Mohloli: Independent Media Institute
“Ke tletse thabo; Ha ke lumele,” ho bolela Dr. Oriel María Siu ho bua le nna ho tsoa toropong ea San Pedro Sula letsatsi ka mor'a hore batho ba Honduras joalo ka eena ba voute likhethong tsa mopresidente. Siu o ile a thaba ha a utloa hore Xiomara Castro de Zelaya o na le moetapele o ke keng oa hlōloa Nasry Asfura, mokhethoa ea emetseng mokha o ntseng o le teng oa conservative. Castro, mosali oa mopresidente oa mehleng ea lelekiloeng Manuel Zelaya, ke setsebi sa demokrasi 'me e tla ba mopresidente oa pele oa mosali oa Honduras. Yena ka tlholo a bolella batšehetsi ba hae, “Kajeno batho ba entse toka. Re fetotse puso ea bolaoli.”
Castro o ne a bua ka lilemo tse 12 tsa puso ea khatello ea National Party, e ileng ea nka matla ka mor'a hore Zelaya a lelekoe ka har'a naha. 2009 ho ketola sesole hore, ho ea ka Siu, "United States e ile ea hlophisa." Lilemo ka mor'a phetohelo, Hillary Clinton, eo e neng e le mongoli oa naha ea U.S. nakong ea phetohelo, o ile a lokafatsa ho tlosoa ha Zelaya, a re ka 2016. hlahlobeloa, “Ke ne ke sa rate tsela eo e shebahalang ka eona kapa tsela eo ba e entseng ka eona empa ba ne ba e-na le khang e matla haholo ea hore ba ne ba latetse molao oa motheo le ho etelletsa pele molao.” The Intercept hamorao pepesa kamoo liofisiri tsa sesole sa U.S. Setsing sa Lithuto tsa Tšireletso ea Hemispheric li thusitseng baetapele ba ho phethola puso ba Honduras boitekong ba bona.
Moetapele oa National Party Juan Orlando Hernández o boletse joalo tlholo ea likhetho ka 2013 khahlano le Castro ebe hape ka 2017 khahlanong le Salvador Nasralla ka har'a liqoso tse tšepahalang tsa bomenemene bo boholo. Monna ea bileng teng e amehang ka botebo khoebong ea lithethefatsi U.S. (moena oa hae o ile a fumanoa a le molato lekhotleng la New York ka ho mokola lithane tse makholo tsa cocaine) o ile a sebelisa Mabotho a tšireletso a Honduras e le sesole sa hae nakong ea puso ea hae.
Tšabo le pefo li ne li rena hohle Honduras, 'me har'a bahlaseluoa ba bangata ba nako ea ka mor'a phetohelo ho ne ho e-na le moitseki ea hlaheletseng oa tikoloho. Berta Cáceres, ea ileng a etella pele ho hanyetsa letamo la motlakase 'me a bolaoa ka 2016. E mong ea hlasetsoeng e ne e le seithuti sa booki se lilemo li 26 se bitsoang Keyla Martinez, ea ileng a hlokahala a le litlamong tsa mapolesa ka Hlakola 2021 kamora ho ts'oaroa ka ho tlola molao oa ho fihla lapeng. Lefu la hae le ile la baka boipelaetso bo bocha.
Ho theosa le lilemo, pefo e sa khaotseng ea naha le bobolu li ile tsa aparela likete tsa bafalli ba Honduras ba lebile leboea ba neng ba khetha ho se tsotelle ha tsamaiso ea bojaki ea U.S. ho feta bokhopo ba mabotho a tšireletso a Hernández. Li-Conservatives tsa U.S. li hanne ho amohela ntlha ea push ea tlhekefetso ea ka morao ho phetohelo e le lebaka la ho falla ha Amerika Bohareng.
Leha ho le joalo, khanyetso e ile ea tsoela pele ka hare ho Honduras, 'me, ho ea ka International Amnesty, “leqhubu la lipontšo tse khahlanong le ’muso e ’nile ea e-ba ntho e sa khaotseng ka har’a naha” ho sa tsotellehe khatello e khōlōhali.
Tlhōlo ea Castro e ka qetella e felisitse khaolo ena e lefifi, 'me ha ho makatse hore ebe batho ba Honduras ba kang Siu ba keteka. O re: "Batho ba ne ba lebelletse hore puso ea bohatelli e tla boela e utsoe likhetho tsena.
Castro, ho ea ka Siu, o ile a hlahella ka mor’a ho lelekoa ha monna oa hae ’me “o ne a le ka pele-pele ho tsebisa batho, sechabeng le machaba, se etsahalang” Honduras. Castro o ile a etsa lets'olo sethaleng sa bososhiale mme a kopanya kopano ea seo Siu a se hlalositseng e le "mekhatlo ea bacha ba lehae, matsoalloa, batho ba batsho, ba Garifuna" eo, kamora phetohelo ea 2009, "e ileng ea fetoha mokhatlo o matla oa sechaba o lekang ho loants'a botlokotsebe ba [ ] bobolu, sesole, boteng ba mapolesa literateng le lipolao tse se nang kahlolo e molemo” tse etsahetseng tlas’a Hernández.
Le hoja Castro e le mosali oa Mopresidente ea theotsoeng setulong Manuel Zelaya, Siu o tsitlella hore Mopresidente ea khethiloeng Castro “o na le boko ba hae ’me o na le sethala se setle.”
Suyapa Portillo Villeda, Moamerika oa Honduras le motlatsi oa moprofesa oa Chicano/a-Latino/a lithuto tsa machaba Pitzer College, o re Castro o hapile tlhahiso ea "demokrasi e nkang karolo" le hore "o leka ho theha mofuta o mocha oa selekane. le batho ha ba bitsa kopano ea naha e tla ngola molao oa motheo bocha.”
Ke boemo bo sebete ho latela Mopresidente oa mehleng Manuel Zelaya o ne a le mothating oa ho tšoara referendum ka molao oa motheo ha a ne a theoloa setulong ka phetohelo ea sesole. "Ena ke tlhokahalo e 'nileng ea e-ba teng ho tloha ka 2009 eo batho ba' nileng ba e hlophisa, ho ba le molao-motheo o mocha o tla tlosa molao-motheo o khahlanong le Makomonisi o neng o ngotsoe nakong ea Reagan," ho bolela Portillo Villeda.
Le hoja ho khutlela morao ho latela molao-motheo o mocha ho ile ha tlisa puso e mabifi ea Hernández, ka litsela tse ngata, demokrasi ea Honduras e ka 'na ea hlaha e le matla ka lebaka leo. Tsamaiso eo Portillo Villeda a e hlalosang e na le mekha e 'meli e busang ea "oligarchic" e se e le tsamaiso ea mekha e mengata,' me Castro o khonne ho theha selekane se tšosang har'a tse 'maloa tsa tsona. "Ena e ne e le mofuta oa tlhōlo oa Honduras," ho bolela Portillo Villeda, ha a bua ka lihlopha tse hlophisitsoeng ho pota-pota bokhethoa ba Castro bo neng bo kenyelletsa bacha ba bangata ba Honduras.
Tlhōlo ea Castro e boetse e emela qetello e ka 'nang ea e-ba teng ho feta lilemo tse leshome tsa khatello e kenyeletsang ho hlekefetsoa ka mabifi. “Basali mona baa shoa letsatsi le leng le le leng ’me lipeto ha li na toka,” ho boletse Siu, ea reng ha a iteta sefuba ho tsamaea literateng ka mor’a hore letsatsi le likele. Honduras e bile teng ho boleloa ho joalo ka, “se seng sa libaka tse kotsi ka ho fetisisa Lefatšeng ho ba mosali.”
Ho tloha ka 1985, Honduras le eona e bolokile e 'ngoe ea tse boholo ba lithibelo tsa ho ntša mpa lefatšeng, le tlas’a puso ea Hernández, Congress e ile ea matlafatsa thibelo eo. Bakhachane ha baa lumelloa ho ntša mpa tlas’a maemo leha e le afe ho akarelletsa le peto kapa likamano tsa botona le botšehali le mong ka motho. Castro o na le e tšepisitsoeng ho nolofatsa thibelo.
Kopano e tlisitseng Castro pusong e kenyelletsa mokhatlo o sa tsoa hlaha oa basali hammoho le mokhatlo o mocha oa bosholu le ba iphetotseng bong ba sebetsang hammoho le lihlopha tsa baitseki ba setso joalo ka mekhatlo ea basebetsi, hammoho le sechaba sa Batho ba Batšo le Matsoalloa. Ke lona lebaka le leholo leo ka lona batho ba Honduras ba kang Siu ba nang le tšepo, ba re, “o tšehelitsoe ke lichaba tse neng li qheletsoe ka thōko ho pholletsa le naha eohle.”
Ho nka taelo ea hae e pharalletseng ho tsoa ho sechaba se labalabelang phetoho le ho fetolela seo ho matla a molao sechabeng seo metjhini ya mmuso e senyehile e tla ba phephetso e kholo ka ho fetisisa ea Castro. "Ehlile, ho tla ba thata," ho bolela Portillo Villeda, mabapi le mosebetsi o ka pele ho Castro. "O rua naha e senyehileng, tsamaiso ea molao le Lekhotla le ka Holimo-limo 'me o kena ka tlung e se nang letho e tlatlapuoeng."
Sonali Kolhatkar ke mothehi, moamoheli le mohlahisi ea phahameng oa "Ho tsoha le Sonali," lenaneo la thelevishene le seea-le-moea se hlahang ho Free Speech TV le liteishene tsa Pacifica. Ke motho ea ngotseng bakeng sa Moruo bakeng sa Bohle morero ho Independent Media Institute.
Sehlooho sena se hlahisoa ke Moruo bakeng sa Bohle, morero oa Setsi se Ikemetseng sa Litaba.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate