Bokapitale ke sebata se makatsang. Le hoja e khona ho mamella mathata a tsamaiso le ho ikamahanya le maemo a lulang a fetoha, ha ho mohla e hlolang likhohlano tsa eona tsa sebopeho. Joalokaha setsebi sa jeokrafi sa Marxist David Harvey a chesehela ho bontša, se mpa se ba tlosa sebakeng le nako.
Mathata a lichelete a lefats'e a 2008-2009 e bile mokhelo tabeng ena. Ha e le hantle, eona karabelo tlokotsing eo e se e ralile motheo bakeng sa tlokotsi e khōlō e latelang. 'Me joalo ka selelekela sa eona sa pele, ho bonahala eka ena e tla mela ka metso, bonyane ka karolo e itseng, ka har'a bubble e kholo e hakanyetsoang ea matlo.
Ba boholong le bo-ramatsete ba ka 'na ba se ke ba iphapanyetsa hona joale, empa matšoao a lemosang a khanya hohle. Ho tloha Shanghai ho ea San Francisco, ho tloha London ho ea LA, leqhubu la likhopolo-taba tsa thekiso ea matlo le matlo le aparela lefatše, le matlafatsa libaka tsa boahelani tse tsebahalang, le nyollela litheko tsa matlo ho ea holimo ho neng ho se mohla li kileng tsa bonoa, le ho sutumelletsa bahiri ba meputso e tlase ho tsoa matlong a bona a ntseng a sa khonehe. Phello ke ho falla hoa sechaba le ho se khotsofale ho ntseng ho teba.
Ho fapana le koluoa ea subprime mortgage ea 2007-2008, e neng e shebane le ho paka ka mekoloto e kotsi ho malapa a nang le moputso o tlase ho pholletsa le US, koluoa e ncha ea matlo e shebane le khakanyo e tobileng ea meaho libakeng tsa litoropo tse kholo tsa lefats'e. Nka London, eo ho ea ka Financial Times e iphumanang e le har’a “phephetso ea eona e khōlō ka ho fetisisa ea matlo ho tloha mehleng ea Ma-Victori.” Litheko tsa thepa ea bolulo motse-moholo oa Borithane li nyolohile ka liperesente tse 44 ho tloha ha Lehman Brothers e putlama ka 2008, 'me joale e se e phahametse maemo a bona a pele ho koluoa.
Ho latela tlhahlobo e entsoeng ke mokhatlo oa liphallelo, hajoale ho na le matlo a 43 feela ho Greater London a neng a ntse a ka nkuoa a le theko e tlase ho moreki ea qalang, a sutumelletsa motho e mong le e mong ntle le barui ho fetisisa 'marakeng oa khiriso, moo beng ba matlo ba tsejoang hore e nepahetseng ho feta ponto ea nama e le puseletso bakeng sa marulelo le metsi a phallang. Bongata ba litoropo tsa London, rente ea kamore e le 'ngoe ea kamore e le 'ngoe e se e feta li-euro tse 1,000 ka khoeli. Ka karolelano, baahi ba London ba sebelisa karolo ea 60 lekholong ea moputso oa bona ho rente.
Setšoantšo se ts'oanang se hlahile New York, moo litheko tsa thepa - ho ea ka mantsoe a BBC - "li fetohile tsa turbo-ballistic, joalo ka ha motse-moholo oa lefats'e o batla sebaka se sireletsehileng o se o fihlile." Kakaretso ea rente ea khoeli le khoeli Manhattan hajoale e feta US$3,800, leha halofo ea baahi ba litoropong ba New York ba lula haufi kapa ka tlase ho moeli oa bofuma. Joalokaha monna ea bohlale ea neng a mathela ’Musisi oa New York a kile a bolela, “rente e phahame haholo.”
Hape, phello e sa makatseng e bile ho falla ha sechaba ho atileng. Al Jazeera e sa tsoa tlaleha hore “ho lelekoa ha matlo [ka New York] ho fihlile tekanyong ea seoa ’me ho bakile tlokotsi e ncha ea ho hloka bolulo e bakoang ke khaello ea bolulo e neng e fumaneha ka theko e tlaase.” Litoropo tse ling tse kholo joalo ka Boston le Los Angeles ha li sebetse betere, kaha gentrification e ntse e tsoela pele ho tloha lebopong ho ea lebopong. Kajeno, esita le sebaka sa toropo sa Detroit se sa sebetseng se ntse se hola ka potlako, ha boholo ba toropo bo ntse bo fokola ka mor'a indasteri.
Ke San Francisco, leha ho le joalo, e hlahileng lilemong tsa morao tjena e le nyeoe e makatsang ka ho fetesisa ea gentrification e sa laoleheng. Ha rente ea khoeli le khoeli e fihla ho US $ 3,530, toropo e fetohile e theko e phahameng ka ho fetisisa naheng ea Amerika e labalabelang ho felisa bahiri ba khale ba ntseng ba natefeloa ke taolo ea rente le ho hohela litsebi tse kenyang chelete e ngata indastering ea theknoloji sebakeng sa bona, beng ba matlo ba lelekiloe. spree: lilemong tse hlano tse fetileng, sekhahla sa ho lelekoa se nyolohile ho feta karolo ea 50 lekholong. Libaka tsa bajaki le tsa basebetsi tse kang Mission li fokotsehile ho ba lebala la lipapali la lidolara tse limilione tse ngata bakeng sa bourgeoisie ea bohemian, e tletseng libaka tsa kofi ea hipster le lireschorente tsa vegan tse turang.
Setsebi sa kahisano ea litoropo Saskia Sassen se kentse mofuta oa ts'ebetso ena e mabifi ka mantsoe a hlakileng a hlakileng: 'nete ea sechaba ea bokhaphithaliste ba nang le lichelete, ka mathata a bona a matlo le ho lelekoa ha bona, kaofela ke "bothata ba tsamaiso bo hlahisang bokhopo bo bonolo."
Mme ha se feela ditoropo tsa dinaha tse hatelang pele tsa bokapitale tse ntseng di le tlasa ts'ebetso ena e ferekaneng ea phetoho ea litoropo: libaka tsa litoropo tse kholo tsa Global South le tsona li bonahala li tuka mollo - ka phapang e hlokomelehang ke hore pherekano mebarakeng e ntseng e hola e se e ntse e le teng. e bonahala e le mothating oa ho hlaha, e tsosang tšabo ea koluoa e ncha ea lichelete e shebaneng le China, Brazil le Turkey, har'a tse ling.
Chaena, litheko tsa thepa li ile tsa nyoloha ka liperesente tse 60 lipakeng tsa 2008 le 2014 metseng e mashome a mane, 'me litheko tsa bolulo tsa Shanghai le Beijing li koala ka potlako tsa London, Paris le New York. Ho latela feme ea boeletsi ea McKinsey, chelete e ka bang $9 trillion - hoo e batlang e le halofo ea mokoloto o felletseng oa China, ho sa kenyeletsoe litlamo tsa lekala la lichelete - "e hokahane ka kotloloho kapa ka mokhoa o sa tobang le meaho." Keketseho ea litheko tsa matlo e fetisitse keketseho ea chelete e kenang ka liperesente tse 30 Shanghai le ka liperesente tse 80 Beijing.
Libaka tse ling tse bileng le mathata a tšoanang a meaho a kenyelletsa São Paulo le Rio de Janeiro naheng ea Brazil, moo litheko tsa bolulo libakeng tse lakatsehang li imenneng habeli lipakeng tsa 2008 le 2013, le Istanbul, hammoho le litoropo tse ling tse kholo tsa Turkey. phaello ea kaho ea mokoloto e kentse karolo ea 30 lekholong ea GDP nakong ea ha AKP ea Erdogan e qala ho busa ka mor'a mathata a fetileng a lichelete ka 2002. Ho tloha 2007, litheko tsa thepa Turkey li thuntse karolo ea 36 lekholong.
Ha e le hantle, lintho tse ikhethang sebakeng seo li fapana ho ea ka libaka. London, bothata ba matlo bo 'nile ba hlohlelletsoa bonyane karolo e' ngoe ea lichelete tse ngata tse tsoang ho barui ba ruileng linaheng tse kang Chaena, Saudi Arabia le Gulf States, hammoho le ho hlōleha ha toropo ho haha ntlo e lekaneng bakeng sa tšubuhlellano e kholo ea baahi ba bacha. Ho la Barcelona, ka lehlakoreng le leng, e khannoa haholo ke indasteri ea bohahlauli, athe San Francisco e tsamaisoa haholo ke indasteri ea theknoloji. Ho la Rio, ts'ebetso ena e matlafalitsoe ke litokisetso tsa Mohope oa Lefatše oa FIFA le Lipapali tsa Liolimpiki, athe likamano tse atileng le bobolu e bile tšusumetso ea bohlokoa bakeng sa katleho ea kaho Istanbul.
Leha ho le joalo, bakeng sa liphapang tsohle pakeng tsa bona, lits'ebetso tsa gentrification le mathata a matlo ho o mong le o mong oa litoropo tsena tsa lefats'e li arolelana lintho tse peli tsa bohlokoa tse tšoanang: ea pele ka lisosa tsa bona, 'me ea bobeli ka liphello tsa bona.
Mabapi le lisosa tse ka sehloohong, bothata bo bocha ba matlo bo lokela ho nkoa e le phello e tobileng ea tsela eo ba boholong le bo-ramatsete ba ileng ba arabela tlokotsing ea ho qetela, e leng ka ho lefella libanka le ho bula mekoallo ea likoloto tse theko e tlaase. Ntle le ECB, e qalileng ho fokotsa chelete e ngata pejana selemong sena, libanka tse bohareng li theotse litefiso tsa phaello ho theolelo ea nalane, ea li boloka moo lilemo tse ngata, 'me tsa kenya libilione tsa lidolara tse ncha tsamaisong ea lichelete ea lefats'e. ho thusa bo-ramatsete ba poraefete ho tsoa ho banka.
Phallo ena e sa lekanyetsoang ea chelete ea mahala (bakeng sa karolo ea 1 lekholong feela, ehlile) e hlahisitse leqhubu la chelete e ngata e neng e tlameha ho monngoa kae-kae. Ka "ho tsieleha ha lefatše" ho ntse ho tsoela pele ho pholletsa le lefats'e le tsoetseng pele, bo-ramatsete ba ne ba ntse ba le seli haholo ho lebisa chelete ena moruong o hlahisang, moo mekhahlelo ea phaello e neng e lula e le tlase haholo. Ka hona, takatsong ea bona e sa khotsofaleng ea ho fumana lihlahisoa, ba ile ba fetohela ho tsetelo e inahaneloang ka lihlopha tse fapa-fapaneng tsa thepa: li-stock, li-bond - le, hape, thekiso ea matlo. Liphaello e ne e le tse hlollang. Ka 2012-2013, keketseho e inahaneloang e hlahisitsoeng e ne e entse hore phaello ea likhoebo tsa US e khutlele tlhorong e ncha ea rekoto ea nako eohle.
Empa kaha joale matšoao a pele a ho futhumala ho feteletseng a se a bonahala, re se re ka qala ho tseba ho tšoana hoa bobeli ho bohlokoa lipakeng tsa likoluoa tsa kajeno tsa matlo a litoropong - e leng ntho e tloaelehileng e khethollang koluoa ea hajoale ho fapana le ea ho qetela: hoo e ka bang litoropong tsohle tse kholo tsa lefats'e kajeno. , baahi ba tloaelehileng ba ntse ba bokella le ho loana khahlanong le mekhoa ea gentrification, ho amohuoa le ho falla, ho haha mekhatlo e mecha ea sechaba le lipolanete tse matla tsa lipolotiki.
Ho tloha bofetoheli ba litoropong ho sireletsa sebaka sa ho qetela se setala sa Istanbul kapa phihlello ea lipalangoang tsa sechaba Rio, ho ea ts'ebetsong e tobileng ea baitseki ba anti-gentrification ba shebileng libese tsa Google sebakeng sa Bay le ho khutlisa merero ea matlo London, ho se ho hlakile hore tlokotsi e latelang e kholo ea matlo - ho fapana le ea ho qetela - e ke ke ea tsoela pele e sa hanyetsoe.
Har'a mathata ohle a litoropong a hlahileng lefats'eng ka bophara lilemong tsa morao tjena, lipolanete tsa masepala tsa demokrasi tsa Spain ha ho pelaelo hore li har'a tse tsoetseng pele le tse tšepisang ka ho fetesisa. Le mohanyetsi oa lepheo le letšehali le khahlanong le ho lelekoa moahong Ada Colau hona joale a tšoereng ramotse oa Barcelona, lets'oao la bohlokoa le romelloa ho beng ba matlo, li-gentrifiers le bahanyetsi ba thekiso ea matlo le meaho ea lefats'e: esita le maqakabetsing a tebileng, ho tla ba le moeli. bokhoni ba hau ba ho tlatlapa le ho senya litoropo tsa rona - mme moeli oo, qetellong, ke rona.
Jerome Roos ke mofuputsi oa PhD ho Moruo oa Machaba oa Lipolotiki Setsing sa Univesithi ea Europe, hape ke mohlophisi ea thehileng oa ROAR Magazine. Mo latele ho Twitter ho @JeromeRoos.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate