წყარო: საგარეო პოლიტიკა ფოკუსში
მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაცია (WTO) ბოლო ნაბიჯებს დგას, როდესაც ტრამპის ადმინისტრაციამ დაბლოკა მოსამართლეთა დანიშვნა ან ხელახლა დანიშვნა მისი დავების გადაწყვეტის მექანიზმის სააპელაციო სასამართლოში - რომელიც არის 24 წლის მრავალმხრივი ორგანოს ცენტრალური საყრდენი.
ვნანობ თუ არა მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაციის დაშლას ახლა, როდესაც ტრამპი ცალმხრივი სავაჭრო აურზაურია? არა. მე ყოველთვის ვხედავდი ვმო-ს და ცალმხრივობას, როგორც აშშ-ს ძალაუფლების ორ სახეს, რომლებიც განლაგებულია იმ ქვეყნების წინააღმდეგ, რომლებიც ცდილობენ მსოფლიო სავაჭრო წესრიგის გადაკეთებას უფრო სამართლიანი და სამართლიანი მიმართულებით.
მულტილატერალიზმი და ცალმხრივობა მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ იყო გლობალური ჰეგემონიის ალტერნატიული სტრატეგიები, რომლებსაც უპირატესობას ანიჭებენ აშშ-ის მმართველი ელიტის კონკურენტი ფრაქციები.
დემოკრატებმა მულტილატერალიზმს ამჯობინეს, რადგან თვლიდნენ, რომ ეს როგორც ინსტიტუციონალიზაცია მოახდინა აშშ-ის ჰეგემონიურ სტატუსს მსოფლიო სავაჭრო წესრიგში, იმავდროულად, რომ უფრო ლეგიტიმური გახადა მისი მოკავშირეების თანხმობის მიღებით. თუმცა რესპუბლიკელები თვლიდნენ, რომ აშშ-ს ძალაუფლების განხორციელება რაც შეიძლება ნაკლებად უნდა იყოს შეზღუდული გლობალური წესებითა და ინსტიტუტებით.
ეს ორი შეხედულება ერთმანეთს დაუპირისპირდა 1948 წელს ჰავანას ქარტიის რატიფიკაციის თაობაზე დებატების დროს, რომელიც დააარსებდა საერთაშორისო სავაჭრო ორგანიზაციას (ITO). მოლაპარაკებებში მონაწილეობის შემდეგ, პრეზიდენტ ტრუმენის დემოკრატიულმა ადმინისტრაციამ ის არ წარუდგინა სენატს რატიფიკაციისთვის, წუხდა, რომ რესპუბლიკელები წარმატებით დაბლოკავდნენ მას. რესპუბლიკელები ამტკიცებდნენ, რომ ჰავანას ქარტიის რატიფიცირება არაკონსტიტუციური იქნებოდა, რადგან ვერც ერთი იურიდიული კოდექსი ვერ დადგება აშშ-ს კონსტიტუციაზე მაღლა და რომ ვაჭრობის მარეგულირებელი ხელშეკრულება სწორედ ამას გააკეთებს.
რესპუბლიკელები და დემოკრატები შეთანხმდნენ კომპრომისზე: ბევრად უფრო სუსტი გენერალური შეთანხმება ტარიფებისა და ვაჭრობის შესახებ (GATT), რომელიც ნაკლებად აკონტროლებდა აშშ-ს სავაჭრო პრაქტიკას და არ აქცევდა გლობალურ სასოფლო-სამეურნეო ვაჭრობას, რომელზეც დომინირებდნენ ამერიკული კორპორაციები. მაშინ, როდესაც ვაჭრობა შეადგენდა აშშ-ს მთლიანი შიდა პროდუქტის (მშპ) მხოლოდ მცირე ნაწილს, აშშ არ აწუხებდა გლობალურ ვაჭრობაში მკაცრი წესების არარსებობას და ფიქრობდა, რომ ეს მხოლოდ ზიანს აყენებდა მისი განვითარებადი ტრანსნაციონალური კორპორაციების ქვედა ხაზს.
პარადოქსულია, მაგრამ GATT-მა დაუშვა ყოფილი მცირე სავაჭრო ქვეყნების გლობალური ვაჭრობის მთავარ აქტორებად გადაქცევა, რაც შეუძლებელი იქნებოდა რკინის დაფარული თავისუფალი ვაჭრობის რეჟიმის ფარგლებში. ეს იყო ძირითადად აღმოსავლეთ აზიის ეკონომიკები, როგორიცაა სამხრეთ კორეა, ტაივანი და მალაიზია, რომლებიც ეწეოდნენ აგრესიულ საექსპორტო პოლიტიკას და ქმნიდნენ მაღალი ტარიფებითა და იმპორტის კვოტებით დაცულ საწარმოო ინდუსტრიებს. ამავდროულად, 1970-იან და 1980-იან წლებში ვაჭრობა შეადგენდა აშშ-ს მშპ-ს უფრო მეტ ნაწილს, ვიდრე 1940-იანი წლების ბოლოს, და ამერიკულ კორპორაციების სურდათ ნაკლები შეზღუდვები შეეზღუდათ მათი შეღწევა უცხოურ ბაზრებზე.
ასე რომ, ვაშინგტონმა გადაიფიქრა 1980-იან წლებში და რესპუბლიკელებიც და დემოკრატებიც შეთანხმდნენ გლობალური სავაჭრო რეჟიმის გაძლიერებაზე.
აშშ დარწმუნებული იყო, რომ სარგებელს მიიღებდა ძირითადად მისი კორპორაციები, რომლებიც მას ყველაზე კონკურენტუნარიანებად თვლიდა მსოფლიოში. ევროკავშირმა გადაწყვიტა შეუერთდეს გაძლიერებული საერთაშორისო სავაჭრო რეჟიმის ბანდას, ძირითადად იმიტომ, რომ ვაშინგტონის მსგავსად, მას სურდა თავისი უზარმაზარი სოფლის მეურნეობის ჭარბი განვითარება განვითარებად ქვეყნებზე გადაეტანა.
ევროპის, აშშ-სა და იაპონიის წამყვან ინდუსტრიებს - როგორიცაა საავტომობილო, საინფორმაციო და ფარმაცევტული ინდუსტრიები - ასევე ჰქონდათ ერთობლივი ინტერესი ახალი კონკურენტების გაჩენის თავიდან ასაცილებლად აღმოსავლეთ და სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიიდან ამ უკანასკნელის მიერ რთული ტექნოლოგიების ლიბერალური შეძენის გზით (სახელწოდებით " ინტელექტუალური მეკობრეობა“) ვაჭრობის წესების დარღვევა, ან მათ მიერ სავაჭრო შეზღუდვების გამოყენების აკრძალვა მათი ინდუსტრიის გასამყარებლად.
შედეგი იყო მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაცია, რომელიც შეიქმნა 1995 წელს. WTO, აშშ-ს ინტერესების პერსპექტივიდან, იყო წესებისა და ინსტიტუტების ერთობლიობა, რომელიც ხელს შეუწყობს, კონსოლიდაციას და ლეგიტიმაციას გაუწევს გლობალური ვაჭრობის სტრუქტურებს, რაც უზრუნველყოფს აშშ-ს ინტერესების ჰეგემონიას. .
მიუხედავად იმისა, რომ თავისუფალი ვაჭრობა იყო ვმო-ს რიტორიკა, მონოპოლიის მიღწევა რეალურად იყო ვმო-ს სამი ყველაზე მნიშვნელოვანი შეთანხმების მიზანი.
სოფლის მეურნეობის შესახებ შეთანხმებამ (AOA) ინსტიტუციონალიზაცია მოახდინა აშშ-ისა და ევროპის ჭარბი დემპინგი განვითარებად ქვეყნებზე, ამ უკანასკნელის იძულებით, შეეწყვიტათ იმპორტის კვოტები და შეამცირონ ტარიფები. ვაჭრობასთან დაკავშირებული ინტელექტუალური საკუთრების უფლებების შესახებ შეთანხმება (TRIPs) ცდილობდა ინსტიტუციონალიზებულიყო აშშ-ს კორპორაციების მონოპოლია მაღალ ტექნოლოგიებზე, უკანონოდ გამოეცხადა საპირისპირო ინჟინერია და სხვა მეთოდები, რომლებსაც განვითარებადი ქვეყნები იყენებენ ცოდნაზე უნივერსალური წვდომის მისაღებად. ვაჭრობასთან დაკავშირებული საინვესტიციო ღონისძიებების შეთანხმება (TRIMs) ცდილობდა ხელი შეეშალა ქვეყნების მიბაძვაში იაპონიის, სამხრეთ კორეისა და მალაიზიაში და გამოიყენონ სავაჭრო პოლიტიკა, როგორიცაა იმპორტირებული პროდუქტების შემცირება მზა პროდუქტებში ადგილობრივი პროდუქტების სასარგებლოდ, რათა ჩამოეყალიბებინა ინდუსტრიები, რომლებიც გახდნენ მნიშვნელოვანი კონკურენტები. ადგილობრივ და გლობალურ ბაზრებზე.
შემდეგ, 2003 წელს, ინდოეთის, ბრაზილიისა და ჩინეთის (ვმო-ს წევრი 2001 წლიდან) მიერ მოწოდებული სახსრებით, მსო-ს განვითარებადმა ქვეყნებმა შეძლეს აღკვეთონ აშშ-სა და ევროკავშირის მცდელობა, დაეშალათ მთავრობის დაცვა მცირე ფერმერებისთვის. მათ ჩაშალეს TRIPs-ის ისედაც ძალიან შემზღუდავი შეთანხმების გამკაცრების მცდელობები და აღკვეთეს აშშ-ევროკავშირის ერთობლივი მცდელობა ინვესტიციების, სახელმწიფო შესყიდვებისა და კონკურენციის პოლიტიკის WTO-ს ფარგლებში მოქცევის.
ამის შემდეგ აშშ-მ მიატოვა მრავალმხრივი მარშრუტი. მას შემდეგ, რაც 2003 წელს კანკუნში WTO-ს მეხუთე მინისტერიალი დაიშალა, რესპუბლიკური ბუშის ადმინისტრაციის სპეციალურმა წარმომადგენელმა სავაჭრო საკითხებში რობერტ ცელიკმა გააფრთხილა: „როდესაც ვმო-ს წევრები მომავალზე ფიქრობენ, აშშ არ დაელოდება: ჩვენ მივიწევთ თავისუფალი ვაჭრობისკენ ქვეყნებთან, რომლებსაც შეუძლიათ. .”
მომდევნო რამდენიმე წლის განმავლობაში, აშშ და ევროკავშირი ამჯობინეს ძალისხმევის გაყალბებაზე ორმხრივი სავაჭრო შეთანხმებების ან შეზღუდული მრავალმხრივი შეთანხმებების გასაფორმებლად, როგორიცაა ტრანსწყნარი ოკეანის პარტნიორობა (TPP), რომელიც იყო ობამას ადმინისტრაციის მიერ მომხრე პოზიცია. ასე რომ, ტრამპმა არ წამოიწყო ცალმხრივობაზე დაბრუნება - მან უბრალოდ მიიყვანა კულმინაციამდე, ჩინეთთან სავაჭრო ომით, ცალმხრივად დაბრუნება, რომელიც ჯორჯ ბუშის ადმინისტრაციამ 2003 წელს დაიწყო.
მართლაც, ტრამპის მიერ მოსამართლეების დაბლოკვა ვმო-ს სააპელაციო სასამართლოში არის უბრალოდ მოსამართლეთა დანიშვნის ან ხელახალი დანიშვნის ბლოკირების პოლიტიკის გაგრძელება, რომელსაც ადრე პრაქტიკაში ახორციელებდა ობამას სავარაუდო მრავალმხრივი ადმინისტრაცია. აშშ-ის ყველაზე ცნობილი სავაჭრო აქტი ობამას დროს იყო მისი გადაყენება 2016 წელს სააპელაციო ორგანოს წევრის სეუნგ ვა ჩანგის სამხრეთ კორეიდან იმ მოტივით, რომ იგი არ ეთანხმებოდა გამოჩენილი სამხრეთ კორეელი იურისტის გადაწყვეტილებებს ოთხ სავაჭრო დავაში აშშ-სთან დაკავშირებით.
შედეგი, ამჟამინდელი გლობალური სავაჭრო სისტემა, არის ჯიბე, რომელშიც წარმოდგენილია დასუსტებული WTO, წარუმატებელი სავაჭრო შეთანხმებები, როგორიცაა TPP, ჩიხში ან ნელი მოლაპარაკებები, როგორიცაა რეგიონალური ყოვლისმომცველი ეკონომიკური პარტნიორობა (RCEP), განვითარებადი ქვეყნების სავაჭრო შეთანხმებები, როგორიცაა Mercosur, ორმხრივი. ხელშეკრულებები, როგორიცაა სამხრეთ კორეა-აშშ თავისუფალი ვაჭრობის შეთანხმება და არაინსტიტუციონალიზებული ორმხრივი და ცალმხრივი ინიციატივები.
ეს შეიძლება, ფაქტობრივად, იყოს ყველაზე ნაკლებად არასასურველი შედეგი. ბევრი განვითარებადი ქვეყნებისთვის სუსტი GATT რეჟიმის ეპოქა 1948 წლიდან 1995 წლამდე იყო დინამიური ეპოქა, რომელმაც მათ განვითარების დიდი სივრცე დაუტოვა მათზე ზეწოლის არარსებობის გამო, რომ გაეხსნათ სოფლის მეურნეობის და წარმოების სექტორები, სუსტი სავაჭრო დავების მექანიზმები. და განვითარების საწინააღმდეგო განვითარებული ქვეყნების რეჟიმების არარსებობა, როგორიცაა TRIPs.
იმ ქაოსის ნაცვლად, რომლის წინააღმდეგაც ნეოლიბერალი იდეოლოგები გვაფრთხილებენ, დღევანდელი პირობები შესაძლოა, ფაქტობრივად, მოძრაობდეს GATT-ის მსგავსი ჰიბრიდული სისტემის მიმართულებით, რომელიც უფრო დიდ ადგილს დაიცავს გლობალური სამხრეთის ნამდვილი მდგრადი განვითარების მცდელობებისთვის.
ZNetwork ფინანსდება მხოლოდ მისი მკითხველების გულუხვობით.
შემოწირულობა