Sumarið 2011 fóru hundruð þúsunda borgara um allan Spán út á götur til að mótmæla aðhaldsaðgerðum stjórnvalda. Götumótmæli breyttust í tjaldbúðir sem breiddust út í hverfi þar sem hverfissamkomur mynduðust víðs vegar um landið. Í tvíþættu viðtali, Stephen Roblin frá Baltimore's Óháður lesandi spyr David Marty, aðgerðarsinni og rithöfundur með aðsetur á Spáni, um stöðu hreyfingarinnar og fleira. Áherslan í hluta I er þróun og framtíðarhorfur „15M hreyfingarinnar“. Part II breytir um stefnu og fjallar um nýlega stofnuð byltingarkennd samtök, International Organization for a Participatory Society (IOPS).
Hluti I. Ríki 15M
Hver er núverandi staða 15M?
Jæja, 15M einbeitir sér núna að 3 daga mótmælum á milli 12. maí og 15. maí til að bæði fagna fyrsta afmæli sínu og einnig mótmæla niðurskurðaraðgerðum sem nú eru að sökkva félagslegum útgjöldum á Spáni í nýtt lágmark. Ætlunin er að endurreisa tjaldsvæði sem myndi standa í þrjá daga til marks um mótmæli. Hvort þetta tjaldsvæði haldist framhjá 15. maí er undir fólkinu sjálfu komið, en því miður líka af viðhorfi lögreglu og yfirvalda. Íhaldsstjórn Mariano Rajoy hefur þegar tilkynnt - í gegnum Jorge Fernandez Díaz innanríkisráðherra hennar - að slíkar samkomur væru „ólöglegar“ og að verið væri að semja frumvarp á þinginu sem myndi banna „aðgerðalausa andspyrnu“ og gera þar með borgaraleg mótmæli refsiverð. Þetta þýðir til dæmis að það að setjast niður meðan þú heldur á friðarskilti á torgi yrði refsað með allt að 4 ára fangelsi... Þetta er auðvitað gróft brot á málfrelsi. Þessi mótmæli verða nú eftir aðeins tvær vikur og óvíst hvað gerist, þó enginn vafi leiki á því að eftir því sem fjölmennið er því minnstar líkur eru á því að lögreglan fari fram með ofbeldi.
Það er líka önnur þróun sem er mjög áhugaverð að mínu mati. 15M er stór hreyfing og það eru margir hópar sem eru hluti af henni eins og þú veist. Democracia Real Ya („Real Democracy Now“ eða DRY) var hópurinn sem kallaði eftir mótmælunum 15. maí undir merkjum „við erum engin varningur í höndum bankamanna eða stjórnmálamanna“. Svo virðist sem DRY sé nú að færa sig yfir í að verða félag með lagasamþykktum. Hvernig sem kosið var um þessa ráðstöfun er vægast sagt mjög umdeilt og leiðir jafnvel til þess að hópurinn skiptist í tvennt: Það eru þeir sem vilja að hreyfingin verði formlegri borgaraleg samfélagshópur og hinir sem íhuga þetta. að svíkja meginreglur þess. Sumir telja að það myndi leyfa hreyfingunni að halda áfram og knýja fram lagafrumvörp á þinginu (með því að nota grein 87.3 í spænsku stjórnarskránni), en aðrir telja það skref nær í átt að stofnanavæðingu alþýðuhreyfingarinnar (sem er litið á neikvætt). Umræðan stendur nú yfir á meðan við tölum og af því sem ég hef komist að er einnig ágreiningur um þá staðreynd að samstaða - skilgreind af DRY sem 75% atkvæða - náðist ekki við atkvæðagreiðslu um þessa ákvörðun (sem samþykkti með ' aðeins 53% hlynnt). Það er kaldhæðnislegt að verjendur þessarar ráðstöfunar til að verða samtök (og jafnvel andstæðingar) segja að það sé bara þessi samstöðuregla sem hafi valdið lömun innan DRY. Þetta virðist vera klofningur á milli umbótasinna og róttækra, sem að mínu mati er óþarfa skipting, en það væri annað mál að ræða.
Hin hliðin á 15M hreyfingunni er, eins og þú hefur nefnt, þinghreyfingin, sú sem er kannski meira í líkingu við það sem við höfum séð í Bandaríkjunum með Occupy hreyfingunni. Eins og þú sagðir leiddi 15M til fordæmalausrar hreyfingar sem fór úr bráðabirgðabúðum á helstu torgum borgarinnar um allt land yfir í fastari hverfisþing sem höfðu metnað til að verða nýjar pólitískar stofnanir, geta tekið ákvarðanir um málefni sveitarfélaga og ríkis. . En ef hverfisþing voru í fyrstu mjög vinsæl, misstu þau með tímanum flest fólkið sem sótti. Í dag eru þingin enn til en telja í raun ekki nógu virka meðlimi til að vera fulltrúar annarrar pólitískrar stofnunar (að minnsta kosti í bili). En tíminn og atburðir hafa sýnt að hvernig sem núverandi staða samkomahreyfingarinnar er, getur það ekki tengst neinni minni reiði hennar, eða „hneykslun“, af hálfu spænska borgaranna. Reyndar hefur ástandið versnað til muna með nýrri ríkisstjórn Íhaldsflokksins: atvinnuleysi er nú yfir 26% og hagkerfið er nú að fara í sína þriðju samdrætti síðan 2008. Spár Alþjóðagjaldeyrissjóðsins, eins bjartsýnar og þær venjulega eru, gera ekki ráð fyrir neinum framförum í á næstunni. Þessi niðurstaða er nú meira og meira álitin af mörgum hér á Spáni sem afleiðing af stefnu frekar en náttúruhamförum eins og flóðbylgju. Að sjá hversu vel Argentína stendur sig í dag, tíu árum eftir að hafa hafnað niðurskurðaraðgerðum, ætti að hvetja okkur til að fara sjálfstæðari leið. Öllum mótmælum er enn mætt með mikilli mannfjölda sem fer um göturnar - 29. apríl var eitt stærsta verkfall í sögu Spánar - sem skilur ekki eftir vafa um að reiði hafi ekki verið teymt hið minnsta, jafnvel gefið í skyn að hún gæti jafnvel verið í hámarki.
Hvaða jákvæða þróun hefur komið út úr 15M?
Allt í lagi, þegar ég lýsi nýjustu þróun 15M eins og ég gerði nýlega, gætirðu hugsað að ástandið á Spáni sé að „viðskiptin séu að fara aftur í venjulegan“, en ekkert gæti verið fjær sannleikanum. Það kann að vera rétt að hreyfingunni hafi ekki enn tekist að breyta kröfum sínum í pólitískan veruleika en staðreyndin er sú að 15M hefur tekist að skapa anda aktívisma og samstöðu sem virtist óraunhæft að sjá fyrir jafnvel degi fyrir mótmælin. (Í mínu tilfelli, jafnvel klukkutíma fyrir 15M gönguna, hélt ég að það yrðu ekki margir sem mótmæltu.) Goðsögninni um einstaklingshyggju hefur verið eytt (til góðs?), fólki finnst það ekki lengur standa eitt í hneykslun sinni. Til dæmis eru samstöðuhópar vegna brottreksturs heimilanna sterkari en nokkru sinni fyrr; samvinnufélögum fjölgar ekki aðeins heldur í sumum tilfellum þróuðu þau jafnvel metnað til að sameinast og búa til net; atvinnulausir (26% og eru enn að vaxa) eru loksins að skipuleggja og mennta/þjálfa sig í ýmsum málum; fólk fer reglulega út á götur til að mótmæla stjórnvöldum, bönkunum, Evrópusambandinu, AGS... The 15M hefur einnig tekist að framleiða fullt af blöðum, skipuleggja fyrirlestra og námskeið um hagfræði, um nauðsynlegar umbætur, valkosti við kapítalisma, alþjóðamál, femínisma , kynþáttafordómum, umhverfismálum o.s.frv. Jafnvel þó að þessar hugarfarsbreytingar taki tíma að veruleika að pólitískum veruleika, sýnir borgaralegt samfélag nú þegar meiri samstöðu og mannúðlegt andlit, sem er mjög hvetjandi miðað við þær áskoranir sem við stöndum frammi fyrir núna.
Á hvaða hátt hefur 15M fallið undir?
Ég tel að kannski hafi hreyfingunni ekki enn tekist að skilgreina ákveðnar meginreglur og reglur sem myndu gera ákvarðanatöku skilvirkari og sanngjarnari án þess að brjóta í bága við sjálfsstjórn - sem þýðir að forðast óhóflegt skrifræði eða harðstjórn minnihlutans undir samstöðu. Af því sem ég hef komist að, hafa hvorki hverfisþing né DRY enn skilgreint sjálfsstjórnun - eða "lárétt" eins og sagt er - á þann hátt sem gerir þeim kleift að fara fram á skilvirkan hátt en með fullvissu um að slökun á ákveðnum reglum muni ekki leiða til neinna aðstæðna þar sem lítill hópur tekur allar ákvarðanir, sem er eins konar endurtekin martröð hreyfingarinnar. Það er kaldhæðnislegt að það er einmitt þessi skortur á skýrri skilgreiningu á sjálfstjórn sem gerir litlum hópum kleift að drottna yfir hreyfingum sem líkjast samkomum. Samkvæmt skoðanakönnun sem 15M tók innbyrðis fyrir nokkrum mánuðum síðan er þetta nákvæmlega það sem hefur gerst í flestum tilfellum þar sem litlir hópar einstaklinga misnota samstöðuregluna, neyta allrar orku og þolinmæði meirihlutans og leiða stóra hópa fólks til yfirgefa þingið. Niðurstaðan á endanum eru því miður þing þar sem aðeins lítill hópur fólks hittist og ræðir málin. Jafnvel þó að þetta hafi ekki gerst alls staðar er þetta mynstur sem er endurtekið nógu oft til að þreyta hreyfinguna til lengri tíma litið.
Ég held að til að forðast þetta mynstur ætti forgangsverkefni okkar að vera að hafa raunverulega umræðu um hvað sjálfsstjórnun ætti að vera. Fyrir mér og fólki hjá International Organization for a Participatory Society (IOPS) er sjálfsstjórnun skilin sem dreifing ákvarðanatökuvalds meðal einstaklinga að því marki sem samsvarar því hversu mikil áhrif hver einstaklingur hefur á tiltekna ákvörðun. Út frá þessari einföldu reglu má ímynda sér alls kyns reiknirit fyrir atkvæðagreiðslu sem þjóna einmitt þeim tilgangi. Maður getur líka auðveldlega séð hversu erfitt það gæti verið stundum að framkvæma þessa hugmynd, en það þýðir ekki að við megum ekki reyna, né að þetta skapi erfiðleika sem er öðruvísi en meirihlutastjórnarlýðræði, samstaða o.s.frv. -stjórnun, þegar hugmyndin er skýr, myndi leyfa meiri sveigjanleika og hjálpa okkur að komast út úr þessari Democracia Real Ya-tegund aðstæðum. Reyndar, ef einhverjar mikilvægar ákvarðanir hafa mikil áhrif á alla, þá væri samstaða kannski skynsamleg. Hins vegar gætu aðrir ákvarðanir sem ekki hafa afgerandi áhrif, sem hefðu aðeins áhrif á fáa, stundum verið teknar af fáum án þess að þurfa endilega að gefast upp á lýðræði eða sjálfstjórn. Þetta er kannski ekki eini erfiðleikinn til að yfirstíga fyrir hreyfingu okkar að ná markmiðum sínum, en það er það sem ég myndi skilgreina sem einn af þeim helstu.
Þú segir að samstöðuregla geti leitt til þess að lítill hópur drottni yfir þingi. Geturðu útskýrt þetta atriði nánar?
Jæja, ef þú sérð að yfirráð fárra er möguleg niðurstaða þegar fólk safnast saman á samkomum, en skilur ekki hvers vegna nákvæmlega það gerist, þá gætirðu endað með því að vera "á varðbergi" allan sólarhringinn gegn þessari meintu hættu, gætirðu vera hræddur um að allt minna en samstaða gæti eyðilagt allt. Þessi dýnamík getur, og gerir oft, endað í einhvers konar sameiginlegri ofsóknarbrjálæði. Ef þú manst snemma á níunda áratugnum, áður en fólk menntaði sig um alnæmi, var óttinn við þennan sjúkdóm svo mikill að hann varð til þess að sumt fólk fór í heimakennslu barna sinna, forðast almenningssalerni, hætti að deila gleraugum með vinum o.s.frv. eðlilegt líf í raun ómögulegt. Vonandi stóð það ekki lengi og mjög fljótlega fengum við öll fræðslu um orsakir smits. Í þessu tilviki leiddi ótti við hið óþekkta til ofsóknarbrjálæðis og andfélagslegrar hegðunar. Þegar um þing er að ræða, myndi ég benda á að það væri svolítið af sama krafti ofsóknaræðis að verki. Samkomuhreyfingin var svo of varkár að brjóta ekki í bága við samstöðu að hún leyfði varla nokkrum einstaklingi að hafa nokkurs konar frumkvæði. Þetta leiddi til sameiginlegrar vænisýki og jafnvel lömun.
Reyndar, þegar herbúðirnar við Puerta del Sol í Madríd tóku ákvörðun um hvort þeir ættu að fara 12. júní eða ekki, héldu þeir áfram að kjósa um það sem virtist vera ekkert mál, allir voru sammála um að það væri kominn tími til að fara og búa til eitthvað varanlegra í hverfunum. Tjaldsvæðið hafði gegnt hlutverki sínu sem sýningargluggi fyrir mótmælin, nú var kominn tími til að fara. En öllum að óvörum misnotaði lítill hópur einstaklinga samstöðuregluna og kom kerfisbundið í veg fyrir ákvörðunina. Eftir að hafa sagt að samstaða yrði að nást um hverja ákvörðun, þeir urðu að leyfa litlum minnihluta að koma í veg fyrir þessa ákvörðun, sama hversu illa allir aðrir urðu fyrir. Lítil verslunareigendur sem höfðu séð tekjur sínar minnka í þrjár vikur, nágrannar sem höfðu aðstoðað með ókeypis efni og mat þrátt fyrir óþægindin af tjaldbúðunum, mótmælendur sem buðu sig fram til að vinna þar sleitulaust dag og nótt... Allir kröfðust þess að það væri kominn tími að flytja frá Puerta del Sol og voru flestir sammála. En alveg að óþörfu tók atkvæðagreiðslan nokkra daga. Síðustu daga drógu sumir nágrannanna og fólkið í kringum tjaldsvæðið stuðning sinn til baka. 15M ákvað að lokum að halda áfram en skaðinn var skeður. Samstaða leyfði minnihluta að beita neitunarvaldi sínu á hina, sama hversu lítið þeir höfðu áhrif á ákvörðunina um að flytja. Jæja, þetta er bara lítið dæmi um hvernig lítill en virkur minnihluti getur hindrað ákvarðanir. Nú, ef þú stækkar þessa krafta til lengri tíma gætirðu skilið hvers vegna í mörgum tilfellum hafa staðbundin þing verið haldin af litlum hópum mjög pólitískra hópa sem enduðu með því að letja flesta þátttakendur.
Þetta er ekki mál gegn samstöðureglu, frekar er það mál í þágu sjálfstjórnar þar sem dreifing ákvarðanatökuvalds að því marki sem ákvörðun hefur áhrif á. Stundum er samstaða skynsamleg, stundum ekki. Héðan er það ekki undir neinu okkar komið að ákveða hvernig eigi að innleiða kosningareglur sem myndu fylgja þessari meginreglu. Það er undir þingum, staðbundnum deildum, samvinnufélögum, verkamönnum, þátttakendum o.s.frv. að semja sínar eigin reglur sem passa við þessa meginreglu. En að sigrast á skilgreiningarvanda sjálfsstjórnunar væri að mínu mati nauðsynleg framför og stórt skref í átt að þeirri tegund samfélagsbreytinga sem við viljum.
Stephen Roblin er aðgerðarsinni og rithöfundur í Baltimore. Hann er meðlimur í Indypendent Reader collective og International Organization for a Participation Society (IOPS). Hann kennir einnig tveggja vikna ritsmiðju fyrir nýtt götublað Baltimore, Word on the Street. Skrif Roblin fjallar um utanríkisstefnu Bandaríkjanna gagnvart Horni Afríku. Hann hefur skrifað fyrir ZNet, ZMagazine, Truthout og önnur rit.
ZNetwork er eingöngu fjármagnað með örlæti lesenda sinna.
Styrkja