Emi ko ni irẹwẹsi lati kọ atunyẹwo tabi aroko lẹhin kika iwe kan. Nigbagbogbo mi ni atilẹyin, ibanujẹ, tabi iṣaro lẹhin ipari iwe kan, ṣugbọn deede Emi ko ni rilara lati ronu ni gbangba nipasẹ awọn ọran ti o farahan fun mi lakoko kika iṣẹ ẹnikan.
Zohra Drif ká Ninu Ogun ti Algiers: Memoir ti Onija Ominira Obinrin kan fi mi silẹ ni aaye ti o yatọ pupọ. Mo dagba ni atilẹyin nipasẹ ogun ominira orilẹ-ede Algeria ti o lodi si Faranse ati pe, pẹlu ẹgbẹẹgbẹrun awọn ajafitafita miiran ti iran oṣelu mi, wo fiimu olokiki Gillo Pontecorvo Ogun ti Algiers-Drif si ṣe ipa pataki ninu diẹ ninu awọn iwoye ti o npa ti a fihan ninu rẹ. Ohun ti Mo kuna lati ni oye ni bawo ni fiimu naa ti sunmọ awọn otitọ, o kere ju bi a ti ṣe apejuwe rẹ nipasẹ Drif.
Eyi ni itan didan ti obinrin kan ti, ni oju-ọjọ Konsafetifu ti Algeria ti ileto, di oniyipo ni idi ti ominira orilẹ-ede rẹ.
Sibẹsibẹ iwe Drif jẹ idaṣẹ diẹ nitori asopọ rẹ pẹlu fiimu Pontecorvo ju nitori pe o jẹ itan-akọọlẹ ti obinrin kan ti o, ni oju-ọjọ Konsafetifu ti Algeria ti ileto, di oniyika ni idi ti ominira Algeria. Drif ni lati bori aifẹ ti o wa laarin idile tirẹ, ni afikun si ifiagbaratemole ti awọn alaṣẹ Faranse ṣe.
Awọn ọran wọnyi, ninu ati ti araawọn, yoo to lati darí ẹnikan lati mọ riri itan Drif. Ṣùgbọ́n ìjíròrò rẹ̀ nípa àwọn ìgbòkègbodò ológun tí ó wà nínú rẹ̀, títí kan bíbu bọ́ǹbù àwọn àfojúsùn àwọn aráàlú, ló mú kí ẹ̀yìn rẹ̀ tù mí tí ó sì mú kí n dúró kí n sì ronú.
Ẹnikẹni ti o ti rii Ogun ti Algiers yoo ranti pe awọn guerrillas ilu ti FLN (Front de Libération Nationale) ṣe awọn bombu ti awọn ibi-afẹde ara ilu ni igbẹsan fun ijiya ati pipa ti awọn ara Algeria nipasẹ awọn ọmọ-ogun Faranse ati awọn ikọlu ẹru si awọn ara ilu Algerian nipasẹ awọn alagbese Faranse. Gbogbo ìgbà tí mo bá ti wo àwọn ìran yẹn—tí mo sì ti rí fíìmù náà lọ́pọ̀ ìgbà—èmi ń kó ìdààmú bá mi nígbà tí mo rí àwọn aráàlú tó ń gbé ibẹ̀ tí wọ́n pa tí wọ́n sì gbọgbẹ́. Mo ṣe iyalẹnu bawo ni Drif yoo ṣe mu ibeere yii mu ninu iwe rẹ. Titi di iye kan Mo jẹ iyalẹnu nipasẹ ọna taara ati aibikita rẹ.
Apejuwe Drif ti Iyika Algerian ni a le ni riri ni kikun nigbati ẹnikan ba wo gbogbo ipo naa ati, ni pataki, itọju ti a tẹriba fun awọn eniyan Algeria. Algeria wà lára àwọn àdúgbò wọ̀nyẹn ní Yúróòpù tí wọ́n lè túmọ̀ sí “àwọn orílẹ̀-èdè tí wọ́n gbé kalẹ̀” tàbí “àwọn àdúgbò tí wọ́n ń gbé.” Iwọnyi jẹ awọn ileto nibiti awọn ara ilu Yuroopu kii ṣe iṣakoso agbegbe nikan ti wọn si gba awọn orisun rẹ ṣugbọn nibiti ipinnu mimọ ti wa lati yanju awọn ara ilu Yuroopu. Awọn ipinlẹ atipo miiran pẹlu Ireland, Kenya, Rhodesia/Zimbabwe, South Africa, Palestine/Israel, Canada, USA, Australia, ati New Zealand.
