Mohloli: Greg Palast
E ne e le morao koana ka 2007, ha ke mo fumana ntlong ea hae e ruletsoeng ka joang morung. Criollo o ile a mpolella hore mora oa hae ea lilemo li 5 o ile a itahlela ka mokoting oa ho sesa, a koahetsoeng ke khanya e hohelang. Khanya e ne e le litšila tsa oli, tse lahliloeng ntle ho molao. Mora oa hae o ile a tla a hlatsa mali, eaba o oela matsohong a Morena.
Ke ile ka mo latela ho ea lekhotleng motseng o lerōle oa Lago Agrio (Bitter Lake) moo, a nkile ngata ea lipampiri, Criollo a ileng a batlela mora oa hae toka.
Ka mor’a Criollo, bangoli ba lekhotla, ba apere lihempe tsa bona tse tšoeu le lithae, ba ne ba tšeha ’me ba shejoana, ba ōma ka hlooho ba shebane le “indio” ena e pentiloeng ’me e hlobotse halofo, ba nahana hore a ka hlahlela senatla. Seqhenqha se bitsoang Chevron.
Ka 2011, ba ile ba khaotsa ho tšeha. Ke nakong eo lekhotla la Ecuador le ileng la laela Chevron ho lefa Criollo le baqosi ba bang ba matsoalloa a moo $9.5 billion. Makhotla a fumane hore ts'ebetso ea Chevron Texaco e ne e lahliloe kantle ho molao 16 limilione tse likete lilithara tsa litšila tse bolaeang tsa oli.
Seo li-gigglers li neng li sa se tsebe ke hore Morena o ne a e-na le sebetsa sa sekhukhu: Steven Donziger, 'muelli oa molao oa United States, seithuti-'moho le Barack Obama molaong oa Harvard, ea ileng a tela ntho e' ngoe le e 'ngoe - ka ho toba ntho e' ngoe le e 'ngoe - ho nka nyeoe ea Criollo.
Ho se ho fetile lilemo tse leshome, 'me Chevron e ntse e e-s'o lefe le sente. Empa Donziger o lefile chelete e ngata: Lilemong tse peli tse fetileng, o ntse a le litlamong tsa ntlo, nako e telele ho feta Moamerika ofe kapa ofe historing a sa kang a fumanoa a le molato oa tlolo ea molao.
Empa libekeng tse fetileng, moahloli ea ileng a mo hanela lekhotla la boahloli o ile a ahloleloa ho nyelisoa. (Molaotheo? Faggedaboudit.) 'Me ka la 8 October, moahloli enoa ea nyatsehang o tla ahlola Donziger, 'me a ka mo kenya chankaneng.
Mochochisi e ne e le mang? Eseng mmuso oa US, empa feme ea molao ea Chevron. Qeto ea pele ea botlokotsebe ke mokhatlo oa US.
U re'ng?
Ha ke khone ho etsa sena.
Chevron e ikemiselitse ho timetsa Donziger, ho etsa mohlala oa ramolao oa litokelo tsa botho ea itetang sefuba ho nka masholu a petroleum.
Ba ile ba hlahlela linyeoe khahlanong le Donziger le Cofan 'me ba fumana moahloli oa mehleng oa indasteri ea koae Lewis Kaplan ho fumana Donziger a nyelisa ka ho hana ho fetisetsa mohala oa hae oa selefouno le komporo ho Chevron - tlhaselo e neng e e-so ka e bonoa molemong oa babuelli ba molao. Ho fa Chevron mabitso a baitseki ba matsoalloa a Amerika Boroa e ka ba kahlolo ea lefu.
Ha Donziger a re o tla etsa boipiletso, moahloli o ile a mo qosa ka ho nyelisa botlokotsebe— ke ntho eo ho seng mohla e kileng ea e-ba teng. Empa ho ile ha behoa mohlala o kotsi haholoanyane. Ha bachochisi ba ’muso New York ba tšeha ’me ba hana taelo ea Kaplan ea hore ba qose Donziger, moahloli o ile a khetha babuelli ba molao ba Chevron, Gibson Dunn, hore e be bachochisi!
Ho fihlela hajoale, Bahapi ba Nobel ba 60, Maseneta a 'maloa a US le Congresspeople, le Who's Who of Human Rights lihlopha ba ngolisitse tšabo ea bona phatlalatsa qosong ena e ncha ea khoebo. (Tlhokomeliso: Gibson Dunn o ile a nkemela. Ha ho sa tla hlola ho e-ba teng. Ke lahlile lithōle tselaneng.)
Chevron e ile ea boela ea latela baqolotsi ba litaba, nyeoeng e 'ngoe, ba kenya tletlebo khahlanong le moqolotsi oa litaba oa BBC Television ea ileng a senya pale ea hore Chevron e sentse bopaki ba bohlokoa nyeoeng eo. Ke ne ke le moqolotsi oa litaba - 'me ka pholoha ka mosebetsi oa ka ka mor'a selemo sa linyeoe. Empa mochochisi oa Chevron o entse mosebetsi o motle haholo oa ho tšosa baqolotsi ba bang ba litaba.
Ba bang ba ne ba tšohile; ba bang ba rekile. PBS News Hour e ne e ke ke ea ama pale ea lefu-ka-oli. Ke motšehetsi ea ka sehloohong oa PBS News Hour? Chevron.
Pale ke ena, e phatlalalitsoeng ke BBC le, US, ka Demokrasi Hona Joale!, pale eo u ke keng ua e fumana ho Petroleum Broadcast System.
****
Ke tsoile tseleng ea ho fumana lehlakore la ChevronTexaco la pale. Qetellong ke ile ka ba lelekisa motse-moholo oa Ecuador, Quito. Ke ile ka ba bontša phuputso ea seoa sa leukemia ea bana e neng e thehiloe moo k’hamphani ea bona e ileng ea lahla litšila tsa oli. Karabo ea bona ke ena:
"Mme na ke eona feela nyeoe ea mofetše lefatšeng? U na le linyeoe tse kae tsa bana ba nang le mofetše naheng ea Amerika?"
'Muelli oa molao oa Texaco, Rodrigo Perez, o ne a tšeha a bile a kurutla.
Ho ea ka saense, ha ho motho ea bontšitseng hore bohlasoa bo baka mofetše.
Ho lokile, he. Empa ho thoe’ng ka phuputso ea mafu a seoa mabapi le bana ba tšoeroeng ke kankere Amazon ba lateloang ke li-hydrocarbon?
Batsoali ba bana ba shoeleng, o itse, ba tla ba le litšitiso tse kholo ka lekhotleng:
"Haeba ho na le motho ea nang le mofetše moo, ba tlameha ho paka hore o bakoa ke bohlasoa kapa indasteri ea peterole. Ea bobeli, ba tlameha ho paka hore ke bokhopo ba RONA. ”
Perez o ile a itšetleha ka ho lla haholo.
"E leng ntho e ke keng ea khoneha ka ho feletseng."
A lla le ho feta.
Mohlomong mohlankana e mong ea jang litšoene morung ha a khone ho paka. Mme mohlomong ke hobane bopaki ba ho lahla oli bo senyehile.
Ka boomo, ka Chevron.
Ke fetisitse ba babeli ba ChevronTexaco tokomane e tsoang lifaeleng tsa bona e ngotsoeng "Personal y lekunutu." Ba bala ba thotse. Ba khutsa nako e telele. Jaime Varela, 'muelli oa molao oa Chevron, o ne a apere borikhoe ba hae bo bosehla ba kolofo le lieta tse tšoeu, hempe e bulehileng le blazer e putsoa ea bespoke. O ne a e-na le moriri o omisitsoeng oa bouffant o ratoang haholo ke batho ba phahameng ba phahameng ba Latin America le letlalo le lesoeu ho feta la ka, 'mala oo hape o neng o ratoa ke batho ba phahameng sechabeng.
Jaime le eena o ne a ntse a bososela. O ile a bala memo. A emisa ho bososela. Karolo ea bohlokoa e re,
"Todos los informes previos deben ser sacados de las oficinas principales y las del campo, y ser destruidos."
“. . . Litlaleho . . . li lokela ho ntšoa liofising tsa karohano le masimong ’me li timetsoe.”
E tsoa ho mookameli oa k'hamphani ea States, "R. C. Shields, Presidente de la Junta.”
E tlositsoe le ho timetsoa. Seo se nkha habohloko joalo ka taelo ea ho senya bopaki, boo tabeng ena bo bolelang bopaki ba likoti tse lahliloeng tsa masala a bolaeang a ho cheka. Ho senya bopaki boo e leng karolo ea khato ea lekhotla ke bomenemene.
Kwa United States, seo e tla bo e le bokebekwa, bokebekwa jwa nako ya kgolegelo. Ho lokile, banna, le batla ho mpolella ka tokomane ee?
"A na re ka fumana kopi ea see?” Varela o ile a mpotsa, a etsa eka ha a e-s’o e bone pele bophelong ba hae.
Ke tla etsa eka ke na le bona, haeba seo se ka mpha tlhahisoleseling. “Ehlile. Ha u so bone see?”
Tloaelo ea ho hloka molato e ile ea tsoela pele ha ba ntse ba kōpa mongoli hore a ba etse likopi. “Re na le bonnete ba hore ho na le tlhaloso,” ho boletse Varela. Ke na le bonnete ba hore e teng. “Re tla khutlela ho uena hang ha re fumana hore na ke eng. "
Ke ntse ke emetse.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate