Ik begrijp het argument dat onze escalerende klimaatcrisis directe actie rechtvaardigt, maar ik kan niemand aansporen om dingen te doen die ik zelf niet zou doen.
Er is een fundamenteel principe dat op elk conflict moet gelden. Dring er bij anderen niet op aan om te doen wat u zelf niet bereid bent te doen. Hoeveel oorlogen zouden er uitgevochten worden als de presidenten of premiers die deze oorlogen hadden uitgeroepen, verplicht zouden zijn hun troepen de strijd in te leiden?
Ik kan zien waarom Hoe een pijpleiding op te blazen?, het boek van Andreas Malm dat de inspiratie vormde voor een nieuwe film met dezelfde titel, spreekt tot de verbeelding. Het biedt een levendige en overtuigende hervertelling van de geschiedenis van het volksprotest, en laat zien hoe geweld en sabotage essentiële componenten zijn geweest van de meeste grote en succesvolle transformaties, waarvan er vele door moderne campagnevoerders ten onrechte als volkomen vreedzaam zijn bestempeld.
Malm laat zien hoe geweld een cruciaal onderdeel was van de campagnes tegen de slavernij, het imperiale bewind in India, de apartheid en de Britse hoofdelijke belasting, van de vraag naar vrouwenkiesrecht en zelfs van de beroemde “vreedzame” revoluties in Iran en Egypte. Hij stelt dat degenen onder ons die proberen de bewoonbare planeet te verdedigen, door geweld en sabotage uit te sluiten, vechten met onze handen op de rug gebonden. Hij dringt er bij ons op aan een ‘radicale flank’ te ontwikkelen, bereid om te slopen, verbranden, opblazen of ‘elk ander noodzakelijk middel’ te gebruiken tegen ‘CO’.2-emitterende eigenschap”.
Het is essentieel dat we deze geschiedenis kennen. Malm dwingt ons om strategische vraagstukken onder ogen te zien en de door ons gekozen kwesties te rechtvaardigen of te verwerpen. Niemand kan ontkennen dat de huidige campagnes hebben gefaald: de aanvallen van het kapitaal op de levende planeet zijn alleen maar versneld. We kunnen ook niet ontkennen dat we, zoals hij zegt, te ‘vreedzaam en beheerst’ zijn geweest, of dat de klimaatcrisis onvoldoende gepolitiseerd is. Moeten we, zoals hij aandringt, een campagne van gewelddadige aanvallen op de industriële economie beginnen? Hoewel zijn zaak overtuigend is, heb ik het gevoel dat er iets ontbreekt.
Malms sterkste vergelijkingen zijn die met de heroïsche strijd van vrouwen- en burgerrechtenactivisten, anti-slavernij-, onafhankelijkheids-, anti-apartheids- en economische rechtvaardigheidsactivisten. Deze bewegingen werden rechtstreeks geconfronteerd met enorme machten. Hun uitkomsten waren in de meeste gevallen binair. Ofwel de Britse Raj hield vol, ofwel niet. Vrouwen zouden de stem krijgen, of niet. Er was een poll tax, of er was er geen.
Maar de opstand tegen de ineenstorting van het milieu is een opstand tegen het hele systeem. Om de vernietiging van de bewoonbare planeet te voorkomen, moet elk aspect van ons economische leven veranderen.
Malm reduceert onze taak tot “de strijd tegen fossiele brandstoffen”. Maar fossiele brandstoffen zijn slechts één van de oorzaken van de ineenstorting van het klimaat, zij het de grootste, en de ineenstorting van het klimaat is slechts één aspect van de ineenstorting van de systemen op aarde. Je zou alle voor de hand liggende doelen – pijpleidingen, raffinaderijen, kolenmijnen, vliegtuigen, SUV’s – kunnen uitschakelen en ontdekken dat we nog steeds met uitsterven bedreigd zijn. Zelfs als bijvoorbeeld de broeikasgassen uit alle andere sectoren vandaag de dag zouden worden geëlimineerd, zouden tegen 2100 alleen al de huidige modellen van voedselproductie de hele economie kapot maken. koolstof budget twee of drie keer zoveel als we een opwarming van de aarde van meer dan 1.5 graden Celsius willen voorkomen.
