Na mgbasa ozi Guardian na nso nso a na-arịọ ndị na-agụ akwụkwọ ka ha nyefee ego n'akwụkwọ ahụ, onye na-ede akwụkwọ akụkọ Marina Hyde kwuru:
'Ihe kacha amasị m gbasara onye nche anaghị agwa m ihe m ga-ede.'
Hyde - ma ọ bụ Marina Elizabeth Catherine Dudley-Williams, ebe ọ na-ahọrọ ka a ghara ịma ya - bụ, n'ezie, na-eme 'ntụ isi nzuzu' nke onye nta akụkọ nwere ike ime, quote George Seldes (1890-1995), onye nkatọ akwụkwọ akụkọ US. Ọ kparịrị ndị nta akụkọ kwusara:
'Ọ dịghị mgbe e nyere m iwu; Enwere m onwe m ime ihe masịrị m.'
N'otu aka ahụ, onye edemede ndọrọ ndọrọ ọchịchị America bụ Michael Parenti otu oge kwuru:
'Ị na-ekwu ihe masịrị gị, n'ihi na ihe ị na-ekwu na-amasị ha…. ị maghị na ị na-eyi eriri ma ọ bụrụ na ị na-anọdụ n'akụkụ mkpọ ụbọchị dum.'
Ma ọ bụ, dị ka Noam Chomsky gwara Onye na-eto eto, Andrew Marr gbagwojuru anya:
Anaghị m ekwu na ị na-enyocha onwe gị. Eji m n'aka na i kwere ihe niile i kwuru. Ma ihe m na-ekwu bụ ma ọ bụrụ na i kwenyere ihe dị iche, ị gaghị anọdụ ala ebe ị nọ ọdụ.'
A na-amatakarị ndị nta akụkọ site na usoro mgbasa ozi na-ewu ewu na-eje ozi dịka 'ihe siri ike', 'ịkpaghasị'', 'ihe jọgburu onwe ya', 'firebrand' ndị nta akụkọ na-egbochi ya ịgafe ọkwa ole na ole dị ala nke ọkwa ọrụ. Ma ọ bụ, ọ bụrụ na ha jisie ike ka onye were ha n'ọrụ ghara 'ahapụ' ha n'oge, ha na-amụta ịgbaso iwu ndị a na-ekwughị okwu n'ozuzu maka ịkpa àgwà dị ka onye ọrụ mgbasa ozi 'nwere ezi uche'. Otu njiri mara dị otú ahụ bụ adịkarịghị ịma aka ike ụlọ ọrụ steeti, ma ọ bụ naanị n'ime oke ejiri nlezianya mee ya.
Ndị òtù ezinụlọ kọwara Usoro ọrụ nke onye nta akụkọ 'na-aga nke ọma':
'N'oge mbụ, ị bụ onye agha ntụte na-eto eto, ị na-edekwa akụkọ ikpughe banyere ikike ndị dị adị, ị wetara ya onye nchịkọta akụkọ gị, onye nchịkọta akụkọ wee sị: "Ee e, gbuo ya. Anyị enweghị ike imetụ nke ahụ aka. Ọ na-ekpo ọkụ nke ukwuu.”
'Nkebi nke abụọ: Ị nweta echiche maka akụkọ ahụ, ma ị naghị ede ya, ị ga-ebu ụzọ nyochaa onye nchịkọta akụkọ wee sị: "Mba, agaghị efe. Mba, echere m na ọ gaghị amasị agadi nwoke ahụ. Emela nke ahụ, o nwere ọtụtụ ndị enyi n'ebe ahụ, nke ahụ nwere ike ime ka ọ gbasasịa.”
' Nkeji nke atọ: Ị nweta echiche maka akụkọ ahụ ma gị onwe gị wepụrụ ya dị ka onye nzuzu.
'Nkebi nke anọ: Ị nwetakwaghị echiche maka ụdị akụkọ ikpughe.
'M ga-agbakwunye a ogbo ise: Ị na-apụta na panels, na mgbasa ozi ndị nkatọ dị ka m, na ị na-ewe oké iwe na iwe mgbe anyị na-ekwu na e nwere isi na mgbasa ozi na ị bụghị dị ka free na onwe dị ka ị na-eche. .'
