Ho etsahetse ntho e ke keng ea nahanoa, e sa khahliseng ba ikhohomosang Europe. Africa, eo ho nahanoang hore e futsanehile hoo e ka lumellanang le ntho leha e le efe, e re che ka boikhohomoso ba borabele. Che, ho ea ka straitjacket of the Economic Partnership Agreements (EPAs), che ho tokoloho e felletseng ea khoebo, che ho liponahatso tsa morao-rao tsa selekane sa bokolone.
E etsahetse ka December kopanong ea bobeli ea EU-Africa ka Lisbon, moo sepheo sa mantlha e neng e le ho qobella linaha tsa Afrika ho saena litumellano tse ncha tsa khoebo ka la 31 December 2007 ho latela Tumellano ea Cotonou ea 2000 e phethisang litumellano tsa 1975 Lomé. Tlas'a tsena, thepa e tsoang likoloneng tsa mehleng tsa Afrika, e Caribbean 'me Pacific li romeloa linaheng tse ling ho European Union ho feta kapa ka tlaase ho lekhetho, ntle le lihlahisoa tse kang tsoekere, nama le libanana tseo e leng bothata ho bahlahisi ba Europe. Mokhatlo oa Lefatše oa Khoebo o tsitlallelitse hore litokisetso tsena tse khethehileng li felisoe kapa li nkeloe sebaka ke litumellano tsa khoebo tse thehiloeng ho lumellana, ka ho bolela hore ke eona feela tsela eo linaha tsa Afrika li ka tsoelang pele ho thabela phekolo e fapaneng. EU e khethile khoebo e lokolohileng ka ho felletseng ka mokhoa oa li-EPA. Kahoo ba 27 ba ne ba botsa Moafrika, Caribbean le linaha tsa Pacific ho lumella thepa le litšebeletso tsa EU ho kena mebarakeng ea tsona ntle le lekhetho (1).
Mopresidente oa Senegal, Abdoulaye Wade, o ile a nyatsa maqheka ana a letsoho le matla, a hana ho saena eaba o tsoa ka bohale. South Africa’ Thabo Mbeki hang-hang a tšehetsa boemo ba hae le Namibia hape o ile a etsa qeto ea ho se tekene (ka sebete, kaha ho eketseha ha lekhetho la lekhetho la EU ho tla etsa hore ho se khonehe Namibia ho isa kantle kapa ho tsoelapele ho hlahisa nama ea khomo). Esita le mopresidente oa Fora Nicolas Sarkozy, ea ileng a bua mantsoe a sa thabiseng Dakar ka Phupu 2007 (2), o ile a tšehetsa linaha tse neng li hanyetsa litumellano tsena ka matla, a re o tšehetsa ho ikopanya ha lichaba tsa lefatše empa e seng ho senngoa ha linaha tse se nang letho (3).
Li-EPA li ile tsa tsosa matšoenyeho a mangata a sechaba. Mekhatlo ea sechaba le mekhatlo ea basebetsi ka boroa ho Sahara a bokella kgahlano le bona. 'Me bofetoheli khahlanong le bona bo ile ba beha litholoana: tlhōrō ea fella ka ho hlōleha. Mopresidente oa Komisi ea Europe, José Manuel Barroso, o ile a qobelloa ho khutlela morao le ho amohela pitso ea linaha tsa Afrika bakeng sa lipuisano tse ling. O tšepisitse ho qalisa lipuisano hape ka Hlakola.
Phenyo ena ea bohlokoa ke sesupo se seng sa hore lintho li ntse li ntlafala Africa. Lilemong tse 'maloa tse fetileng, likhohlano tse tšollang mali ka ho fetisisa li ile tsa rarolloa, ho sala feela Darfur, Somalia 'me Kongo Bochabela. Khatelo-pele ea demokrasi e kopantsoe 'me moruo oa lehae oa atleha tlas'a tataiso ea moloko o mocha oa baetapele, ho sa tsotellehe ho se lekane sechabeng.
Africa e na le letlotlo le leng ka mokhoa oa matsete a maholo a China. China e tla feta EU joalo ka e mong oa barekisi ba ka sehloohong ba k'honthinente mme e ka hlola United States ho ba moreki oa eona oa bohlokoa ka ho fetisisa ka 2010. Nako eo Europe e ka behang kotsi manane a ntlafatso ea meralo ke khale e felile. Africa e bile le ho lekaneng.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate