مدرسه بولیواری ویسنته امیلیو سوجو در هزارتوی خیابانها و راهروهای لا وگا قرار گرفته است. از میان پنجرههای کلاس، خانههای بلوکی که یکی روی هم چیده شدهاند، در سراسر حومه شهر کشیده شدهاند. یک زباله دان دست ساز درست بیرون مدرسه قرار دارد، جایی که یک تابلوی کوچک و آشکارا نادیده گرفته شده روی آن نوشته شده است: «اینجا زباله نریزید». نقاشی دیواری رنگارنگ محیطی که فقط چند سال پیش توسط دانشآموزان کشیده شده بود، محو و پر از زبالههایی است که از سطل زباله سرریز میشود و زمین را میپوشاند و بوی بدی متصاعد میکند. در آن طرف دیوار صدای بازی بچه ها در حیاط در زمان استراحت به گوش می رسد.
این صحنه یک واقعیت ناگوار در بسیاری از مناطق فقیر در سرتاسر ونزوئلا است، واقعیتی که یک گروه مردمی به نام Geografía Viva (جغرافیای زنده) تمام تلاش خود را برای کاهش آن انجام میدهد و به صدها کودک ونزوئلای آموزش محیطی رادیکال را آموزش میدهد.
زباله ها را بیرون بیاورید
Geografía Viva 20 سال پیش توسط گروهی از دانشجویان جغرافیای مترقی با هدف زنده کردن محیط اطراف خود یا "جغرافیا" تاسیس شد. بنیانگذاران از تشویق ساکنان به مشارکت فعال در راه حل مشکلات زیست محیطی در جوامع خود حمایت کردند.
برنامه های اولیه مختلف جای خود را به سازماندهی برای حقوق کودکان داد، که در عرض 10 سال به پروژه ای تبدیل شد که به قلب سازمان تبدیل شد: Participando por un Ambiente Sano (مشارکت برای یک محیط پاک) یا PAS.
PAS از طریق برنامههای تعاملی برای دانشآموزان کلاس چهارم تا ششم در جوامع فقیر در سراسر ونزوئلا، آموزش محیطزیست و شهروندی را ایجاد خواهد کرد. مروجین هفته ای یک بار از هر مدرسه بازدید می کردند، احترام به محیط زیست را آموزش می دادند و از دانش آموزان خواستند که تحقیقاتی را برای تشخیص مبرم ترین مشکلات زیست محیطی پیش روی جامعه خود انجام دهند.
دانشآموزان تقریباً در هر مدرسه زبالهها را مشکل شماره یک زیست محیطی میدانستند. در پاسخ، PAS از دولت های محلی خواست تا مشکل زباله را از طریق پاکسازی و دفع بهتر حل کنند. دانشآموزان و مروجین با دفاتر شهرداران محلی، وزارت محیطزیست ملاقات کردند و حتی در مقابل مجلس ملی ونزوئلا سخنرانی کردند. ایزابل ویلارته، مدیر Geografía Viva میگوید که اگرچه این تجربه «تمرین عالی سخنرانی عمومی» بود، اما هیچ پیشرفتی در حل مشکل زبالهها ایجاد نکرد.
بنابراین، سه سال پیش، سازماندهندگان PAS تصمیم گرفتند رویکردی متفاوت و بیشتر اقداممحور را اتخاذ کنند. آنها یک برنامه آموزشی بازیافت و کمپوست را راه اندازی کردند تا با استفاده مجدد از مواد ارگانیک به جای دور ریختن زباله، مستقیماً با مشکل زباله مقابله کنند. در حالی که هنوز نسبتاً جوان است، به نظر می رسد این برنامه موفقیت آمیز باشد.
ایجاد انگیزه در کودکان
کارمن رامیرز، معلم کلاس ششم در ویسنته امیلیو که از زمان شروع آن 10 سال پیش با این پروژه همکاری می کند، می گوید: "آیا کمپوست کار می کند؟ قطعاً." گیاهانی که طاقچه کلاس درس او را پوشانده اند در خاکی قرار می گیرند که سال گذشته کلاس او با کمپوست کردن زباله های آلی آنها ایجاد کرد. رامیرز توضیح می دهد که از زمانی که آنها شروع به کمپوست کردند، یکی از دو زباله دان خارج از ویسنته امیلیو حذف شده است. اما دانشآموزان فقط زبالههای کلاس و ناهار را کمپوست نمیکنند. معلمان آنها را تشویق کرده اند که زباله های ارگانیک را از خانه و از آشپزخانه محلی (آشپزخانه سوپ) بیاورند.
"چند نفر از شما در تعطیلات تابستانی در خانه کمپوست کردید؟" از Yelitza Uzcategui، مروج بعد از ظهر Geografía Viva در کاراکاس می پرسد. بیش از نیمی از 30 شاگرد رامیرز دست خود را بالا می برند.
اوزکاتگی یک ظرف پلاستیکی برای رفتن به دست می گیرد که در آن یک رول نان، مقداری پوست پرتقال و باقی مانده قهوه آسیاب شده قرار می دهد. او با قرار دادن ظرف در گوشه اتاق میگوید: «ما در هفتههای آینده این موارد را مطالعه خواهیم کرد تا ببینیم چگونه تغییر میکنند.
این نوع آموزش عملی با دانش آموزان همان چیزی است که رامیرز می گوید Geografía Viva را از بسیاری از سازمان های دیگر که در جوامع کار می کنند متمایز می کند. او می گوید: «مروجین با دانش آموزان تعامل دارند. آنها درگیر می شوند و به بچه ها انگیزه می دهند.»
تعامل محدود به کلاس درس نیست. بسیاری از مدارس همچنین گودالهای کمپوست بیرونی دارند که در آن دانشآموزان در ساخت انبوههای کمپوست، چرخاندن آنها و در نهایت استفاده از خاک جدید کار میکنند. آبونو (کود) تمام شده اغلب به مدارس همسایه که با همکاری برنامه احیای جنگل ونزوئلا، Misión Arbol (ماموریت درختی) کار می کنند، تحویل داده می شود.
جئونلسیس بریسنو، یکی از پنج دانشجوی «انیماتور محیطی» که برای نمایندگی کلاس خود در دانشگاه انتخاب شده است، میگوید: «ساخت کود آلی و کار در پروژه PAS واقعاً ساده است، زیرا ما میتوانیم زبالهها را کاهش دهیم و بیشتر مراقب محیطزیست باشیم. پروژه PAS به دلیل اشتیاق آنها به کمپوست سازی. انیماتورها در فعالیت های اضافی شرکت می کنند و انتظار می رود که بقیه جامعه را در مورد محیط زیست آموزش دهند.
اما پروژه PAS به همین جا ختم نمی شود. سازمان دهندگان یک خبرنامه زیست محیطی فصلی به نام I‘ñamo; آنها در حال راه اندازی یک کتابخانه ویدئویی برای قرض دادن فیلم های محیطی به اعضای خود هستند. و در لا وگا، یک برنامه رادیویی مبتنی بر جامعه، با تمرکز بر محیط زیست، توسط کودکان تولید می کنند. در جای دیگر، PAS از تلاشها برای روزنامههای محیطزیست مبتنی بر مدارس محلی حمایت کرده، کارگاههای بازیافت را برگزار کرده است، و اخیراً پنج انیماتور دانشآموز را به کنفرانس جوانان آمریکای جنوبی در مورد تغییر آب و هوا، که در اکتبر 2007 در اکوادور برگزار شد، فرستاده است.
Si، Se Puede
با وجود ارتباطات بینالمللی و برنامههای آن برای ۱۵۰۰ دانشآموز کلاس چهارم تا ششم در ۲۰ مدرسه در چهار شهر ونزوئلا، میتوان تصور کرد که Geografía Viva بودجه میلیونها نفری و دهها کارمند دارد. ندارد. در هر چهار شهر مجموعاً 1,500 کارمند وجود دارد - کاراکاس، بارسلونا، مریدا، و سن خوزه د گواریبه - و نیمی از آنها مروج هستند که باید هفته ای یک بار از هر کلاس درس بازدید کنند.
دفتر مرکزی کاراکاس، جایی که بیش از نیمی از کارکنان در آن مستقر هستند، در یک فضای کوچک دو اتاقه در طبقه پایین یک بلوک آپارتمانی در مرکز شهر فشرده شده است. بودجه محدود بنیاد این سازمان در سال آینده تمام می شود و بدون منابع دولت ونزوئلا، Geografía Viva کمی عصبی می شود. اما ویارته مطمئن است که آنها مثل همیشه به نتیجه خواهند رسید.
در حالی که دانشآموزان مشتاق هستند، ویلارته اذعان میکند که همه آنها پس از رفتن به کلاسهای بالاتر، به کمپوست کردن ادامه نمیدهند. اما دانشآموزان تنها کسانی نیستند که درگیر آن هستند. آنها همچنین بر کل جامعه خود تأثیر می گذارند. تقریباً همه مروجین PAS اولین بار در مورد کمپوست سازی از فرزندان خود که این ایده را به خانه آوردند، یاد گرفتند.
خارج از ویسنته امیلیو، هنوز زباله در خیابان ها وجود دارد. اما دانشآموزان، معلمان، مروجین، والدین و اعضای جامعه که تصمیم گرفتهاند در بازیابی جامعه خود و مشکل زبالههای آن مشارکت کنند، بهطور قابلتوجهی کاهش یافته است. از طریق مشارکت عملی رخ می دهد.
در کشوری مانند ونزوئلا، جایی که دیدن ساکنان آن که زبالهها را بدون فکر کردن از پنجره بیرون میاندازند، معمول است، این نوع تغییر میتواند بسیار دشوار باشد. ولی این غیر ممکن نیست.
اوزکاتگی به یکی از کلاسهایش میگوید: «Sí, se puede (بله، میتوانی) "آیا می خواهید به موش ها غذا بدهید یا به گیاهان غذا دهید؟" او می پرسد. برای دانشآموزانی که در این برنامه ثبتنام کردهاند، این کار بیمعنی است.
مایکل فاکس یک روزنامه نگار و مترجم آزاد در آمریکای جنوبی است. او خبرنگار اخبار رادیو آزادی بیان است و برای ملت، بله!، و تحلیل ونزوئلا نوشته است.
ZNetwork صرفاً از طریق سخاوتمندی خوانندگان آن تأمین می شود.
اهدا