Ísrael er í uppnámi með reiðum götumótmælum sem staðbundnir eftirlitsmenn hafa varað við að gætu brotist út í opnum borgaralegum átökum - þróun sem Benjamin Netanyahu forsætisráðherra virðist vera hvetjandi.
Í margar vikur hafa Jerúsalem og Tel Aviv verið vettvangur stórra, hávaðasamra mótmæla fyrir utan opinberar híbýli Netanyahus og almannaöryggisráðherra hans, Amir Ohana.
Á laugardagskvöldið gengu um 13,000 í gegnum Jerúsalem og hrópuðu „Anyone but Bibi“, gælunafn Netanyahus. Símtöl þeirra voru endurómuð af tugum þúsunda til viðbótar á stöðum um allt land.
Kosningaþátttaka hefur aukist jafnt og þétt þrátt fyrir árásir á mótmælendur frá bæði lögreglunni og hollvinum Netanyahus. Einnig hefur verið greint frá fyrstu mótmælum ísraelskra útlendinga erlendis.
Mótmælin, í trássi við reglur um líkamlega fjarlægð, eru fordæmalaus á ísraelskum stöðlum. Þeir hafa brúað gapandi pólitíska gjá milli lítils kjördæmis hernámsandstæðinga – sem er niðrandi kallaðir „vinstrimenn“ í Ísrael – og miklu stærri almennings í Ísrael gyðinga sem skilgreinir sig pólitískt sem miðju og hægri.
Í fyrsta skipti er hluti af náttúrulegum stuðningsmönnum Netanyahus úti á götunni gegn honum.
Öfugt við fyrri mótmæli, eins og stóra félagslega réttlætishreyfingu sem hertók göturnar árið 2011 til að andmæla hækkandi framfærslukostnaði, hafa þessi mótmæli ekki sniðgengið pólitísk málefni algjörlega.
Markmið reiðiarinnar og gremjunnar er afar persónulegt á þessu stigi – einblínt á mynd Netanyahu, sem er nú lengsti forsætisráðherra Ísraels. Mótmælendur hafa nefnt hann „glæpamálaráðherra Ísraels“.
En einnig að ýta undir mótmælin er meiri óánægjustemning þar sem efasemdir aukast um hæfni ríkisins til að takast á við margvíslegar kreppur sem eiga sér stað í Ísrael. Veiran hefur valdið ómældum félagslegum og efnahagslegum eymd fyrir marga, þar sem allt að fimmtungur vinnuafls er án vinnu. Stuðningsmenn Netanyahus í lægri millistétt hafa orðið verst úti.
Nú þegar langt er liðið á aðra bylgju er Ísrael með sýkingarhlutfall á mann sem er jafnvel meira en Bandaríkin. Skuggi endurnýjuðrar lokunar innan um ranga meðferð stjórnvalda á vírusnum hefur grafið undan kröfu Netanyahus um að vera „Herra öryggi“.
Það eru líka áhyggjur af harðræði lögreglu - sem er mjög undirstrikað af morðinu í maí á einhverfum Palestínumanni, Eyad Hallaq, í Jerúsalem.
Aðgerðir lögreglu gegn mótmælunum, með því að nota óeirðasveitir, leyniþjónustumenn, hjólreiðamenn og vatnsbyssur, hafa ekki aðeins undirstrikað vaxandi forræðishyggju Netanyahus. Það er líka tilfinning að lögreglan sé tilbúin að beita Ísraelsmönnum ofbeldi sem eitt sinn var frátekið fyrir Palestínumenn.
Eftir að hafa hagrætt hægri sinnuðum keppinauti sínum, fyrrverandi herforingjanum Benny Gantz, til að ganga til liðs við hann í einingarstjórn í apríl, hefur Netanyahu í raun barið niður alla þýðingarmikla pólitíska andstöðu.
Samkomulagið splundraði Bláhvíta flokki Gantz, þar sem margir löggjafar hans neituðu að komast í ríkisstjórnina og hefur víða vanvirt fyrrverandi hershöfðingja.
Sagt er að Netanyahu sé að undirbúa vetrarkosningar – þær fjórðu á tveimur árum – bæði til að greiða fyrir óreiðu andstæðinga sinna og til að forðast að virða skiptasamning þar sem Gantz á að taka við af honum seint á næsta ári.
Samkvæmt ísraelskum fjölmiðlum gæti Netanyahu fundið ástæðu til að knýja fram nýjar kosningar með því að seinka enn frekar samþykkt þjóðarfjárlaga, þrátt fyrir að Ísrael standi frammi fyrir sinni verstu fjármálakreppu í áratugi.
Og auðvitað skyggir á allt þetta er málið um spillingarákærurnar á hendur Netanyahu. Hann er ekki aðeins fyrsti sitjandi forsætisráðherrann í Ísrael til að dæma, heldur hefur hann notað hlutverk sitt og heimsfaraldurinn sér til framdráttar, þar á meðal með því að tefja fyrir dómi.
Á tímum djúpstæðrar kreppu og óvissu velta margir Ísraelar því fyrir sér hvaða stefnu sé fylgt í þágu þjóðarheilla og hverjar í þágu Netanyahus.
Mánaðarlöng áhersla stjórnvalda á innlimun hluta af palestínsku yfirráðasvæði á Vesturbakkanum hefur litið út eins og að víkja að kjördæmi landnema hans og skapa hættulega truflun frá því að takast á við heimsfaraldurinn.
Að sama skapi lítur einskiptisútsending til allra Ísraela í þessari viku - vegna harðvítugra mótmæla fjármálayfirvalda - grunsamlega út eins og kosningamútur. Þess vegna stendur Netanyahu frammi fyrir hröðum samdrætti í stuðningi. Nýleg könnun sýnir að traust á honum hefur minnkað um helming - úr 57 prósentum í mars og apríl, þegar Covid-19 faraldurinn hófst, í 29 prósent í dag.
Margir Ísraelar líta í auknum mæli á Netanyahu síður sem föðurímynd og meira sem sníkjudýr sem tæmir fjármagn frá pólitíkinni. Að fanga vinsæla stemninguna er nýtt listaverk sem kallast „Síðasta kvöldmáltíðin“ sem var sett upp í leyni í miðborg Tel Aviv. Þar sést Netanyahu einn, gæða sér á stórri veislu með því að troða hendinni í risastóra köku skreytta ísraelska fánanum.
Í annarri aðgerð sem ætlað er að varpa ljósi á spillta stjórnmál Netanyahus, hafa betur stæðir Ísraelar verið að skipuleggja opinberlega að gefa ríkisútgáfu vikunnar til þeirra sem þurfa á þeim að halda.
Ítrekuð hvatning Netanyahus gegn mótmælendunum – lítilsvirðing við þá sem „vinstrimenn“ og „anarkista“ og gefur til kynna að þeir séu að dreifa sjúkdómum – virðist hafa slegið í gegn. Það hefur aðeins safnað fleira fólki út á götuna.
En hvatningin og fullyrðingar Netanyahus um að hann sé hið sanna fórnarlamb – og að í núverandi loftslagi standi hann frammi fyrir morði – hafa verið túlkuð sem ákall til vopna af sumum hægrimönnum. Í síðustu viku slösuðust fimm mótmælendur þegar trúnaðarmenn hans notuðu kylfur og brotnar flöskur á þær, þar sem lögreglan virtist loka augunum. Frekari árásir voru tilkynntar um helgina. Skipuleggjendur mótmæla sögðust hafa byrjað að koma á fót varnarsveitum til að vernda mótmælendur.
Ohana, almannaöryggisráðherra, hefur hvatt til þess að mótmælin verði bönnuð og hvatt lögreglu til harðrar baráttu. Hann hefur seinkað því að skipa nýjan lögreglustjóra - ráðstöfun sem talin er hvetja yfirmenn á staðnum til að berjast gegn mótmælunum til að ná hylli. Mikill fjöldi mótmælenda hefur verið handtekinn með valdi og fregnir af því að lögreglan hafi yfirheyrt suma um stjórnmálaskoðanir þeirra.
Áheyrnarfulltrúar hafa velt því fyrir sér hvort mótmælin geti farið yfir flokkspólitíska ættbálka og þróast í grasrótarhreyfingu sem krefst raunverulegra breytinga. Það gæti aukið skírskotun þeirra til enn verri hópa, ekki síst fimmtungs ríkisborgara Ísraels sem tilheyrir palestínskum minnihluta.
En það myndi líka krefjast þess að fleiri mótmælendur myndu byrja að draga bein tengsl milli persónulegrar misnotkunar Netanyahus á embættinu og víðtækari, kerfisbundinnar spillingar ísraelskra stjórnmála, með hernámið sem slær hjartað.
Það gæti enn reynst hámarksárangur, sérstaklega þegar Ísrael stendur frammi fyrir engum verulegum ytri þrýstingi til breytinga, hvorki frá Bandaríkjunum né Evrópu.
Útgáfa af þessari grein birtist fyrst í National, Abu Dhabi.
Jonathan Cook hlaut Martha Gellhorn sérstök verðlaun fyrir blaðamennsku. Bækur hans eru meðal annars „Israel and the Clash of Civilisations: Iraq, Iran and the Plan to Remake the Middle East“ (Pluto Press) og „Disappearing Palestine: Israel's Experiments in Human Despair“ (Zed Books). Vefsíðan hans er www.jonathan-cook.net.
ZNetwork er eingöngu fjármagnað með örlæti lesenda sinna.
Styrkja