Ho chi minh City, Vietnam 1 Phuptjane 2021 batho ba emetse tlhahlobo ea Coronavirus kapa Covid-19 hoseng haholo setsing sa bongaka sa lehae.
Vietnam ke canary morafong oa seoa oa mashala. Tsela eo mofuta ona o mocha o jele setsi ka potlako naheng e hlōtseng mofuta o mong le o mong o fetileng oa kokoana-hloko e fana ka maikutlo a hore ena e tšoaetsanoa haholoanyane.
Senepe ka huntergol hp/Shutterstock
Phuputso ea morao-rao ea Yahoo News/YouGov e fumane hore matšoenyeho ka seoa sa COVID United States a teng boemo bo tlase haesale e qala. Ke halofo feela ea Maamerika a "tšoenyehile haholo" (15%) kapa "a tšoenyehile" (35%) ka vaerase, athe halofo e 'ngoe "ha e tšoenyehe haholo" (30%) kapa "ha e tšoenyehe ho hang" (20). %).
Empa litaba tse tsoang lefats'eng ka bophara li hlakisa hore seoa sena se hole le ho fela, mme a pale e tsoang Vietnam e totobatsa sebopeho sa kotsi.
Vietnam ke COVID katleho pale, e nang le palo e tlaase ka ho fetisisa ea tšoaetso le lefu lefatšeng. Sistimi e ntle haholo ea bophelo bo botle ba sechaba ea Vietnam e thibetse vaerase ho hasana ho feta linyeoe tse ikhethileng le ho phatloha ho hoholo, ntle le ho koaloa ha naha ka bophara. Ka palo ea batho ba limilione tse 98, Vietnam e bile le linyeoe tse 8,883 feela le mafu a 53.
Leha ho le joalo, ho feta halofo ea linyeoe le lefu la Vietnam li fihlile likhoeling tse peli tse fetileng, 'me likarolo tse tharo ho tse tharo tsa linyeoe tse ncha li tšoaelitsoe ke mofuta o mocha oa "hybrid" o kopanyang liphetoho tse peli tse fumanoeng ka thoko ho Alpha (UK) le Mefuta e fapaneng ea Delta (India).
Vietnam ke canary morafong oa seoa oa mashala. Tsela eo mofuta ona o mocha o jele setsi ka potlako naheng e hlōtseng mofuta o mong le o mong o fetileng oa kokoana-hloko e fana ka maikutlo a hore ena e tšoaetsanoa haholoanyane.
Phapang ena e tlameha ebe e ntse e hasana le linaheng tse ling, moo ho tla ba thata ho lemoha har'a likete tsa linyeoe tsa letsatsi le letsatsi, 'me ka hona e tla ata ka nako eo basebeletsi ba bophelo bo botle ba sechaba le mebuso ba e arabelang. Ho ka 'na ha boela ha e-ba le mefuta e meng e mecha e tšoaetsanoang haholo e hasanang e sa lemohuoe har'a linyeoe tse limilione tsa Latin America le likarolong tse ling tsa lefats'e.
A thuto e ncha in Lancet koranta ea bongaka e fumane hore mefuta ea Alpha (UK), Beta (Afrika Boroa) le Delta (India) kaofela e hanana le liente tse teng ho feta kokoana-hloko ea COVID ea pele, 'me mofuta oa Delta o ntse o hasana linaheng tse nang le mananeo a matla a ente, ho kenyeletsoa. UK
Phapang ea Delta e ikarabella bakeng sa likhoeli tse peli tse phahameng linyeoeng tse ncha UK le a leqhubu le lecha ea ts'oaetso Portugal, joalo ka ha linaha tse tsoetseng pele li nolofatsa lithibelo pele ho nako ea phomolo ea lehlabula, hoo e batlang e le ho bula monyako oa leqhubu le latelang. UK, e nang le sekhahla se phahameng sa ente ho feta United States, e ne e rerile ho phomotsa lithibelo ka la 21 Phuptjane, empa hona joale potsong.
China, Vietnam, New Zealand le linaha tse ling li ile tsa hlola seoa sena methating ea sona ea pele ka ho beha bophelo bo botle ba sechaba pele ho lithahasello tsa khoebo. United States le Europe Bophirima ho fapana le moo li ile tsa leka ho ba le teka-tekano lipakeng tsa bophelo bo botle ba sechaba le tsa bona neoliberal tsamaiso ea moruo, ho tsoala phoofolo ea tonanahali eo hona joale e bolaileng batho ba limilione. Mokhatlo oa Lefatše oa Bophelo o lumela seo limilione tse tšeletseng ho isa ho tse robeli batho ba shoele, hoo e ka bang palo e imenneng habeli ho feta e baliloeng ka lipalo tsa molao.
Joale WHO e khothaletsa linaha tse ruileng tse nang le phepelo e ntle ea liente ho khutlela morao ho enta bacha ba phelang hantle, ’me ho e-na le hoo ba etelletse pele ho romela liente linaheng tse futsanehileng moo kokoana-hloko e leng teng.
Mopresidente Biden o phatlalalitse hore United States e lokolla litekanyetso tse limilione tse 25 ho tsoa pokellong ea eona, tseo bongata ba tsona li tla ajoa ka lenaneo la WHO's Covax, 'me tse ling tse limilione tse 55 li tla latela mafelong a Phuptjane. Empa sena ke karolo e nyane ea se hlokahalang.
Biden o boetse o lumetse ho hlakola litokelo tsa patent ho liente tlasa melaoana ea WTO ea TRIPS (Tumellano mabapi le Likarolo Tse Amanang le Khoebo ea Litokelo tsa Thepa ea Mahlale), empa ho fihlela joale e se e tšoaretsoe WTO ke Canada le mebuso ea mapheo a nepahetseng UK. , Jeremane, Brazil, Australia, Japane le Colombia. Batho ba nkile literateng linaheng tse ngata ho tsitlallela hore kopano ea Lekhotla la WTO TRIPS ka Labobeli le Laboraro la la 8-9 Phuptjane, e tlameha ho lumellana le ho qhelela monopolli oa litokelo tsa molao.
Kaha linaha tsohle tse thibelang ho tlosoa ha TRIPS ke lilekane tsa US, sena e tla ba teko e boima ea boetapele ba machaba bo tšepisitsoeng ba Biden le lipuisano, tseo ho fihlela joale li nkileng setulo sa morao-rao khahlanong le China le Russia, ho hula ka maoto mabapi le JCPOA le Iran le libetsa tse hlohlelletsang botlokotsebe ho ea Iseraele le Saudi Arabia.
Ho felisa ente ea machaba apartheid ha se taba feela ea ho hloka boithati, kapa esita le toka. Ke potso ea hore na re tla felisa seoa sena pele ho mefuta e hananang le ente, e jalang haholo le e bolaeang ka ho fetesisa e fehla maqhubu a macha a chefo le ho feta. Tsela feela eo batho ba ka hlolang ntoa ena ke ho sebetsa hammoho molemong oa rona.
Sechaba sa Sechaba e entse lipatlisiso ka hore na ho tla nka eng ho enta lefats'e, mme a etsa qeto ea hore ho tla bitsa $ 25 limilione tse likete - 3% ea tekanyetso ea selemo le selemo ea US bakeng sa libetsa le ntoa - ho theha limela tsa tlhahiso le libaka tsa ho aba lefats'e ka bophara le ho enta batho bohle ka hare ho naha. selemo. Li-Progressives tse mashome a mane a metso e 'meli ho Congress li saenetse lengolo ho Mopresidente Biden ho mo khothaletsa ho tšehetsa morero o joalo.
Haeba lefats'e le ka lumela ho etsa le ho aba Vaccine ea Batho, e ka ba lesela la silevera lerung lena le lefifi, hobane bokhoni bona ba ho sebetsa lefatšeng ka bophara le ka kopanelo molemong oa sechaba ke sona seo re se hlokang ho rarolla mathata a mangata haholo. e shebaneng le botho.
Ka mohlala, Lenaneo la Tikoloho la Machaba a Kopaneng (UNEP) le lemosa hore re har’a a tsietsi tse tharo ea phetoho ea boemo ba leholimo, ho timela ka bongata le tšilafalo. Tsamaiso ea rona ea neoliberal ea lipolotiki le moruo ha e ea hloleha feela ho rarolla mathata ana. E sebetsa ka mafolofolo ho nyenyefatsa boiteko ba ho etsa joalo, ho fa batho, likoporasi le linaha tse ruang molemo ka ho senya tlholeho tokoloho ea ho etsa joalo ntle le tšitiso.
Ke eona moelelo oa laissez-faire, ho lumella ba ruileng le ba matla ho etsa eng kapa eng eo ba e batlang, ho sa tsotellehe liphello ho rōna kaofela, kapa esita le bophelong ba Lefatše. Joalokaha setsebi sa moruo John Maynard Keynes a boletse ka bo-1930, “Laissez-etsa bokapitale ke khopolo e sa utloahaleng ea hore batho ba babe ka ho fetisisa, ka mabaka a mabe ka ho fetisisa, ba tla etsa se molemohali bakeng sa rōna bohle.”
Neoliberalism ke phetoho ea lekholo la bo19 la lilemo laissez-faire bokhaphithaliste, ka ho hloka toka hohle, ho se lekane le khatello, ho batho ba lekholong la bo21 la lilemo, ho etelletsa pele limmaraka, phaello le leruo ho feta boiketlo bo tloaelehileng ba batho le lefatše la tlhaho bophelo ba rona bo itšetlehile ka bona.
Berkeley le Princeton theorist ea lipolotiki Sheldon Wolin e bitsoang tsamaiso ea lipolotiki ea US, e tsamaisang tsamaiso ena ea neoliberal ea moruo, "totalitarianism e sothehileng.” Joalo ka bohatelli ba khale, bo tsepamisitse leruo le matla le ho feta matsohong a sehlopha se senyenyane se busang, empa sebakeng sa ho felisa liparamente, likhetho le mats'oao a kaholimo a mmuso oa boemeli joalo ka ha bohatelli ba khale bo entse, bo li kopanya e le lisebelisoa tsa puso ea sechaba ka sechaba. e bonahetseng e le leano le rekisoang le ho tšoarella.
Empa ha jwale kaha neoliberalism e bakile moferefere wa yona molokong o mong, mekgatlo e tsebahalang e ntse e phahama ho phatlalla le lefatshe ho batla phetoho ya tsamaiso le ho aha ditsamaiso tse ntjha tsa dipolotiki le moruo tse ka rarollang mathata a maholo ao neoliberalism e a hlahisitseng.
Ho arabela merusu ea 2019 Chile, babusi ba eona ba ile ba qobelloa ho lumellana le likhetho bakeng sa kopano ya molaotheo, ho theha molao-motheo o tla nkela o ngotsoeng nakong ea puso ea bohatelli ea Pinochet, e leng e 'ngoe ea lihlopha tse ka pele tsa neoliberalism. Likhetho tseo li se li entsoe, 'me mokha o busang oa Mopresidente Pinera le mekha e meng ea setso e hapile litulo tse ka tlase ho karolo ea boraro. Kahoo molao-motheo o tla ngoloa ke baahi ba bangata ka ho fetisisa ba ikemiseditseng ho fetola maemo le toka ya setjhaba, moruo le dipolotiki.
Naheng ea Iraq, eo hape e ileng ea hoholoa ke merusu e tummeng ka selemo sa 2019, mmuso o mocha o lutseng ka 2020 o thehile lipatlisiso tsa ho khutlisa $ 150 bilione ho lekeno la oli ea Iraq e utsoitsoeng le ho ntšoa ka ntle ho naha ke liofisiri tse bolileng tsa mebuso e fetileng.
E tšehelitsoe ke US ba neng ba le botlamuoeng e ile ea fofela Iraq ka mor'a tlhaselo ea US ka 2003 "ka lipokotho tse se nang letho ho tlatsa," joalo ka ha mokhanni oa tekesi oa Baghdad a bolella moqolotsi oa litaba oa Bophirimela ka nako eo. Ha mabotho a US le masole a Iraq a koetlisitsoeng ke US a senya naha ea bona, a ile a tsoma sebakeng sa Green Zone Baghdad 'me a laola le ho tlatlapa lekhetho la oli ea Iraq bakeng sa lilemo tse leshome le metso e supileng tse latelang. Joale mohlomong Iraq e ka khutlisa chelete e utsoitsoeng eo batho ba eona ba e hlokang haholo, 'me ea qala ho sebelisa leruo la eona la oli ho e aha bocha. shattered naha.
Bolivia, hape ka 2019, a Phetoho e tšehelitsoeng ke US e ile ea liha mopresidente oa eona ea tummeng oa matsoalloa, Evo Morales. Empa batho ba Bolivia ba ile ba phahama ka ho otla ka kakaretso ho batla likhetho tse ncha, Morales' MAS (Movimiento al Socialismo) Party e ile ea khutlisetsoa pusong, 'me Luis Arce, Letona la mehleng la Moruo oa Morales, joale ke Mopresidente oa Bolivia.
Lefatšeng ka bophara, re bona se ka etsahalang ha batho ba ema ’me ba sebetsa hammoho molemong oa bohle. Ke ka moo re tla rarolla mathata a tebileng ao re tobaneng le ona, ho tloha seoa sa COVID ho isa tlokotsing ea boemo ba leholimo ho isa kotsing e kholo ea ntoa ea nyutlelie. Ho pholoha ha batho lekholong la mashome a mabeli a metso e ’meli le tšepo eohle ea rōna bakeng sa bokamoso bo khanyang bo itšetlehile ka ho haha litsamaiso tse ncha tsa lipolotiki le tsa moruo tse tla “etsa se molemohali bakeng sa rōna bohle” ka tsela e bonolo le e tiileng.
Nicolas JS Davies ke ralitaba ea ikemetseng, mofuputsi oa CODEPINK ebile e le mongoli oa Mali ka Matsoho a Rōna: Ho Hlasela ha Amerika le Tšenyo ea Iraq.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate