Alain Juppé Frantziako Atzerri ministroa hemen izan zen «Siriaz hitz egiteko». Recep Tayyip Erdogan Turkiako lehen ministroak esan zuenez, "agian Siriak petrolio nahikoa ez duenez, Mendebaldean interes gutxiago egon da Siriako zibilen hilketetan" - ziurrenik egia - Turkiako egunkari guztietan turkiarren etorkizunari buruz espekulatzen ari diren bitartean. Sirian ekintza planak. Turkiako kordoi sanitario militar bat Siriako mugaren barruan dirudi faboritoa.
Otomandar Inperioko hiriburu zaharrean Golkoko lehoi bihurtutako saguak entzunez, ia sinetsi zitekeen hauek Assad-en Azken Egunak zirela. Pertsonalki, zalantza dut. The Wall Street Journal-ek hurrengo heriotza iragartzen duenean uste dut seguru dagoela oraindik denbora luzez. Istanbulgo Siriako Kontseilu Nazionala berez nahiko argudiozko sagu bat da, Libia berriaren botere pipsqueak soilik aitortua.
Hala ere, Arabiar Ligaren azken ultimatuma -bihar iraungiko da- oso larria da Damaskoko botere baathistentzat. Siriak baimentzen al du Ligako 500 behatzaile talde bat Homs eta Hama eta Deraa inguruan ibiltzea? Ez al da hori berez Siriaren subiranotasunaren benetako boxeolaria? Marokoko enbaxadoreak Damasko utzi du bere enbaxadaren aurkako erasoaren ostean. Qatatarrak eta sauditarrak aspaldi joan ziren. Alemaniako enbaxadoreak Siria gaitzesten duen NBEren Segurtasun Kontseiluaren ebazpen zirriborro berri bat izan behar dena erakusten ari da. Ustez errusiarrei eta txinatarrei botatzeko apurrak aurkitu ditu ontzira eramateko.
Turkian, ordea, benetako haserrea dago Siriak Turkiako ekimenei emandako erantzunarekin. Eta Abdullah Gul presidenteak dioenean Turkiaren erreakzioa Damaskoko bere enbaxadaren aurkako beste eraso baten aurrean «guztiz bestelakoa» izango dela berriro gertatuz gero, ziurrenik esaten duena esan nahi du. Israeldarrek iaz Mavi Marmara-n bederatzi turkiar hil ostean jakin zutenez, ez duzu nahasten Turkiarekin, zalantzarik gabe, ez arabiar esnatzearen alde egiten ari den eta bere bandera berriro ere ohoretan hegan egiten duen Turkiarekin. Mundu arabiarra.
Erdogan jauna ia ankerkeriaz heldu zen Siriari eta bere presidenteari zuzendu zionean, esanez: "Zuk, Assad, milaka preso politiko eduki dituzu espetxeetan; Turkiako banderari eraso ziotenak aurkitu eta kontuak eskatu behar dituzu". Turkiarrek asteburuan Walid Moallem Siriako Atzerri ministroari jasotako barkamen pertsonala baino askoz gehiago nahi dute. Siriaren barkamen osoa eta ofiziala nahi dute, Mavi Marmararen hilketengatik Israelgo barkamen osoa eta ofizialaren zain dauden bezala.
Asko hitz egiten da Istanbulen Siriarekiko petrolio-lotura guztiak mozteaz, Siriarako elektrizitate-hornidura murrizteaz; hori asko ona da, noski, Siriako pobreak direlako sufrituko dutenak. Siriako Gobernuak sorgailuak ditu, ezta? Interesgarria da turkiarrek euren 60 diplomatiko eta familia Siriatik ebakuatu zituzten asteburuan, baina haien enbaxada eta kontsulatu guztiek funtzionatzen jarraitzen dute.
Turkiako oposizioko alderdiek Erdoganek eta Ankarako bere lagunek Assad familiari gaitzespen sektarioa hartu diotela aldarrikatu dute, alauitak direlako, xiismoaren adar bat. Eta Ahmet Davutoglu Turkiako Atzerri ministroak erantzun behar zuela sentitu zuen. "Assad nusayri [alauita] izan da denbora guztian", esan zuen. "Ez al zen hura lagunak ginenean? Ez dugu Siria lente sektario batetik ikusten". Beno agian, baina azalpen hau ho-hum sailarena da ziurrenik. Turkia, noski, musulman sunita da gehienbat.
Juppé jaunak eta bere kontrako zenbaki turkiarrak hitz egin behar dutena guztiz argia da: Siriako oposizioa batu nahi dute eta, horrela, zatiketa katastrofikoren bat saihestu nahi dute, adibidez, Gaddafi erori aurretik Libiako matxinoen armadako komandantea bizirik erretzea. – Libiako oposizioari tokatu zitzaiona. Jakintsu, turkiarrek Siriako matxinatuen aldarrikapenak hartzen ari dira, Damaskotik kanpoko inteligentziaren egoitza bati gatz pittin handi batekin eraso diotela. Hirian zehar entzun omen diren tiroei dagokienez, zalantzarik gabe, Damaskon dagoen Frantziako enbaxadoreak mundua argituko du etorkizun hurbilean bere irteera egiten duenean.
Sana Siriako berri agentzia ofizialak berak Arabiar Ligak Siriara behatzaileak bidali nahi zituela iragarri zuenetik, pentsa daiteke Moallem jaunak -kasu honetan Assad presidentea esan nahi duena- onartu duela haien etorrera. Baina horietatik 500? Eta zenbat askatasun emango zaie? Eta saiatuko al dira Siria barruko oposizioko pertsonaiak bisitatzen eta, areago, matxinatu misteriotsu baina benetako eta armatu horiek zeintzuk diren jakiten?
ZNetwork irakurleen eskuzabaltasunaren bidez soilik finantzatzen da.
Dohaintzan