Nerabe nintzela, banekien berotze globala erregai fosilek eragiten zutela. Hala egin zuen Exxonek.
Hamarkadetan, Exxon izan da egia ezkutatuz krisi klimatikoari buruz, euren txosten zientifikoak lurperatuz. 1970etik 2003ra, petrolio konpainiak erregai fosilak erretzen jarraitzearen ondorio negargarriak zehaztasunez aurreikusten zituzten azterketak egin zituen.
Bizitzen ari garen hondamendien errealitate kezkagarria irudikatu zuten. Bazekiten petrolioa erretzen jarraitzeak nire lagunaren etxea lurretik erre zuten baso-suteak ekarriko zituela, bizi nintzen Kaliforniako kostaldeko hiria suntsitu zuten uholdeak, eta 10 urtez lan egin nuen goi-basamortuko ur-hornidura mehatxatzen duen lehortea.
Exxonek Pakistanen herena urpean jarri eta 33 milioi pertsona etxetik atera behar zituen uholde izugarriak saihestu ahal izan zituen. Horren ordez, gezurra esan zuten... eta gezurra... eta gezurra esan zuten.
Ezagutzen ditut Exxonen gezurrak, amua, lerroa eta hondora erosi zituen hainbat pertsona. Horietako hainbatekin erlazionatuta nago. Haien larruan egongo banintz, nire amorruak ez luke mugarik izango. Etorkizuna arriskuan duten seme-alabak eta bilobak dituzte.
Denbora hori guztia alferrik galdu da, 30 urte euren trebetasunak eta indarrak arazoa konpontzen lanean jarri ahal izan zituztenean. Hauek Internet eraiki zuten, lehen gizona ilargian ibiltzen ikusi zuten, makina konplexuak diseinatu zituzten, enpresak zuzentzen zituzten eta haien familiak eta komunitateak beren ezagutza eta ahalmenaren arabera zaindu dituzte.
Tragikoa da petrolio konpainiei sinetsi eta seme-alaben segurtasuna suntsitzea lortu izana. Hori da egin nahi duten azken gauza.
Bien bitartean, Exxonek mantentzen du irabaziak biltzea guztiok arriskuan jartzen gaituelako.
Horrela engainatu izana nahikoa amorragarria ez balitz bezala, orain ere ordaindu behar dugu petrolio konpainien nahastea garbitzeko. Ingurumen-hondamendiak milaka milioi kostatu zitzaizkigun dolar aurten bakarrik. Ian urakanak, ezegonkortasun klimatikoaren ondorioz ekaitz baten eraginez, izugarri kostatu zen 100 milioi dolarreko. Ordaintzen ari gara, zuzenean lagunei etxeak berreraikitzen edo aterpea aurkitzen laguntzen diegunean, edo zeharka zergen, prezio handien, gorabehera ekonomikoen eta aseguruen tasen igoeren bidez.
Exxon aberastu egin zen. Jokatu egin ginen.
Haien klimaren ukazioaren propaganda dela eta, gure zibilizazioen, ekosistemen, biodibertsitatearen eta gizateriaren etorkizunaren kolapsoarekin mehatxatuta gaude.
Hau idazten dudan bitartean, ikasleak eskolako greban daude, ikasgeletatik kanpo. Zertarako balio du aljebra aztertzeak planetaren ekosistema kolapsatzen ari bada? Zergatik prestatu ziurrenik inoiz gertatuko ez den etorkizun baterako? Zaila da 2030ean batxilergoa edo unibertsitatea amaitzearekin ilusioa izatea, itzulerarik gabeko puntua gaindituko dugun urtean, erregai fosiletatik azkar igarotzen ez bagara.
Haien adina nuenean, klima aldaketak ere kezkatzen ninduen. Hori 1990eko hamarkadan izan zen, oraindik hamarkada batzuk genituen orain jasaten dugun hondamendia ekiditeko.
Orduan, jendeak askotan hitz egiten zuen erregai fosilek hondamendira nola eragiten zuten.
Orduan klimaren ukazioak indarra hartu zuen. Petrolio konpainiak gezurrak zabaltzen hasi zirenean, amesgaizto orwelliar batera jaitsi ginen. Gerra bakea da, askatasuna esklabutza da, ezjakintasuna indarra da, George Orwell-ek bere eleberrian idatzi zuen: 1984.
Liburua derrigorrezkoa zen nire batxilergoko klaserako. Ironikoki, aldi berean, Exxon lanpetuta zegoen fikzio distopikoaren Egiaren Ministerioaren adibide, gertakariak birrintzen, beren txostenak lurperatzen eta Estatu Batuetan klimaren ukazio hedatua ekarri zuen propaganda botatzen. Egia gezurrak dira, gezurrak egia dira.
Bizitza osoa, Exxonek gezurretan aritu da petrolioa erretzearen arriskuez. Gaur, badakigu egia. Klima krisia benetakoa da. Exxonek ere frogatu zuen. Geratzen den galdera bakarra da: nahikoa azkar jokatuko al dugu dena... eta denak salbatzeko?
ZNetwork irakurleen eskuzabaltasunaren bidez soilik finantzatzen da.
Dohaintzan