Mohloli: Lentsoe la Mohanyetsi
Setšoantšo ke SF/Shutterstock.com
Mocheso oa polanete o fetola batho ba nang le lipelaelo hore e be lintho tse tšoenyang ho fetoha ha maemo a leholimo tse nang le mocheso o mongata o moholo!
Empa ema! E mpe ka ho fetisisa e sa tla. E tiisitsoe, kaha mocheso o tlang o se o notletsoe 'me o kentsoe tsamaisong e kholo ea boemo ba leholimo. Ke inertia bugaboo. Kajeno, re phela le khabone ea khale ho tloha qalong ea lekholo la lilemo. Ho sa le joalo, lilemo tse leshome le halofo tse tlang tsa mocheso oa polanete o se o phehiloe ka har'a kuku ho sa tsotellehe hore na ho etsoa eng ho fokotsa mesi.
Boithuto bo bocha bo senola lintlha tse mabapi le phetoho ea maemo a leholimo, boithuto bo tebileng bo buang ka tlhokahalo e felletseng ea boiteko ba herculean ba ho emisa tlhahiso, ho emisa ka botlalo, hona joale, eseng hosane.1
Ho ea ka phuputso e boletsoeng ka holimo, le haeba phokotso ea mocheso e qalile hosasane, ka tieo, joalo ka 5% ka selemo, phello ea eona ho futhumala ha lefatše e ne e ke ke ea bonahala pele ho 2035. E leng ho fetoha ha boemo ba leholimo inertia. Lefatše le leholo. Ho nka nako ho sebetsa, nako e telele haholo.
Ho boetse ho bolela hore mocheso oa kajeno ke wimpy ha o bapisoa le o ka pele ka ho toba hobane feela mocheso oa kajeno o thehiloe holim'a tlhahiso ea selemo le selemo ea CO2> 25% e ka tlaase ho e hlahisoang kajeno.
Khabareng, Lefatše lea qhibiliha.
'Me, ho qhibiliha ho ntse ho tsoa matsohong. Ntle le moo, ha se lekunutu hore Arctic Circle e jarollotsoe, e hlile e imetsoe ka nako e telele, e nang le k'habone e hoammeng e hlohlona feela ho tsoa sepakapakeng se kaholimo.
'Me, joale rea tseba hore e tla mpefala feela ka lebaka la thuto ea Samset. Rea tseba hore mocheso oa nakong e tlang o se o ntse o behiloe tsamaisong ea tlelaemete ho sa tsotelehe seo re se etsang kajeno, ka hona, boiteko ba hang-hang ba ho fokotsa boemo bo bobe le ho feta tseleng bo matla le ho feta, ho nka hore ho sa na le nako ea ho etsa ho hong, mohlala. , Super-Big Fixit (monyetla ofe kapa ofe?)
E behiloe ka holim'a mocheso o moholo oa mocheso o thatafatsang taba ea hore na ho etsoa eng ka mochine o se nang mohau oa mocheso oa anthropogenic, USA e tobane le Hobbesian Nightmare e tsoelang pele eo hogties mekhoa ea setso / ea lipolotiki / ea sechaba ho etsa ntho e hahang ho emisa ntho e ke keng ea qojoa.
Ha e le hantle, ha sebaka se batang ka ho fetisisa sa Lefatše se otla 100 ° F, joalo ka ha ho etsahetse Arctic matsatsing a fetileng har'a mocheso o tukang o chesang permafrost e tletseng li-gigatons tsa carbon e leqhoa e tšoaretsoeng lilemo tse likete (e leng eona e koahelang 25% ea Lefatše le ka Leboea, Ouch!) molaetsa o lerata ebile o hlakile “re atametse bothata bo ke keng ba rarolloa ka potlako.”
Litaba tse bohloko li hlahisoa ke litaba tse nyarosang ka mabaka a mangata ho kenyelletsa liphoso tsohle, mehato e fosahetseng le liphoso ka har'a boiteko bo hlabisang lihlong ba ho lokisa litaba tse amanang le boemo ba leholimo ke bo-ramahlale le bo-ralipolotiki le balaoli bao sechaba se itšetlehileng ka bona ho lemosa le ho tataisa sechaba. ka mathata a phephetsang, a behang bophelo kotsing. Ha se lenaneong ka tsela e kholo e lekaneng.
Mohlala, bolela tharollo e le 'ngoe e kholo ea ho fokotsa boemo ba leholimo e hlileng e sebetsang ho fokotsa phetoho e senyang ea maemo a leholimo. Nako e felile: Ha ho le ea mong ea atamelang ho etsa mosebetsi.
Ha e le hantle, boiteko bo fokolang bo kang ho kenya matla a matla a letsatsi, moea, 'me ka bomalimabe biomass e ntse e phalla ka har'a li-tulips (ka tsela, biomass ea lehong, karolo e kholo ka ho fetisisa ea biomass, e ntša CO2 e ngata ho feta mashala). Ka mor'a lilemo tse mashome, lisebelisoa tse nchafalitsoeng li baloa ka tlase ho 15% ea tlhahiso ea matla (ntle le hydro); 'me ka 'nete biomass ea lehong ha e na thuso ho hang 'me e lokela ho theola palo ea 15%, kaha e ntša CO2 e ngata ho feta mashala. Emisa Biomass ea Woody!
Bopaki ba ho hloleha ho feteletseng ho fokotsa likhase bo fumanoa lipalong ha CO2 le mocheso oa lefats'e o nyoloha.
Ho latela Scripps Institution of Oceanography, The Scripps CO2 Programme: CO2 e ne e le 415.13 ppm ka la 5 Phupu, 2020 khahlano le 413.11 ppm ka la 5 Phupu, 2019. Phetoho ea selemo le selemo ea tlhahiso ea CO2 e imenne habeli ho tloha qalong ea lekholo le lecha la lilemo. Ha e so theohe, e imenne habeli nakong ea lilemo tse fetang leshome! Ke lebelo la rokete ea jeoloji.
Likhase tse futhumatsang lefatše tse kang carbon dioxide (CO2) le methane (CH4) le nitrous oxide (N2O) ke tsona tse bakang ho bokellana ha inertia tsamaisong ea boemo ba leholimo. Kaha CO2 e etsa karolo ea 85% ea likhase tse futhumatsang lefatše, e sebelisoa ka kakaretso ho supa likhase tse futhumatsang lefatše ka mekhahlelo eohle.
Ke mantsoe a fokolang haholo lefatšeng a buang ka kotloloho botebong ba bothata ba ho futhumatsa lefatše, e leng ho hloleha ho sebetsa ka bonngoe ho fokotsa mesi lefatšeng ka bophara. Greta Thunberg ea lilemo li 0 ke e mong oa mantsoe a matla ka ho fetisisa a reng: “U ka iteta sefuba joang” ho letšoele la IPCC Paris le Sebokeng sa Lefatše sa Moruo Davos: “Ha ke batle hore u be le tšepo. Ke batla hore o tšohe!”
E, bopaki bo ntseng bo eketseha ba tlokotsi e ntseng e mpefala, selemo le selemo, bo bontša hore ho tšoha ke tsela e nepahetseng ea ho nka khato. Batho ba lokela ho tšoha le ho hoeletsa le ho loma le ho raha le ho tlala literata hobane ha ho letho le leng le bonahalang le sebetsa. Pussyfooting ho pota-pota ke ea batho ba fokolang. Ha e so sebetse.
Ho futhumatsa ha lefatše ha ho eme ho pota-pota ho bona hore na batho ba nka qeto ea ho thibela likhase tse futhumatsang lefatše, lekhetlo la pele. Karolo e ka Leboea ea Lefatše, moo 25% e koahetsoeng ke serame se nang le carbon-rich permafrost, e fetohile ontong. Ho futhumatsa ha lefatše ho sebakeng sa eona se monate. Liphello li hole haholo ho ka akaretsa sengoloa se sekhutšoane se kang sena. Ka 'nete, ha ho motho ea tsebang hantle litlamorao, ntle le tse mpe, tse senyang, tse hlileng li etsahalang.
Ke tsunami e "chesang haholo bakeng sa matšeliso" e tlang.
Empa, ho na le bothata bo boholoanyane bo kotsing kaha sechaba sa kajeno se phela ka "Lebelo" 'me se lebeletse liphello maobane, hang-hang. Tsena tsohle li pepesa e 'ngoe ea likarolo tsa bohlokoa tse sitisang Fixit e kholo, e bolelang mokhoa o fetohang ka boomo, butle haholo hore o ka teba ka nako e telele e lekaneng ho hlahisa litholoana tse ntle. Greta o bonahala a utloisisa sena kahoo o hlakisa taba. O hoeletsa batho ba baholo.
Ke hobane'ng ha u hoeletsa batho ba baholo?
O ithutile ka phello ea maemo a feteletseng a CO2 (James Hansen, rasaense ea tsebahalang oa boemo ba leholimo lefatšeng ka bophara, o re eng kapa eng e fetang 350 ppm ke bothata…hmm). Ha a le lilemo li 17 feela, o tla ba le tšusumetso ea ho fetoha ha maemo a leholimo. E tiisitsoe ka 100%!
Empa nahana ka taba ena, haeba Lefatše le ntse le qhibiliha, joale ho thoe'ng?
- B.H.Samset, et al a, "Ho Liehisa ho Hlaha ha Karabelo ea Mocheso oa Lefatše ka Mor'a Phokotso ea Phallo", Khokahano ea Tlhaho 11, Article No. 3261, Phupu 7, 2020. []
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate