Potso ea Kosovo, e emetse lilemo tse robeli tse fetileng, e boetse e phahame lenaneong la lipolotiki la machaba. Mopresidente George Bush o ile a halefisa machanselara a kantle ho naha ha a phatlalatsa, mohlomong tlasa tšusumetso e matla ea kamohelo ea mohale eo a e amohetseng Tirana (Albania) ka la 10 Phuptjane, hore ka nako e itseng, kapele ho feta hamorao, o tlameha ho re, " Ho lekane, Kosovo e ikemetse”. O itse Kosovo e tla fana ka phatlalatso e ikemetseng ea boipuso haufinyane mme Washington e tla e amohela ntle le ho emela Lekhotla la Ts'ireletso la Machaba a Kopaneng ho fihlela qeto (1).
Motho a ka botsa hantle hore na ke hobane'ng ha lilemo tsa 50 li sa lekana ho theha naha e ikemetseng Palestina, ka liphello tse bohloko tseo re li bonang ka pel'a rona, le hore na ke hobane'ng ha potso ea Kosovo ka tšohanyetso e tlameha ho rarolloa ntle ho tieho.
Linaheng tsa Balkan, ho potlaka ha lipolotiki hangata ho bolela tlokotsi. Hopola kamoo tabatabelo ea Jeremane le Vatican ea ho amohela ho ikarola ha Croatia ka 1991 e ileng ea potlakisa karohano ea eo pele e neng e le Yugoslavia, ntoa pakeng tsa Serbia le Croatia, le ntoa ea Bosnia. Ntle le ho fokotsa karolo e mpe ea mopresidente oa mehleng Slobodan Milosevic le babuelli ba feteletseng ba "Greater Serbia", mebuso ea Europe e boetse e na le boikarabelo bo itseng bakeng sa likhohlano tse tšollang mali, tse mpe ka ho fetisisa Europe ho tloha ka ntoa ea bobeli ea lefatše. Lepotlapotla le lona le ile la kenya letsoho ntoeng ea 1999 e neng e tšoaretsoe Kosovo, ha linaha tse ling tsa Europe le United States li khaotsa lipuisano le Belgrade (2), li ile tsa tlōla lipuisano tsa Lekhotla la Tšireletso eaba li tsoela pele, ntle le taelo ea Machaba a Kopaneng, ho sebelisa Nato ho hlasela Serbia ka likhoeli tse ngata. le ho qobella mabotho a Serbia ho tsoa Kosovo.
Qeto ea 1244 ea Lekhotla la Tšireletso la Machaba a Kopaneng e ile ea felisa tlhaselo ka Phuptjane 1999. Kosovo e ile ea behoa tlas'a tsamaiso ea Machaba a Kopaneng le lihlopha tsa Nato - lebotho la 17,000 la ho boloka khotso la Kosovo (KFOR) - hona joale ke boikarabelo ba ts'ireletso ea naha. Tlas'a lipehelo tsa qeto 1244, Kosovo ke ea Serbia. Sena ke sa makhaola-khang, hobane matla a neng a ameha lintoeng tsa morao tjena Linaheng tsa Balkan a ne a lula a hlompha meeli e ka hare ea Rephabliki e Kopaneng ea Bososhiale ea Yugoslavia e le molao-motheo. Merero ea "Croatia e Khōlō" le "Serbia e Khōlō", e neng e sokela ho qhaqha Bosnia-Herzegovina, e ile ea hanoa 'me ea hanyetsoa ka molao-motheo ona. 'Me Serbia, ka tšehetso e tsoang ho Russia har'a ba bang, joale e hana leano le reriloeng ke mokena-lipakeng oa machaba Martti Ahtisaari ka molao-motheo ona.
Boipuso e kanna ea ba eona feela tharollo e ka bang teng bakeng sa Kosovo hobane litšitiso tsa ho e boloka kahare ho maemo a tsamaiso ea Serbia a maholo haholo. Empa mohato ofe kapa ofe o joalo o ka nahanoa feela ka lipuisano tse haufi le tse telele le Belgrade, e ikemiselitseng ho sireletsa sehlotšoana sa Maserbia profinseng.
Boipuso ba hang-hang boo Bush a batlang ho bo bona, boipuso bo sa buisanoeng ka har'a moralo oa Machaba a Kopaneng, bo ka lebisa ka potlako ho thehoeng ha "Greater Albania" 'me sena se ne se tla busa ka bohona ho irredentism ea Croatia le Serbia ka litšenyehelo tsa Bosnia. Re se re sa bue ka mohlala o phatlohileng oa machaba oo e neng e tla o beha bakeng sa mekhatlo e mengata eo ka ho tšoanang e lekehang ho phatlalatsa boipuso bo le bong: Palestine (Israel), Western Sahara (Morocco), Transnistria (Moldova), Kurdistan (Turkey), Chechnya (Russia), Abkhazia ( Georgia), Nagorny Karabakh (Azerbaijan), Taiwan (Chaena) esita le Europe ka boeona, Naha ea Basque le Catalonia (Spain, Fora), ho bolela tse seng kae feela. Na Bush o itokiselitse ho tšehetsa lipolelo tsee tsa boipuso, joalokaha a bolela hore o tla etsa joalo tabeng ea Kosovo?
Re bone tshenyo e nyarosang eo matsapa a ho hloka boikarabelo a mopresidente enwa wa Amerika a e bakileng Middle East. Ho kenella ha hae ka sehlōhō hona joale sebakeng se phatlohileng joaloka Linaheng tsa Balkan, e leng se seng sa libaka tse kotsi ka ho fetisisa lefatšeng, ke mohloli oa tsieleho le tsieleho. ____________________________________________________________________
(1) International Herald Tribune, 11 June 2007.
(2) A qosoa ka ho tsamaisa leano la khatello e kholo khahlanong le boholo ba Maalbania a Kosovo a Mamosleme, a emelang hoo e ka bang 90% ea baahi.
E fetoletsoe ke Barbara Wilson
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate