Ho boletse Zoroub o khanna teraka e tšoeu e nang le mantsoe "Masepala oa Rafah" e pentiloeng lehlakoreng la mokhanni ka Searabia le Senyesemane, e le mpho e tsoang ho Manorway.[1] Nako e ka tlaase ho hora ka mor'a hore ke fihle Rafah, Zoroub, ramotse, o fumana mohala o potlakileng ka selefouno ea hae. Bulldozer ea Iseraele e otlile metsi a bophahamo ba limithara tse robeli ka tlas'a lefatše nakong ea ho heletsa matlo a moeling oa Rafah le Egepeta. Sena se khaolitse phepelo ea metsi karolong e ka bophirimela ea motse. Ho tloha lehlakoreng la bapalami ba teraka ea masepala ke fumana ho lekola tšenyo ea morao-rao.
Ka ntle Zoroub o shebahala a sa tsieleha, empa mantsoe a hae a hana ponahalo. "Re lula mona letsatsi le leng le le leng maemong a tšohanyetso." Ka mahlakoreng a mabeli a tsela matlo le meaho literateng tsa Rafah li tletse masoba a likulo joalokaha eka o tšoeroe ke lefu le tšoaetsanoang. Ha re ntse re atamela, meaho e heleha le ho feta - e heleha ka lebaka la ho se lokisoe, e e-na le lehaha moo likhetla tsa litanka le seretse se tukang bosiu, moo baahi ba teng ba fetolang marulelo, mabota le mamati ha ho hlokahala. Mela ea ho omisa liaparo e leketlile ka ntle ho lifensetere le mengolo ea lipolotiki le litšoantšo tsa bashoela-tumelo li khabisa mabota. Bofutsana le tšenyeho li hlalosa sebopeho sa toropo. Mathokong a toropo ho na le lithōle tse hahotsoeng le ho pitikoloha ke litselana tse boima le manala a likoloi tse hlometseng tse laolang sebaka sena.
Lithako, majoe le likhalase tse pshatlehileng li khabisitse tsela e bapileng le matlo a moeling oa toropo ao sesole sa Isiraele se se phalletseng ka mahaha a letšo-letšo a bolotsana hoo a ke keng a kheloha nako e telele. Bana ba ntseng ba eketseha ba hlaha ho tloha mebileng ea boahisani ho ea ka letsohong la rōna le letšehali ba re setse morao ka bohelehele ho ea qetellong ea seterata. Banna le basali ba tsoa ho tla lumelisa ramotse ha re ntse re lelekisa molumo oa tanka e hōjana e batalatsang lefatše ka tlas’a eona, lithunya tsa eona li lebile ho rōna. Bulldozer e sutumelletsa litutulu tsa mobu le lithōle ka mor'a eona ka lerata le tsitsitseng: matlo a mangata a felile 'me ha ho na metsi karolong e ka bophirimela ea Rafah ho fihlela ba boholong ba Iseraele ba fana ka tumello ea hore' masepala o romele sehlopha sa ho lokisa se ke keng sa thunngoa ha se bona. Moshanyana e mong o supa lesoba leboteng moo nka nkang litšoantšo ntle le ho bonoa habonolo. Ho tloha sebakeng se tšoanang, bana ba ka shebella tsoelo-pele ea ho senya. Ke nkile linepe tse peli feela ha ramotse a re ke “tlohe joale, ho kotsi.” Ke Labone thapama ea la 15 Pherekhong 2004.
Ho na le litora tsa balebeli tsa IDF tse telele hohle moeling oa Egepeta le Isiraele le Rafah hammoho le lipakeng tsa Rafah le sebaka sa bolulo sa Gush Katif karolong e ka boroa-bochabela ea Leoatle la Mediterranean. Mabōpo a Rafah, sebaka se sekhutšoanyane sa ho tsamaea ho baahi ba bangata ba litoropo, ha a sa le moeli ho ea Rafahns ho tloha qalong ea Intifada ea bobeli e ba hanelang phomolo feela eo ba nang le eona ho tloha squalor e sa mamelleheng ea Strip. Ha re feta moeling oa setereke sa Tel as-Sultan, sebaka se pepesehileng litora tsa ho lebela, ramotse o nka lebelo le leholo a lemoha bofokoli ba rona. Batho ba bangata ba shoeletse haufi le tsela ena e thuntsoeng ke likulo tse thuntsoeng ka tšohanyetso ke masole a litoreng. Leha ho le joalo, bashanyana ba lehae ba ntse ba leka ho sebelisa libaka tse bulehileng joalo ka sebaka sena sa bolo ea maoto ka matsatsi a 'khutso'.
Ho feta moo Zoroub e supa lehae la likhutsana le matlo a macha, a macha a hahiloeng ke UNRWA kamora tlhaselo ea IDF ea Mphalane 2003 e siileng batho ba 1,780 ba se na bolulo, baahi ba 15 ba shoele mme ba bangata ba lemetse. Ho na le batho ba ntseng ba hlomme liahelo litenteng, 'me meaho ea sechaba e ntse e fetoloa matlo a ts'ireletso ea tšohanyetso.
Ka leboea-bophirima ho toropo ke liliba tse peli tsa metsi a hloekileng tse hahiloeng bocha ka lichelete tsa tšohanyetso tse tsoang Norway kamora hore IDF e li senye ka Pherekhong 2003. [3] Mohlokomeli o re bontša masoba a macha a likulo maboteng a sebaka sa hae se kang tereilara le letšoao le leholo le leputsoa haufi le terata ka ntle a phatlalatsa mpho ea liliba tse ncha. O pheta kamoo likulo li ’nileng tsa phunya mahlakoreng a liliba ka botsona li ntse li re eletsa khahlanong le ho ema moo ka ntle nako e telele.
Letsatsi pele ho moo, Jerusalema Bochabela, monna e mong ea bitsoang Roger oa Save the Children o ile a mpolella hore ke se ke ka ea Rafah, hore e ne e sa sireletseha. “Ke ne ke le teng libekeng tse peli tse fetileng ke sebetsa morerong oa metsi. Ke ne ke bua le mohlankana ea tsamaisang pompo ea metsi. O ne a apere helmete le baki a itsebahatsa e le mosebeletsi oa toropo empa o ne a pepesitsoe, ua tseba - ponong e felletseng ea tora ea ho lebela. Matsatsi a mabeli hamorao o ile a thunngoa a shoa.”
Ha re khutlela ntlong ea ramotse re feta masimo a li-carnations tse mebala-bala 'me re emisa fekthering ea khale ea lipalesa. Lipalesa lia khaoloa 'me li tlamisoa hammoho bakeng sa ho romelloa Holland - haeba balaoli ba boema-kepe ba Iseraele ba li lumella ho feta. Haeba ba sa tsoe ka mor'a matsatsi a seng makae, ba tla shoa le ho shoa le ka har'a literaka tse batang. Monna e mong fekthering o mpha sehlopha sa li-carnations tse khubelu. Ha a khutlela morao, Zoroub o tsoka matsoho a hae ho leba lebaleng, "Ke ne ke batla hore u bone ntho e 'ngoe ea lerato ho Rafah."
Ho tobana le Lebota
Ke ile ka ea Rafah ka la 11 Pherekhong 2004 ke le karolo ea moifo oa batho ba bararo oa lifofane ho ea toropong. Re ile ra emela Madison-Rafah Sister City Project, mokhatlo o thehiloeng ka Hlakola 2003 ho theha maqhama a batho le batho lipakeng tsa lichaba tsa rona tse peli. Merero ea likhaitseli e tsebahala haholo Madison, Wisconsin - toropo ea Univesithi ea Midwestern ka leboea ho Chicago. Madison e na le litoropo tsa semmuso tse lumelletsoeng ke Lekhotla la Toropo le El Salvador, Nicaragua, East Timor, Cuba, Vietnam le Lithuania har'a tse ling. Ho ne ho bonahala eka ke nako, ba bang ba rona ba ne ba nahana, ho aha maqhama le toropo ea Palestina le hoja khetho e etsang ofisiri ena e e-s'o nkuoe. Le hoja selemong sa rōna sa pele re bile le liketsahalo tse ngata tse atlehileng haholo tsa sebaka seo ’me re ile ra amoheloa ke batho ba bangata motseng mona, re ne re sa itokisetsa litšitiso tseo re ileng ra kopana le tsona ha re leka ho kena Gaza Strip.
Ho tloha ha Rachel Corrie, Thomas Hurndall le James Miller ba e-shoa matsohong a sesole sa Iseraele Rafah nakong ea selemo se fetileng, ho kena Gaza Strip ho bile thata le ho feta.[4] Ho ileng ha hlaka ho feta leha e le neng pele ho 'na ha ke ntse ke sokola ho fumana tumello ea ho kena Strip ka Pherekhong ena ke hore linaha tsa machabeng li koaletsoe kantle ka mabaka a mabeli a bohlokoa: ho pata ka hohle kamoo ho ka khonehang se etsahalang letsatsi le letsatsi le ho qoba "litsietsi" tse ling hape. -e leng, ho bolaoa kapa ho lematsoa ha lichaba tsa machaba tse ka 'nang tsa hohela phatlalatso e sa batleheng sebakeng seo hape.
Mabotho a sesole sa Iseraele a bolaea Mapalestina hoo e ka bang letsatsi le leng le le leng maemong a sehlōhō le a tšabehang. Bongata ba litlaleho tse mabapi le lefu lena le tlhekefetso e sa feleng khahlanong le batho le naha ha li ke li hlahella mecheng ea litaba ea rona. Ha li etsa joalo, li kenyelelitsoe e le pefo e utloahalang khahlanong le "likhukhuni" le "bahlabani", e le "litlhaselo tsa boiphetetso" kapa e le liketso tsa "ho itšireletsa". Ka mecha ea litaba ea US le Isiraele le maano a kantle ho naha a totobatsang "Ntoa ea Tšabo" ba 'maloa ba emisa ho belaela phokotso ea lihlopha tsohle tsa batho ho ba lira tsa naha tse ikemiselitseng ho senya "tokoloho" le "demokrasi". Sephetho se seng e bile hore hoo e ka bang mafu a 3000 a Palestina ha a na phello ho boholo ba Maamerika - bao boholo ba bona ba sa tsebeng se etsahalang Libakeng tse Hapiloe tsa Palestine kapa libakeng tse ling tsa Middle East - le hoja 'muso oa bona o ikarabella ka ho toba bakeng sa bona. Leha ho le joalo, ha motho oa machaba a e-shoa, haholo-holo ngoanana e monyenyane oa Moamerika ea kang Rachel Corrie eo morero oa hae oa ho ba Rafah e neng e le ho kena-kenana le khanyetso e se nang mabifi, taolo ea tšenyo e ba ea bohlokoa - ho sa tsotellehe boiteko bo matla ba ba bang ba ho hlahisa Corrie e le "motšehetsi oa likhukhuni".
Ka la 4 Pherekhong 2004 Isiraele e ile ea fana ka letoto le lecha la lithibelo tse etselitsoeng ho tsoela pele ho arola batho ba Palestina le ho thibela maemo a tikolohong hore a se ke a lekoa ka mokhoa o hlophisitsoeng kapa o sa reroang oa machabeng kamoo ho ka khonehang. Lithibelo li hloka tumello e ngotsoeng pele ho baahi bohle ba lekang ho kena libakeng tse tlas'a taolo ea Bolaoli ba Palestina (tse tsejoang e le "Area A" tlas'a Tumellano ea Oslo ea 1993). Batho ba lakatsang ho kena Gaza "ba hlokeha ho tlatsa foromo e kopang ho kena le ho e romela Ofising ea Likamano tsa Kantle ho Likamano le Tsamaiso ea Tsamaiso ea Gaza Strip, e Erez crossing.[5] Likopo tsena li nka bonyane matsatsi a khoebo a 5 ho sebetsa, li ka haneloa ka boithatelo, 'me hangata li hloka boiteko bo pheta-phetoang le bo nyahamisang, joalo ka ha batho bao re buileng le bona ba tiisitse[6]. Ho leka ho kena libakeng tsa A ntle le tumello ho ka fella ka mehato ea molao, ho lelekoa naheng, le thibelo ea ho kena naheng ea Iseraele nakong e tlang.
Lebaka la lithibelo tsena, tse seng li ntse li le teng ho tloha nakong ea selemo sa 2003 empa li kopantsoe morao tjena, ke ho netefatsa polokeho ea basele ba kenang libakeng tsa Palestina, tse hlalosoang ka tloaelo e le "kotsi". Leha ho le joalo, lebaka la sebele hase feela ho thibela baitseki ba kang ba ISM (International Solidarity Movement) empa ke ho thibela batho ka kakaretso hole le Gaza Strip. Lithibelo tsena li latela maano a mang a sa tsitsang, joalo ka tlhokahalo e fanoeng nakong ea selemo e fetileng ea hore baeti bohle ba Gaza ba saene lengolo la tumello le lokollang Iseraele boikarabellong bohle ba lefu kapa kotsi e bakiloeng ke sesole sa Isiraele.[7] Mekhatlo ea machaba ea lithuso tsa botho le baqolotsi ba litaba ba kantle ho naha ba 'nile ba lokolloa ka linako tse ling, empa eseng kamehla. Leha ho le joalo, phello ea nako e khuts'oane ea maano a joalo e bile ho nyahamisa bohle haese ba ikemiselitseng ka ho fetisisa ho ea Gaza Strip, 'me ka linako tse ling West Bank. Phello ea bona ea nako e telele e ka ba e mpe le ho feta.
Li-Checkpoints tsa ka hare
Re ile ra fihla Tel Aviv ka Sontaha sa la 11 Pherekhong ’me, ka mor’a hore basebeletsi ba tšireletso ba re botse ba babeli ba rōna ba bararo, ra leba Hoteleng ea Jerusalem e Jerusalema Bochabela[8]. Re ne re utloisisa hore ho re re tseleng e eang Rafah e Gaza Strip ho ne ho tla lebisa tlhokomelo e sa batleheng. Leha ho le joalo, re ile ra ikutloa re kholisehile hore re tla fihla moo re neng re ea teng haeba re ka feta Tel Aviv hobane re ne re e-na le lengolo la tšehetso le tsoang ho US Congresswoman Tammy Baldwin (D-Wisconsin), motšehetsi oa nako e telele oa Iseraele empa hape le metse e meholo ea Madison. . Pele re tloha, mothusi oa Lefapha la Naha la Baldwin, Andrea Bagley, o ile a kopa-mme a amohela- lintlha tse felletseng mabapi le morero oa ketelo ea rona, lenane la kopano ea beke, mabitso le tlhaiso-leseling ea ba boholong ba 'masepala ba Rafah ba re amohetseng, e hlakileng le e qaqileng. tlhaloso ea mokhatlo oa rona le lipakane tsa oona, le mabitso a rona a feletseng le linomoro tsa li-passport. Lengolo la hae le ne le kopa hore ba boholong ba loketseng Iseraele ba hlomphe takatso ea rona ea ho etela Rafah le ho re thusa ho kena Gaza Strip.[9] Ho phaella lengolong lena, ba babeli ba rōna re ne re e-na le likarete tsa khatiso tse sebetsang tse tsoang mecheng ea litaba ea sebakeng seo tse batlang litlaleho tsa liphihlelo tsa rōna Rafah.
Baqolotsi ba litaba ba etelang Iseraele ba tlameha ho ba le likarete tsa bona tsa khatiso Beit Agron [ntlo ea khatiso] e West Jerusalem haholo-holo haeba ba batla ho kena Gaza Strip, joalokaha ke hlakisitse hore ke entse joalo. Ka hona ke ile ka ea Beit Agron ntho ea pele hoseng feela ho bolelloa hore karete ea ka e ne e sa lekana ntle le 1) lengolo la kabelo le tsoang mokhatlong o neng o le fane ka eona le 2) fax e tsoang ho Consulate ea Iseraele e Chicago e amohelang hore mokhatlo oa mecha ea litaba. seo ke neng ke se sebeletsa se ne se le molaong. Ke ile ka latela taba ena hang-hang, ka letsetsa Norman Stockwell seea-le-moeeng sa WORT Madison ke mo kopa hore a fekse lengolo le eang ho Richard Pater Beit Agron. Stockwell e boetse e lumetse ho letsetsa Consulate ea Iseraele ho ngolisa WORT e le mohloli oa litaba oa molao. Hobane ho na le phapang ea lihora tsa 8 pakeng tsa Madison le Jerusalema ke ne ke tseba hore ts'ebetso e tla nka letsatsi le leng.
Khabareng, re ile ra etsa qeto ea ho etela Ofisi ea Boemeli ba Amerika Jerusalema ho tsoela pele ka lengolo la rōna re lebeletse hore sena se tla ipaka se e-na le litholoana tse ngata. Joaloka Maamerika, re ile ra kena ka ofising ea boemeli habonolo ’me ra lebisoa kamoreng ea ho leta. Metsotso hamorao re ile ra bitsetsoa ho e 'ngoe ea lifensetere tsa lits'ebeletso moo ke ileng ka hlahisa lengolo la rona-lengolong la semmuso la DRM- ho mohlokomeli oa Amerika a re re ts'epa hore re tla fihla Rafah ho phethahatsa boitlamo ba moifo oa rona o kopa hore a re thuse ho tsamaisa sena. Mantsoe a ile a tsoa molomong oa ka pele ke khaoloa ke karabo e khutsitseng, "ha re amane le Rafah ebile ha re amane le Gaza. Gaza ke sebaka se kotsi mme ha o a lokela ho ya teng. Haeba u batla ho bua le basebeletsi ba amehang ba Embassy ea [US] e Tel Aviv, tsoela pele empa ke na le bonnete ba hore ba tla u bolella ntho e tšoanang. O ile a sutumelletsa lengolo ho rona ka lebaka la boipelaetso ba rona ba bohlanya ba hore sena se tsoa ho Congressman oa US. Re ile ra lelekoa ’me ra khutlela ka ntle moo pula e neng e na. Ena e ne e le phihlelo ea rona ea pele e tobileng ka boholo ba tšebelisano pakeng tsa United States le Iseraele.
Ke ile ka khutlela hoteleng ho romella Andrea lengolo-tsoibila ofising ea Tammy Baldwins. Letsatsing le hlahlamang o ne a rometse lengolo le leng ho Boemeli ba United States Jerusalema le Boemeli ba United States bo Tel Aviv ka fekse a ipiletsa ho bona hape hore ba re thuse mosebetsing oa rōna.[10] Ho sa le joalo ke ile ka letsetsa Richard Pater khafetsa Beit Agron ho latela karete ea ka ea khatiso: lengolo la kabelo le ne le fihlile empa e se telex e tsoang ho Consulate ea Iseraele e Chicago ho sa tsotellehe mehala ea Stockwell e pheta-phetoang. Ka ho teneha, ke ile ka letsetsa lekala la boralitaba la Ofisi ea Boemeli ba United States e Tel Aviv ’me ka bua le Morena oa karohano Paul Patin ea neng a qenehela a bile a thusa. O ile a letsetsa Pater ho netefatsa seea-le-moea sa WORT (ho ile ha fumaneha hore baahelani ba Patin Iseraeleng ba ne ba tsoa Madison, Wisconsin) ’me a tšepisa ho romela lengolo ka fekse lebitsong la ka, leo Pater a ileng a le fumana hoseng ho hlahlamang. Ke ile ka letsetsa Pater makhetlo a tšeletseng pakeng tsa 8:30 le 11:00am ka Laboraro la 14 Pherekhong ho botsa ka boemo ba karete ea ka ea khatiso. O ne a lula a ntena ka ho re ho sa na le "litaba" tseo a lokelang ho li sheba. O ile a hana ho qaqisa.
Ka mabaka ao ke sa a utloisiseng, qetellong ke ne ke le - hoo e ka bang ka 2pm ka Laboraro - ke fane ka karete ea khatiso ea Iseraele (e sebetsang beke e le 'ngoe). Hoa thahasellisa hore e ne e le lihora tse 'maloa ka mor'a hore mosali ea ipolaeang ka libomo, Reem Riyashi, a phatlohe sebakeng sa Industrial Zone sa Erez a bolaea masole a mararo a Iseraele le lepolesa la moeli oa Iseraele.[11] Ho ne ho e-na le molaetsa oa hore Erez e tla koaloa ka ho sa feleng. Hamas e nkile tlotla bakeng sa tlhaselo eo.
Ka lepotlapotla, ke ile ka letsetsa 'muelli oa IDF eo, ho fapana le mashano, a ileng a re ka karete ea ka ea khatiso ha kea lokela ho ba le bothata ba ho kena Gaza. Ke ile ka kenya sutuk'heise ea ka ka har'a cab 'me ra tsamaea, ra fihla mateanong a Erez pele ho shoalane. Ho ne ho e-na le likoloi tse 5 tsa lihlomo tse neng li emisitsoe ka ntle ho seteishene sa baeti empa ho seng joalo tsela eo e tšelang ka eona e ne e se na letho. Masole a mararo a manyenyane a seteisheneng sa moeti a ne a lutse a phuthehile ka lifahleho tse telele. Ke ile ka ba fa pasepoto ea ka le karete ea khatiso e bontšang masoabi a ka ka lefu le bakiloeng ke ho phatloha ha libomo tsa batho ba ipolaileng hoseng hoo. “Motsoalle oa ka o shoele,” ha rialo lesole le lenyenyane la mosali le ileng la khutlisa ID ea ka e nang le pase ea heke eo qetellong e ileng ea ntumella ho tsoela pele.
Bosiung boo literateng tsa Motse oa Gaza li ile tsa koaheloa ke lipula tsa litloebelele le metsi a phallang ho tsoa likotopong tse se nang thuso, tse bolileng. Likoloi li ile tsa emisoa literateng li eme ka har'a metsi 'me banna ba ne ba beha mapolanka ho tloha mapheong ho ba thusa ho tšela libaka tse sa tebang. Matla a ne a ile a tima karolong e ntle ea motse ho etsa hore e shebahale e le lerootho ho feta leha e le neng pele lefifing. Mokhanni oa tekesi oa ka o ile a nka tsela e pota-potileng libakeng tse mpe ka ho fetisisa eaba o ntlohela hoteleng ea Deira ka tšepo ea hore ke tla fumana kamore e se nang batho. Ha e le hantle, hotele e ne e se na motho. Mongoli oa deske o ile a hlalosa hore baqolotsi bohle ba litaba ba neng ba rerile ho lula moo bosiung boo ba hlakotse lipeeletso tsa bona hobane Erez e ne e koetsoe. O ile a makala ha ke mo hlalosetsa hore ke sa tsoa feta Erez. Joale ke ne ke e-na le hotele e ntle ea mofuta oa villa ke le 'na. Ke ile ka letsetsa bo-mphato ba ka ba Jerusalema Bochabela ke ba khothalletsa hore ba latele lengolo la rona la Congressional ho Embassy ea United States, 'me ka 8pm, ba fana ka puisano ea halofo ea hora ho seea-le-moea sa WORT Madison joalokaha ho lumellane. Hoseng ha letsatsi le hlahlamang ke ile ka tloha ho ea Rafah ho feta sebaka sa ho hlahloba leboea-ka boroa ho Deir al-Balah ka boiketlo bo lekanyelitsoeng: re ile ra emela metsotso ea 45 feela pele re lumelloa ho tsoela pele - e sa tloaelehang bakeng sa sebaka seo ho liehang kae kapa kae pakeng tsa lihora tsa 2 le matsatsi a mane ho tloaelehileng.
The Likhukhuni Infrastructure
Likulo li ile tsa fofela ho rōna joaloka majoe a sefako ha re tloha ha Naila mantsiboeeng ao a pele Rafah. Ka lihora tse peli ke ne ke lutse hammoho le Sumaiya, mosali oa ramotse, le likhaitseli tsa hae le bana ba bona ba shebeletse mahlo a bona a pharalletseng le ho bososela ha, ka bonngoe, ba ema ka pel’a ka ho leka polelo ea Senyesemane ba nchebile hore ke ba amohele ’me ka mor’a moo. ho baleha ka dihlong tse monate. Banana ba baholoanyane ba ne ba feta lijong tsa mantsiboea, likuku le kofi le Noof, morali e motle oa Zoroub ea lilemo li 17, a mpotsa hore na ke nahana eng ka Islam le hore na nka mo bolella hore na lintho tse mpe tseo batho ba Amerika ba li buileng ke life.
Bana ba bang ba ne ba le mahlaku ka morao ha motlakase o tima o re siea lefifing. Moshanyana e monyenyane, Karim, a hoeletsa a re, “’Mè!” mme motho e mong a ya batla lebone le sebetsang ka beteri. Motlakase, joalo ka metsi le mehala ea mohala, ha ho mohla e nkoang habobebe.
Re ile ra etsa qeto ea ho tsamaea ha mabone a khutla ’me Talal, motsoalle oa ramotse, a tla ho tla re lata, empa re ile ra tlameha ho itšohlometsa hape monyako ha likulo li ne li fofa ho rōna ho tloha toreng ea balebeli e hōle li otla lehlakore la mohaho. kapa ho thunya ho re feta bosiu. Nkabe ke sa ka ka tloha monyakong oo hoja ke ne ke le mong, empa ho ba bang tloaelo ea liketsahalo tsena tsa ho thunngoa ho sa khethe e ne e le ho ema nakoana e le hore ho khutse, ebe ke tsubella ka koloing ebe ke itihela ka tlas’a lifensetere ha mokhanni a ntse a potlaka. hole. Holimo tseleng likoloi tse peli li ne li thulane li matha sebakeng se le seng, bakhanni ba tsona ba bonahala ba nyahame ba eme bohareng ba seterata se lefifi ba ntse ba hlahloba tšenyo.
Ha ke khutlela ha ramotse, ke ile ka fumana mohala o tsoang ho Laura Gordon, moitseki oa ho qetela oa Leamerika oa ISM Rafah[12]. Ke ne ke tla feta ka ofising ke kopane le metsoalle ea hae? Ba ne ba rera ho etsa pontšo bakeng sa Labohlano. Na ke ne ke utloile hore Tom Hurndall o hlokahetse? Likhoeli tse leshome ke akhehile 'me khotso e ile ea qetella e fihlile. Litšoantšo tsa moshoela-tumelo li ne li se li hatisitsoe sefahleho sa hae se senyenyane se re shebile. Joale li ne li tla liloa haufi le marako a motse haufi le a mang kaofela. Baipelaetsi ba ne ba tla nyolohela Keer Street hoseng ho hlahlamang ho ema sebakeng seo a neng a thuntsoe hloohong ho sona a leka ho ntša bana ba babeli mollong oa mollo.
Libarele tsa litanka li theosa le Keer Street ha litlhaselo tse kholo li qala Rafah. Ke seterata se soto se kang sa mekhukhu se fellang ka har'a tutulu e kholo ea lefats'e, majoe a majoe le lithako tse ka mose ho sebaka seo e seng motho pakeng tsa sona le maemo a IDF. Hoseng ha Labohlano ke ile ka ema tlhōrōng ea tutulu eo ke shebile ka nģ’ane ho nqane e ’ngoe e kang qhobosheane e nang le balebeli ba Iseraele. Ke ne ke sa ba bone empa ke ile ka utloa ba re shebile. Baipelaetsi, hoo e batlang e le bana bohle, ba ne ba roetse liplakate tsa mahlo lipoho lihempeng tsa bona 'me ba nkile lifolakha tse reng, "Palestina le Machabeng ke Liphofu tsa Sesole sa Isiraele." Ngoanana e mong o ile a supa lesoba le lenyenyane leboteng la mohaho qetellong ea Keer Street, letšoao la kulo, ke ile ka bolelloa, le ileng la qetella le bolaile Hurndall.
Ke utloile ba bangata ba re Gaza Strip ke chankana e nang le leholimo bakeng sa siling. Baahi ba eona ba lula ba pota-potiloe ke terata e kentsoeng motlakase, lisebelisoa tsa ho hlahloba lintho tse tsamaeang, terata e hlabang le mekoallo ea tšepe ntle le lebopong la leoatle moo liketsoana tsa lithunya tsa Iseraele li lebelang mabōpong. Isiraele e thibela boholo ba batho ba Gazan ho tloha sebakeng seo kapa ho tsamaea ka bolokolohi le lipakeng tsa likampo le litoropo tsa eona tse phetheselang kaha e laoloa ke libaka tsa tlhahlobo tse pharalletseng tse ka fetolang leeto la halofo ea hora hore e be leeto la matsatsi a mane. Sesole sa eona se ka khetha ho koala likarolo tsa Gaza hore li se kopane le libaka tse ling tsa Strip neng kapa neng ha li rata leha baahi ba libaka tse 17 tse seng molaong, tse nkang karolo e fetang kotara ea sebaka sena se senyane, ba ka ea pele le pele ho ea Israele. boiketlo litseleng tsa Bajuda feela[13].
Leha ho le joalo, Gaza Strip e feta teronko. Motho o hloka feela ho qeta nako Khan Yunis kapa Bureij, Jabalia kapa Nuseirat, Gaza City kapa Beit Hanoun ho lemoha phoso ea papiso ea chankana. Ha u le Gaza, u feta motšoaruoa teronkong e khōlōhali. U sepheo sa motho ea tsamaeang, ea sirelelitsoeng ke babolai ba hiriloeng ba ka u senyang le tikoloho ea hau ka boithatelo. Lehae la hau ke la li-bulldozer le li-dynamite, litoropo tsa hau le likampo tsa baphaphathehi ke tsa F-16 le likepe tsa lithunya tsa helikopthara. Ha u le Gaza, bophelo ba hau bo fokotseha letsatsi le leng le le leng ke bofutsana bo etsoang ka boomo joalo ka ha bo se na mohau. Ha ho na ho baleha tsieleho kapa setšabelo tšabong. Ha ho kae kapa kae moo sena se totobetseng ho feta Rafah.
Ho tloha 29 September 2000 lebotho la Iseraele le bolaile batho ba 275 Rafah, ba fetang mashome a mararo ho tloha ka October 2003. Ba mashome a supileng a metso e tšeletseng ba shoeleng ke bana. E sentse kakaretso ea matlo a 1,759, 430 ea bona ho tloha ka October 2003 ho tlosa baahi ba 12,643, 2,894 ho tloha ka October 2003. Ho hloka mosebetsi ho atametse 70% Rafah, ka tekanyo ea bofutsana ea 83.4% ho fihlela qetellong ea kotara ea boraro. ea 2003.[14] Khaello ea phepo e nepahetseng e ama palo e kholo ea bana ba Rafah joalo ka Post Traumatic Stress Disorder[15]. Rafah, e leng toropo e nang le baahi ba ka bang 120,000 80 (e nyenyane ho Ramallah, Nablus, Gaza City, le Hebron) e lahlehetsoe ke batho ba bangata ho feta motse leha e le ofe o mong oa Libaka tse Hapiloe tsa Palestina ho tloha qalong ea Intifada ea bobeli. Ke e futsanehileng ho feta litoropo tsohle tsa Palestina, 'me setereke sa eona sa Shaboura ke karolo e futsanehileng ka ho fetisisa ea Rafah. Mono, malapa ’ohle a lula hammoho ka har’a mek’huk’hu e nang le phaposi e le ’ngoe e entsoeng ka masenke a nang le mobu fatše le masenke, likhateboto le marulelo a seile. Bana ba matha ba sa roala lieta literateng ba sa apara ba bile ba sa fepehe hantle. Ha ho kae kapa kae Palestina moo motho a tla fumana maemo a hlonameng le a hlokang joaloka a Rafah, hoo e ka bang karolo ea 16 lekholong ea baahi ba eona e leng baphaphathehi ka linako tse ling habeli le hararo.[XNUMX]
Ha litanka tsa Iseraele li fihla li pota-pota literateng tsa Rafah ka October 2003 mecha ea litaba e ka bophirimela e tlaleha hore e ne e batla lithanele tse hokahanyang malapa a Rafah le Egepeta ka morero oa ho rekisa libetsa. Boetapele ba Palestina bo ne bo hloleha "ho qhaqha mekhoa ea likhukhuni" 'me kahoo ho ne ho le ho Iseraele ho etsa mosebetsi ka boeona. Re lokela ho amohela ntle ho pelaelo hore lithanele tse joalo le ho qhekella ha libetsa tseo ba li tsamaisang li baka tšokelo e khōlō sesoleng se seholo sa sesole sa Iseraele, le hore mokhoa oa ho batla lithanele tsena o hlile o akarelletsa ho senngoa ha matlo a batho ba 2000 le thepa eohle ea bona. Ho belaela sena ho ka beha mohopolo oa ho tsoela pele ho lula le ho "ntoa e tšosang" e kholoanyane ea Maamerika le balekane ba bona ba Isiraele ba tlameha ho loana hammoho. E ka lebisa qetong e kholo ea hore boemo ba lefu le timetso ea Rafah ke karolo ea morero oa Iseraele oa ho hlakola - ka litšenyehelo life kapa life ho baahi - sebaka se pharaletseng pakeng tsa moeli oa Egepeta le Rafah e le hore e ka fetoha sebaka se seholo. sebaka sa sesole se koetsoeng tlas'a taolo e tobileng ea Iseraele le ho tšosa le ho tšosa baahi ba Palestina. Ho theha CMZ (sebaka se koetsoeng sa sesole) ho tla tlosa moeli oa ho qetela oa machaba pakeng tsa sebaka sa Palestina le naha e 'ngoe ntle le Iseraele e tiisang hore Gaza Strip e tla aroloa ka ho sa feleng. E tla phethela tšenyeho ea moruo oa Gaza kaha khoebo le Egepeta e tla fela, ka mabaka ohle a sebetsang. E tla ntšetsa pele tšebetso ea butle-butle, ea ka hare ea ho baleha ho tloha libakeng tsa moeli oa Gaza ho kena likampong tsa baphaphathehi tse seng li phethehile le litoropong tse ka hare ho naha. Tšenyo le ts'ebetso ea sechaba kaofela li tla potlakisa ka tlhohonolofatso ea United States.
Nakoana ka mor'a tlhaselo ea Mphalane, Amnesty International e ile ea fana ka polelo e reng ketso ea Isiraele ke tlolo ea molao ea ntoa le ho kopa ho emisoa ho heletsoa ho hoholo ha malapa. Libeke tse peli tsa timetso, ho amohuoa le lefu nakong eo mabotho a Iseraele a ileng a fumana lithanele tse tharo 'me ho se na libetsa.[17]
“Gaza ke Sebaka se Kotsi”
Tanka e matla le lithunya tsa mochini li phatloha bosiu bo bulehileng haholo Rafah. Ka lihora tse tšeletseng tse otlolohileng ke mametse likulo le likhetla tsa litanka tse sa khaotseng ka ntle ho fensetere ea ka. Nako le nako ho phatloha ho sa bonahaleng ho sitisa ho thunya, ho khutsa ho khutsa ho phahama holim'a sepakapaka, 'me kemiso e qala hape. Empa ho khutsa ka holimo ho 'na ha se ho feletseng: hole fatše ke utloa molumo o sa khaotseng oa mechine e sebetsang; mapolanka a ja mathoko a toropo.
Hoseng ha 17 January Arij Zoroub o ile a kokota monyako oa ka ho fumana hore na ke ntse ke phela hantle. O ne a batla ho tseba hore na ke ne ke tšohile. Ke ile ka mo bolella hore ke halefile. Nka hlalosa joang maikutlo a ho isoa lefatšeng la litoro tse tšosang moo u lebelletseng hore ho phatloha ho latelang ho tla lerakong la hau - le hore u batla u e lakatsa e le hore u ka felisa ho itšehla thajana ha hao? hore likelellong tsa hao u eme matlong a moriti, a bulehileng moo masholu a mahlahahlaha a hlaselang sesole ’me a a rapella hore a otle liphofu tsa ’ona.
Ka holim'a marulelo a ntlo ea ramotse, Arij o supile ka pel'a matlo a ka morao ho rona ho lekola tšenyo ea bosiu: Sebaka se tloaelehileng se bataletseng se ncheba joalo ka mahlo a mofu. Matlo a mangata a felile 'me karolo e 'ngoe ea mosikiti e senyehile. Batho ba bangata ba ile ba falla. Matla a sa lekanyetsoang a ile a qholotsoa khahlanong le likhukhuni tse soabisang tse neng li ikemiselitse ho itoanela le ho hula Rafah kaofela le tsona ha ho hlokahala. Seo se tla etsa phapang efe? Molaetsa oa Iseraele o hlakile: re tla u timetsa, haeba e se ka lefu joale bophelong.
Libekeng tse peli ka mor’a hore ke tsamaee, bonyane matlo a mang a 30 a ile a nyamela Rafah ’me batho ba bang ba ka bang 600 ba ile ba lelekoa. Batho ba bang ba supileng ba ile ba shoa, ho kopanyelletsa le lesea ha banna ba bang ba babeli e ne e le liphofu tsa leano la Iseraele la “lipolao tse reretsoeng”. Ka bobeli ba ne ba sa hlomela ha ba bolaoa.[18] Motho ea ngotseng linepe o nthometse linepe tsa pefo ea morao-rao. Tsena ke litšoantšo tse akaretsang hantle bophelo ba Rafah, mefuta ea litšoantšo tse hlakanyang mohopolo oa ka ha ke hopola ho lula ha ka hakhutšoane ka Pherekhong ena, le kamora lihora tsa maeto a mosebetsi ho masepala, litsi tsa bacha, mekhatlo ea basali, mafapha a bophelo bo botle le thuto, likomiti tse tummeng tsa baphaphathehi, le setsi sa ho thusa batho ba sa utloeng litsebeng; ka mor'a matsatsi a ho nka lintlha le lipuisano mabapi le ho hatela pele le ho aha marokho pakeng tsa sechaba[19].
Pele ke tloha Gaza City ke ile ka fumana melaetsa e rometsoeng ka lengolo-tsoibila ho tsoa ofising ea Congressman Tammy Baldwin ea Amerika e nkemetse inthaneteng. Mothusi enoa ea nang le botsoalle, ea neng a chesehela ho re thusa ha re qala leeto la rōna, o ne a fumane lengolo le tsoang ho Ofisi ea Boemeli ba United States e Tel Aviv. Joale lentsoe la hae e ne e le la molao le le tiileng. O ne a “nkhothalletsa” hore ke tsoe Gaza hole le “libaka le maemo a ka bang kotsi” ’me o ne a fetisa matšoenyeho a Lefapha la Naha la hore Baahi ba Amerika ba se ke ba “pepesoa” likotsi tse joalo. O ne a kentse lintho tse tharo: lengolo le tsoang ho Alison Dilworth oa Ofisi ea Bonģosa ea Amerika e Jerusalema le mo tsebisang hore Baahi ba Amerika ha baa lokela ho ea Gaza Strip; "Phatlalatso ea Sechaba: Molaetsa oa Mohlokomeli" o fanoeng ke 'Muso oa US ka 15 October 2003 (hang ka mor'a hore mokoloko oa molao oa Amerika o neng o tsamaea sebakeng sa Gaza o thunngoe ke bomo) o khothalletsa hore Maamerika ohle a Gaza a tsamaee hang-hang le hore ho falla ha bona ho be bonolo. Baiseraele; le "Temoso ea Lefatše Lohle" e fanoeng ke Lefapha la Naha la US ka la 22 Tšitoe 2003 e lemosa baahi ba Amerika kantle ho naha ka kotsi e ka bang teng bophelong ba bona ho tsoa ho Al Qaida[20]. Ho ne ho bonahala eka ofisi ea Congressperson ea rona ea Amerika e entsoe hore e lumellane le leano la US la ho lumella liketso tsa Israele.
Ha ke leka ho tloha Gaza ho pholletsa le Erez Crossing mantsiboeeng a 17 January masole a Iseraele a ile a ntaela hore ke emise pele ke feta mokoallo oa ho qetela. Ke ile ka sala ke emetse lihora tse fetang tse peli lefifing ke pota-potiloe ke litene tsa konkreite. Haeba ke ne ke tsoela pele, ke ne ke tseba hore nka ’na ka thunngoa. Ke ile ka hoeletsa ka makhetlo ho masole a ka kamoreng e ka tlas'a lefatše ea Iseraele moo ho phuruphutsoang hore ke kopa u ntumelle hore ke fete hobane ke ne ke lokela ho tšoara sefofane. Mehoo ea ka e ile ea kopana le mantsoe a phoqang le litšokelo, “Erez e koetsoe, khutlela morao” le “re u utloile lekhetlo la pele; u ka khutsa joale”. Ke feela ka mor'a hore ke tsoele pele ho hoeletsa hore ke moahi oa Amerika 'me ke lokela ho tsamaea moo qetellong ke ileng ka laeloa hore ke tsoele pele ka heke ea tšireletso ea elektronike. Fesetereng ea kamore e ka tlas’a lefatše, lesole le lenyenyane le apereng helmete le ile la nka pasepoto ea ka ’me la e hata ka setempe ka boikhohomoso le bolela hore ha lea ka la khona ho ntumella hore ke fete pele le fumana tumello ho tsoa ho balaoli ba phahameng. Lentsoe ka mor'a hae le ile la hoeletsa ka letsoalo le molato, "Re li-screw tse nyane mochining o moholo". Na see e ne e tla ba lilemo tsa tokafatso ka hona bakeng sa masetla-pelo a ho haptjoa ha Iseraele?
Moea o ne o bata ha tekesi ea ka e ntlohela bosiu.
Jennifer Loewenstein ke moqolotsi oa litaba ea ikemetseng le moitseki oa litokelo tsa botho. O ne a lula 'me a sebetsa kampong ea baphaphathehi ea Bourj al-Barajneh ea Palestina e South Beirut, Lebanone nakong ea lehlabula la 2000 le 2001, 'me a sebetsa Setsing sa Mezan sa Litokelo tsa Botho Gaza City, Gaza ka likhoeli tse 5 ka 2002. O kentse letsoho ho baemeli ho ea libakeng tse hapiloeng tsa Palestina 'me e ne e le har'a lichaba tsa pele tsa machaba ho kena kampong ea Baphaphathehi ea Jenin ka mor'a timetso ea eona nakong ea "Operation Defensive Shield" ka April 2002. Ka February 2003 Jennifer o thehile Madison-Rafah Sister City Project 'me a etela Rafah ka January 2004 bakeng sa eona. moifo oa pele ho ea toropong. O ngotse le ho bua haholo ka liphihlelo tsa hae. Jennifer a ka finyelloa ho [imeile e sirelelitsoe] Kapa ho [imeile e sirelelitsoe]
Jennifer o ruta Professional Communications Univesithing ea Wisconsin - Madison.