Bodemdegradatie, uitputting van zoetwater, oceaandysbiose, vernietiging van habitats, pesticiden en andere synthetische chemicaliën kunnen allemaal qua schaal en impact vergelijkbaar zijn met de ineenstorting van het klimaat. Er hoeft misschien maar één Aarde-systeem naar toe te gaan neem anderen mee, veroorzaken trapsgewijze ineenstorting. Met andere woorden: in deze strijd bestrijden we niet alleen het fossiele kapitaal en de regeringen die het ondersteunen. Wij strijden tegen al het kapitaal en misschien tegen de meeste mensen die er werk van hebben.
Onze eisen zijn – en moeten – complexer zijn dan alle voorgaande. Hoewel ik van mening ben dat het uitschakelen van pijpleidingen, raffinaderijen, slachthuizen, kolencentrales en SUV's moreel gerechtvaardigd is, stellen we ons dan werkelijk voor dat we de aarde-etende machine op deze manier kunnen neerhalen? Kunnen we werkelijk hopen dat de overheid, de industrie, de oligarchen en degenen die zij in dienst hebben of beïnvloeden, zullen concluderen: “Omdat we de sabotage niet kunnen tolereren, zullen we het economische systeem overgeven?” Als je een virtueel pistool tegen iemands hoofd houdt, moet je precies weten wat je eist en of hij of zij dat kan leveren.
De wereld heeft niet stilgestaan terwijl we over deze vragen nadenken. Overheden en bedrijven zijn nu uitgerust met sterk toegenomen toezicht- en detectiebevoegdheden. Als de sabotage verder escaleert dan de milde acties die Malm heeft ondernomen (het laten zakken van de banden van SUV's met mungbonen, het helpen doorbreken van twee hekken), zullen niet veel mensen ermee wegkomen. Sommigen riskeren tientallen jaren gevangenisstraf. Vorige week nog twee klimaatactivisten in Groot-Brittannië werden gevangen gezet tussen de twee en drie jaar alleen maar vanwege het bezetten van een brug. Vinden wij het prettig als we andere mensen – vooral jongeren – ertoe aanzetten over de rand te stappen?
In de VS zien we de toenemende paramilitarisering van de politiek. Het kan niet lang meer duren voordat extreemrechtse milities daar al aan meedoen gewapende eigenzinnigheid, evolueren naar doodseskaders naar Colombiaans model. Zodra ze een gewelddadige bedreiging waarnemen voor het kapitaal dat ze verdedigen, zullen ze zelf met groter geweld reageren. Het fascisme is beroemd geworden omschreven als "een contrarevolutie tegen een revolutie die nooit heeft plaatsgevonden”. Je hoeft er niet in te slagen een nieuwe beweging op te richten die zich inzet voor een geweldscampagne om een monster te creëren dat veel groter is dan jij: een monster dat de laatste kans op het redden van aardse systemen zal uitschakelen. Als je een fysieke aanval op het kapitalisme gaat wagen, kun je deze beter niet missen.
Ik kan niet zeggen dat Malm ongelijk heeft en dat geweldloze actie waarschijnlijker succes heeft. Niemand van ons is hier immers eerder geweest. Maar als je andere mensen richting de gevangenis duwt terwijl je het risico loopt op een tegenreactie die de laatste mogelijkheid op succes zou uitsluiten, moet je er vrij zeker van zijn dat de strategie zal werken. Ik heb niet zoveel vertrouwen.
Mijn eigen overtuiging is dat onze beste hoop het bespoedigen van een sociale fooi: het verbreden van de concentrische cirkels van degenen die zich inzetten voor systemische verandering tot a kritische drempel is bereikt, dat draait de de status quo. Observatie- en experimenteel bewijs suggereert dat de drempel grofweg ligt 25% van de bevolking. Ik vind het moeilijk om te zien hoe dit zou kunnen gebeuren als we tegelijkertijd gewelddadige conflicten aangaan met degenen die we proberen te beïnvloeden. Maar ik geef toe dat onze kansen kleiner worden, ongeacht de strategie.
In de tussentijd zal ik mensen steunen die al coherente en doelgerichte sabotagedaden hebben gepleegd ter verdediging van de levende planeet, die geen menselijk leven in gevaar brengen. Maar ik zal niemand daartoe aanmoedigen, omdat ik er zelf niet toe bereid ben. Dit is in ieder geval één duidelijke lijn in een wereld waarin alles wazig is.
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren