Τα εργατικά κινήματα και οι υποστηρικτές τους από όλη την Ελλάδα έχουν ξεκινήσει ένα καραβάνι για να μιλήσουν και να απαιτήσουν από τη νέα κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Ζητούν συγκεκριμένη στήριξη στους αγώνες τους, καθένας από τους οποίους βασίζεται στην αυτοοργάνωση και την οριζοντιότητα. Το Σάββατο 4 Απριλίου σηματοδότησε την πρώτη μέρα ενός καραβανιού, το οποίο θα ταξιδέψει σε διάφορες πόλεις σε όλη την Ελλάδα, συναντώντας και συγκεντρώνοντας άλλους εργάτες που αγωνίζονται σε κάθε τοποθεσία, οι οποίοι στη συνέχεια θα πάρουν όλοι το δρόμο για την Αθήνα. Οι αγώνες κυμαίνονται από τον ανακατεμένο εργασιακό χώρο Vio.Me με έδρα τη Θεσσαλονίκη και τον αυτοδιαχειριζόμενο τηλεοπτικό και ραδιοφωνικό σταθμό ΕΡΤ, που μαζί πρωτοστατούν στο καραβάνι, μέχρι εργάτες που καταλαμβάνουν τους χώρους εργασίας τους και αντιστέκονται στις μόνιμες απολύσεις με διάφορους τρόπους σε άλλα μέρη της η χώρα. Το καραβάνι κορυφώνεται στην Αθήνα με 500 καθαρίστριες που βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις με τον ΣΥΡΙΖΑ για αυτό που ελπίζουν ότι θα είναι η δίκαιη επαναπρόσληψή τους. Το κοινό με όλα αυτά είναι ότι οργανώνονται σε συνελεύσεις, όπου κάθε άτομο έχει την ίδια εξουσία λήψης αποφάσεων και προσπαθεί να καταρρίψει ιεραρχίες και δομές εξουσίας. Πηγαίνουν να κάνουν αναφορά στη νέα κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ για διάφορα πράγματα, ο πυρήνας των οποίων είναι ότι μπορούν να διατηρήσουν την οριζόντια και αυτοοργάνωσή τους και για κάποιους ότι αυτό είναι κωδικοποιημένο νομικά.
Οι περισσότεροι όλοι όσοι εμπλέκονται στα κινήματα εδώ στην Ελλάδα θα συμφωνούσαν ότι ήταν η υποστήριξη και η δύναμή τους που έφεραν τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Σε ορισμένες περιπτώσεις μέλη του ΣΥΡΙΖΑ ήταν και συμμετέχουν στο κίνημα και σε άλλες το Κόμμα στήριξε ενεργά και συμφώνησε να στηρίξει τις δραστηριότητες και τα αιτήματα των κινημάτων στο μέλλον. Τώρα, λίγους μήνες μετά τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ, ορισμένοι συμμετέχοντες στο κίνημα αρχίζουν να αναρωτιούνται εάν το Κόμμα θα κάνει πράξη τις υποσχέσεις τους για υποστήριξη. Αυτά τα κινήματα κυμαίνονται από εκείνους που αντιτίθενται στο εξορυκτικό έργο στη Χαλκιδική, τον αγώνα για τα δικαιώματα των προσφύγων και μεταναστών, εκείνους που αντιτίθενται στους αντιτρομοκρατικούς νόμους και πολλούς άλλους αγώνες, από εργαζόμενους και φοιτητές μέχρι αυτόνομα ιατρεία υγείας. Πολλοί άνθρωποι με τους οποίους μίλησα πιστεύουν ότι διεξάγονται ενεργές διαπραγματεύσεις εντός της νέας κυβέρνησης και πράγματι θα έρθει η αλλαγή, άλλοι έχουν ήδη χάσει κάθε εμπιστοσύνη που είχαν ότι η κυβέρνηση θα κάνει τις αλλαγές που υποσχέθηκε και μετά αρκετοί πέφτουν κάπου στο ενδιάμεσο , πιστεύοντας ότι γίνονται διαπραγματεύσεις καλής πίστης, αλλά ότι αν δεν υπάρξει πίεση από τα κάτω, η κυβέρνηση μπορεί να μην ενεργήσει σύμφωνα με όσα υποσχέθηκαν. Το καραβάνι των εργαζομένων για την Αθήνα περιλαμβάνει καθεμία από αυτές τις προοπτικές, και έτσι θέλουν και να μιλήσουν και να απαιτήσουν από την κυβέρνηση.
Τα τελευταία χρόνια, οι δύο σημαντικότεροι εργατικοί αγώνες που βασίζονται στην αυτοοργάνωση και γύρω από τις αρχές της αυτονομίας και της οριζοντιότητας στην Ελλάδα είναι αυτοί του Vio.Me και της ΕΡΤ, της κατεχόμενης εθνικής δημόσιας τηλεόρασης. Η Vio.Me, πρώην παραγωγός δομικών υλικών καταλήφθηκε το 2012 και μετά από πολυάριθμες συνελεύσεις εργαζομένων, οι εργάτες αποφάσισαν όχι μόνο να καταλάβουν, αλλά και να επαναφέρουν τον χώρο εργασίας στην παραγωγή, χωρίς αφεντικά ή ιεραρχία – ανακτώντας τον – χρησιμοποιώντας σκόπιμα την ίδια γλώσσα με τους κινήσεις στην Αργεντινή. Η υπόθεση της ΕΡΤ ξεκίνησε τον Ιούνιο του 2013 όταν η πρώην κυβέρνηση απέλυσε όλους τους εργαζόμενους στην εθνική τηλεόραση στη χώρα. Τόσο τα ραδιοτηλεοπτικά πρακτορεία της Αθήνας όσο και της Θεσσαλονίκης έκαναν συνελεύσεις και αμέσως αποφάσισαν να καταλάβουν τους σταθμούς και να συνεχίσουν να εκπέμπουν. Ενώ στην Αθήνα πολλοί εργαζόμενοι τελικά επέστρεψαν στη δουλειά λόγω συνδυασμού βίαιης έξωσης από την αστυνομία και προσφορών επαναπρόσληψης από την κυβέρνηση, στη Θεσσαλονίκη η ΕΡΤ παρέμεινε κατειλημμένη και τρέχει και μεταδίδει ειδήσεις χωρίς ιεραρχίες ή αφεντικά από τον Ιούνιο του 2013. Και στις δύο Οι εργαζόμενοι στο Vio.Me και στην ΕΡΤ περιγράφουν αυτό που κάνουν ως κάτι πέρα από τη συνέχιση της παραγωγής – και εξηγούν πώς δημιουργούν νέες σχέσεις – τόσο με το πώς συνεργάζονται όσο και με την έννοια της δουλειάς που κάνουν. Όπως περιγράφει η ΕΡΤ, δημιουργούν ένα διαφορετικό είδος ειδήσεων και με εντελώς διαφορετικό τρόπο, και ομοίως, το Vio.Me παράγει πλέον οικολογικά έναντι τοξικών προϊόντων, και οι δύο χώροι εργασίας το κάνουν με νέο τρόπο όσον αφορά τη διαβούλευση και την επικοινωνία με και με την ευρύτερη κοινότητα.
Μίλησα με τον Θόδωρο Καρυώτη από την Ανοιχτή Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης με τον Αγώνα των Εργαζομένων του Vio.Me (Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης) και τον Σταύρο Πανούση από την ΕΡΤ, την πρώην δημόσια τηλεόραση και ραδιοφωνικό σταθμό της εθνικής, δύο από τις κύριες οργανωτικές ομάδες του καραβανιού.
Η Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης είναι μια κοινοτική ομάδα με βάση τη συνέλευση που εργάζεται μαζί με τους εργαζόμενους από το Vio.Me για να βοηθήσει στην υπεράσπιση, τη διάδοση και την εμβάθυνση του αγώνα τους. Ο Theo εξηγεί τον σκοπό και τη σύνθεση της Πρωτοβουλίας Αλληλεγγύης παρακάτω.
«Η αυτοδιαχείριση είναι μια ιδέα που συγκεντρώνει διαφορετικές ιδεολογίες από την αριστερά, επομένως μέσα στην Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης έχουμε ανθρώπους από διαφορετικά υπόβαθρα, έχουμε αναρχικούς, αναρχοσυνδικαλιστές, τροτσκιστές, αυτόνομες οργανώσεις και μεμονωμένους ακτιβιστές. Αυτό που κάνει η Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης είναι να βοηθά τους εργαζόμενους να οργανώσουν και να πραγματοποιήσουν τις εκστρατείες του Vio.Me – αν και τώρα έχει όλο και λιγότερες ευθύνες αφού οι εργαζόμενοι παίρνουν όλο και περισσότερα στα χέρια τους. Στην αρχή βοηθήσαμε πολύ στις ξενόγλωσσες επικοινωνίες και βοηθήσαμε στη διοργάνωση πολιτικών εκστρατειών, όπως οι πορείες, η συγγραφή ορισμένων κειμένων κ.λπ. Φυσικά αυτό το κάναμε με τους εργαζόμενους και οι εργαζόμενοι είχαν τον τελευταίο λόγο. Είναι σημαντικό να είμαστε σαφείς ότι είμαστε δύο διαφορετικές οντότητες, έτσι, για παράδειγμα, μερικές φορές οι εργαζόμενοι γράφουν ένα κείμενο για ένα θέμα και η Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης γράφει ένα διαφορετικό κείμενο. Αλλά και πάλι, οι εργαζόμενοι έχουν τον τελευταίο λόγο – η Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης έχει πάντα τουλάχιστον 5 εργαζόμενους στις συνελεύσεις και έχουν σημαντική επιρροή σε οποιαδήποτε απόφαση».
Η ΕΡΤ διοικείται συλλογικά από τότε που καταλήφθηκε το 2013. Ο Σταύρος περιέγραψε τη μαζική αλληλεγγύη που έλαβαν αμέσως με ανθρώπους από παντού που έρχονταν να περικυκλώσουν το εξωτερικό του σταθμού, ώστε να μην εκδιωχθεί, όπως και μέσα. Παρακάτω ο Σταύρος περιγράφει και τι είναι και τι θέλουν να είναι. Όταν ρώτησα εάν είναι εναλλακτικό είδος μετάδοσης, απάντησε:
«Όχι, είμαστε πειρατές. Δεν είμαστε σαν ένα κανονικό πρόγραμμα. Για όλο αυτό το διάστημα διαχειριστήκαμε τα πράγματα με αυτοοργανωμένο τρόπο – νομίζω ότι αυτό είναι το πιο σημαντικό πράγμα που έχουμε καταφέρει. Έχουμε κάνει τα πράγματα με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο και είναι σημαντικό να πούμε ότι δεν ήταν στο μυαλό μας να το κάνουμε με αυτόν τον τρόπο πριν. Λοιπόν, ίσως λίγοι από εμάς να πιστέψαμε σε αυτόν τον τρόπο οργάνωσης, αλλά συνολικά η κατάσταση μας οδήγησε να κάνουμε τα πράγματα με αυτόν τον τρόπο, με αυτόν τον οριζόντιο τρόπο. Δεν υπήρχε κανένας διευθυντής ή κανένας μεταξύ των εργαζομένων. Ήταν ένα μακρύ ταξίδι για να φτάσω εδώ, καθώς πολλοί άνθρωποι στην αρχή είχαν αντίσταση, οι άνθρωποι έλεγαν πράγματα όπως "κανείς άλλος δεν μπορεί να γίνει αυτός που θα κινηματογραφήσει, αφού είμαι ο σκηνοθέτης" και "κανείς άλλος δεν λέει τα νέα, λέω στον Νέα'.
Κάθε μέρα είχαμε λιγότερους ανθρώπους κάμερας και ρεπόρτερ από μέσα, αλλά η ζωή, η πραγματική κατάσταση έπεισε τους ανθρώπους να αλλάξουν την άποψή τους και ότι αν εσείς – οι άνθρωποι δεν πάρετε το μικρόφωνο και την κάμερα και βγείτε έξω, δεν θα υπάρχουν νέα. . Δεν θα πληρωθείς, ίσως, αλλά ο κόσμος θέλει να βοηθήσει, έτσι βγήκαν και πήραν τα νέα και τα έφεραν μέσα. Όσο περνούσε ο καιρός, εσύ, ο ξένος, αυτός που έπαιρνε τα νέα που δεν ήταν πριν από την ΕΡΤ έγινε μέρος της συνέλευσής μας και θα μπορούσε να αποφασίσει πράγματα σχετικά με το τι είμαστε και τι μεταδίδουμε. Ήταν το μεγαλύτερο επίτευγμά μας. Αλλάζαμε/αλλάζουμε την έννοια των ειδήσεων».
Η νέα κυβέρνηση σχεδιάζει να πάρει τον έλεγχο της ΕΡΤ στη Θεσσαλονίκη και να τη διοικήσει ξανά με παραδοσιακό τρόπο, τόσο εσωτερικά, με αφεντικά και ιεραρχία, όσο και πώς αποφασίζονται τα ειδησεογραφικά προγράμματα. Η συνέλευση της αυτοδιαχειριζόμενης ΕΡΤ θέλει να συνεχίσει να οργανώνεται με οριζόντιο τρόπο εσωτερικά και όπως εξήγησαν, το πιο σημαντικό είναι να συνεχίσουν να έρχονται ειδήσεις με δημοκρατικό τρόπο. Το όραμά τους είναι ένα όραμα όπου οι άνθρωποι στις κοινότητες μπορούν να πουν αυτό που θέλουν να δουν, να στείλουν βίντεο και να ψηφίσουν για το τι είδους προγραμματισμός γίνεται.
Και οι δύο αγώνες είχαν την υποστήριξη του ΣΥΡΙΖΑ στην εκστρατεία τους για την προεδρική εξουσία και στην περίπτωση της ΕΡΤ εξελέγη εργαζόμενος στην κυβέρνηση. Σκοπός του καραβανιού, όπως εξήγησαν οι συμμετέχοντες, είναι να διασφαλίσει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα συνεχίσει με την υποστήριξή τους.
Ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι που συμμετέχουν στο καραβάνι περιγράφουν τη σχέση με την κυβέρνηση και οι προθέσεις τους ποικίλλουν από ένα είδος συνάντησης με συμμάχους, για να τους υπενθυμίσουν τους αγώνες στους οποίους έχουν δεσμευτεί και ποια είναι η πραγματική τους βάση - σε αυτούς που βλέπουν το καραβάνι ως απεικόνιση της εργατικής εξουσίας και ως τελεσίγραφο. Το τροχόσπιτο είναι επομένως τόσο μια υπενθύμιση όσο και μια αντιπαράθεση. Όπως και με τόσους πολλούς ανθρώπους από τα κινήματα με τους οποίους μίλησα τις τελευταίες εβδομάδες στην Ελλάδα, βλέπουν τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ως ένα πιθανό άνοιγμα για τα κινήματα να κερδίσουν περισσότερη υποστήριξη στο έργο που κάνουν – αλλά όλοι λένε ότι αυτό μπορεί και θα συμβεί μόνο εάν τα κινήματα παραμείνουν οργανωμένα, συνεχίσουν να αυτοοργανώνονται, διατηρήσουν την αυτονομία και ωθήσουν τη νέα κυβέρνηση να τους υπενθυμίσει τη βάση από την οποία προέκυψαν.
Όπως περιγράφει ο Theo από την Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης,
«Αυτή την εβδομάδα γίνεται ένα μεγάλο καραβάνι και πορεία προς την Αθήνα από διάφορα μέρη της Ελλάδας που είναι μια κοινή προσπάθεια μεταξύ διαφόρων εργατικών αγώνων. Μία από τις οργανωτικές ομάδες είναι ο ανακτημένος εργασιακός χώρος Vio.Me. Ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν πάντα συμπαθής στον αγώνα του Vio.Me, που πραγματικά είναι αγώνας ενάντια στην καπιταλιστική τάξη και ενάντια στο δικαστικό σύστημα. Ο ΣΥΡΙΖΑ δήλωσε φίλος με το Vio.Me και ο νυν πρωθυπουργός και τότε πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ επισκέφτηκε μάλιστα το εργοστάσιο και είπε ότι έχουν δίκαια αιτήματα και πρέπει να στηριχθούν. Τώρα λοιπόν ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να βρει τρόπο να το κάνει πράξη. Έχουμε επίσης τον αγώνα των 500 γυναικών καθαριστριών που δούλευαν στο γραφείο του Υπουργού Οικονομικών και απολύθηκαν εν μία νυκτί. Ο ΣΥΡΙΖΑ εξελέγη με την υπόσχεση ότι θα τους ξαναπροσλάβει. Και τώρα προσπαθούν να κάνουν έναν συμβιβασμό με βάση τις συμφωνίες που κάνουν με τους Ευρωπαίους, άρα προσπαθούν να τους προσλάβουν πίσω υπό συνθήκες που είναι αρνητικές για αυτούς».
Ο Σταύρος από τη συνέλευση της ΕΡΤ εξήγησε
«Η ΕΕ θέλει να ρίξουμε πετσέτα – και οι μόνοι άνθρωποι που μπορούν να αντισταθούν σε αυτό είμαστε εμείς – το πιο σημαντικό είναι να πάρουμε τη ζωή μας στα χέρια μας. Ξέρουμε πώς να το κάνουμε αυτό. Προσπαθούμε λοιπόν να πείσουμε την κυβέρνηση, μαζί με άλλους, να βάλει το νόμο όχι εναντίον μας, αλλά μαζί μας. Αυτό είναι το μόνο πράγμα που θέλουμε. Και τότε ίσως, να επενδύσουμε σε αυτές τις λύσεις – σε κοινωνικά προσανατολισμένες λύσεις. Και όχι από ψηλά.
Παίρνουμε μέρος σε ένα καραβάνι με το Vio.Me και άλλους, και προσπαθούμε να κάνουμε τους ανθρώπους ευαίσθητους σε αυτές τις υποθέσεις και να κάνουμε τους ανθρώπους στην κυβέρνηση να αλλάξουν τη δικαιοσύνη/νόμους.
Είναι μια πράξη προς την κυβέρνηση που γυρίζει την πλάτη στους ισχυρότερους συμμάχους της. Όχι σύμμαχοι στο κόμμα αλλά σύμμαχοι στην πραγματική ζωή (αν και οι περισσότεροι ψήφισαν και ΣΥΡΙΖΑ). … Θα τα τινάξουμε λοιπόν και θα πούμε, κοίτα αν πέσουμε, πέσεις, ίσως όχι την επόμενη μέρα, αλλά την επόμενη μέρα».
Το ZNetwork χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τη γενναιοδωρία των αναγνωστών του.
Κάνε μια δωρεά