A chụpụrụ olu eziokwu na-adịghị ahụkebe n'ihe a na-akpọ n'ụzọ na-ezighi ezi mgbasa ozi 'isi'; N'ikwu ya n'ụzọ ọzọ, mgbasa ozi nke steeti-ụlọ ọrụ na-eje ozi. Na 2018, John Pilger kwuru N'ajụjụ ọnụ redio:
'A naghị anabata akwụkwọ akụkọ m dere na Guardian nke, afọ atọ gara aga [2015], kpochapụrụ ndị dị ka m na-ekpochapụ ndị na-ekwu n'ezie ihe onye nche anaghịzi ekwu ọzọ.'
Ihe ndị a niile kwesịrị imesi ike n'ihi na, dịka anyị kọwara (lee Ebe a na Ebe a), O doro anya na mpụ kacha njọ nke ụlọ ọrụ mgbasa ozi nke steeti bụ mgbasa ozi site na ịhapụ. Ọ dị mkpa maka ọtụtụ ihe kpatara ya; ọ dịghị ihe ọzọ n'ihi na ọha na eze na-adịghị n'ụzọ zuru ezu asian banyere ndakpọ ihu igwe, nsogbu kasịnụ ụmụ mmadụ chere ihu. Ọ kachasị, ya mere ọ na-eme, ndị agha dị ike bụ ndị na-ebute ụzọ, bụ ndị na-egbochi ọganihu, na nnukwu ihe omume dị egwu nke dị mkpa. ugbu a iji zere ihe kacha njọ ga-esi na ya pụta.
'Obi na-enweghị aha'
BBC nwere obi ụtọ Ihe pụtara ìhè Ndị nta akụkọ Russia bụ ndị 'na-ama aka nyocha nke Kremlin'. Ma mkpagbu na osisi ịta Onye nchoputa WikiLeaks Julian Assange, tụrụ mkpọrọ afọ anọ n'ụlọ mkpọrọ Belmarsh dị ka onye na-eyi ọha egwu, ebe ọ na-eche nsonaazụ mkpesa ya megidere. mmebata na US, bụ nke ukwuu leghaara anya site na steeti-ụlọọrụ mgbasa ozi. Nke a na-achịkọta ọnọdụ obi ebere nke akwụkwọ akụkọ, 'nnwere onwe ikwu okwu' na ọchịchị onye kwuo uche ya taa.
Na mbido ọnwa a, Kevin Smith, onye isi mgbasa ozi na Netwọk ndị nhazi Economy Ọhụrụ, kwuru na ndị uwe ojii na-aka ndị ngagharị iwe ihu igwe na nzuko omeiwu Square n'otu ụbọchị ahụ Officelọ Ọrụ Ofesi bụ tweeting nkatọ nke nnwere onwe mgbasa ozi na Russia.
Nke a na steeti mmegbu nke udo activism, mgbe mouthing platitudes banyere a 'free' press, kwesịrị ka ekpughere n'ihi na anyị na-alụ ọgụ n'ezie maka ndụ anyị.
Anyị amaraworị na ọnụ ọgụgụ mkpochapụ zuru ụwa ọnụ dị ugbu a iri puku na ọtụtụ puku ugboro dị elu karịa ka a tụrụ anya na-enweghị nnyonye anya mmadụ. Ndị ọkà mmụta sayensị na-adọ aka ná ntị na anyị abanyelarị 6th 'mmemme mkpochapụ oke' n'akụkọ ihe mere eme nke ụwa. Dị ka kọrọ site ScienceAlert website:
Nchọpụta ọhụrụ na-egosi na 'Ebumnuche ndị siri ike e bu n'obi ịkụda breeki na mkpochapụ oke anyị ugbu a nwere ike ịpụlarị iru eru obere afọ ka emechara ha.'
Nke a bụ nkwubi okwu sitere na nyocha nke nnụnụ na data anụ ahụ na-egosi nnukwu laa azụ, nke ruru afọ 45, n'etiti mgbanwe gburugburu ebe obibi na mmetụta ọ na-enwe na ọnụ ọgụgụ anụmanụ.
'Nke a pụtara akụkọ ihe mere eme'udo nkwekọrịta na okike" kwere nkwa na Nzukọ Ọmụmụ Ihe Dị Ndụ nke Mba Ndị Dị n'Otu (COP 15) na December nke afọ gara aga nwere ike ịbụ na ọ gafeela, ebe ọ bụ na echereghị oke nke a n'uche na amụma nke mfu n'ọdịnihu.'
An isiokwu na prestigious Bulletin of the Atomic Scientists, nke na-ekwusi ike nke ọma 'Doomsday elekere', na-eguzo ugbu a na 90 sekọnd ruo etiti abalị, dọrọ aka ná ntị:
'Ọ bụ ezie na okpomoku dị nso n'atụmatụ ụdị ihu igwe, mmetụta ndị a nwere n'ọtụtụ oge ngwa ngwa na ọbụna karịa karịa ụdị amụma amụma [anyị mesiri ike].'
Ọzọkwa:
'Nnyocha n'oge na-adịbeghị anya ekwenyela na isi ihe na cascades na-emerịrị, ọ bụghị na 1.5 ma ọ bụ 2 Celsius nke okpomọkụ, ma ugbu a.'
Nke a na-emetụta nke ukwuu, iji nwayọ tinye ya. Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ na-agba ọsọ nwere ike ịgbanye ọkụ ọkụ dị egwu n'ụwa. Cheta na na March akụkọ kacha ọhụrụ sitere na UN Intergovernmental Panel on Climate Change kwubiri na:
'Enwere ohere imechi ngwa ngwa iji nweta ọdịnihu ga-adị ndụ na nke ga-adigide maka mmadụ niile.'
Nke a mere n'ịwa ụfọdụ mkpuchi n'oge ahụ, tupu ìhè mgbasa ozi dị warara agbasa ngwa ngwa gaa na isiokwu ndị ọzọ. Ma, taa, olee ebe mgbasa ozi bụ isi akụkọ na akụkọ dị n'ihu ihu banyere ọdịnihu ihu igwe nke na-apụbeghị? Ndị gọọmentị, ụlọ ọrụ na nnukwu ụlọ ọrụ ego anaghị agba aka n'ụzọ siri ike na ugboro ugboro site n'aka ndị nta akụkọ ụlọ ọrụ steeti bụ ndị mụtara ka ha ghara inyocha ike nke ọma. Dị ka mgbasa ozi mgbasa ozi anyị gara aga hụrụ nke ndị nta akụkọ:
'Ọ bụ egwuregwu a ga-egwu maka uru - ọ dịghị ihe ga-abụ "ndị mmadụ na-arụkọ ọrụ ọnụ" bụ ndị na-egosipụta "enweghị ezi uche dị ịtụnanya" maka ihe niile dị mkpa.'
N'ọnwa gara aga, ndị ọkà mmụta sayensị ihu igwe kọrọ na okpomoku oke osimiri agbagola elu ohuru. Ha kwuru na nsogbu ihu igwe nke ụwa eruola 'ókèala a na-edobeghị anya' ugbu a. Oke osimiri na-ekpo ọkụ pụtara ịrị elu oke oke ọsọ ọsọ yana mgbaze nke okpu ice. Okpomọkụ dị elu nke oke osimiri nwere ike ịnwụ maka ụdị mmiri, gụnyere coral nke na-ata ahụhụ nke ukwuu.
Mmiri na-ekpo ọkụ adịghịkwa enwekwa ike ịmịkọrọ ikuku carbon dioxide nke mmadụ, yana oke okpomọkụ nke nke a mepụtara. Na nkenke, ike oke osimiri ime ihe dị ka 'ihe nchekwa ụwa' maka oke carbon dioxide na okpomọkụ na-eru oke ya. Okpomọkụ zuru ụwa ọnụ agbapụ bụ ihe ga-ekwe omume.
Mark Maslin, prọfesọ nke sayensị sistemu ụwa na Mahadum Mahadum London, dọrọ aka ná ntị:
Ihe omume ihu igwe dị oke egwu na 2021 tụrụ ndị ọkà mmụta sayensị na-ahụ maka ihu igwe akpata oyi n'ahụ. Ọtụtụ ndị chere na nke a bụ naanị afọ dị oke egwu. Mana ha gara n'ihu n'ime 2022 ma ugbu a, ha na-eme na 2023. Ọ dị ka anyị akwagala n'usoro ihu igwe na-ekpo ọkụ na-enwekarị ihe omume ihu igwe na-enwekarị oke ihu igwe na ọnọdụ okpomọkụ na-emebi emebi bụ ihe ọhụrụ nkịtị.'
Na ngwụcha nke akụkọ BBC dị n'ịntanetị isiokwu na mmetụta ihu igwe na-awụ akpata oyi kachasị ọhụrụ, okwu ndị dị oke mkpa bịara:
'Ọtụtụ ndị ọkà mmụta sayensị a kpọtụrụ aha maka akụkọ a enweghị mmasị ịbanye na ndekọ banyere ihe ọ pụtara.
'Otu onye kwuru banyere inwe "oke nchegbu na oke nrụgide."'
Ọnweghị nkọwa ndị ọzọ. N'ezie, ọ bụghị ihe ọhụrụ ka e liri okwu ndị ọkachamara dị otú ahụ na njedebe nke akwụkwọ akụkọ.
A na-azụta 'Big Hitters' ndị na-arụ ọrụ
N'ụzọ dị mkpa, ọ dị ntakịrị, ma ọ bụrụ na ọ dị, nyocha siri ike nke mgbasa ozi banyere otú gọọmentị si eme obere ihe iji zaghachi ịdọ aka ná ntị ọjọọ nke ndị ọkà mmụta sayensị ihu igwe. N'ezie, gọọmentị na-arụsi ọrụ ike njọ site n'ịga n'ihu inye aka nnukwu mmanụ ọkụ, ọbụlagodi ka ha na-eme ndekọ uru. Ụlọ ọrụ ego na-enwekwa mgbagwoju anya. N'ime ọnwa iri na abụọ gara aga, ụlọ akụ 'Big 12' UK high street bank - Barclays, HSBC, Santander, NatWest na Lloyds - nyere. $ 37 ijeri na mgbazinye ego nye ụlọ ọrụ mmanụ ọkụ iji gbasaa mmepụta.
Mana olee mgbe ikpeazụ ị hụrụ onye BBC Laura Kuenssberg grill onye minista gọọmentị, onye isi ụlọ akụ ma ọ bụ onye isi ụlọ ọrụ na ihu igwe? Gịnị banyere Andrew Marr? Robert Peston? Ma ọ bụ nke ọ bụla n'ime mgbasa ozi ndị ọzọ 'nnukwu-hitters'? Kedu maka mmemme BBC Radio 4 'Taa'? Akụkọ Channel 4? Akụkọ ITV? Ebee ka akụkọ akụkọ Westminster dị Ajụjụ Prime Minister na-egosi na, ọzọ, ndị ndọrọ ndọrọ ọchịchị na-eleghara nsogbu ihu igwe na mkpochapụ nke ụdị dị iche iche, gụnyere homo sapiens? N'inye ihe gbasara mmadụ, ndọrọ ndọrọ ọchịchị Westminster na 'akwụkwọ akụkọ' ndọrọ ndọrọ ọchịchị bụ naanị ihe efu.
Lelee usoro ụbọchị nke isi ọwa, nke jupụtara na ihe ngosi dị ka 'Scam Interceptors', 'Homes Under the Hammer', 'Bargain Hunt', 'Loose Women', 'Dicinson's Real Deal' na 'Tipping Point' (egwuregwu. gosi nke nwere aha mkparị, nyere na anyị na-emebi ugbu a isi ihe nrịbama ihu igwe). A na-amanye ọha na eze na-adọpụ uche 'ntụrụndụ dị mfe' ebe anyị kwesịrị ịlụ ọgụ maka ọdịnihu anyị.
Anyị na-ekwu n'ezie banyere ihe nwere ike ime mbibi nke ụdị mmadụ ma ọ bụrụ na radical, nnukwu ọnụ ọgụgụ zuru ụwa ọnụ ihe na-adịghị eme ugbu a iji tụgharịa site na mmanụ ọkụ ọkụ gaa n'ike ọhụrụ. Anyị chọkwara nnukwu mgbanwe na ọrụ ugbo, ụgbọ njem, akụrụngwa, atụmatụ obodo na obodo, usoro akụ na ụba na ego, na ọtụtụ ndị ọzọ. Otu mgbasa ozi na-ahụ maka ọdịmma ọha na eze ga na-enyocha okwu ndị a nke ukwuu, ma ọ bụrụ na ọ bụghị karịa, mmasị na nlebara anya na-adịghị agwụ agwụ dị ka e nyere echichi nke eze nọ ọdụ n'elu usoro klaasị na-ezighi ezi, nke kewara nke ukwuu.
Ndị nta akụkọ na-ekwupụta na ha nwere onwe ha, na-anya isi na 'ọ dịghị onye gwara m ihe m ga-ede', bụ ndị agbụ echiche na usoro ụlọ ọrụ nke na-enweghị ike ịkatọ onwe ya. Mgbasa ozi mgbasa ozi bụ nku mgbasa ozi nke usoro mbibi mbara ala a nke ike obodo na nrigbu akụ na ụba. Ndị nta akụkọ ụlọ ọrụ nwere naanị 'nnwere onwe' ka ha bụrụ ndị ohu a pụrụ ịdabere na ya maka ọchịchị na uru, na-akọ akụkọ banyere esemokwu n'etiti òtù ndọrọ ndọrọ ọchịchị dị iche iche nke ntọala ahụ. Kachasị mma, ndị nta akụkọ 'free' ọkpụite gburugburu n'akụkụ nke steeti-ụlọọrụ behemoth nke na-edu ụmụ mmadụ kwupụta abyss.
Ọkà mmụta sayensị ihu igwe bụ Bill McGuire doro anya na ọ bụ ezie na ọdachi ihu igwe na-adakwasị anyị, olileanya nile agabeghịkwa efu. Nke mbụ, ọ dị mkpa ịghọta ụfọdụ 'eziokwu obi ọjọọ'. Otu bụ ịghọta na okpomọkụ ụwa adịlarị ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 1.3C dị elu ma e jiri ya tụnyere oge mbụ ụlọ ọrụ. 'Okporo ụzọ nche' nke okpomoku nke 1.5C, nke mmebi ihu igwe 'na-aghọ ebe niile' ga-fọrọ nke nta ka ọ bụrụ nke a ga-emebi site na 2030. Ya mere, McGuire kwuru:
'anyị aghaghị ịnakwere eziokwu ahụ bụ na mgbanwe ihu igwe dị ize ndụ bụ ihe doro anya. Ọtụtụ mba na-agbakọta ihe dị ka afọ 2050 dị ka ebumnuche iji nweta ikuku net-efu - ya bụ, nnọpụiche carbon - mana ka ọ na-erule mgbe ahụ ụwa anyị nwere ike ịdị ọkụ karịa 2C.'
Ya mere, gịnị ka a ga-eme? McGuire gara n'ihu:
'Iji nweta ohere ọ bụla nke ọdịnihu bara uru ibi, anyị kwesịrị igbutu mmanụ fossil site na 2030. Ndị gọọmentị nyere ngalaba mmanụ ọkụ aka ruru ijeri $1 trillion na 2022, nke a ga-akwụsị ugbu a. N'otu oge ahụ ụlọ akụ kwesịrị ịkwụsị ego nke ọrụ ọhụrụ ebe ụlọ ọrụ ịnshọransị ga-akwụsị ikpuchi akụrụngwa mmanụ ala.'
Nke a ga-eme naanị na nnukwu ngagharị iwe ọha:
'Ọ na-apụtawanye ìhè na nanị ụzọ a ga-esi mee ka gọọmenti na ndị ndú ụwa na-eme ihe otú kwesịrị ekwesị bụ site ná nrụgide sitere n'ala ala nke na-amanye ha ime otú ahụ.'
Ọchịchị na 'ọchịchị onye kwuo uche' gbajiri. Ugbu a ọ dịịrị anyị, ọha mmadụ, ịzọpụta onwe anyị.
A na-akwado ZNetwork naanị site na mmesapụ aka nke ndị na-agụ ya.
inye