Ọpọlọpọ awọn ohun akiyesi wa nipa awọn ipinlẹ atipo. Ọ̀kan ni iye ìgbà tí Ọlọ́run ń tọ́ka sí, gẹ́gẹ́ bí ẹ̀sùn pé ó fi àwọn ìpínlẹ̀ wọ̀nyẹn fún àwọn olùgbé ilẹ̀ Yúróòpù. Iyẹn jẹ otitọ ni pataki ni Ireland, South Africa, Israeli, ati Amẹrika.
Aaya kan ni ọna ti awọn atipo ni imọ-jinlẹ ati ti ara nipo awọn olugbe abinibi ti wọn si tun ara wọn ṣe gẹgẹ bi awọn awọn olugbe abẹlẹ ti agbegbe naa. Ni Orilẹ Amẹrika a faramọ eyi, ati awọn ramifications fun awọn ara ilu Amẹrika Amẹrika. Ni Algeria awọn Faranse gba awọn ara ilu Yuroopu talaka ni iyanju lati lọ si Algeria ati yanju. Ní ti àwọn olùgbé ibẹ̀, nwọn si wà bayi awọn Algerians, tabi, diẹ sii pataki, awọn French Algerians. Awọn ara ilu Algerian jẹ deede ti ẹdọ ge.
Awọn talaka gusu Europeans ti o yanju wá lati wa ni mọ bi awọn pieds-noirs (ẹsẹ dudu). Wọ́n dé lẹ́yìn tí àwọn ọmọ ogun ilẹ̀ Faransé ti ṣẹ́gun àwọn ọmọ ogun ìbílẹ̀, tí wọ́n sì gba ilẹ̀ tó dára jù lọ—ìyẹn ìṣẹ́gun tó bẹ̀rẹ̀ ní 1830. Àwọn tó ń gbé ibẹ̀ pọ̀ sí i, àwọn ará Algeria sì di ìránṣẹ́ wọn. Nigbakugba ti awọn ara Algeria dide ni iṣọtẹ, a ti tẹ wọn mọlẹ lọna ika.
Ijọba Faranse ro adehun pataki kan pẹlu agbegbe Algeria, nikẹhin n kede rẹ lati jẹ apakan ti Faranse. Eyi ṣe iyatọ si Algeria lati ọpọlọpọ awọn agbegbe miiran ti Faranse ti tẹdo, ati awọn agbegbe ti awọn agbara Yuroopu miiran ti ṣe ijọba. O wa laini ọna ti Amẹrika ṣe ẹtọ Puerto Rico, lẹhin ti o ti gba lati ọdọ Spani ni ọdun 1898.
Awọn ara ilu Algerian abinibi—olugbe kan ti o jẹ akojọpọ gbooro ti awọn eniyan Afirika pẹlu Larubawa ati Berbers—ni oju-iwoye ti o yatọ, dajudaju. Wọn ṣe ọpọlọpọ awọn ọna ti iwa-ipa ati aiṣedeede aiṣedeede si irẹjẹ amunisin ni ọpọlọpọ awọn ewadun ti ijọba ijọba Faranse. Awọn fọọmu ti resistance ṣe pataki diẹ si ijọba Faranse ati awọn pied-noir awọn iṣakoso. Resistance ti a ewọ.
Ní May 8, 1945, àwọn aláṣẹ ilẹ̀ Faransé ṣe ìpakúpa ní Sétif, Guelma, àti Kherrata, tí wọ́n dojú kọ ẹgbẹẹgbẹ̀rún àwọn ará Algeria tí kò tíì di ohun ìjà.
Lẹ́yìn Ogun Àgbáyé Kejì, ogun kan nígbà tí ìjọba Násì ti Jámánì gba ilẹ̀ Faransé, àwọn ará Algeria dìde láti ṣàtakò. Ní May 8, 1945, àwọn aláṣẹ ilẹ̀ Faransé ṣe ìpakúpa ní àwọn ìlú Sétif, Guelma, àti Kherrata, ní Algeria, tí wọ́n dojú kọ ẹgbẹẹgbẹ̀rún àwọn ará Algeria tí kò tíì di ohun ìjà. Ni ọdun 1954, apakan ti egbe ominira Algeria — FLN — yan lati lọ si Ijakadi ologun gẹgẹbi ọna kan ṣoṣo ti iyọrisi igbala lapapọ lati Faranse ati imukuro ijọba atipo-amunisin.
Nigba ti a ba fi awọn ti a nilara ni ẹwọn, jiya, ati ipaniyan ni awọn eto amunisin-olugbeja, agbara aninilara ṣe itọju eyi ni ọkan ninu awọn ọna pupọ. O le jẹ kiko taara, fun apẹẹrẹ, “Rara, a ko ni ni….” O le ṣe alaye awọn iṣẹlẹ naa kuro, fun apẹẹrẹ, “A ni lati ṣe awọn igbesẹ wọnyi nitori pe awọn ọmọ abinibi ko ni iṣakoso.” Awọn iṣe ti ipinle aninilara le ṣe itọju bi ijamba tabi bi ibajẹ alagbese, fun apẹẹrẹ, “A ko tumọ si lati yinbọn awọn ọmọ wọnyẹn ni eti okun; a ro pe wọn jẹ onijagidijagan. ” Awọn iṣẹlẹ le tun jẹ alaimọkan, laisi alaye ti a fun.
Idahun afikun wa lati ọdọ ẹgbẹ aninilara ti o bori ọkọọkan, eyiti a le ṣe akopọ bi, “Nitorina kini? Awọn nkan n ṣẹlẹ.” Ní ọ̀rọ̀ mìíràn, ìgbésí ayé àwọn tí a ń pè ní ìbílẹ̀, yálà wọ́n jẹ́ ẹ̀yà ẹ̀yà, ti orílẹ̀-èdè, tàbí tí wọ́n ń fìyà jẹ wọ́n, kò fi bẹ́ẹ̀ ṣe ìfiwéra pẹ̀lú ìgbésí ayé àti ìrírí àwọn olùpọ́njú. Awọn ijiya ti o ba awọn aninilara ni a ṣe itọju nigbagbogbo bi agbara ti o ga julọ ju ohunkohun ti o ṣẹlẹ si awọn ti a nilara, o kere ju ni ibamu si ilana atipo / amunisin.
Ilana atipo / amunisin yẹn dajudaju wa ninu ewu ni Iyika Algeria, gẹgẹ bi o ti wa ninu gbogbo ẹgbẹ ominira orilẹ-ede. Nínú ìwà ìbàjẹ́ ti irú ìtòlẹ́sẹẹsẹ bẹ́ẹ̀, ìwọ̀n àyè wo ni a lè lóye àwọn tí a ń ni lára gẹ́gẹ́ bí ẹ̀dá ènìyàn, ní ìlòdì sí ògìdìgbó dúdú, àwọ̀ àwọ̀ àwọ̀ àwọ̀, tàbí àwọ̀ ofeefee tí a kò lè dá mọ̀? Dé ìwọ̀n àyè wo ló yẹ kí wọ́n lóye ẹ̀bẹ̀ wọn fún òmìnira gẹ́gẹ́ bí àwọn ohun tí wọ́n ń béèrè fún ìdáǹdè dípò ìkérora ìjìyà àìmọ́?
Lẹhin ọpọlọpọ awọn iṣe ti iwa ika ni apakan ti pieds-noirs ati/tabi awọn alaṣẹ Faranse, FLN pinnu lati gbẹsan.
Iyika Algerian pade ipenija yii lori awọn ipele pupọ. Lẹhin ọpọlọpọ awọn iṣe ti iwa ika ni apakan ti pieds-noirs ati/tabi awọn alaṣẹ Faranse, pẹlu ṣugbọn kii ṣe opin si ikọlu apanilaya aibikita paapaa si awọn ara ilu Algeria nipasẹ a pied-noir ẹgbẹ ti a mọ ni Ultras, FLN pinnu lati gbẹsan. Iwoye wọn ni pe iru awọn ikọlu lori awọn ara Algeria yoo tẹsiwaju ati pe agbaye ko ni gbọ nkankan ko si ṣe nkankan titi ati ayafi ti awọn atipo ba jiya ni ọna kanna. Bi abajade, Drif ati awọn miiran ṣe ipinnu ayanmọ lati gbe awọn bombu nibiti pied-noir àwọn aráàlú péjọ.
Ni akoko yẹn ninu iwe ni mo da duro. Mo ni lati ronu nipa awọn itumọ. Mo ti nigbagbogbo jẹ ẹnikan ti o ni rilara gidigidi pe awọn ara ilu ko yẹ ki o jẹ ibi-afẹde ti awọn iṣẹ ologun. Síbẹ̀, èyí jẹ́ ọ̀kan lára àwọn ìgbòkègbodò ìdáǹdè orílẹ̀-èdè títóbi jù lọ ní ọ̀rúndún ogún, wọ́n sì ṣe ìpinnu tó yàtọ̀ gan-an.
Mo rii ara mi ni iṣaro lori Ilu abinibi Amẹrika/Amẹrika India ti o, ninu awọn ogun wọn pẹlu awọn olugbe atipo funfun ti n pọ si ni Ariwa America, ṣe ogun ti o wa pẹlu jinigbe ati/tabi pipa awọn atipo funfun nigbakan. Pẹlu awọn ẹhin wọn si odi, aṣayan miiran wa bi? Nígbà tí àwọn aláwọ̀ funfun, yálà àwọn ológun tàbí àwọn ológun, ṣe ìpakúpa sí àwọn ará Ìbílẹ̀, tí wọ́n máa sọ pé wọ́n jẹ́ ìṣẹ́gun ológun—àwọn ìpakúpa tí àwọn aláwọ̀ funfun ń ṣe—ṣé àwọn ọmọ ìbílẹ̀ ní ọ̀nà èyíkéyìí bí?
Awọn bombu FLN mì awọn olugbe ti Algeria ni awọn ọna ti wọn ko nireti lati mì. Ogun ominira ti orilẹ-ede jẹ otitọ ni bayi ti o kọlu isunmọ si ile. Awọn atipo wà ko si ohun to ailewu. Ati pe dajudaju wọn ko ni igbadun mọ—ti wọn ba ṣe—ti duro ni didoju, nitori pe, nipasẹ wiwa wọn gan-an, wọn nfi ẹtọ wọn si ilẹ naa, ati iṣakoso lori awọn eniyan, ti Algeria.
Awọn iṣe ologun nipasẹ FLN jakejado Algeria ṣe alabapin si iṣẹgun ti o ga julọ ṣugbọn, bi fiimu naa Ogun ti Algiers alaworan ni ipari, o jẹ awọn iṣe pupọ nipasẹ awọn ara ilu Algeria ni gbogbo orilẹ-ede ti o sọ Algeria ti ileto jẹ alailagbara. Nikẹhin, ni ọdun 1962, si idunnu pupọ julọ agbaye, Algeria gba ominira.
Sibẹsibẹ rogbodiyan iwa / iṣelu ti o wa ninu ipinnu lati kọlu awọn ibi-afẹde ara ilu ko ni ipinnu, botilẹjẹpe awọn ọmọ ẹgbẹ FLN dabi itunu pe wọn ti ṣe ipinnu to tọ. Drif dajudaju gbagbọ pe ipinnu naa tọ ati pe ki o maṣe dapo pẹlu iwa-ipa jihadist ti a ti rii ni aipẹ diẹ sii ni agbaye.
Bawo ni Ijakadi ominira ṣe gba akiyesi agbaye? Bawo ni o ṣe tọka si ẹgbẹ aninilara, boya awọn atipo tabi awọn ti n gba agbegbe lasan, pe ko le jẹ deede? Ati pe, ariyanjiyan pupọ julọ, nigbawo ni ohun ti a pe ni ara ilu di kii ṣe ohun elo ti ijọba aninilara ṣugbọn ohun ija inu ati pataki ohun ija iṣakoso?
FLN rii awọn iṣe wọn bi iwa-ipa igbẹsan, ati olugbe olugbe bi apakan ti ọta. Ipari yii dabi ẹni pe ko ni oye tabi aibikita.
FLN rii awọn iṣe wọn bi iwa-ipa igbẹsan. Ṣugbọn wọn tun rii olugbe olugbe bi apakan ti awọn ọta. Ipari yii dabi ẹni pe ko ni oye tabi aibikita. Awọn lagbara opolopo ninu awọn pieds-noirs gbagbọ ninu ohun ti wọn pe ni “Algérie Française.” Ni diẹ ẹ sii ju ọkan akoko awọn atipo wá sunmo si ṣiṣẹda kan ogun abele laarin France, pẹlu nipasẹ awọn idasile ti a sina crypto-fascist agbari, awọn OAS (ni English, awọn Secret Army Organisation), ni ibere lati patapata ni aabo Algeria to France.
Sibẹsibẹ ni ikọlu ni awọn ara ilu, awọn italaya fun FLN pẹlu kii ṣe awọn atayanyan ti iṣe ti ara ti o waye nipasẹ iru awọn ikọlu ṣugbọn tun idahun ti ero agbaye ati ohun-ini ti wọn yoo ni fun awọn iran iwaju. Botilẹjẹpe ipilẹ nla ti FLN le ti ṣe atilẹyin lilu awọn ibi-afẹde ara ilu bi ọna igbẹsan fun ijiya ilu ati pied-noir ipanilaya, otito ni wipe Elo ti awọn iyokù ti awọn aye boya ko gba tabi ko ye. Niwọn bi o ti fiyesi pupọ ti iyoku agbaye, iwọnyi jẹ awọn idasile ara ilu ti ko ni ipa ninu ogun ati, nitorinaa, o yẹ ki a gbero ni pipa awọn opin.
Ogun lodi si awọn ijọba atipo jẹ ija alailẹgbẹ nitori awọn atipo jẹ, ni ọpọlọpọ awọn ọran, paati laigba aṣẹ ti ọmọ ogun ti iṣẹ. Ni ori yii, awọn pieds-noirs kii ṣe olugbe ara ilu didoju ti o ni lati ṣe yiyan laarin awọn ẹgbẹ meji (gẹgẹbi gbogbo olugbe nikẹhin ṣe lakoko ogun). Dajudaju awọn atipo kọọkan ṣe awọn yiyan, pẹlu diẹ ninu awọn atipo ti o yan lati forukọsilẹ pẹlu FLN. (Frantz Fanon, akọkọ lati Martinique ṣugbọn akọni ti Iyika Algeria, ya ipin kan ninu iwe rẹ A ti o ku Colonialism to the European minority and made the point that they were not a monolithic bloc.) Ti o wi pe, awọn ibi-ti atipo 'niwaju ni a colonized ilẹ duro ohun igbese ti ifinran, ohun ayabo.
Awọn atipo mọ eyi nitootọ, ti o ba jẹ pe lairotẹlẹ nikan, idi ni idi ti wọn fi gbiyanju pupọ lati sọ tabi ṣe arosọ pe a sọ pe ko si ẹnikan ni ilẹ ṣaaju ki wọn to de, gẹgẹ bi awọn itan atipo ni South Africa, Israeli (“ilẹ ti ko ni eniyan kan. fun awọn eniyan ti ko ni ilẹ”), ati Amẹrika. Gbigbawọle pe olugbe kan wa ni aye, paapaa ti idalare ni pe awọn olugbe jẹ “akọkọ,” gbe awọn ibeere dide nipa bii ati idi ti a fi gba ilẹ naa. Otitọ pe awọn ipinlẹ amunisin-ilu ni gbogbogbo lọ siwaju ati rii daju pe awọn atipo ti wa ni ihamọra, ni ikẹkọ ologun, ati pe o le wa ni iforukọsilẹ nigbagbogbo ni awọn iṣẹ ologun nipasẹ ipinlẹ amunisin-ilu jẹ icing nikan lori akara oyinbo majele ti tẹlẹ.
Ni awọn ipinlẹ atipo awọn atipo ni iwọle si awọn ohun ija, lakoko ti o jẹ eewọ fun awọn ara ilu ni gbogbogbo. Àwọn àgbẹ̀ ní ànfàní ẹ̀yà tàbí ti orílẹ̀-èdè tí ó ya ìwàláàyè wọn sọ́tọ̀ kúrò lọ́dọ̀ àwọn ọmọ ìbílẹ̀, yálà ní ìrísí ilé, àyè sí omi, àwọn ohun èlò, òmìnira láti rìnrìn àjò, tàbí ẹ̀kọ́. Olugbeja naa n gbe igbesi aye ti o yatọ patapata si ti abinibi, ati awọn igbiyanju nipasẹ awọn ọmọ abinibi lati fi idi eniyan mulẹ ati beere paapaa modicum ti imudogba ni a fiyesi bi awọn irokeke si anfani atipo. Awọn atipo, gẹgẹbi ẹgbẹ kan, ko ri ara wọn pe wọn ni ibamu pẹlu awọn anfani ti awọn ọmọ abinibi ṣugbọn kuku jagun lati fi idi anfaani atipo wọn han, paapaa ti lọ debi lati kede ara wọn ni "ofe orilẹ-ede," niwọn bi wọn ṣe fẹ ki ipinle atipo naa duro ni atipo kan. -Ipilẹṣẹ ti o jẹ gaba lori, laibikita bawo ni ipinlẹ yẹn ṣe le yipada ni awọn ofin deede.
Si awọn ti ko ni ipa taara ninu rogbodiyan pẹlu ijọba atipo kan, olubẹwo ara ilu ni a fiyesi kii ṣe bi itẹsiwaju ti ohun elo ipanilaya ti ijọba ti o gba, ṣugbọn bi ara ilu ti o rọrun ati, bii iru bẹẹ, ti kii ṣe jagunjagun. Rogbodiyan naa jẹ akiyesi bi jijẹ iṣe deede laarin ohun elo ti oluṣe, ni apa kan, ati eto (awọn) ti abinibi, ni apa keji. Ninu iru oju iṣẹlẹ yii, atipo ti ara ilu ni igbagbogbo ni akiyesi bi ẹni didoju ti o fẹ nikan lati gbe daradara ki o fi silẹ nikan.
Lakoko ti iru oju iṣẹlẹ yii jẹ eke ni oju rẹ, o jẹ ohun ti a gbagbọ nigbagbogbo ati, ni awọn media Iwọ-oorun, ohun ti a ṣe afihan nigbagbogbo. Àwọn tí a ń ni lára ni a kò fún ní “ìyọ̀ǹda” kankan láti gbẹ̀san lára ìwà ìkà—tí ó sábà máa ń ṣe bẹ́ẹ̀ pàápàá lòdì sí ẹgbẹ́ ọmọ ogun oníṣẹ́ ológun—nígbà tí ìkọlù èyíkéyìí láti ọ̀dọ̀ àwọn ológun ti aninilára ni a ń wò gẹ́gẹ́ bí ìgbésẹ̀ ìgbèjà ara ẹni tí ó bófin mu.
Awọn iṣe ti o wa ni apakan ti FLN jẹ oye itan-akọọlẹ ṣugbọn iṣoro iṣelu, aaye kan ti o gbọdọ ṣe afihan lori ni iru awọn ijakadi ati eyiti o lọ si ogún ti Iyika Algeria. Ijakadi ominira ko waye ni ipinya, ati pe wọn ko kan awọn ẹgbẹ meji nikan. Yika eyikeyi rogbodiyan jẹ awọn ipa “airi” ti o nlo pẹlu ati ni ipa awọn ẹgbẹ ti o ṣiṣẹ taara ninu Ijakadi naa. Ni awọn igba miiran, iru awọn ologun n ṣiṣẹ pupọ, fun apẹẹrẹ atilẹyin idasile AMẸRIKA fun imunisin Israeli ti nlọ lọwọ ti Palestine. Ni awọn igba miiran, wọn le kọkọ jẹ didoju ṣugbọn lẹhinna wa lati ṣe adehun, fun apẹẹrẹ, USSR ni Iyika Algerian (ni ibẹrẹ didoju ṣugbọn nigbamii ṣe atilẹyin Ijakadi ominira orilẹ-ede). Awọn iṣẹ ti awọn ẹgbẹ miiran le ni ipa nipasẹ ọpọlọpọ awọn ifosiwewe, pẹlu ṣugbọn kii ṣe opin si iru ija gangan funrararẹ.
Bi o tilẹ jẹ pe ẹgbẹ alatako-olugbe le jiyan ni ẹtọ pe awọn atipo ni o ni ipa ninu irẹjẹ, ninu ọran kọọkan igbiyanju naa gbọdọ pinnu awọn abajade ti idamo awọn ibi-afẹde. Kini, fun apẹẹrẹ, yoo jẹ ipa lori awọn alajọṣepọ ti o ṣeeṣe — pẹlu kii ṣe awọn ijọba miiran nikan ṣugbọn awọn agbeka iṣọkan ni okeere—ti o ba jẹ pe awọn ara ilu ni ifọkansi? Ǹjẹ́ àwọn alábàákẹ́gbẹ́ pọ̀ mọ́ ẹ̀tọ́ ìgbẹ̀san tó bófin mu, àbí wọ́n máa wo irú àwọn nǹkan bí ìpániláyà?
Lakoko awọn iṣoro ti a pe ni Northern Ireland lati opin awọn ọdun 1960 titi di aarin awọn ọdun 1990, Ẹgbẹ ọmọ ogun Republican Irish ni gbogbogbo gba awọn irora nla lati ṣe iyatọ awọn ibi-afẹde lile (ologun tabi awọn ibi-afẹde ijọba) lati awọn ibi-afẹde rirọ (awọn araalu). Eyi ko tumọ si pe a ko pa awọn ara ilu — awọn imukuro ibanilẹru diẹ wa si eto imulo yii — ṣugbọn dipo pe wọn kii ṣe awọn ibi-afẹde ti iṣẹ ologun. Eyi, ni otitọ, ṣe iyatọ IRA si awọn ẹgbẹ alamọdaju oloootọ, eyiti o kọju si ibi-afẹde rirọ / iyatọ ibi-afẹde lile ati pe o ni itunu pupọ ti o kọlu awọn ọmọ orilẹ-ede / awọn ara ilu Katoliki. Iru ọna bẹ jẹ ki o ṣoro fun awọn ara ilu Gẹẹsi lati ṣe afihan IRA ni aṣeyọri bi awọn onijagidijagan, botilẹjẹpe awọn media Ilu Gẹẹsi ṣiṣẹ akoko aṣereti ni atilẹyin ijọba Ilu Lọndọnu lori ọran yii.
Apẹẹrẹ ti Ireland tun ṣe afihan ilolu afikun. Lakoko Awọn Wahala, Awọn ara ilu Gẹẹsi yoo ṣeto awọn fifi sori ẹrọ ologun ni tabi nitosi awọn ile-iṣẹ ti ara ilu, eyiti Mo jẹri ni ọwọ akọkọ ni 1988, lakoko ibẹwo kan si Northern Ireland. Eyi tumọ si pe ti IRA ba ṣe ikọlu ologun lori fifi sori ẹrọ Ilu Gẹẹsi kan, aye ti o dara wa pe awọn ara ilu yoo pa tabi farapa, ati pe awọn Ilu Gẹẹsi le ṣapejuwe ikọlu naa gẹgẹ bi iṣe “ipanilaya.” Otitọ ti Ilu Gẹẹsi ṣẹda ipo yii ni gbogbogbo ti padanu nipasẹ awọn media.
Lakoko Ijakadi-apartheid ni South Africa, Ile asofin ti Orilẹ-ede Afirika ṣe iru ọna kanna si awọn iṣe ologun. Eto imulo ipilẹ ni pe awọn ara ilu ko yẹ ki o wa ni ibi-afẹde, botilẹjẹpe idanimọ nigbagbogbo wa pe awọn ara ilu le pa tabi farapa nitori abajade ikọlu ti ologun tabi ibi-afẹde ijọba.
Ipenija pataki ni awọn ijakadi decolonization ati awọn agbeka ominira ti orilẹ-ede lodi si awọn ijọba atipo-amunisin ni pe awọn atayanyan ti awọn ti a nilara ni o fẹrẹ jẹ pe a ko fun ni dọgbadọgba ti ode oni pẹlu awọn ti aninilara. Ní ọwọ́ kejì ẹ̀wẹ̀, nígbà tí a bá wòye rẹ̀ lẹ́yìn-ọ̀-rẹyìn, àwọn ìhùwàsí láti ọwọ́ ẹgbẹ́ tí a ń ni lára tàbí “olódodo”, títí kan àwọn aráàlú, sábà máa ń gba ìwọ̀n ẹ̀tọ́.
Nitorinaa, ibeere ti ipolongo FLN ni Algiers gbọdọ wa ni wiwo ni aaye ti awọn ọdun 1950. Kini awọn ero iṣe iṣe, ati pe iwọn wo ni ifọkansi awọn ara ilu atipo yoo ṣe ipalara idi ti ominira Algeria? Si iwọn wo ni yoo da Faranse duro ati/tabi pieds-noirs lati awọn iwa ika siwaju si awọn ara Algeria? Ati pe, kini yoo jẹ ipa ti o duro lori Iyika Algeria funrararẹ ti fifun ni aṣẹ awọn ikọlu lori awọn ibi-afẹde ara ilu?
Ni akoko itan kanna, awọn Vietnamese fi silẹ ṣe ipinnu ti o yatọ pupọ. Ninu mejeeji ogun ti o lodi si Faranse ati, nigbamii, ogun si awọn ijọba ọmọlangidi AMẸRIKA, Vietminh, ati nigbamii ti National Liberation Front ati Ọmọ-ogun Awọn eniyan Vietnam - ni afiwe pẹlu ohun elo ti awọn ijọba oniwun ti wọn ja — ṣiṣẹ lati ṣe iyatọ laarin laarin awọn ibi-afẹde lile ati awọn ibi-afẹde rirọ, kii ṣe nigbagbogbo ni aṣeyọri. Iwa wọn ni ipa nla lori ọna ti Ijakadi ominira orilẹ-ede Vietnam ti ṣe akiyesi ni kariaye.
FLN ti Algeria bori ati Algeria di ofe. Ibeere ti o tayọ, ni afikun si ọkan ti iwa, jẹ lẹẹkansi, ọkan ti ohun-ini ati, ni pataki, awọn ipinnu ti o de nipasẹ awọn agbeka miiran fun ominira orilẹ-ede. Njẹ awọn ipenija kan pato wa ninu Iyika Ilu Algeria—ni ifiwera pẹlu awọn agbeka ilodi-amunisin ati atako—ti o ṣe dandan lati yipada si pipa awọn ara ilu atipo bi?
Awọn agbeka miiran ni awọn ipo kanna ṣe awọn yiyan ti o yatọ pupọ. Eyi kii ṣe ọrọ ti ṣiṣe idajọ, ṣugbọn igbelewọn. Njẹ pipa awọn ara ilu ni ogun ti o lodi si ileto ti Algeria jẹ ẹtọ, ninu awọn ọkan ti awọn ti o di jihadists ni ọdun diẹ lẹhinna, didan ti awọn ila laarin awọn ibi-afẹde lile ati awọn ibi-afẹde rirọ? Ǹjẹ́ ó mú kí àwọn kan parí èrò sí pé nípasẹ̀ ìpayà tí wọ́n ń bá àwọn ènìyàn kan, a lè fipá mú àwọn olùgbé ibẹ̀ láti ṣe àwọn yíyàn kan bí?
Iwọnyi ni awọn ọran ti Zohra Drif ṣii fun akiyesi ninu akọsilẹ pataki rẹ ti o ṣe pataki. Ninu awọn iṣe rẹ bi onijagun, Drif kọ silẹ ni apakan romanticization ti Iyika. Ẹnikan ko nilo lati gba pẹlu awọn ipinnu rẹ lati le mọriri igboya rẹ ati ti awọn ẹlẹgbẹ rẹ miiran ni FLN, ti wọn ja ohun ti ọpọlọpọ eniyan ro ni ibẹrẹ ti Ijakadi lati jẹ ogun ti ominira ti orilẹ-ede ti ko ni bori.
ZNetwork jẹ agbateru nikan nipasẹ ilawo ti awọn oluka rẹ.
kun
1 ọrọìwòye
dúpẹ lọwọ Bill, ọkan ninu awọn Algerian olukopa ninu mejeji awọn fiimu ati awọn Iyika nigba ti beere, diẹ ẹ sii ju ogoji ọdun lẹhin ti awọn gun, nipa ntẹriba lo iwa-ipa si alagbada, dahun akọkọ nipa ẹkún. Lẹhinna o sọ pe, “Nigbati awọn eniyan ba fi agbara mu lati gbe ni awọn ipo ọrun apadi, wọn yoo ma huwa bi awọn eṣu nigba miiran. A le ti huwa bi awọn ẹmi eṣu, ṣugbọn a ko ṣẹda awọn ipo ọrun apadi.” alafia