Ka la 12 Loetse, Turkey e ile ea vouta e tšehetsa liphetoho tsa molao-motheo tse ka tlisang letoto la liphetoho le ho thibela tšusumetso ea sesole. Karolo ea 58 lekholong ea likhetho tsa "ee" e ile ea nkoa e le tlhōlo ea Tonakholo Recep Tayyip Erdogan's Justice and Development Party (AKP) pele ho Likhetho tse Akaretsang tsa 2011 le Likhetho tsa Mopresidente tsa 2012. Empa ke phetolelo e khutšoanyane le e nolofalitsoeng ho feta tekano pale.
Ha ho sa na mabaka
"Hape, bohanyetsi bo ile ba nyenyefatsa matla a AKP. Sephetho sena se feta likhakanyo tse nang le tšepo ka ho fetisisa bakeng sa voutu ea ‘e’. Boholo ba batho ba Turkey ba voutetse phetoho, "ho boletse Amberin Zaman, sengoli sa Turkey bakeng sa Economist.
Empa tlhōlo e tsamaea le boikarabelo—kapa bonyane ho lahleheloa ke mabaka a ho baleha ho eona. "Joale mosebetsi o ho AKP ho etsa liphetoho tseo. Ha e sa na boikemelo ba boahloli bo sa tsitsang bo ipatang ka morao. Teko ea 'nete ea mangolo a demokrasi ea AKP e se e le ka pel'a rona," Zaman a hlalosa.
Taner Akcam, motlatsi oa moprofesa oa histori Univesithing ea Clark, o ile a lumela. "Ena ke e 'ngoe ea mehato ea bohlokoa ts'ebetsong ea demokrasi ea Turkey le nalane e tobaneng le eona. Tšepo ea ka ke hore ’muso o tšehetsa tšepiso ea oona ea molao-motheo o mocha ka ho feletseng, le litšepiso tsa oona tse amanang le taba ea Makurde. Ha ba sa na boikemelo.”
Molaetsa ho bohle
Baskin Oran, moprofesa oa saense ea lipolotiki Univesithing ea Ankara, o lumela hore sephetho sa referendum ke molaetsa ho bohle. Molaetsa o eang ho People's Republican Party (CHP) le sesoleng ke "ho ananela litokelo tsa ba hateletsoeng le ba kheselitsoeng, ho e-na le ho sebetsa e le 'mampoli oa puso ea sechaba ea sechaba/sesole le ea bo-bourgeoisie ba rutehileng." Molaetsa o eang ho National Movement Party (MHP) oa tšoana. "E ke ke ea fihla kae kapa kae ka ho becha ka bochaba ho tloha joale ho ea pele," ho boletse Oran.
Matsatsi ao lekhotla la boahloli le neng le laola naha le felile, o ile a tsoela pele. Lekhotla le phahameng la boahloli “le tlameha ho khaotsa ho leka ho nkela Mookameli le Lekhotla la Ketsamolao sebaka ka tlhaloso e fosahetseng le ho hana melao, Molaotheo le litumellano tsa machaba.”
Oran o hlokomelisa AKP ho phethahatsa litšepiso tsa eona, "hobane ha e ka hloleha, leqhubu le tla e fetohela." Ho ea ka eena, Mokhatlo oa Turkey oa Pro-Kurdish Peace and Democracy Party (BDP), o neng o bitsitse ho nyelisa referendum, "o ke ke oa fihla kae kapa kae ha feela e ntse e le mokete oa Kurdish. E tlameha ho fetoha 'mokha oa Turkey' ka ho itokolla ho PKK [Mokhatlo oa Basebetsi ba sesole oa Kurdistan] le ka ho sireletsa litokelo tsa bohle ba hateletsoeng le ba khesoang.” O ile a nyatsa le letšehali hape ka "ho arohana haholo ... O phaella ka ho re, "Ba nahana hore ke masala, empa ke Maittihadist,[I]‘Bofetoheli ho tloha ka holimo’—ba-ralipolotiki, ba ratang bochaba, le bo-ralipolotiki.”
Haeba u hlokomoloha Makurds ...
Mopresidente Obama o ile a thoholetsa "ho sisinyeha ha demokrasi ea Turkey joalo ka ha ho bonahalitsoe ke palo ea likhetho bakeng sa referendum e ileng ea etsoa ho pholletsa le Turkey," e phatlalalitse White House ka la 12 Loetse. Bongata ba bakhethi liprofinseng tse nang le baahi ba bangata ba Makurde ba ile ba tšehetsa boipiletso ba BDP ba ho hana referendum.
Billgin Ayata, eo Ph.D. dissertation Univesithing ea Johns Hopkins e hlahloba ho falla ha Kurds naheng ea Turkey, e na le tlhahlobo e fapaneng ea boemo ba Kurdish ho feta Oran. "Sebaka sohle sa Turkey se hanne ho khetha. Sephetho se joalo ha se tlholo bakeng sa AKP kapa mohanyetsi oa eona ea ka sehloohong, CHP. Lekoko le le nosi le le ka ntshang phenyo mo referantamong ya Sontaga ke BDP.”
Ayata o hlalositse hore pitso ea ho nyahlatsa e ipapisitse le taba ea hore liphetoho tse reriloeng tsa molao-motheo "ha lia ka tsa ama likarolo tsa bohlokoa tsa demokrasi, joalo ka karolo ea 10 lekholong ea mekha nakong ea likhetho," le ho hlokomolohuoa litlhoko tsa Kurdish, ho kenyeletsoa le kananelo ea boitsebahatso ba Kurdish. molao oa motheo.
Ayata o nka hore liphetoho tse reriloeng tsa molaotheo lia hanyetsana. "Le ha Tonakholo Erdogan a ba file khefu ho tloha lefa la sesole sa Turkey, ho ne ho se joalo. Liphetoho tse sisintsoeng li ne li amana feela le likarolo tse 'maloa tsa molao oa motheo oa demokrasi 'me li ne li hanyetsana: Liphetoho tse ling li ne li hlile li hlahisa demokrasi e eketsehileng, ha tse ling li thibela litokelo tse teng," o boletse joalo.
"Hoo e ka bang karolo ea bobeli ho tse tharo ea baahi ba ka boroa-bochabela ho Turkey ba latetse boipiletso bona ba ho hana. Ka mohlala, Hakkari, karolo ea karolo e ne e le ka tlaase ho karolo ea 10 lekholong. Tlhōrō e joalo e tsoang sebakeng se ileng sa hlokofatsoa haholo ke lefa la sesole Turkey lilemong tse mashome tse fetileng hoa utloahala. E romela sesupo se hlakileng ho Ankara: Haeba u iphapanyetsa Makurds, Makurds a tla u iphapanyetsa.
Bonyane ho tse peli tse mpe
Moitseki oa litokelo tsa botho ea thehiloeng Istanbul Ayse Gunaysu e ne e le e mong oa ba ileng ba hana likhetho - karolo e 'ngoe e le ho bontša bonngoe le Makurds. "Ke ile ka hana referendum ho tšehetsa boemo ba Kurdish, ho ipelaetsa khahlanong le 'muso oa AKP, le ho bontša kholiseho ea ka ea hore tharollo ea mathata e phomotse. eseng ka liphetoho tsa molaotheo tse fanoeng, empa libakeng tse ling, ”o boletse joalo.
Leha ho le joalo, ho latela Gunaysu voutu ea "ee" e ne e le nyane ho tse peli tse mpe. Ke ne ke tseba hore ke tla ikutloa ke le betere ha likhetho tsa 'e' li ka hapa, 'me ke ne ke tla ikutloa ke hlōtsoe haeba likhetho tsa 'che' li ka atleha. Ha e le hantle, batšehetsi ba bochaba ka ho le letšehali le ka ho le letona ba ile ba khetha ho re ‘che.’ Leha ho le joalo, ‘e’ e ka pele e ne e sa akarelletse feela ba hanyetsang puso ea sesole sa Turkey, empa hape—ka mohlala—balekane ba moea ba mahoo-hoo a mabifi a Mamosleme a Sunni a neng a kopanyelletsa batho ba bang. o ile a sebelisa pefo khahlanong le Alevis nakong ea mokete oa setso ka 1993, a chesa hotele, 'me a baka lefu la 37 Alevi ba bohlale. Kahoo le lekhetlong lena ke ile ka iphumana—joaloka ba bang ba bangata—ke le boemong ba ho khetha pakeng tsa bobe bo bonyenyane ho tse peli, ha ‘molemo’ o sa bonahale ho hang.”
Khatchig Mouradian ke mohlophisi oa Boston-based Armenian beke le bekele seithuti sa bongaka historing Univesithing ea Clark.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate