"Mekhoa ea 'maraka" le "litharollo tsa' maraka": bo-ralipolotiki, balaoli, litsebi tsa mecha ea litaba, le barutehi ba rata ho bua ka bona joalokaha eka ba ne ba sa nke lehlakore lipolotiking le maikutlong, ka holim'a ho ba le lehlakore. Ha ba joalo. Kapa joalokaha eka li na le toka ka tsela e ikhethang 'me li sebetsa hantle, tseo le tsona li seng joalo. Mmaraka ke setheo se seng sa batho se qapiloeng le ho nchafatsoa nako le nako ho pholletsa le nalane ea batho. Joalo ka litsi tse ling, limmaraka li ne li laoloa ka thata kapa li qheletsoe ka thoko ha sechaba se hana liphetho tsa bona e le tse sa amoheleheng sechabeng. Bo-rafilosofi ba kang Plato le Aristotle ba ile ba nyatsa-nyatsa limmaraka ka matla ’me ba phehisana khang ka boiteko ba ho li qhelela ka thōko kapa ho li laola. Bahlahlobisisi ba bangata le ba phehisanang khang ba ile ba latela, kahoo ba ntlafatsa moetlo oa ho nyatsa 'maraka.
Limmaraka ke mokhoa o mong oa ho aba thepa le litšebeletso ho tloha ho bahlahisi ho ea ho bareki. Li thehoa ha likarohano tsa mosebetsi li hlaha metseng ho e-na le hore motho ka mong kapa lelapa le hlahise sohle seo le se jang. Limmaraka li kenyelletsa phapanyetsano ea quid pro quo lipakeng tsa ba batlang ho rekisa le ba batlang ho reka thepa le litšebeletso. Mekhoa e meng ea limmaraka e ne e lula e le teng, 'me e teng hona joale. Makhotla a baholo, marena, balaoli ba mebuso ea libaka, balaoli ba bolumeli, le meetlo e fapaneng ea meetlo, ka ho arohana kapa hammoho, ba abile lihlahisoa ho tloha ho bahlahisi ho ea ho bareki, ho etsa qeto ea hore na ke mang ea fumanang bokae. Ka har'a malapa kapa malapa, melao ea kamano, ho kenyeletsoa patriarchy le matriarchy, e hlophisitse kabo ea lihlahisoa ho tloha ho bahlahisi ho ea ho bareki.
Mokhoa oa 'maraka o bonolo haholo: Batho ba nang le litlhoko kapa litlhoko ba sebelisana le batho ba nang le thepa le litšebeletso. Beng ba tsona ba thabela tokelo ea ho rekisa seo ba nang le sona haeba ba se batlang—bao e tlang ho ba bareki ba sona—ba fana ka seo morekisi a batlang ho se reka e le phapanyetsano. Beng ba babeli, e mong ka lehlakoreng le leng la phapanyetsano, ba buisana kapa ba buisana ka maemo a nepahetseng a phapanyetsano: ke bokae ba ntho e le 'ngoe e lekanang le bongata ba ntho e' ngoe e rekisoang. Haeba le ha karo-karolelano ea phapanyetsano (theko) e finyelloa eo mahlakore ka bobeli a e amohelang, phapanyetsano e etsoa. Kahoo 'maraka o "hlakisitsoe." E atlehile ho aba lihlahisoa ho bareki.
Mathata a tsamaiso ea 'maraka ea kabo a hlaha hang ha motho a botsa hore na' maraka o tsamaisa kabo joang ha barekisi le bareki ba fihla ka merero e fapaneng haholo ea seo ba lokelang ho se rekisa le seo ba lakatsang ho se reka. Haeba - ka lebaka leha e le lefe - bareki ba batla ho fumana 100 ea ntho leha e le efe ha barekisi ba na le 50 feela, 'maraka o tla arabela ka tsela e tobileng haholo.
Ho phatlalatsoa hore ho na le “khaello” ea ntho eo ho buuoang ka eona; tlhokeho ya ntho e fetang phepelo ya yona mmarakeng. Bareki hang-hang ba qothisana lehlokoa le ntho eo ha e fumaneha ka bokhutšoanyane ka ho fana ka litheko tseo ba ka fanang ka tsona bakeng sa eona. Ha litheko li ntse li phahama, bareki ba futsanehileng ka ho fetisisa ba theoha ha ba reka ka lebaka la hore ha ba khone ho lefella litheko tse holimo. Leha ho le joalo, haeba litheko li ntse li eketseha, bareki ba nang le matla a ho reka a seng makae ho feta ba futsanehileng ka ho fetisisa le bona baa theoha hobane le bona ha ba khone ho lefella litheko tse holimo. Qetellong, palo ea bareki e theohetse ho 50, khaello e phatlalatsoa e felile, 'me theko e tsitsitse boemong leha e le bofe bo phahameng bo hlokahalang ho lekana tlhokahalo le phepelo. Hantle-ntle ho etsahala ha tlhokahalo e le tlase ho feta phepelo.
Ka hona mokhoa oa 'maraka o aba ntho leha e le efe ka mokhoa o batlang o le mokhutšoanyane (e khutšoanyane ho ea ho tlhokahalo) ka mokhoa o khethollang ba nang le leruo le lenyenyane kapa ba se nang letho ho barui. Limmaraka ho hang ha li nke lehlakore likhohlanong tse “holimo” pakeng tsa barui le mafutsana. Ha e le hantle, morekisi tabeng ena a ka 'na a khetha ho se phahamise litheko mme ho e-na le hoo a hlahisitse kapa a laela lihlahisoa tse ngata hore li rekisoe. Bokhaphithaliste ba khoebo ba mahala bo siea matsohong a bahiri (ka tlase ho karolo ea 1 lekholong ea baahi) qeto ea hore na ba arabele khaello ea phepelo ka ho nyolla litheko (ho baka ho nyoloha ha theko) kapa ho phahamisa tlhahiso. Bahiri ba etsa qeto ea bona ho latela phaello eo ba e fumanang kapa ba e sireletsang. Ba bang kaofela ba rōna re phela le liphello tsa qeto ea bona. Matsatsing ana ho bonahala eka bahiri ba fumana phaello ka lebaka la ho nyoloha ha theko ea lintho.
Basireletsi ba limmaraka ba araba ka hore theko e ntseng e phahama ke tsela eo 'maraka o "supang" ho bahlahisi ho etsa ho eketsehileng e le hore ba ka fumana phaello e phahameng e hlahisoang ke litheko tse phahameng tsa lihlahisoa. Leha ho le joalo, tšobotsi ena ea "pontšo" e tsebahala ho bahiri bohle. Baa tseba hore haeba ba ne ba ka arabela lipontšong ka ho hlahisa kapa ho odara ho eketsehileng, litheko tse phahameng le phaello eo ba e thabelang li ne li tla nyamela kapele. Kahoo hangata bahiri ha ba bontše ho potlaka ho hlahisa ho eketsehileng. ’Me ha litheko li ntse li eketseha tsamaisong ea ’maraka, barekisi ba eketsehileng ba qala ho hlalosa le ho ikemela ho nyolla litheko tsa bona hobane “litšenyehelo li nyolohile.” Rona ba bang re shebelletse sets'oants'o sena sa bahiri ba sebelisana ka mokhoa o nang le phaello e le lebaka la ho nyoloha ha litheko joalo ka ha ka kopanelo ba re qobella ba bang kaofela.
Bo-ra-kapitale khale ba ithutile hore ba ne ba ka rua molemo ka ho laola phepelo le tlhokahalo ho hlahisa kapa ho boloka “khaello” e neng e tla ba nolofalletsa ho fumana litheko tse holimo. Bokhaphithaliste bo thehile indasteri ea papatso ho phahamisa tlhokahalo ho feta seo e ka bang sona. Ka nako e ts'oanang, indasteri e 'ngoe le e' ngoe e ile ea hlophisa ho laola phepelo (ka litumellano tse sa reroang har'a bahlahisi, kopanyo, oligopolies, monopolies, le cartels). Maemo a sechaba le liphetoho tse ka nģ'ane ho taolo ea bo-capitalist li hloka hore ba lule ba lokisa mekhoa ea bona ea ho laola tlhokahalo le phepelo. Ha e le hantle, limmaraka ke litsi tse nang le thuso bakeng sa bo-capitalist ho etsa phaello. Likhopolong, limmaraka ke litsi tse molemo bakeng sa bo-capitalist ho keteka e le tsela e loketseng motho e mong le e mong ea ho sebetsa hantle.
Ho batla, ho fumana, le ho nka tlhahiso ea mosebetsi ho boetse ho sebetsoa ke limmaraka tsa bokhaphithaliste ba sejoale-joale. Haeba batho ba sebetsang ba batla mesebetsi ka bongata ho feta mesebetsi e teng, bahiri ba ka theola meputso ba tseba hore batho ba tsielehileng ba tla fumana meputso e tlaase ho feta ho ipeha kotsing ea ho se be le moputso. Ts'ebetso eo e ile ea tsoela pele khafetsa hoo e ileng ea baka pherekano. Basebetsi ba ile ba batla le ho hapa moputso o tlase o tiisitsoeng ke molao. Bahiri ba bangata ba ne ba loana le ho hanyetsa melao e fokolang ea meputso, ’me hang ha melao e joalo e kenngoe tšebetsong, bahiri ba bangata ba ne ba hana ho nyolla moputso o tlaase, hangata ka katleho. Sekhahla se tlase sa moputso oa federal sa US sa $7.25 ka hora se qetetse ho phahamisoa ka 2009. Bahiri ba boetse ba khothaletsa boiketsetso (ho fetola mesebetsi ka mechini), ho fallisetsa mesebetsi kantle ho naha, le ho tlisa basebetsi ba tsoang linaheng tse ling. Mehato ena e kenyelletsa maemo a 'maloa a ho qhekella thepa le litlhoko tsa 'maraka oa mesebetsi ho fihlela ho fokotsa, ho emisa, kapa ho khutlisa nyollo ea meputso. Bahiri ba qhekella limmaraka tsa basebetsi, joalo ka limmaraka tsa lihlahisoa, bakeng sa phaello.
Mmaraka o mong o sebetsana le likalimo. Ba alimang le ba alimang ba buisana ka sekhahla sa tsoala seo ba ka lumellanang ka sona ho etsa hore sekoloto se fanoe le sekoloto se tsamaisanang le sona. Matsatsing ana banka e bohareng ea United States, Federal Reserve kapa Fed, e phahamisa litefiso tsa tsoala ho liehisa kapa ho khutlisa inflation eo e hlōlehileng ho e thibela kapa ho e fokotsa selemong se fetileng. Seo se phahamisa litšenyehelo tsa ho alima kaofela (bakeng sa mekoloto ea ntlo, likalimo tsa koloi, likarete tsa mokoloto, le tse ling). Le lekhetlong lena, ba futsanehileng ka ho fetisisa har’a rōna ba utloa bohloko ka ho fetisisa, ba lateloa ke ba maemo a mahareng. Litefiso tse phahameng tsa tsoala li ka 'na tsa tšoenya ba ruileng. Hape, barui, bao ka bobona e leng baalimi maemong a mangata, ba atisa ho rua molemo ka tsoala e holimo.
Fed e ka be e ile ea hatella Mopresidente Joe Biden hore a latele Mopresidente oa mehleng Richard Nixon, eo ka 1971 a ileng a beha sekhahla sa theko ea moputso ho emisa ho nyoloha ha theko ka nako eo. O ile a laela le ho tiisa hore 'maraka o ke ke oa khona ho susumetsa le ho beha litheko ka nakoana. Ho etsa joalo hape hona joale ho ne ho tla fokotsa ho khetholla mafutsana le maemo a mahareng, ho e-na le ho sireletsa barui. E ka 'na eaba motho o ne a lebeletse hore ho tsoa pusong ea Biden, e laolang matlo a mabeli a Congress, empa monahano le leano la 'maraka le neoliberalist li bonahala li busa ka bobeli, Senate ea US le House of Representatives.
Sehlopha sa bahiri ka boeona hangata se emisa le ho tlosa limmaraka. Ha thetso e nang le phaello ea limmaraka e e-ba litšenyehelo tse ngata haholo, bo-ralik'hapitale hangata ba kopana kapa ba fumanana. Likamano tsa 'maraka tsa kantle (ho khoebo e' ngoe le e 'ngoe) lipakeng tsa tsona lia nyamela. Sebakeng sa bona, tlhahiso e reriloeng ka kotloloho (ho ea khoebong) le ho ajoa ha thepa le lits'ebeletso li etsahala ntle le phapanyetsano.
Limmaraka li ne li le teng nako e telele pele ho bokapitale, empa bokapitale, joalokaha Karl Marx a hlokometse, bo ile ba etsa hore bo aparele hohle, hoo e batlang e le hohle. Bokapitale bo ile ba boela ba phahamisa le ho babatsa limmaraka—le litheko tsa tsona—ho li fa bohlokoa ba maikutlo, bo neng bo sekametse linthong tse sa utloahaleng. Joalokaha RH Tawney a bontšitse ka bokhabane ho ea hae Bolumeli le Ho Tsoha ha Bokapitale, bokapitale ba pele ba Europe bo ile ba tlameha ho loana ka thata ho tlosa khopolo ea theko “e lokileng” e futsitsoeng Kerekeng e K’hatholike ea mehleng e bohareng. Theko “e lokileng”—e lumellanang le melao ea Molimo le lithuto tsa Kreste joalokaha li hlalosoa ke kereke—hangata e ne e fapane le “theko ea ’maraka” e neng e lekana phepelo le tlhoko. E le hore ba hlōle ntoeng eo, basireletsi ba bokapitale ba ile ba fumana ho le molemo ho haha mofuta oa bolumeli ba lefatše ho pota-pota limmaraka le litheko tsa tsona tse leka-lekaneng, ba amahanya litšobotsi tse kang tsa Molimo tsa ho sebetsa hantle, ho hloka leeme, le litšobotsi tse ling tse tšoanang le tsona. Leha ho le joalo, ha bokapitale bo ntse bo tetebela bothateng bo tebileng, ke nako ea ho liha Melimo ea bohata e le karolo ea mokhoa oa ho fumana tsela ea ho ea litsing tse betere, le tsamaisong e betere.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate