Kune makakatanwa maviri akapindirana ari kuitika muIsrael parizvino, asi hapana, kunyangwe neWestern liberal spin, ine chekuita nekutyisidzirwa kwekuparara kweIsrael democracy. Kushushikana uku kunofungidzira kuti Israeri yanga iri demokrasi kusvika nguva pfupi yadarika yekunyanyisa kusimuka kubva kukuzvipira kwehurumende yeIsrael inotungamirwa neNetanyahu 'mukugadzirisa kwekutonga.' Kunyepa kwakavanza chinangwa chechiito chakadaro, chaive chekudzikamisa rusununguko rwekutonga nekupa Knesset masimba ekumanikidza ruzhinji rweparamende kuti ribvise mitongo yedare nevazhinji uye kushandisa masimba makuru pakugadzwa kwevatongi. Zvirokwazvo, aya aive mafambisirwo ekugadzirisa hutongi hwejekerere muIsrael sezvo zvaizogadzirisa kumwe kuparadzaniswa kwemasimba, asi kwete kudzima democracy sezvainoratidzirwa nekuvimbisa kodzero dzakaenzana dzevagari vese zvisinei nedzinza ravo kana chitendero.
Kuve Nyika yechiJudha inopa neyayo Yekutanga Mutemo we2018 kodzero yakasarudzika yekuzvisarudzira chete pavanhu vechiJudha uye inotaura hukuru mukurasikirwa kwevashoma vePalestine vanopfuura mamirioni 1.7 zvinokanganisa kuzviti kweIsrael kuti idemocracy, zvirinani maererano nevagari vemunyika yese. Zvakare, vanhu vekuPalestine vagara vachitsungirira mitemo nemaitiro erusarura pazvinhu zvakakosha izvo nekufamba kwenguva zvakazoita kuti hurongwa hwehurumende hwayo huzivikanwe sehutongi hwehudzvanyiriri huri kushanda munzvimbo dzese dzakabatwa Palestine uye neIsrael pachayo. Kana mutauro wakatambanudzwa kusvika kumiganhu yayo, zvinogoneka kuona Israeri serudzi-democracy kana hutongi hwejekerere, asi mazwi akadaro mifananidzo yakajeka yezvematongerwo enyika.
Kubva payakagadzwa senyika muna 1948, Israel yakaramba kodzero dzakaenzana kune vashoma vayo vePalestine. Yakatorambidza chero kodzero yekudzoka kune 750,000 Palestinians vakamanikidzwa kubva panguva yeHondo ye1947, uye vane kodzero nemutemo wepasi rose kuti vadzokere kumusha, kana mushure mekunge kurwa kwapera. Kurwisana kwazvino pakati pevaJudha vechitendero nevekunyika kwakanangana nekuzvimirira kwevatongi veIsrael kunobva munzvimbo zhinji dzePalestine pakuona kusawirirana, sezvo matare epamusoro eIsrael mukati memakore akatsigira zvakanyanya kupokana kwepasirese "zvisiri pamutemo" kurambidza maPalestine, kusanganisira kutangwa kwenzvimbo dzekugara, kunyimwa kodzero yekudzoka, rusvingo rwekuparadzanisa, kurangwa kwevanhu vose, kutorwa kweEast Jerusalem, kuputswa kwedzimba, uye kushungurudzwa kwevasungwa.
Pane dzimwe nguva, kunyanya maererano nekuvimba nemaitiro ekurwadzisa anoshandiswa kurwisa vasungwa vekuPalestine, dare redzimhosva rakaratidza kadikidiki ketariro yekuti rinogona kugadzirisa zvichemo zvePalestine zvine mwero, asi mushure memakore anopfuura 75 ekuvapo kweIsrael uye makore makumi mashanu nematanhatu. yekutora kwayo nzvimbo dzePalestine dzakatorwa kubva 56, tariro iyi yakanyangarika.
Zvakangodaro, kutonga kweIsrael rondedzero yezvematongerwo enyika iyo yakaumba maonero eruzhinji yakabvumira nyika kuti ive pamutemo, kunyange kupembererwa ne hyperbolic rhetoric se 'iyo chete democracy muMiddle East,' uye nekudaro, iyo nyika imwe chete kuMiddle East iyo yekuNorth. America neEurope dzakagovana hunhu pamwe chete nezvido. Sezvineiwo, VaBiden vakasimbisazve canard iyi muzvinyorwa zveJerusarema Declaration yakasainwa pamwe chete naYair Lapid, Mutungamiriri panguva iyoyo, panguva yekushanya kwemutungamiri weAmerica Nyamavhuvhu apfuura. Mundima yayo yekutanga, manzwiro aya anoratidzwa: "Mugove weUnited States neIsrael kuzvipira kusingazungunuke kudemokrasi ..."
Mumakore pamberi pesarudzo dzeIsrael muna Mbudzi wapfuura zvakakonzera kuti pave nehurumende yemubatanidzwa inoonekwa seyakanyanya-kurudyi munhoroondo yenyika, hurumende yeUS nevagari veJudhiya vakarwadziswa kufuratira kubvumirana kwakaparadza veruzhinji kuti Israel yaive nemhosva yekukonzera rusaruraganda. hutongi hwekuchengetedza hutongi hwahwo hwemadzinza hwakanga huri kutonga nekushandisa maPalestine maPalestine aigara muOccupied Palestine neIsrael. Kusarurana kunorambidzwa nemutemo wepasi rose wekodzero dzevanhu, uye kubatwa mumutemo wepasi rose semhosva ine kuomarara kwechipiri chete kukuuraya rudzi. Vanopikisa vanopikisa rusarura rwakanyanya rweSouth Africa, kusanganisira Nelson Mandela, Desmond Tutu, naJohn Dugard mumwe nemumwe akataura kuti rusaruraganda rweIsrael runobata maPalestine zvakanyanya kupfuura hutsinye hwakaitwa neSouth Africa kune ruzhinji rweAfrica, izvo zvakashorwa kuUN uye kwese. pasi rose sepasi rose risingashiviriri rusaruraganda. Mhosva dzehudzvanyiriri hweIsrael dzakanyorwa munhevedzano yemishumo ine chiremera: UN Economic and Social Commission yeWest Asia (2017), Human Rights Watch (2021), B'Tselem (2021), uye Amnesty International (2022). Zvisinei nekushoropodzwa uku, Hurumende yeUS pamwe nemasangano akasununguka e-pro-Israel NGOs akadzivirira kunyangwe kutaurwa kwehudzvanyiriri hwenyika yeIsrael, kusatya kuvhura nyaya yekupokana nekuramba mhosva. Sezvakataurwa naDugard paakabvunzwa kuti ndeupi musiyano mukuru pakati pekurwisa rusaruraganda muSouth Africa neIsrael, akapindura kuti: ".. the weaponization of antisemitism." Izvi zvakaburitswa muchiitiko changu. Pakanga paine kushorwa kwemauto aipikisa rusaruraganda maererano neSouth Africa asi hapana kumboedza kuratidzira varwi vacho sevaiti vezvakaipa, kunyange 'matsotsi.'
Kubva pamaonero aya, chii chiri munjodzi mukuratidzira, ndechekuti Israel ichabatwa sehutongi hwejekerere hwerudzi rwakagadzirwa muHungary naViktor Orban, zvichidzikisira kunaka kwedemocracy yemaitiro yanga ichishandira Israel J.nhau kubva muna 1948. Kuchinja kutsva muIsrael kunoratidza rudzi rwehutongi hwehutongi hwakatonga kwemakore gumi apfuura muTurkey, hunosanganisira kutsvedza kuenda kuhutongi hwehutongi hwemaJuda. Asi isu tinofanira kuziva kuti muHungary kana Turkey hamuna masangano ehutongi ehudzvanyiriri hwakabuda, kunyangwe nyika mbiri idzi dzine nyaya dzakakomba dzinosanganisira rusarura kune vashoma. Turkey ine makumi emakore yakaramba zvinodiwa kubva kune vashoma vayo veKurdish yekodzero dzakaenzana uye nyika yakaparadzana, kana kamwechete yakasimba shanduro yekuzvitonga. Zviitiko izvi zvekupindira kwekodzero dzevanhu zvakamboitika hazvina kuitika mukati mehurongwa hwevatorwa vehutongi hwevatorwa izvo muIsrael zvakaita kuti maPalestine vatorwa, vatorwa, munyika yavo mavakagara kwemazana emakore. Rusaruraganda handicho chikonzero chega chekupokana kubva muhurukuro yedemocracy-mu-njodzi, kudzingwa kunogona kunge kuri iko kwakakosha. Kudai vanhu veko vaizobvunzwa kuti varikunetsekana here nekukoromorwa kwevhu kana kusiiwa kwedemocracy mune settler colonial 'nyaya dzekubudirira' seCanada, Australia, New Zealand, neUS mubvunzo pachawo haungave uine kukosha kwazvino kuhupenyu hwavo. . Marudzi akanga asina kumbobvira aitirwa kuti vabatanidzwe muutongi hwegutsaruzhinji hwakagamuchirwa netsika dzemarudzi idzi nokudada. Dambudziko ravo rinosuwisa rakavharwa pakangosvika vagari vekukoloni. Yakanga iri mune imwe neimwe chiitiko chekusarudzika, kubviswa, uye kudzvinyirira. Kurwira kwechivanhu ichi 'kurarama pasina' sevanhu vakasiyana vane tsika nemararamiro avakazvigadzira. Kuparadzwa kwaro kwakaenzana neizvo Lawrence Davidson akadana kuti 'kupondwa kwetsika' mubhuku rake rinopisa tsitsi ra2012, iro rakatosanganisira chitsauko chinoshoropodza mabatirwo akaitwa neIsrael munharaunda yePalestine.
Pasi pekusangana pakati pemaJuda eIsrael, ayo anonzi anoburitsa gakava rakadzama zvekutyisidzira hondo yevagari muIsrael pane ramangwana rehurongwa hwevatorwa muIsrael. Sezvo avo vakadzidza kubviswa kwemarudzi mune mamwe mamiriro ehutongi hwevatorwa vakagumisa, kunze kwekunge vagari vemo vakakwanisa kudzikamisa hukuru hwavo uye kudzikisira zvirongwa zvekubatana kwenyika, vanozopedzisira vatadza kutonga sezvakaitika kuSouth Africa neAlgeria pasi pezvirongwa zvakasiyana kwazvo zvekutonga kwevatorwa. Ipfungwa iyi yekuti kuratidzira kweIsrael kuri kuitika kunoda kududzirwa sekupokana kaviri. Izvo zviri pachena panjodzi kusangana kunorwadza pakati pevaJudha vekunyika uye vechitendero chekupedzisira izvo zvinoenderana neizvo maPalestine anogona kutarisira kuve ramangwana ravo kumberi. Kune zvakare danho riripo pakati peavo vanoda kuchengetedza hurongwa hwehudzvanyiriri huripo huri pakutonga kwerusarura asi pasina kuomerera pakugadziriswa kwenzvimbo nedemographic uye avo vane chinangwa chekushandisa nzira dzechisimba kudzima "kuvapo" kwePalestine sechipingaidzo chero chipi zvacho. kumwezve kucheneswa kwenyika yemaJuda sekubatanidza West Bank, uye pakupedzisira kuzadzisa chiono cheIsrael sechakabatana ne'nyika yese yechipikirwa' yakataurwa sekodzero yemubhaibheri yemaJuda sekududzirwa nenzira yeZionist optic.
Icho chakavanzika apo Netanyahu, pragmatic extremist, akamira, uye pamwe haasati agadzirisa pfungwa dzake. Thomas Friedman, mamiriro ekunze akavimbika kwazvo eZionism yakasununguka anoremerwa nekutaura kuti Netanyahu kekutanga muhupenyu hwake hurefu hwezvematongerwo enyika ave mutungamiri 'asina mufungo' asingachavimbiki kubva pamaonero eWashington nekuti kushivirira kwake hutsinye hwemaJuda. kuisa panjodzi hukama hwakakosha neUS uye nekuzvidza manyepo ekusvika pakugadzirisa kune runyararo kwegakava kuburikidza nedhipatimendi uye mhinduro yenyika mbiri. Mitemo yakadai yenzira yakasununguka yakagara ichiitwa kusashanda nekugara kweIsrael uye kutorwa kwevhu kunopfuura mutsara wegirinhi wa1948.
Zvematongerwo enyika, Netanyahu aida kutsigirwa neChitendero cheZionism kuti awanezve simba uye awane rutsigiro rwekuvandudzwa kwematare kuti adzivise kuzvidavirira pachezvake pakubiridzira, huwori, uye kunyengera kweruzhinji kuvimba. Zvakadaro nemafungiro, ndinofungidzira Netanyahu haana kugadzikana nemamiriro ezvinhu anofarirwa nevanoda Itamar Ben-Gvir naBenezel Smotrich sezvaanonyepedzera. Zvinomutendera kuti ape mhosva yezviito zvakasviba mukubata nemaPalestine. Kuti vadzivise mhedzisiro inotyisa yeSouth Africa, Netanyahu anoita seasingade kupikisa imwe denderedzwa rekupedzisira rekubvisirwa nyika uye kuderedzwa kwevaPalestine apo Israel yakapedzisa shanduro yakakura yeZionist Project. Parizvino, Netanyahu anoita kunge ari kutasva mabhiza ese, achitamba zvine mwero kurwa kwemaJuda nezve shanduko yematare, uku achichonya nemeso kune avo vasingavanzike kutsunga kwavo kukwezva sekondi. nakba (muchiArabic, 'catastrophe'), izwi rinoshandiswa zvakananga kudzingwa kwa1948. Kune vazhinji vePalestine, iyo nakba inoonekwa sechiitiko chinoenderera kwete chiitiko chinoganhurwa nenguva nenzvimbo ine zvakakwirira nekudzika.
Kufungidzira kwangu ndekwekuti Netanyahu, iye pachake anonyanyisa paaitaura nevaIsrael nechiHebheru, haasati afunga kuti angaramba achikwira mabhiza ose here kana kuti anofanira kukurumidza kusarudza kuti ndeipi yekukwira. Kugadzwa Ben-Gvir naSmotrich muzvinzvimbo zvakakosha zvekutonga vanhu vePalestine uye sevatongi vakuru vemhirizhonga yevatorwa chinhu chisinganzwisisike kufunga Netanyahu seakatarisana nedambudziko rezvematongerwo enyika kana kuzviwana ari nhapwa yevaakabatana navo. Zvaari kuita kuzvirega zviitike, achipomera kodzero yechitendero nekuda kwekunyanyisa, asi asingafari nemaitiro avo ekutsvaga kupera kwekukunda kweZionist Project.
Liberal Zionist dzinofanirwa kunetsekana zvakanyanya pamusoro pekuti zviitiko izvi muIsrael zvinopa sei kutsva kwechokwadi antisemitism, iyo inopesana nemhando yezvombo iyo Israeri nevatsigiri vayo pasi rese vanga vachishandisa separaganda yenyika inopokana nevatsoropodzi. mitemo yenyika uye maitiro. Vatsoropodzi vakanangwa veIsraeri ava havana ruvengo kumaJuda sevanhu uye vanonzwa ruremekedzo kuchiJudha sechitendero chikuru chepasirese. Panzvimbo pekupindura zvakanyanya kutsoropodza maitiro ayo, Israel yave neanopfuura makore gumi ichiramba nhaurirano yekutadza kwayo nekunongedza munwe kune vatsoropodzi vayo nemamwe masangano, kunyanya UN neInternational Criminal Court, uko kwave kupomerwa mhosva yerusaruraganda nekupara mhosva kweIsrael. yakaitwa pahwaro hwehumbowo uye nekuteedzera kwakasimba kumitemo iripo yekutonga kwemutemo. Maitiro akadai, achisimbisa kuitwa kwemutemo wepasirese, anosiyana nekusatarisika kweIsrael kunzvenga zvirevo zvine musoro kuburikidza nekurwisa kurwiswa kwevanotsoropodza pane kutevedzera hunhu hunoshanda kana kuita zvakanyanya nekusimbirira kuti maitiro avo kune vanhu vePalestine anonzwisisika muchiedza. zviri pamutemo zvine chekuita nekuchengetedza, iyo yaive nzira huru mukati memakumi emakore ekutanga ekuvapo kwavo.
Nenzira iyi, zviitiko zvichangobva kuitika muIsrael zviri kuratidza zvine njodzi maJuda sematsotsi erusarura muhunhu hwavo kune vakakundwa maPalestine, akaitwa nemakomborero ehurumende. Mhirizhonga yevatorwa vasina kurangwa kunharaunda dzePalestine yakatosimbiswa nevakuru vakuru vehurumende sepakuparadzwa nemaune kwemusha mudiki weHuwara (pedyo neNablus). Mufananidzo-wakarekodhwa mushure mevanogara vachitamba mukupemberera pakati pematongo emusha zvechokwadi imhando yeKristallnacht, iyo isingarevi kudzikisa kutyisa kwekuuraya kweNazi, asi zvinosuruvarisa inokoka kuenzanisa nemibvunzo inokangaidza. MaJuda anogona sei kuita zvechisimba zvakadaro kuvanhu vemo vasina kudzivirirwa vanogara pakati pavo, asi vachinyimwa kodzero dzekutanga? Uye rudzi urwu rwechiratidziro chinotyisa hachizosundidziri mapoka eNeo-Nazi kuzvidza vaJudha here? Muchokwadi, Israel nevese vari vaviri inodzikisira njodzi chaiyo yekuvenga maJuda mukuita uku kwekubatanidza zita parisiri pamutemo uye panguva imwechete inomutsa ruvengo rwemaJuda nezvinyorwa zvemanyorerwo ehunhu hwavo husina hunhu kuvanhu vakatorwa nechisimba kubva kunyika yavo. . Nekuita kudaro, Israel irikuzviita panjodzi nenzira ingango kuvadza maJuda kwese kwese, zvinova zvisingadzivisiki zvepasi rose kubva mukurwisa uku kwehurumende yeNetanyahu kushungurudza zvakanyanya vanhu vePalestine, nechinangwa chekuzviisa pasi, kana kuti zviri nani. kubva.
ZNetwork inopihwa mari chete kuburikidza nerupo rwevaverengi vayo.
dhoneta