tobane le phapanyetsano e sa foleng ea kantle ho naha
likhaello, ke kotlo efe e ’ngoe ea lintho tse bonahalang eo moruo oa lefatše o ka e behang
Mugabe?
Thuso e bile teng
e huloang ke bafani ba bangata, kapa e isoa mekhatlong ea sechaba. Likotlo tsa khoebo
e hlahisitsoeng ke Jesse Helms—e sa tšehetsoeng ke Mazimbabwe
khanyetso—ho sa tsotellehe boemo leha e le bofe e ne e ke ke ea loma le ho feta.
Eona feela
naha e ka qetellang e sutumelitse Zimbabwe ka holim'a seretse sa moruo haeba e
e batloang, ke Afrika Boroa, eo ka eona boholo ba thepa le thepa e tsoang kantle e phallang. Empa
Thabo Mbeki o 'nile a tla khafetsa ho thusa Mugabe ka litsela tse fapaneng (leha ho le joalo
ho bonahala hore Pretoria jwale e se e loketse ho amohela Movement bakeng sa
Phetoho ea demokrasi e ka ba 'muso o tlang).
Ho joalo le ka Zimbabwe
tlase empa eseng kantle. Khaello ea nako le nako-ho kenyeletsoa le lithethefatsi tsa bohlokoa le
Motlakase oa mofuta oa California - o kenya letsoho mahlomoleng a letsatsi le letsatsi
Bophelo.
'Muso
e lokafatsa ho boloka sekhahla sa phapanyetsano ea semmuso halofo ea se fumanehang
'marakeng o motšo, ka mabaka a ke keng a khona ho lefella thepa ea bohlokoa e tsoang kantle ho naha ka
sekhahla sa mmaraka. Lekala la poraefete le khutlela ho sekhahla se phahameng bakeng sa lona
tse tsoang kantle ho naha, ha 'muso o tsitlallela ho lefisa kotara ea chelete eohle e thata
chelete e tsoang ho barekisi ba kantle ho naha, ka sekhahla se tlase.
Joale ho na le
tekanyo ea karolo ea 15 lekholong ea phaello ea ’muso e ile ea etsa qeto ea ho lefa batho ba kolotoang ka lapeng
bakeng sa likalimo tsa nako e khuts'oane, ka nako eo inflation e luma ka holimo ho karolo ea 60 lekholong. The
mmuso o qobella bo-ramatsete ba mekhatlo ho reka Melao ea Polokelo ea Lichelete, le ho
ts'ebetso e jala bohloko ba ho lefa sekoloto ho baballi ba batlang ba ruile ba
fumana sekgahla se mpe sa kgutliso, ka mora ho theola theko ya theko.
The upside of
sekgahla se fosahetseng sa tswala ke hore halofo feela ya tjhelete e neng e
ho lebelletsoe (hoo e ka bang $ 1 bilione) ho tla hlokahala ho sebeletsa sekoloto sa lehae sena
selemo. Matsete a hlahisang litholoana a ka tšehetsoa ka chelete e tlase ho feta ka nako efe kapa efe
lilemong tse leshome tse fetileng, bakeng sa likhoebo tse sa tloaelehang haholo tse nang le thahasello ea ho atolosa nakong ea
mahareng a ho tepella maikutlo.
Empa hobane
babeeletsi ba mekhatlo ha ba fumane phaello ea matlotlo a fumanang phaello
seo ba se batlang, ba sutumelitse lichelete tse e-s'o ka tsa e-ba teng ho Zimbabwe Stock
Exchange, e neng e phahama ka potlako lefatšeng ka bophara selemong se fetileng. The
li-stock tseo ba li rekang li nkoa e le tsa bohlokoa ho feta tekano, kahoo li tla lahleheloa hape neng
maemo a tloaelehileng a khutla le ho senyeha ha 'maraka.
tsena
maano a hanyetsanang ha a ts'oaroe nakong e mahareng. Empa haeba MDC e
e busang Zimbabwe selemong se tlang e kanna ea tlameha ho tlohela mokhoa o akaretsang oa neoliberal
ka lebaka le le leng le bonolo. Mokoloto o fetohile o hatellang hoo ho leng teng feela
tsela e 'ngoe ea ho tsoa: ho khelosa baalimi ba kantle le ho qhekella ba lehae
batseteli ba mekhatlo (le ka ho boloka chelete, ho kenyeletsoa le basebetsi ba
lichelete tsa penshene joale li ntse li fokotseha ka potlako).
Sena sea siea
mathata a mang a mararo a setseng:
- ho tsamaisa lichelete
capital, eo hona joale e phallang hole le matlotlo a nang le tsoala ho
'maraka oa Stock - ho sireletsa lipenchene
ea basebetsi ba tloaelehileng - ho sireletsa mafutsana ho
inflation, ho etsa mohlala, ka lithuso tse entsoeng hantle mabapi le litlhoko tsa mantlha
Leha a ka etsa joalo
o ile a nka khato ho tsena ka matla (tseo a ke keng a li etsa), ho thata ho bona Mugabe a itšoarella
ho busa, ho sa tsotellehe hore na o tšosa bakhethoa ba mahaeng hore ba boele ba voute
Zanu(PF). O lahlehetsoe ke masole a mararo a bohlokoa a bochaba - letona la ts'ireletso Moven
Mahachi, letona la mesebetsi Border Gezi, le moetapele oa war vets Chengerai Hitler
Hunzvi - lefung le neng le sa lebelloa (likotsi tse peli tsa koloi le bokuli,
ka tatelano). Ho na le menyenyetsi ea hore sehlopha sa sesole sa Zanu(PF) se
tjantjello ea ho nka puso, mohlomong ka phetohelo, haeba Mugabe a tsoela pele ho thekesela.
Tšehetso e 'ngoe
e boetse e nyamela bakeng sa mopresidente ea lilemo li 77. Litaba tse tsosang khang
Letona Jonathan Moyo, eo Mugabe a neng a itšetlehile ka eena bakeng sa bongaka ba spin,
o ile a thiba mapheo khoeling ena ke basebetsi-'moho le khabinete. Lekhotla le ntse le le teng
ho sekamela kgahlanong le mokga o busang. Letoto la likhetho tse nyane tse tlang li tla
khathatsa Mugabe nakong ea peiso ea mopresidente.
Empa litaba li joalo
eseng rosier haholo bakeng sa bohanyetsi. Moetapele wa mehleng wa mokgatlo wa basebetsi Morgan
Ho ka etsahala hore Tsvangirai e be mokhethoa oa MDC bakeng sa mopresidente, leha Mugabe
na o emetse nyeoe ea ho sokela pefo ka September e fetileng, e leng
ho ka etsahala hore Tsvangirai a se ke a ba likhethong. 'Me le haeba
MDC e tla hlola ka Mmesa o tlang, e ne e ke ke ea laola paramente hanghang, mme e ne e tla
ho ba le ntoa e kholo ea ho theha botsitso ba lipolotiki maemong a joalo a arohaneng
sechabeng.
E kholo ka ho fetisisa
Leha ho le joalo, ntoa e shebahala e le likhoeli tse ka bang leshome: haeba MDC e ka tsoa
ka boeona ho tsoa litlamong tsa chelete e ngata le mehopolo ea moruo e tloaelehileng (le hona joale,
Ke ne ke tla becha che), ba ne ba tla bolaea phoofolo ea tonanahali ea likoloto joang? Tsvangirai, ka mor'a tsohle, o itse
ka tsela e thellang ka tsela e sa rateheng selemong se fetileng, “Ke ntse ke hloile Lefatše
Bank le IMF, joalo ka ha ke hloile ngaka ea ka. ”
Haeba ke MDC
e ke ke ea sisinya neoliberalism, na mekhatlo ea sechaba e tla fana ka matla
bobuelli mabapi le litokelo tsa moruo oa sechaba joalo ka ha li etsa kajeno mabapi le lipolotiki le sechaba
litokelo?
Bosiu,
haufi le leifo le tukang la Bvumba ha seminara ea rona e fihla pheletsong, Davie
Malungisa, Eunice Mafundikwa, Masimba Manyanya, le batho ba bang ba ntse ba qoqa
holim'a biri tsa lehae li hlapantse hore likhoeling tse tlang, li tla ba ka pele ho
ho hokahanya baitseki ba molemo ka ho fetisisa ba Zimbabwe le ba khahlanong le machaba.
motsamao wa neoliberal. Z
Patrick
Bond ke moqolotsi oa litaba oa moruo Afrika Boroa. O na le Mofuta o mong
Setsi sa Boitsebiso le Nts'etsopele.