Mohloli: Buzzflash
Ka 2004, sehlopha sa litlokotsebe tse neng li ipitsa The Cannibals li ile tsa etella pele phetohelo khahlanong le Mopresidente oa pele oa Haiti ea khethiloeng ka demokrasi, Jean-Bertrand Aristide. Mopresidente oa United States George W. Bush hang-hang, ka potlako o ile a ema ka lehlakoreng la The Cannibals, eo hona joale e rehiloeng bocha, ka mokhoa o khahlisang haholoanyane, “The National Revolutionary Front for the Liberation of Haiti.”
Bush o rometse Marines a 1,000 a US, bao, joalo ka babolai bekeng e fetileng, ba ileng ba qhekella setulong sa Mopresidente ea sa tsoa khethoa, mme, ho latela mohala o makatsang o tsoang ho mosali oa hae ho Congressman oa Amerika, o ile a tšoara Aristide mme a mo fa khetho: ho itokolla kapa ho shoa. Aristide, moprista oa Roma e K’hatholike, o ile a khetha bophelo. Eaba o koeteloa ke Masole a Metsing ’me a isoa koloneng ea Mafora Afrika.
(Hamorao, Aristide o ile a bolella 'muelli oa molao oa Oakland Walter Riley hore Marine a nkile buka eo a neng a e bala, Chelete e Molemohali ea Demokerasi e ka Rekoang, mme a mpotsa hore na nka e nkela sebaka. Ke entse.)
Ha re utloisise tlokotsi ea Haiti, hore na e ile ea e-ba seroto sa rona sa Hemisphere joang, ntle le ho utloisisa hore na ke mang ea kentseng Haiti ka har'a basketeng: matla a bokolone le a lichelete a ileng a koala sechaba ka mahlaahlela a lipolotiki le moruo ka halofo ea lilemo tse sekete ... beke.
Ha re nkeng sebaka se itseng historing ea Haiti ea ho itšireletsa.
* Ka 1791, Toussaint Louverture o ile a etella pele borabele bo le bong feela bo atlehileng lefatšeng ba makhoba boo, ka 1804, bo ileng ba hlahisa ho theoa ha sechaba se ipusang sa Haiti. Haiti e bile naha ea pele ea ho lefa litefello tsa bokhoba - ho ba tšoereng makhoba. Selemo le selemo, esita le ka Ntoa ea II ea Lefatše e fetileng, Haiti e futsanehileng e ile ea lefa Fora kakaretso ea liranta tse libilione tse 21 tsa khauta bakeng sa chelete e lahlehileng ea makhoba.
* Phoso ea Aristide e ne e le ho kopa Machaba a Kopaneng ho qobella Fora ho khutlisa liranta tse limilione tse likete tse 21, e leng se lebisang ka potlako ho US coup d'état e tšehelitsoeng.
* Tlhaselo ea 2004 e bile e 'ngoe ea letoto la litlhaselo tsa US, ho qala ka Mopresidente Andrew Jackson, ho kenyelletsa le ho hapa sehlekehleke ho qala ka 1915 ho sireletsa Khamphani ea Haiti ea Amerika ea Haiti. Masole a Metsing a ile a tsamaea feela ka 1934 ha FDR e khutlisetsa Haiti ka molao ho batho ba Haiti (ka nakoana).
* Ka lilemo tse mashome a mararo ho ea ho 1986, US e ile ea tšehetsa puso ea bohatelli ea Duvalier. Papa Doc le Baby Doc Duvalier ba ile ba tlatlapa chelete e hakanyetsoang ho 80% ea lichelete tsa machaba tsa lithuso. Ba ha Duvaliers, ba tšehelitsoeng ke US ho emisa ho ata ha bososhiale ho tsoa Cuba, ba ile ba loana ntoa e batang ea Amerika le sesole sa voodoo, Tonton Maccoutes. Ba bolaile bahanyetsi ba 'muso ba 60,000 ba tlalehiloeng.
* Aristide o ile a khutla ka mor'a phetohelo le ho lelekoa 'me a amohela lidolara tse limilione tse likete tse peli tsa thuso ho Mopresidente Hugo Chavez oa Venezuela, hammoho le oli e theko e tlaase haholo (lenaneo la "PetroCaribe"). US e ile ea emisa thuso. US e ile ea khopisoa ke ho amoheloa ha thuso ea Chavez. US e ne e eseng e halefisitse hore batho ba Haiti, baahi ba futsanehileng ka ho fetisisa lefatšeng lena, ba phela ka $2 ka letsatsi. (Kajeno, 69% ea batho ba Haiti ba sa ntsane ba fumana chelete e ka tlase ho $2 ka letsatsi.)
* Lekhotla le ka Holimo-limo la Haiti haufinyane le lokolotse phuputso ea hore “Mopresidente” Jovenel Moise ea neng a sa tsoa tloha morao tjena le mekhatlo e kopaneng ea hae ba ile ba tlatlapa boholo ba chelete eo ea Venezuela. Ke ile ka beha "President" ho quote marks hobane, ha a ntse a tšoere ofisi ho fihlela polao ea hae, nako ea hae e ne e le teng e felile selemong se fetileng. Empa o ile a tsoela pele ho ts'oara matla o ile a tšehetsoa ke Moemeli oa US. Lefapha la Naha la Amerika le leboha Moise ka ho tšehetsa liteko tse sa feleng tsa ho liha 'muso oa hajoale oa Venezuela.
* Le ho eketsa pale ena triste tropique, ho bile le tshisinyeho ya lefatshe. Ka 2010, batho ba Haiti ba etsang kotara ea milione ba ile ba shoa. Matlo a bona le meaho ea bona ea theko e tlaase e ile ea putlama ka holim'a bona.
Empa ena e ne e se Ketso ea Molimo. E ne e le MOLAO oa IMF, oa mekhatlo ea machaba ea lichelete e neng e sebelisa mofuta oa voodoo o bitsoang "austerity" le "restructuring," tumelo ea litsebi tsa moruo tsa zombie hore linaha tse futsanehileng haholo li ka ntlafatsa boemo ba tsona ka ho fokotsa lichelete tsa bona, ho felisa sechaba. ditshebeletso le ho rekisa thepa ya setjhaba ho dithahasello tsa kantle ho naha. Phello e ile ea e-ba sechaba se ripitliloeng hoo ho sisinyeha ho honyenyane ho ileng ha liha thepa eohle ea motheo.
* Joalokaha eka Haiti ha e so utloe bohloko ka ho lekaneng, Mopresidente Obama o ile a beha li-grifters tse peli tse tsebahalang boikarabelong ba ho amohela le ho fana ka lichelete tsa ho hlaphoheloa, Bill Clinton le George W. Bush. Le hoja setšoantšisi Matt Damon a fane ka monehelo oa lidolara tse limilione tse peli bakeng sa semela sa ho ntša letsoai ho fa batho ba Haiti halofo ea milione metsi a nooang, Clinton Bush Haiti Recovery Fund-lebitso feela le lokela ho u fa serame-e thusitse ho haha Marriott Hotel Resort (batho ba moo ba ne ba ka ja lijo tsohle tse monate. terata e hlabang eo ba neng ba e batla) mme ba tsetela fekthering ea liaparo e neng e hlahisa haholo monehelo ho tsoa ho mong'a feme ho ea ho Clinton Foundation.
* Bekeng e fetileng, the New York Times e ile ea etsa seo e se bitsang “Tlhahlobo ea Litaba” ea tlokotsi e ncha ea Haiti, e re bolella ka mongolo o moholo: “Ho bonahala thuso e tsoang linaheng tse ling e thusitse ho ntšetsa pele a mang a mathata a maholo ka ho fetisisa naheng eo.” Ena ke mofuta oa machaba oa tšōmo ea "Welfare Queen" - fa batho bana ba letlalo le lefifi chelete mme e ba senya feela. Se senye nako ea rona, chelete ea rona ea lekhetho, kutloelo-bohloko ea rona.
Ke seipato se se sa buiwang sa bosetlhogo jwa mebusomegolo. Manyesemane a ne a kholisehile hore ho fa Maaerishe lijo nakong ea Tlala ea Litapole ho ne ho tla fepa feela botsoa ba bona ba tlhaho. Majeremane a ile a sebelisa mohala o tšoanang ka 2009 ho beha tlala ho "Bagerike ba botsoa" ha bo-ralibanka ba senya euro.
Hona joale, baeta-pele ba rona ba nyenyefatsa bahlaseluoa ba bokhoba ba 'mele le ba lichelete ka makholo a lilemo. Empa hase thuso e ntšetsang pele mathata a Haiti.
Ho e-na le hoo, sena ke sechaba seo ka makholo a lilemo se ’nileng sa tlatlapuoa le ho silafatsoa ka tlhohonolofatso e khōlō bakeng sa phaello ea ’muso.
Ke nako ea ho felisa bokhoba ba Haiti.
Setsebi sa moruo Greg Palast ke mongoli oa Demokerasi e Molemo ka ho Fetisisa eo Chelete e ka e Rekang le mesebetsi e meng ea boralitaba ba lipatlisiso.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate