Venezuelanalysis.com faʻatautaia le faʻatalatalanoaga ma Gregory Wilpert. Wilpert o se sociologist, freelance journalist, co-founder o Venezuelanalysis.com, ma le tusitala o le tusi, Suia Venesuela e ala i le Aveina o le Malosi.
O le a le tele na avea moni ai Chavez ma itu i le feteenaiga i Libya?
Chavez e foliga mai ua saeia i le mataupu o Libya. I le tasi itu na ia tautino mai o Gaddafi o lana uo ma e talitonuina Kadafi. I le isi itu na ia fai mai na te le iloa le mea o loʻo tupu i Libya i aso nei, e le mafai e se tasi ona faʻalagolago i le aufaasālalau faavaomalo i lenei mataupu, ma e le mafai ona ia lagolagoina e oʻo lava i se uo i mea uma latou te faia. O lea la, a'o faia e Chavez se auala mataalia e tusa ai ma Libya, ua i ai lona itu i le itu ma Gaddafi i le tulaga na ia faia ai le masalosalo i lipoti o talafou e uiga i faiga sauā na faia e Gaddafi i Libya.
E masani ona ta’ua e Chavez, o mea e fai e atunuu ta’itasi i totonu o le latou pisinisi, ma e taua tele le aua ne’i faia se fa’amatalaga a isi ta’ita’i o le lalolagi i mea fa’apea, ina ia fa’aaloalo i le pule a lea atunu’u. Na ia faia na faamatalaga e faatatau i le fouvalega lauiloa talu ai nei i Aikupito. O le a la le mea e te manatu ai ua avea o ia ma itu, e tusa lava pe i se auala faatapulaa, i lenei mataupu?
Ou te manatu ua i ai Chavez ona o le faavae o lana faiga faavae i fafo i se tulaga tele i luga o sootaga patino. O le taimi lava na te fa'atuina ai se mafutaga patino ma se ta'ita'i mai fafo na te fa'atuatuaina le ta'ita'i ma le le lelei o tala fou e uiga i lea ta'ita'i e matua'i le fiafia ai o ia ona e na'o lona iloa lelei lava mai lona poto masani i le fa'aituau o fa'asalalauga fa'avaomalo.
O nisi tagata faitio ia Chavez e fiafia e finau e fiafia o ia i tagata e pei o Kadafi ona o latou o ni autocrats e pei o ia. O se finauga faavalevalea lena, e ui i lea, pe afai e te manatu o Chavez o se uo vavalalata foi ma tagata e pei o Lula da Silva o Pasila, o loʻo i ai sona talaaga faʻatemokarasi le faʻaleagaina. Nai lo lena, o Chavez na o le faia o uo i luga o le "temokalasi" - "autocrat" alaleo, e tusa lava po oa latou sitaili pulega.
E te manatu o Chavez lava ia o se osofaʻiga na lagolagoina e le US, ma faʻalavelave faʻafuaseʻi e uiga ia Venesuela e le aufaasālalau tumaoti faavaomalo na faia se sao i lana tali atu i mea o loʻo tupu i Libya, pe o se vaega o lana faiga faʻavae lautele i fafo?
E lua. O loʻo i ai se vaega lautele o faiga faʻavae i fafo e fiafia tele Chavez i le faʻamalosia o sootaga i Saute ma Saute ma ina ia faia lena mea e tatau ona ia faʻavaeina sootaga ma tagata le lelei e pei o Gaddafi. E le gata i lea, faatasi ai ma Chavez o se tala faasolopito, na ia vaʻaia ai le fouvalega a Gaddafi i le 1969 i Libya o se tauiviga faʻasaʻolotoga e tetee i le malo ma faʻatauaina Gaddafi mo lena mea (o le mea lea na ia faʻaaloalogia ai o ia i se faʻataʻitaʻiga o le pelu a Simon Bolivar). I le taimi nei, e foliga mai e le o iloa e Chavez o Gaddafi ma Libya ua suia tele talu mai lena taimi ma o lea na ia faʻaauau ai ona vaʻavaʻai ia Gaddafi e ala i lenei tioata faʻasolopito.
O le toʻatele o tagata agavale faavaomalo ua latou faitioina Chavez mo le le taʻusalaina o Gaddafi. O le a le tulaga lamatia o loʻo i ai i lenei gaioiga o le a faʻaleagaina ai le Bolivarian Revolution i le va o tagata agavale faavaomalo, ma i totonu o atunuu ALBA?
Ou te manatu o le lamatiaga o Chavez o le leiloa o le tulafono, aemaise lava i le itu tauagavale faavaomalo, e taua tele. E ui o loʻo i ai tagata agavale o loʻo tutusa le iloiloga lelei a Chavez ia Kadafi, o le toʻatele e le o malamalama pe aisea e le faʻasalaina ai o ia e Chavez. O le au lagolago a Chavez i fafo atu o Venesuela o le a manatu o Chavez e leai se faamoemoe e uiga ia Gaddafi pe o loʻo ia mauaina ni fautuaga mataʻutia i fafo. E foliga mai, o le tele o malo o atunuu i ALBA e tutusa le manatu o Chavez i Libya. O le mea moni, o le Peresetene o Nicaragua Daniel Ortega ua sili atu ona tautala i lana lagolago ia Kadafi nai lo Chavez ma Ecuador Rafael Correa ua tutusa le tulaga ma Chavez.
E le gata i lea, iinei i Venesuela ua faʻaaogaina e le au faʻafeagai ma le aufaasālalau tumaoti le tulaga o Chavez i Libya, faʻapea foʻi ma le lautele o Aferika i Matu ma Sasaʻe Tutotonu o le fouvalega lauiloa e faʻalauiloa ai se osofaʻiga i luma o Chavez, ma fai mai o ia "e mafai ona sosoo ai" ma o lona uiga o ia o se pule malosi e pei o Gaddafi. Muamua, o le a le moni o na faamatalaga, ma lona lua, o le a se taunuuga i Venesuela o sea tauvaga a le itu teteʻe?
O ia faamatalaga o ni moomooga mama i le itu a le itu tetee a Venesuela. O le tulaga i Venesuela o le faafeagai lea o tulaga i nei atunuu Arapi. Muamua lava, e ui o le le tutusa ma le taofiofia ua masani ona faateleina i nei atunuu i le sefulu tausaga talu ai pe sili atu, o le le tutusa ua faaitiitia ma ua faateleina le auai faaupufai i Venesuela i tausaga o Chavez. E leai se tasi o nei atunuu Arapi o loʻo i ai se faʻatemokalasi galue ae o Venezuela o loʻo i ai se faʻatemokalasi olaola. Pau lava le mea e tutusa ai o Chavez, Mubarak, ma Gaddafi o ni fitafita uma. Ae ui i lea, ua faʻamaonia pea e Chavez e ui lava i lona uiga faʻamiliteli o loʻo ia taumafai moni lava e fausia se faʻalapotopotoga faʻapitoa ma agafesootai i Venezuela.
Ona o le faamamafa na tuuina atu e Chavez i le malosi o tagata i lona lava atunuu, i luga o se tulaga faava o malo aisea ua ia taulai atili ai i taitai o atunuu, e oo lava i taʻitaʻi e le o lauiloa i totonu o latou tagata, e pei o le peresitene o Iran, ma Gadaffi?
O lo'u lagona o lana faamamafa i taitai e sau mai ni punaoa se lua. Muamua, e talitonu o ia i le taua o taʻitaʻi ma taʻitaʻi mo le agai i luma o sosaiete. Lona lua, e pei ona ou taʻua muamua, na te faʻavaeina le tele o ana faiga faʻapolokiki i soʻotaga a le tagata lava ia ma o lona vaʻaiga lelei ma i latou e mafua ai ona ia le amanaiaina o latou vaivaiga, e ui lava (pe aemaise lava pe a iai) lipoti le lelei a le aufaasālalau e uiga i nei taʻitaʻi.
Ua fautuaina e Chavez se Komisi o le Filemu e soalaupule i Libya. E foliga mai e masani lava o ia o le tagata e tuʻuina atu ia faiga faʻavaomalo. Pe moni ea lenei mea, ma aiseā e moni ai?
Ioe, o Chavez e foliga mai e matua fiafia lava e fai le matafaioi o le puluvaga ma e mautinoa lava na taumafai e faia lena matafaioi i le tele o taimi, e pei o le taua a Colombian ma le taimi o le osofaʻiga i Honduras. Ou te manatu o se vaega tele o lona faʻaosofia atonu e sau mai ia te ia e manaʻo e faʻaalia se ata e faʻafetaui ai lona talaaga o se taʻitaʻi o le lalolagi. Ae ui i lea, e ui atonu o se faʻaosofiaga o le mafaufau, ou te manatu e manaʻo foi Chavez e tuʻuina atu se faʻamaoniga o lana faiga faʻavae i fafo o le filemu, e ese mai i le US foreign policy, lea e taua.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo