Lehenik eta behin estatubatuarrek al-Jazeerako berriemailea hil zuten atzo eta bere kameralaria zauritu zuten. Orduan, lau orduren buruan, Bagdadeko Reuters telebista bulegoari eraso egin zioten, bertako kameralari bat eta Espainiako Tele 5 kateko kameralari bat hil eta Reuterseko beste lau kide zaurituz.
Sinestu al zen istripu bat izan zela? Edo posible al zen hilketa hauetarako hitz egokia –lehena jet-hegazkin batekin, bigarrena M1A1 Abrams tankearekin– hilketa izatea? Horiek ez ziren, noski, Iraken angloamerikarren inbasioan hil ziren lehen kazetariak. ITVko Terry Lloyd tropa estatubatuarrek tiroz hil zuten Irakeko hegoaldean, eta, antza, bere autoa Irakeko ibilgailu batekin hartu zuten. Bere tripulazioa oraindik desagertuta dago. The Washington Post-eko Michael Kelly ubide batean itota hil zen tragikoki. Bi kazetari hil dira Kurdistanen. Bi kazetari —alemaniar bat eta espainiar bat— hil ziren astelehen gauean AEBetako Bagdadeko base batean, bi estatubatuarrekin, Irakeko misil bat haien artean eztanda eginda.
Eta ez ditugu ahaztu behar ehunka hiltzen eta elbarritzen ari diren irakiar zibilak eta –euren kazetari gonbidatuak ez bezala– gerratik irten eta etxera hegan egin ezin dutenak. Beraz, atzoko gertaerek berez hitz egin beharko lukete. Zoritxarrez amerikarrentzat, hilketa oso itxura ematen dute.
AEBetako hegazkinak Tigris ibaiaren ertzean dagoen suziriaren bulegora jo zuen atzo goizeko 7.45:XNUMXean. Telebistaren Bagdadeko korrespontsal nagusia, Tariq Ayoub, jordaniar-palestinarra, teilatuan zegoen bere bigarren kameralariarekin, Zuheir izeneko irakiarra, estatubatuar eta irakiarren tropen arteko burotik gertu izandako borroka baten berri ematen. Ayoub jaunaren lankideak Maher Abdullah-ek gogoratu zuen ondoren, bi gizonek hegazkina suziria bota zutela ikusi zutela euren eraikinera, hau da, Jumhuriya zubitik hurbil, eta bertan bi tanke amerikar agertu ziren.
"Pantailan, borroka hau zegoen eta balak hegan egiten ikusi genuen eta orduan hegazkina entzun genuen", esan zuen Abdullah jaunak.
«Hegazkina hain behean zihoan, ezen behean zeudenok teilatuan lurreratuko zela pentsatu genuen, hain gertu zegoen. Egia esan, txupinazoa jaurtitzen entzun genuen. Zuzeneko kolpea izan zen: misilak benetan lehertu zuen gure sorgailu elektrikoaren aurka. Tariq ia berehala hil zen. Zuheir zaurituta zegoen».
Orain Ameriketako arazoak saga txiki hau azaltzeko. 2001ean, Ameriketako Estatu Batuek gurutzaldi misil bat jaurti zuten al-Jazeeraren Kabuleko bulegora, eta bertatik Osama bin Ladenen zintak igorri zituzten munduan zehar. Hiriaren “askapenaren” aurreko gauean ez zen sekula azalpenik eman aparteko eraso horri; Kabuleko korrespontsalak, Taiseer Alouni, ez zuen zauritu. Kazetaritzaren kointzidentzia bitxiagatik, Alouni jauna Bagdadeko bulegoan izan zen atzo USAFen Al-Jazeeraren aurkako bigarren erasoa jasaten.
Askoz kezkagarriagoa da, ordea, al-Jazeera sareak -telebista arabiar askeenak, estatubatuarren zein Irakeko agintarien haserrea eragin duen gerraren zuzeneko estalduragatik- Pentagonoari eman izana. Duela bi hilabete Bagdadeko bulegoko koordenatuak eta bulegoak erasorik izango ez zuela ziurtatu zuten.
Orduan, astelehenean, AEBetako Estatu Departamentuaren Dohako bozeramailea, Nabil Khouri izeneko arabiar-amerikarra, Al-Jazeeraren bulegoak bisitatu zituen hirian, eta, Qatar satelite kateko iturri baten arabera, Pentagonoaren bermeak errepikatu zituen. 24 orduren buruan, estatubatuarrek euren misila jaurti zuten Bagdadeko bulegora.
Hurrengo erasoa, Reuters-en aurka, eguerdia baino lehen gertatu zen, Jamhuriya zubiko Abrams tanke batek bat-batean bere arma-kanoia Palestina hotelera zuzendu zuenean, non atzerriko 200 kazetari baino gehiago ostatu hartzen ari diren Irakeko gerraren berri emateko. Sky Televisioneko David Chater-ek kupela mugitzen ikusi zuen. France 3 telebista kateak ondoko gela batean talde bat zeukan eta zubiko tankea bideoz grabatu zuen. Zintak upeletik su burbuila bat irteten, eztanda baten soinua eta gero pintura zatiak kameraren ondotik erortzen dira, inpaktuarekin dar-dar egiten duen bitartean.
15. solairuko Reuters bulegoan, obusa lehertu zen langileen artean. Tankeak filmatzen ari zen Taras Protsyuk kameralari ukrainarra larri zauritu zuen, eta beste langile bat larri zauritu zituen, Paul Pasquale britainiarra, eta beste bi kazetari, tartean Reuterseko Samia Nakhoul kazetari libano-palestiarra. Hurrengo solairuan, Jose Couso Tele 5eko kameralaria oso minduta zegoen. Handik gutxira Protsyuk jauna hil zen. Bere kamera eta bere tripodea bulegoan utzi zituzten, eta tripulazioaren odolez beteta zegoen. Couso jaunari hanka bat moztu zioten baina ebakuntza egin eta ordu erdira hil zen.
Ebidentzia guztiek gezur zuzena dela frogatzen dutenarekin erantzun zuten amerikarrek. AEBetako 3. Infanteria Dibisioko Buford Blount jeneralak —beren tankeak zubian zeuden— iragarri zuen bere ibilgailuak Palestina Hotelean frankotiratzaileen suziri eta fusilen tiropean jaso zituela, bere tankeak tiro bakar bat jaurti zuela hotelera. eta tiroak orduan eten zirela. Jeneralaren adierazpena, ordea, gezurra zen.
Tankeen eta hotelaren arteko errepide batean gidatzen ari nintzen obusa jaurti zuten unean, eta ez nuen tirorik entzun. Erasoaren bideo-zinta frantsesak lau minutu baino gehiago irauten du eta erabateko isiltasuna grabatzen du tankearen armamentua jaurti baino lehen. Eta eraikinean ez zegoen frankotiratzailerik. Izan ere, bertan bizi diren dozenaka kazetari eta taldeek –ni barne– belatzak bezala ikusi dute gizon armatuek hotela eraso-puntu gisa inoiz erabili behar ez dutela ziurtatzeko.
Hauxe da, gehitu behar da, duela hilabete pasatxo bere tripulazioak uranio agortutako munizioak erabiliko zituela harrotu zuen Blount jenerala -askoren ustez 1991ko Golkoko Gerraren ostean minbizi-leherketaren erantzule dela-. beren tankeetan. Blount jeneralak iradokitzeak, argi eta garbi egiten duen bezala, Reuters-eko kamera-taldeak estatubatuarrei tiro egiten parte hartu zuela nolabait esateak adierazpen hutsal bat libelo bihurtzen du.
Berriz ere, gogoratu behar dugu hiru hildako eta bost zauritutako kazetariek ez dutela sarraski bat, are gutxiago inbasio-indarrak mindutako ehunka zibilen baliokidetasuna. Eta gogoratu beharreko egia da Irakeko erregimenak bere kazetari batzuk hil dituela urteetan zehar, hamarnaka mila lagunekin. Baina zerbait oso arriskutsua askatzen ari zela agertu zen atzo. Blount jeneralaren azalpena israeldarrek errugabeak hil ostean enplegatutako modukoak izan ziren. Bada, beraz, kazetariok guzti honetatik ikasi behar dugun mezuren bat? Ba al dago Amerikako armadan prentsa gorrotatu eta Bagdaden egoitza duten kazetariak atera nahi dituen elementuren bat, David Blunkett gure Barne ministroak "etsaien lerroen atzetik" lan egiten ari zirela maltzurki esandakoei kalte egiteko. Izan al daiteke aldarrikapen hau -nazioarteko korrespontsalak Blunkett jaunaren etsaiarekin lankidetzan ari direla (lehenik britainiar gehienek ez dute inoiz gerra hau lagundu)- heriotza-zigor moduko bat bilakatzea?
Ayoub jauna ezagutzen nuen. Gerra garaian eman dut bera hil zen teilatutik. Orduan esan nion zeinen erraza izango litzatekeen bere Bagdadeko bulegoak amerikarrek bonbardaketaren biktima zibilen estaldura suntsitu nahi balute -mundu arabiarrean ikusita-. Reuters-eko Protsyuk jaunak askotan partekatzen zuen Palestina Hoteleko igogailua nirekin. 42 urte dituen Samia Nakhoul lagun eta lankidea da 1975-90 Libanoko gerra zibiletik. David Gardner Financial Times-eko korrespontsalarekin ezkonduta dago.
Atzo arratsaldean, odolez beteta zegoen Bagdadeko ospitale batean. Eta Blount jenerala emakume errugabe hori eta bere lankide ausartak frankotiratzaileak zirela adieraztera ausartu zen. Zer esaten al digu horrek Irakeko gerrari buruz?
Robert Fisk-ek Irakeko artikulu gehiago lortzeko, joan hona http://www.zmag.org/CrisesCurEvts/Iraq/robert_fisk.htm
ZNetwork irakurleen eskuzabaltasunaren bidez soilik finantzatzen da.
Dohaintzan