[1] Norway e fane ka thuso ea nts'etsopele ho Palestina ho tloha 1993 ho "thusa ho thibela ho arohana hofe kapa hofe ha motheo oa lipolotiki, sechaba le moruo bakeng sa ts'ebetso ea khotso." Ho tloha 1999-2003 Norway e tšepisitse NOK 1.3 limilione tse likete ho thusa Libaka tsa Palestina ho etsa hore libaka tsena e be tse ling tsa batho ba bangata ba amohelang thuso ea linaha tse peli ho tloha Norway ho tloha 1994. Ho ne ho e-na le bopaki ba thuso ea ntlafatso ea Norway hohle Rafah thuso e ngata ea machaba ka kakaretso e kopanya meaho ea litoropo tsa Palestina, litoropo le likampo tsa baphaphathehi). Liliba tse peli tse ncha tsa metsi a macha mathōkong a Rafah ke mohlala o mong oa thuso ea tšohanyetso ea Norwegian.
[2] Ofisi ea UN bakeng sa Khokahano ea Litaba tsa Botho (OCHA) e phatlalalitse tlaleho ka 28 January 2004 e hlalosang liphello tsa ts'ebetso ea IDF Rafah. E fumane hore "Ba bang ba ba se nang bolulo ka lebaka la ts'ebetso ea IDF ba ile ba fallela likarolong tse nyenyane, tseo hangata li sa lekaneng bakeng sa boholo ba lelapa. Ba bang ba falletse leboea ho ea batla bolulo, kapa - maemong a ikhethang - ba falletse matlong a lahliloeng a haufi le libaka tse sirelelitsoeng ke malapa a mang a tšaba hore matlo a bona a tla shejoa. Malapa a ntseng a eketseha ao matlo a ’ona a senyehileng a itšetlehile ka litenteng bakeng sa bolulo. Litente li fanoa ke UNRWA le ICRC. " Lipalo tsa batho ba hlokang bolulo tseo ke li qotsang ka holimo li tsoa tlalehong ena. Ba bang ba hakanya palo ea batho ba hlokang bolulo nakong ea tlhaselo ea Mphalane 2003 hoo e ka bang 2000.
[3] Bakeng sa tlaleho ea ho senngoa ha liliba tse peli tsa metsi a hloekileng tsa Rafah ka January 2003, bona “Kotsi: Liliba tsa metsi a hloekileng a Rafah,” ka Amira Hass oa Iseraele letsatsi le letsatsi. Ha'aretz, 5 February 2003. Liliba li ile tsa fana ka hoo e ka bang 50% ea metsi a nooang le a ntlo motseng oa Rafah le Hass o fana ka maikutlo a hore li senyehile ka boomo.
[4] Rachel Corrie e ne e le moitseki wa Moamerika wa ISM (International Solidarity Movement) ya ileng a pshatleha ho fihlela a eshwa ke bulldozer Rafah ka la 16 Hlakubele 2003. O ne a eme sebakeng se bataletseng, se bulehileng a apere vest e kganyang ya lamunu mme a nkile lenaka la poho a hweletsa ho mokhanni oa libolo ho emisa ho heletsoa ha malapa a malapa. Ho ea ka lipatlisiso tsa Iseraele, lefu la hae e bile kotsi. Tom Hurndall e ne e le moitseki oa Brithani oa ISM ea thunngoeng hloohong ka la 11 Mmesa 2003. O hlokahetse UK ka Pherekhong 2004 ka mor'a ho robala a akhehile ka likhoeli tse leshome. Joalo ka Corrie, Hurndall o ne a apere vest e khanyang ea lamunu e nang le mela e khanyang. O ne a ntse a leka ho tlosa bana sebakeng seo ho neng ho e-na le lithunya tsa IDF. Lesole la Mobedouin la Iseraele le sa tsoa qosoa ka ho le bolaea. James Miller e ne e le khamera ea hapileng khau ea neng a etsa filimi Rafah mabapi le kamoo pefo e neng e ama bana kateng. O ile a thunngoa molaleng ke lithunya tsa Iseraele ka 2 May 2003 ha a ntse a apere baki e ngotsoeng "mohatelli" 'me a tsoka folakha e tšoeu ha a atamela masole a Iseraele. O ile a hlokahala ha a ntse a emetse ho falla.
[5] Ho sheba tokomane ho e ncha, 4 Pherekhong 2004 lithibelo tsa Isiraele mabapi le ho kena libakeng tsa Palestina li ea ho:
[6] Ha ke ntse ke le Jerusalema Bochabela, ’na le bo-mphato ba ka re ile ra buisana le batho ba ’maloa ba neng ba ile ba tobana le mathata a ho kena le ho tsoa Gaza ho kenyeletsoa le molaoli ea tšoereng molepo oa Bookshop ea American Colony Hotel, Peter Huff-Rousselle, le mohlankana e mong. ho sebeletsa Banka ea Lefatše ea kopileng hore a se ke a boleloa ka mabitso. Liphihlelo tsa bona e ne e le tsa bohlokoa hobane tsena tse peli li ne li ameha ka tsela e sa tobang kapa ka ho toba (ka ho latellana) le mekhatlo ea liphallelo ea machaba eo lithibelo tse joalo li ka beng li ile tsa phutholoha haholoanyane.
[7] Ho sheba kopi ea Phallo ea Gaza e lokollang Iseraele boikarabellong ba lefu la ba machaba matsohong a sesole sa Iseraele ba ea ho:
[8] Ha kea ka ka hlongoa lipotso empa balekane ba ka, George Arida le Francis Bradley, e mong le e mong oa bona o ile a botsoa le ho phenyekolloa tekong e ileng ea nka lihora tse fetang tse peli. Ho na le mabaka a mangata a ka bakang sena. Ke habohlokoa ho 'na, leha ho le joalo, hore ha ke e-s'o botsoe lipotso Tel Aviv le hoja ke bile West Bank le Gaza Strip ka makhetlo a mangata, ke ngotse haholo le ka ho nyatsa ka boemo ba Libaka tsa Palestinian tse Hapiloe, ke sebelitse Gaza City, 'me ke na le litempe tsa Syria le Lebanon pasepotong ea ka. Ke na le ho nahana hore boiketlo boo ke fetang ka bona ts'ireletseho Tel Aviv bo amana le sefane sa ka sa Sejuda, Loewenstein.
[9] Kopi ea lengolo la Bagley/Baldwin le mangolo ohle a mang pakeng tsa ka le ofisi ea Congresswoman Baldwin li ka fumanoa ho MRSCP (webosaete ea Madison-Rafah Sister City):
[10] Sheba mongolo o botlaaseng ba leqephe 10 .
[11] Ho na le lingoloa tse ngata mabapi le bomo ena ea ho ipolaea e tšehelitsoeng ke Hamas e shebaneng le taba ea hore seqhobi, Reem Riyashi, e ne e le 'm'a ea nyetsoeng ea lilemo li 22 oa bana ba babeli. Ka mohlala, bona "Bapalestina ba Tšositsoe ke ho Sebelisa 'Mè ea Ipolaileng" ea Chris McGreal ho The Guardian ka 27 January 2004. Se siiloeng khafetsa ke hore bahlaseluoa nyeoeng ena kaofela ba ne ba amahanngoa le sesole sa Iseraele (masole a mararo le molebeli a le mong oa mapolesa a moeling) 'me ho phatloha ha libomo ho ile ha etsahala naheng e hapiloeng ho etsa hore tlhaselo eo e be e utloahalang ka ho feletseng.
[12] Laura o khutletse US mme o etsa leeto la ho bua ho pholletsa le naha.
[13] Ho entsoe ho hongata ka tsoelo-pele ea morao-rao eo Ariel Sharon a rerileng ho tlosa metse ea Bajuda ea 17 Gaza. Seo a ileng a se bua e ne e le, "Ke fane ka taelo ea ho rera ho falla ha metse e 17 ea Gaza Strip." Taelo ea ho rera leano la hobane ho falla ha ho tšoane le taelo ea ho falla, e sa ntseng e tla fanoa. Leha ho le joalo, ba bangata ba tsebile ka lilemo tse ngata hore Iseraele ha e 'hloke' Gaza le hore ho fana ka libaka tsa bolulo moo ho ka fana ka thuso ea leano bakeng sa Iseraele, e ikemiselitseng ho eketsa naha ea Palestina e West Bank bakeng sa bolulo ba eona moo ka tumello ea Washington. Ehlile, ba bang ba re Sharon o lebelletse hore Banka e Bophirima e le puseletso bakeng sa ho "tela" Lefelo la Gaza. Ho ea ka Sharon, "Ke sepheo sa ka ho etsa phalliso - masoabi, phalliso - ea libaka tsa bolulo tse re bakelang mathata le libaka tseo re ke keng ra li ts'oara leha ho le joalo sebakeng sa ho qetela sa bolulo, joaloka libaka tsa Gaza," ("PM). : Ke fane ka taelo ea ho rera ho falla ha libaka tse 17 tsa Gaza ”, sengoloa sa Yoel Marcus ho Ha'aretz, 3 February 2004.) Bahlahlobisisi ba bang, ba kang Mouin Rabbani le Amira Hass, ba bontšitse hore ho falla ha Sharon le hona, ho ka etsahala, ke leqheka la ho shebahala e le poelano nakong ea ketelo ea hae e latelang ea Washington, ho lebisa tlhokomelo ea lehae hape maqakabetsing a Palestina le. hole le mahlabisa-lihlong a ntseng a sisinya mmuso oa Sharon, mme mohlomong le boiteko ba ho hlahloba 'muso oa bonngoe le Basebetsi. E kanna ea ba teko e 'ngoe ea ho arola boetapele bofe kapa bofe bo setseng ba Palestina ka har'a li-enclaves tse setseng. Monyetla oa hore maemo a Gaza a nolofalloe ho baahi ba eona ba Palestina esita le ka phalliso ea metsana eohle ea Bajode e fokola ho latela hore na Gaza e thibeletsoe ho tloha Iseraele le Egepeta le tlas'a taolo e boima ea sesole sa IDF. Ha e le hantle, ho na le menyetla e mengata ea hore maemo a sechaba le a moruo Gaza a tla tsoela pele ho mpefala le hore ho feteletseng ka har'a lihlopha tsa lipolotiki ho tla eketseha.
[14] Lipalopalo tse thathamisitsoeng mona li hlophisitsoe ke Setsi sa Mezan sa Litokelo tsa Botho se thehiloeng Gaza City, Gaza. Ha li kenyelle lipalo-palo tsa palo ea matlo a senyehileng, batho ba bolailoeng kapa ba balehileng mahaeng a bona pakeng tsa 16 le 22 January 2004. Nakong ena mosali a le mong o ile a bolaoa 'me batho ba 1 ba tsoa likotsi. Matlo a mang a mashome a supileng a metso e 'meli a helelitsoe ho tloha qalong ea Pherekhong 8 mme batho ba bang ba 2004 ba hloka mahae. Sheba "Tlaleha ho LACC ka liphello tsa botho tsa ts'ebetso ea Sesole sa Tšireletso sa Iseraele Rafah, karolong e ka boroa ea Gaza Strip," e hatisitsoeng ke Ofisi ea Machaba a Kopaneng ea Coordination of Humanitarian Affairs (OCHA), 684 January 28.
[15] Mabapi le khaello ea phepo e nepahetseng libakeng tsa Palestina bona, mohlala, "khaello ea phepo e nepahetseng ea Palestina maemong a Afrika tlas'a meeli ea Iseraele, ho bolela MP," ka Ben Russell The Independent, 5 February 2004. Litho tsa MP ea Brithani tse neng li etetse Iseraele le Libaka tse Occupied li qotsoa li re, “Litekanyo tsa khaello ea phepo e nepahetseng Gaza le likarolo tse ling tsa West Bank li mpe joaloka ntho leha e le efe eo motho a ka e fumanang Afrika e ka boroa ho Sahara. Moruo oa Palestina o se o putlame. Litefiso tsa ho hloka mosebetsi li sebakeng sa karolo ea 60 ho ea ho 70 lekholong &. Ho thata ho qoba qeto ea hore ho na le leano la ka boomo la Iseraele la ho beha bophelo ba batho ba tloaelehileng ba Palestina tlas'a khatello ea kelello e le karolo ea leano la ho tlisa baahi tlas'a serethe. " Ka ketsahalo ea Post Traumatic Stress Disorder har'a Palestina, haholo-holo bana ba Palestina bona "Puisano le Eyad El-Sarraj" (ea Gaza Community Mental Health Center e Gaza City, Gaza) Tikkun, ka Julie Oxenberg le Dan Burnstein, Nov/Dec 2003.
[16] Boitsebiso bo mabapi le boemo ba baphaphathehi ba Rafah bo ile ba fumanoa ka moqoqo o tobileng le Zeyad Sarafandi, Mopresidente oa Komiti ea Rafah's Popular Refugees, ka 17 January 2004 ofising e kholo ea Rafah.
[17] Amnesty International Press Release, 13 October 2003. AI Index: MDE 15/091/2003 (sechaba); Tšebeletso ea Litaba Nomoro: 234; Iseraele / Libaka tse Apiloeng: "Tšenyo e mpe e baka tlolo ea molao ea ntoa".
[18] Sheba litlaleho tsa UN tsa OCHA tsa Hlakola 2004; hape "Masole a Isiraele a bolaea Palestine ka tlhaselo," Al Jazeera, Sontaha sa la 8 Hlakola 2004.
[19] Lifoto tsa Brent Foster li ka ba e shebiloe ho: Tlhaloso e qaqileng ea batho ba kopane le mekhatlo e etetsoeng nakong ea leeto lena ho ea Rafah e ka fumanoa ho Webosaete ea MRSCP:
[20] Sheba lihokelo tse nang le mangolo a tsoang ofising ea Congressman Tammy Baldwin ea US sebakeng sa Marang-rang sa Madison-Rafah Sister City Project ho. www.madison-rafah.org
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate