Mainstream media litte in ferrassende kapasiteit sjen foar it oersjen fan westerske misdieden tsjin de minsken fan Irak: in lân folslein ferwoaste troch twa US-UK-oarloggen, en troch tolve jier sanksjes dy't resultearre yn mear as in miljoen sivile deaden.
Resinte dekking fan beskuldigings fan korrupsje yn it programma 'oalje foar iten' fan 'e UN is in dramatysk gefal.
It programma oalje foar iten waard yn 1996 oprjochte troch Denis Halliday, doe de humanitêre koördinator fan 'e FN yn Irak, as in ferbetteringsmaatregel om guon fan 'e slimste effekten fan sanksjes tsjin te gean. Yn 1998 naam Halliday ûntslach yn protest tsjin de ferneatigjende effekten fan it fernijde programma.
"Dizze sanksjes," fertelde hy sjoernalist John Pilger, "fertsjinwurdige oanhâldende oarlochsfiering tsjin it folk fan Irak. Se waarden, neffens my, genosideal yn har ynfloed yn 'e rin fan' e jierren, en de Feiligensried behâlde se, nettsjinsteande syn folsleine kennis fan har ynfloed, benammen op 'e bern fan Irak. (John Pilger, 'Wa binne de ekstremisten?', Daily Mirror, 22 augustus 2003)
Yn in ynterview fan maaie 2000 fertelde Halliday David Edwards:
"Washington, en yn mindere mjitte Londen, hawwe jierrenlang bewust spultsjes spile troch it Sanksjekomitee mei dit programma - it is in opsetlike trick ... Dêrom haw ik it wurd 'genocide' brûkt, om't dit in opsetlik belied is om te ferneatigjen it folk fan Irak. Ik bin bang dat ik yn dit lette stadium gjin oar sicht haw. ” (Ynterview mei David Edwards, maaie 2000, http://www.medialens.org/articles_2001/iraqdh.htm)
De beskuldigings fan Halliday, dy't amper serieuzer wêze koenen, wiene basearre op syn eigen ûnderfining yn Irak, en ek op detaillearre rapporten fan 'e FN en helpynstânsjes dy't de gefolgen fan it sanksjebestjoer bestudearje.
Hans von Sponeck, Halliday's opfolger as humanitêre koördinator fan 'e FN, stapte ek ôf. Yn syn ûntslachbrief skreau von Sponeck:
"Hoe lang moat de boargerbefolking fan Irak bleatsteld wurde oan sa'n straf foar iets dat se nea dien hawwe?" (John Pilger, 'Squeezed to death', The Guardian, 4 maart 2000)
Yn in mei-skreaun kranteartikel foar de Guardian, oanhelle von Sponeck en Halliday in UN-rapport dat konkludearre: "de dea fan sa'n 5-6,000 bern yn 'e moanne is meast te tankjen oan fersmoarge wetter, gebrek oan medisinen en ûnderfieding. De fertrage klaring fan 'e Amerikaanske en UK regearingen fan apparatuer en materialen is ferantwurdlik foar dizze trageedzje, net Bagdad. (Von Sponeck en Halliday, 'The hostage nation', The Guardian, 29 novimber 2001)
Yn alle einleaze diskusje oer de resinte skiednis fan Irak en, no, oer it programma oalje foar iten, hawwe de 'liberale media' dizze skriklike feiten folslein begroeven. Halliday, bygelyks, waard neamd yn 2 fan de 12,366 Guardian en Observer artikels fermelding fan Irak ferline jier; von Sponeck waard mar 5 kear neamd. Halliday is neamd yn 0 fan 'e 2,703 artikels dy't Irak dit jier neame; von Sponeck is 4 kear neamd.
Op fergelykbere wize ferklearret Channel 4 News:
"De sanksjes tsjin Irak waarden altyd bitter bekritisearre om't se fûnen rjochtsje op Saddam Hussein ynstee fan it Iraakske folk. No is it de fraach oft in part fan de winst ek nei it bûtenlân gie.” (Kanaal 4 Nijs Middeis, 22 april 2004)
De bittere krityk op de genoside-kosten fan sanksjes mei net bestean.
Fergelykje dit mei in artikel yn 'e Daily Telegraph:
"Kritici fan it programma sizze dat it rap in manier waard foar Saddam om syn freonen yn it Westen te beleanjen en de UN te manipulearjen." ('Russyske en Frânske politisy "omkeapje om UN-sanksjes te ûntspannen"', Philip Delves Broughton, Daily Telegraph, 22 april 2004)
BBC Online beslacht itselde ferhaal en makket deselde weglatingen:
"Recent media rapporten hawwe beskuldige partikulieren en bedriuwen út mear as 40 lannen, ynklusyf in senior UN amtner, fan belutsen by korrupsje en omkeapjen yn ferbân mei de oalje ferkeap."
It rapport sitearret von Sponeck:
"Eardere humanitêre koördinator fan 'e FN yn Irak Hans von Sponeck sei dat de beskuldigingen moatte wurde opheldere, mar wegere dat it wrâldlichem nau belutsen wie by korrupsje.
"'It grutste part fan 'e transaksjes wêrby't graft, misbrûk [en] weromsjitten belutsen wiene, binne amtners fan' e Feriene Naasjes foarbygien," fertelde hy it Today-programma." ('UN orders Iraq corruption inquiry', BBC News, 22 april 2004, http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/middle_east/3648409.stm)
Gjin melding wurdt makke fan von Sponeck syn hertstochtlike oankundigingen fan de effekten fan sanksjes op it Iraakske folk.
De Daily Telegraph draait de wierheid út alle erkenning yn in oar artikel:
"D'r wie gjin bitter argumint yn 'e oanrin nei de oarloch as de beskuldiging fan linkse aktivisten, Arabyske nasjonalisten en moslim-ekstremisten dat sanksjes fan' e Feriene Naasjes Iraakske bern 'fermoardzje' troch har iten en medisinen te wegerjen.
"Se hawwe de skuld fan Brittanje en de Feriene Steaten, dy't de sanksjes hanthavenje yn it gesicht fan groeiende ferset fan Frankryk en Ruslân.
"It rezjym fan Saddam regele regelmjittich foar kritisy fan sanksjes om sikehûzen en bernehuzen te besykjen om it feroarsake lijen te besjen." ('Saddam-freonen groeiden ryk oan jild bedoeld foar de hongerigen', David Rennie, Daily Telegraph, 22 april 2004)
De "Linkse aktivisten" omfetsje nei alle gedachten de senior UN-diplomaten dy't it programma oalje foar iten opsette en rûnen, en ek ûndersikers fan 'e FN en helpferliening.
De redaksje fan The Times skriuwt:
“It wie altyd dúdlik dat de regeling net wurke as de bedoeling wie; Iraakske bern gongen honger, en sikehuzen gienen sûnder drugs, wylst Saddam mear paleizen ynrjochte.
It programma wurdt beskreaun as gewoan "defekt" yn it stypjen fan it Iraakske folk. Fan 'e letterlik miljoenen Irakezen dy't stoaren en ferskriklike besunigingen lijen, skriuwt de Times saai:
"De FN wurdt beskuldige fan rang mismanagement, as net direkte medeplichtigens, yn in skandaal wêrfan de slachtoffers kwetsbere boargers wiene, wêrfan guon stoaren fanwege gebrek oan medisinen." (Leader, 'Food for scandal', The Times, 22 april 2004)
Exchange mei The Independent
Krekt deselde weglatingen binne te finen yn ús meast respektearre 'liberale' parse. Andrew Buncombe, Washington-korrespondint fan The Independent, skreau dat:
"It kontroversjele programma Oil-for-Food waard yn 1996 opset mei it doel om Irakezen te helpen dy't lije fanwegen UN-sanksjes dy't nei de Golfoarloch fan 1990-91 oplein waarden. It skema koe Irak beheinde hoemannichten oalje ferkeapje, sabeare ûnder strakke UN-tafersjoch, om de oankeap fan iten en humanitêre guod te finansieren. ('Saddam hat mooglik it haad fan UN Oil-for-Food [OFF]-programma omkeape', The Independent, 22 april 2004)
Buncombe seit dat it OFF-programma "kontroversjeel" wie. Mar hy negearret om Denis Halliday of Hans von Sponeck te neamen, eardere haaden fan dat programma, dy't ûntslach naam yn protest tsjin de ferneatigjende effekten fan UN-sanksjes?
Ik stjoerde Buncombe in e-post, en herinnerde him dat in Unicef-rapport út 1999 berekkene dat mear as in heal miljoen bern stoarn wiene as in direkte gefolch fan sanksjes. Wêrom hie er dit irrelevant achte foar syn rapport?
Buncombe antwurde: "Myn koarte antwurd op jo fraach is dat ik, jûn mear romte en tiid, net allinich halliday en van sponeck oanhelle, lykas jo suggerearje, mar alle oaren ferbûn mei de heule sanksjeskontrovers. Ik haw Madeleine albright oanhelle ('it wie it wurdich');, ritter, ensfh., en wy hawwe grutte seksjes fan Geoff Simons' emosjonele wurk opheft, rjochte op Irak: sanksjes en bommen yn ús belied.
Buncombe joech doe it standert ekskús fan gebrek oan romte: "sa't ik hie, 460 wurden - en 20 minuten, jûn it oare stik dat ik justermoarn skreau - om in koart stik te skriuwen oer it ûndersyk nei de sabeare korrupsje by de UN food programma wêrby't trije fan syn senior amtners. yn myn - miskien mislearre - sicht, tink ik dat de measte minsken bewust binne fan 'e kontroversje oer de sanksjes en sjoen de beheinde romte dy't ik hie, moast ik karren meitsje oer hokker ynformaasje ik brûkte.
It is opmerklik dat yn alle mediaromte fertsjintwurdige troch de Independent, de Guardian, de Times, de Telegraph, Channel 4 News en webside, BBC News en webside, ensfh. yn genocide. Binne wy serieus te leauwen dat dizze stilte it gefolch is fan in tekoart oan romte? Yn feite is d'r gjin tekoart oan romte yn 'e media - it wurdt systematysk wegere, net ûntbrekt.
It is wier dat guon lêzers har bewust binne dat "kontrovers" it UN-sanksjeregime omgiet. Net in protte sille lykwols bewust wêze dat senior UN-diplomaten de FS-UK hawwe beskuldige fan feitlike genoside yn Irak foar de ienfâldige reden dat it heul selden is neamd. Sels as de lêzers har bewust wiene, fertsjinnet it bûtengewoane belang fan 'e beskuldiging grif de klam. De media wurde ommers noait wurch om ús te herinnerjen oan Saddam's fergassen fan boargers by Halabja - in triviale misdied, yn ferliking.
Exchange mei The Guardian
Ik skreau ek in ferlykbere brief oan Gary Younge fan The Guardian oangeande syn like selektyf en elitefreonlike artikel, 'UN backs oil for food inquiry' (22 april 2004).
Jonge antwurde:
Beste hear Cromwell, As earste wie myn artikel 350 wurden lang, wat betsjut dat in protte dingen sille wurde ferlitten. Om't it in nij artikel foar in deiblêd wie, keas ik my te konsintrearjen op it nijs fan 'e dei, dat wie it lansearjen fan in ûndersyk nei korrupsje yn it programma oalje-foar-iten.
Twad, de redenen wêrom't twa manlju ferskate jierren lyn ûntslach naam yn protest tsjin it ferneatigjen fan it effekt [sic] fan sanksjes - feiten rapporteare yn 'e Guardian earder - miskien relevant foar it bredere ferhaal, mar net de direkte kwestje fan korrupsje, kickbacks en it ûndersyk dat ik wie dekkend. Mei mear romte en in mear diskursive brief kinne se opnommen wurde en, ôfhinklik fan it koart, tiid en romte, kin ik se takomstige artikels opnimme, as ik oproppen wurdt om oer dat ûnderwerp te skriuwen. Gary de Jong
Nochris neamt Younge gebrek oan romte. Kommentaar liket oerstallich. It twadde punt fan Younge - dat de Guardian de beskuldigingen fan Halliday en von Sponeck al genôch dekking hat jûn, en oer de effekten fan sanksjes - is gewoan falsk, lykas Media Lens ferskate kearen hat sjen litten yn ús Media Alerts.
De prestaasjes fan 'e media oer dit probleem foldocht net oan sels ús lege ferwachtingen. Nochris fine wy dat de 'frije parse' yn steat is om totalitêre systemen fan macht te passen by it ûnderdrukken fan sels de meast credible stimmen dy't besykje de oandacht te lûken op 'e swierste machtsmisbrûk.
David Cromwell is meiredakteur fan Media Lens (www.medialens.org). Hy is ek mei-oprjochter fan it Forum for the Study of Crisis in the 21st Century (www.crisis-forum.org.uk).