Það eru margar flugur sem bíða eftir því að spilla smyrslinu í friðarviðræðunum í Miðausturlöndum, ekki síst nýlega tilkynningu Ísraela um ofboðslega uppbyggingu landnemabyggða. Það kom af stað reiðubréfi til Washington í síðustu viku frá palestínsku forystunni, þó svo að svo virðist sem niðurlæging Ísraelsmanna á Mahmoud Abbas áður en báðir aðilar hittast hafi ekki verið nóg til að sannfæra hann um að draga sig út.
Hins vegar, þar sem aðilar hittast í dag í fyrstu lotu almennra samningaviðræðna, er rétt að benda á einn stóran ásteytingarstein sem hefur varla skráð sig hjá eftirlitsmönnum: fimmtungur íbúa Ísraels sem eru ekki gyðingar heldur Palestínumenn.
Erfiðleikarnir sem þessi palestínski minnihluti hafði í för með sér fyrir friðarferlinu var sýndur á tímamótum síðustu merku viðleitni til að ná samkomulagi, sem hófst í Ósló fyrir tveimur áratugum.
Árið 1993 safnaði Yitzhak Rabin, þáverandi forsætisráðherra, saman 15 manna sendinefnd fyrir undirritunarathöfnina með Palestínumönnum í Hvíta húsinu. Sendinefndin var valin til að leggja til að allir þættir ísraelsks samfélags hlynntu friði.
Þegar Rabin var spurður hvers vegna hann hefði ekki tekið einn einasta Palestínumann með, veifaði hann spurningunni til hliðar: „Við ætlum að skrifa undir friðarsáttmála milli Ísraels gyðinga og PLO.“
Rabin taldi að eigin palestínskir borgarar ættu ekki að vera fulltrúar ríkisstjórnarinnar heldur andstæðingsins handan borðsins. Stemningin eftir 20 ár er óbreytt. Enn er litið á palestínska minnihlutann sem fimmta dálkinn, einn sem gyðingaríki væri betur sett án.
Mikilvægt er að það var mál sem snerti palestínska ríkisborgara Ísraels sem næstum stöðvaði upphaf þessara viðræðna. Ísraelskir ríkisstjórnarráðherrar gerðu uppreisn með þeirri forsendu Abbas að lausn langtíma pólitískra fanga ætti að innihalda handfylli fanga úr palestínska minnihluta Ísraels.
Benjamin Netanyahu, forsætisráðherra Ísraels, fékk meirihluta í ríkisstjórninni eftir að hafa samþykkt að fresta því að frelsa þennan hóp þar til ótilgreindur tímapunktur.
Að sama skapi bendir fyrri reynsla til þess að reiði muni brjótast út ef lofað þjóðaratkvæðagreiðsla Netanyahus um samning ræðst af niðurstöðu hans - miðað við líklega klofning á milli ísraelskra gyðinga - af atkvæðum palestínskra borgara. Háttsettur ráðherra, Silvan Shalom, hefur þegar gefið til kynna að aðeins ísraelskir gyðingar ættu að ákveða.
En palestínski minnihlutinn í Ísrael verður skotinn inn í kjarna samningaviðræðnanna löngu áður.
Um síðustu helgi tíndi Netanyahu í eitt af uppáhaldssárum ísraelskra hægrimanna og fordæmdi tilkynnt ummæli Abbas um að enginn Ísraelsmaður ætti að fá að vera áfram í framtíðarríki Palestínu. Af hverju, spyr hægrimenn, ættu Ísraelar - semsagt landnemar - að vera reknir úr palestínsku ríki á meðan Ísrael situr eftir með stóran og vaxandi Palestínumann innan landamæra sinna?
Hugsanleg lausn frá Avigdor Lieberman, bandamanni Netanyahus, myndi draga landamærin aftur til að vísa eins mörgum palestínskum ríkisborgurum úr landi og mögulegt er í skiptum fyrir landnemabyggðirnar. Það er hins vegar hagnýtur galli: landaskipti myndu aðeins losa Ísrael við þá Palestínumenn sem búa nálægt Vesturbakkanum.
Netanyahu vill frekar annan kost. Hann hefur krafist þess af palestínskum yfirvöldum að þau viðurkenni Ísrael sem gyðingaríki. Þetta ástand verður í aðalhlutverki í viðræðunum.
Leiðtogar palestínska minnihlutans í Ísrael eru ákaft að beita sér fyrir því að PA til að hafna kröfunni. Samkvæmt nýlegri skýrslu International Crisis Group eru palestínskir embættismenn enn óákveðnir. Sumir óttast að PA gæti fallist á viðurkenningu ef það greiðir leið að samkomulagi.
Af hverju skiptir þetta Ísrael máli? Komi til samkomulags um palestínskt ríki mun Ísrael vakna næsta morgun við harða herferð fyrir jafnrétti frá palestínska minnihlutanum. Við slíkar aðstæður munu Ísraelar ekki geta farið fram á „öryggi“ til að réttlæta áframhaldandi kerfisbundna mismunun.
Fyrsta krafa palestínska minnihlutans um jafnrétti er ekki í vafa: endurkomuréttur sem gerir ættingjum þeirra í útlegð kleift að ganga til liðs við þá innan Ísraels, svipað og gildandi lög um endurkomu, sem gerir öllum gyðingum í heiminum kleift að verða ríkisborgari samstundis.
Það er mikið í húfi: án endurkomulögmálsins er gyðingdómi Ísraels lokið; með því er básúnað lýðræði Ísraels afhjúpað sem holótt.
Netanyahu er mjög viðkvæmur fyrir þessum hættum. Viðurkenning á gyðingdómi Ísraels myndi draga teppið undan jafnréttisbaráttu minnihlutans. Ef þú vilt ekki búa í gyðingaríki mun Netanyahu segja palestínskum borgurum, farðu að búa í Palestínu. Það var Mahmoud Abbas, leiðtogi þinn, sammála.
Vísað var til hinnar ýmsu fyrirlitningar Netanyahus á réttindum palestínska minnihlutans í nýlegum umræðum á þingi. Þegar arabískur þingmaður sagði: „Við vorum hér á undan þér og verðum [hér] á eftir þér“, braut reiður Netanyahu siðareglur til að trufla: „Fyrri hlutinn er ekki satt og sá síðari mun ekki vera það.
Nýlegar ráðstafanir stjórnvalda benda til þess að síðari athugun hans sé ef til vill ekki einfaldlega aðgerðalaus hrósa heldur vandlega útfærð ógn. Ísraelar eru að undirbúa að reka tugþúsundir bedúína borgara frá heimilum sínum í Negev inn í borgarsvæði sem hluti af áætlun um nauðungarflutninga. Þessi þjóðernishreinsunarherferð setur hættulegt fordæmi og gefur til kynna hvað gæti verið framundan fyrir önnur palestínsk samfélög í Ísrael.
Minnihlutinn hefur farið út á göturnar í útbreiddustu mótmælum innan Palestínumanna sem sést hafa frá því að seinni intifada braust út. Ísraelska lögreglan hefur brugðist við af mikilli hörku og beitt ofbeldi sem aldrei myndi koma til greina gegn mótmælendum gyðinga.
Á sama tíma hefur ríkisstjórn Netanyahus sett lög til að hækka þröskuldinn fyrir flokka sem sækjast eftir inngöngu í þingið. Helstu fórnarlömbin verða arabísku litlu flokkarnir þrír sem þar eiga fulltrúa. Markmið laganna, segja sérfræðingar, er að móta arabalaust þing, sem tryggir áframhaldandi og óvéfengjanlegt yfirráð hægrimanna.
Netanyahu, að því er virðist, efast um að hann geti treyst á PA annaðhvort til að veita honum þá pólitísku uppgjöf sem hann þarfnast frá friðarferlinu eða til að viðurkenna gyðingdóm ríkis síns. Þess í stað gengur hann framhjá Abbas til að verjast ógninni sem stafar af kröfu palestínskra borgara hans um jafnrétti.
Jonathan Cook hlaut Martha Gellhorn sérstök verðlaun fyrir blaðamennsku. Nýjustu bækur hans eru „Israel and the Clash of Civilisations: Iraq, Iran and the Plan to Remake the Middle East“ (Pluto Press) og „Disappearing Palestine: Israel's Experiments in Human Despair“ (Zed Books). Nýja vefsíðan hans er www.jonathan-cook.net.
Útgáfa af þessari grein birtist fyrst í The National, Abu Dhabi.
ZNetwork er eingöngu fjármagnað með örlæti lesenda sinna.
Styrkja