E fia ni solitulafono tau taua e tatau ona faia e se ta'ita'i papalagi a'o le'i ta'ua tagata faafetai e ala i le aufaasālalau ma le fa'avae? E foliga mai e leai se tapulaʻa, pe a tatou faʻamasino i le tali mataʻutia i le toe foʻi mai o Tony Blair i le tulaga faʻapolokiki.
I le aso 11 o Iulai, sa i ai faasilasila o Blair o le a 'tuuina atu manatu ma poto masani' i le iloiloga o faiga faavae a le taitai Leipa Ed Miliband. E foliga mai o le a ia tuʻuina atu fautuaga ile auala e 'faʻateleina' le tamaoaiga ma taʻaloga talatuu o le 2012 London Olympics.
Na faamatalaina e le Guardian le faasilasilaga ma le agamalu o se 'gaioiga finau'; e le faapea i totonu o le atunuu lautele, o le tala lea a le pepa, ae ‘aemaise lava i totonu o le vaega faaupufai a le Leipa’. Na faailoa mai e se tasi o ulutala o le Guardian 'Toe fo'i mai le tupu'.
O le 'apa'au agavale' John Harris na faia lana vaega i le Guardian e fa'alelei le ala o Blair:
'E na'o le 59 ona tausaga, o le ata o le malosi ma le naunau e "faia se suiga". E mafai ona i ai se fa'ailoga lona fa i le Numera 10 i luga o kata? E le tatau ona tatou taofiofia.'
Na tautino mai e Harisi 'o ana mea sese uma lava, o solitulafono ma le tagiaue o faamasinoga sese, o loo i ai pea se mea maneta i ana taleni.'
Ina ua sau Blair i se taumafataga o le sailiga tupe a le Leipa i le Arsenal's Emirates stadium, na matauina e Harris e faapea:
'Na faafeiloaia o ia e le motu o tagata tetee, o loo ita pea i lana matafaioi i le taua a Iraq.'
O le mea uiga ese lena e uiga i le au tetee filemu; e le uma le 'ita tele' e uiga i le tosoina o le atunuu i se taua e le tusa ai ma le tulafono lea na mafua ai le maliliu o le tusa ma le miliona tagata, na fausia ai le fa miliona o tagata sulufaʻi a Iraqi, faʻaleagaina mea tetele a Iraq, faʻatupuina mafatiaga e le mafaamatalaina ma susunuina ai le tele o tupe a le malo i taimi o le 'austerity. '. Masalo e tatau ia i tatou o Peretania ona faʻaalia lena laugutu maʻaʻa taʻutaʻua i luga ma agai i luma. E mautinoa lava o le mea lena na fautuaina e Richard Beeston, faatonu mai fafo o The Times, i le 2009:
'O nei mea uma na tutupu i le ono tausaga talu ai. Soia.' ('O le taua na sese. E le o le fausiaina. Taofi le mafaufau e uiga i le tulafono o le osofaʻia o Iraq. O le tauvaga lava ia o le faʻalavelave moni', The Times, Fepuari 26, 2009.)
O se fa'asalalauga lata mai o le Times na fa'afeiloa'ia le toe fo'i mai o Blair:
'O lo'o fa'atasia le Leipa, e fa'aaoga lana taleni sili ona lelei ma amata ona toe fa'amalosi. (Editorial, 'A year in politics', The Times, Iulai 14, 2012)
O le afio faalua mai o Blair na faalauiloa e a talatalanoaga faauo i luga o le BBC's Andrew Marr faʻaaliga. O Marr, o le mea moni, ua lauiloa o se tagata atoatoa tagata su'esu'e fa'apolokiki lē fa'aituau ma a 'tagata fai fa'atalanoaga lelei ma malamalama' (ia sii mai se uaea mai le US ambassador i Lonetona ia Hillary Clinton).
Na faaauau pea le osofaʻiga a le PR ina ua lomia e London's Evening Standard se talanoaga faatasi ai ma le sa avea muamua ma Palemia i le aso na ia 'fa'asa'oina ai le pepa. E toe fia avea o ia ma palemia i se aso? 'Ioe', na ia tali atu ai. Ose Financial Times lagolago talanoaga faatasi ai ma le faatonu o Lionel Barber na folafola mai:
'I le lima tausaga talu ona tu'ua le pule, ua toe mana'o Tony Blair. Ua sauni o ia mo se matafaioi fou tele. Ae o le a tonu lava le mea o loo aveina ai o ia? Ma pe e mafai ona ia faatauanauina le lalolagi ia faalogo?'
O 'uo' ma 'uo' e leʻi taʻua na taʻua, e mautinoa na pasi atu i le feʻau na faʻamaonia e Blair:
“Fai mai uo ua matua’i naunau lava o ia e fai sona sao tele, e le ona o se naunautaiga e tauva mo se tofi maualuga ae ona o lona manao e avea ma se vaega o le finauga. “E matuā manaʻo lava e toe avea o ia ma taulaʻiga o tagata,” o le tala lea a se tasi o uō ua leva.'
Se Leoleo Faatonu sa ia fesoasoani:
'e foliga mai na ia fa'amalieina se pa'i talu mai lana tusi ['A Journey', lomia i le 2011]; masalo ua ia a'oa'oina fo'i sina fa'aaloalo i tulafono fa'ava-o-malo.' ('E le mafai ona mafaufauina? Tony Blair toe fai le Palemia.')
Na faaauau le pepa:
'E le gata i lea, e le o se taimi lenei e popole ai e uiga i faʻamatalaga o faiga faʻavae - o loʻo i ai le showbiz e mafaufau i ai. I le 2007 na faatusaina ai e John Major le faamavaega umi a Mr Blair ia Nellie Melba; o le toe foʻi mai e tatau ona faʻaalia e sili atu o ia e pei o Sinatra ma Elvis. E tasi lava le suli moni ia Tony Blair, o Tony Blair II lea.'
Mata e mafai e le pito i luma o le tusitala faasalalau a Peretania ona faia moni se valaau faatonu mo le toe foi mai o Blair? E le tatau ona matua faateia. Manatua e oo lava i le taimi o le solitulafono maualuga faavaomalo o le osofaia Iraq, le Leoleo pea valaauina mo lana au faitau e toe filifilia Blair i le palota lautele 2005.
O le Solitulafono Taua e fa'aleaga e le tagata lava ia
O le masina talu ai, le Guardian faalauiloaina o fa'amaumauga a Alastair Campbell, o le fa'auluuluga a Blair, fa'atasi ai ma le tasi fa'amatalaga o lo'o toe fa'amatala ai se feiloa'iga ma 'Swedes ta'uta'ua a Peretania', Sven Göran Eriksson ma Ulrika Jonsson, ma le isi o lo'o fa'amatala ai le fiafia o le Palemia muamua i le suāu'u olive. Na tuu ia John Pilger e fai le manatu lea i totonu o api talaaga:
'Ua taumafai Campbell e sausau le toto Iraqi i luga o le temoni Murdoch. E tele naua e susu ai i latou uma.'
O le Guardian's Andrew Brown, faatonu o le 'Talitonuga' vaega o Faʻamatalaga e Saʻoloto, faʻamama ese mai le toto e taʻu le aufaitau e faapea, i se felafolafoaiga talu ai nei ma Rowan Williams, le Archbishop o Canterbury, o Blair sa 'se malie, ma o nisi taimi e fa'aleagaina ai ia lava'. Na tuuina mai e Brown se faataitaiga o le aga malie a Blair:
'Sa ou tusia i se tasi taimi se tamaitusi e uiga i le mafuaaga o le faia o aia tatau a tagata i Peretania e matua leaga lava - ona avea ai lea o se palemia, na ou faailoa atu ai.'
Masalo e aoga le faamanatu atu e oo lava i tagata solitulafono o taua e mafai ona 'aue' ma 'fa'atauva'a.
I se faatusatusaga, na faamanino mai e le tusitala Tutoatasi Matthew Norman lana 'ino'ino mo Blair:
"Taʻua o se faʻataʻitaʻiga faʻalavelave mataʻutia, o se faʻataʻitaʻiga sese a Neocon, o se taua poʻo soʻo se mea lava, e malamalama lelei i nei faaupuga pei o tamaiti: Na faia e Mr Blair se mea mataʻutia, ma le le mafaamatalaina o taunuuga leaga mo tagata Iraq, na fasiotia ma manu'a le 'au i le moliaina o lona faavalevalea, ma i latou na maliliu ma manunua iinei i pomu taui ma sui ia Iulai 2005, i le taeao ina ua uma le Olimipeka lona 30 na tuuina atu i le aai o Lonetona.'
Na ia faaauau:
'O Tony Blair e le o se perofeta fa'alumaina sese ae o se paria i lona lava nu'u. O ia o se paria ona sa ia taupulepule i se gaoioiga o le tele o le amioleaga, ma e le mafaamatalaina le faitau selau o afe na maliliu ma le faitau miliona o isi na mafatia tele i taunuuga.'
Na ta'ua ma le sa'o e Norman e faapea o Blair 'ua faaauupegaina i se vaega o ultras faamaoni i le lomitusi.' O lenei mea, faatasi ai ma lana puipuiga e se faalapotopotoga e sili ona lagolagoina, o lona uiga 'atonu e leai se malosi i luga o le fogaeleele e mafai ona ulu atu i lona atigi titanium.'
Ae o se vaega taua o le 'titanium shell' e puipuia ai Blair o le 'autu' le au tusitala e aloese mai le faamatalaina o gaioiga a le Palemia muamua ma ana taupulepulega o ni solitulafono tau. O Matthew Norman lava ia na le fiafia ina ua ia tusia ma le leiloa o le neura:
'Ta'ua o se fa'amasinoga fa'aletonu mata'utia, o se fa'ata'ita'iga Neocon fa'aseseina, o se solitulafono tau po'o so'o se mea.'
Ae mo le 'cabal of loyalist ultras i le lomitusi', e leai ni igoa na tuuina mai e Norman. Ae latou te aofia ai faatonu sinia i le nusipepa a Norman, le Independent; e le ta'ua ai se tasi o ana paaga i le Tutoatasi i le Aso Sa, le Blair hagiographer Ioane Rentoul. E pei lava o Matthew Norman o le a le laa i luga o se laina i le oneone, e faapena foi Simon Jenkins o le Guardian ina ua ia finau e faapea 'o le faia o se togiola taufaaleaga o le a faasaoina ai le talaaga o le sa avea muamua ma palemia.' O le pupula i lona le faia o se valaau mo Blair ma ana aumea ina ia tutu i luma o le faamasinoga i The Hague ma feagai ai ma moliaga o solitulafono tau taua.
E pei o Pilger sa'o Fai mai o le taua a Sisifo o osofaiga faasaga ia Iraq:
'O le amana'iaina o le fa'aaloalo, fa'alilolilo, Blair-fawning ala o faasalalauga o se fesoasoani taua i sea solitulafono mata'utia ua ave'esea ma o lo'o tumau pea se su'ega tu'usa'o o le fa'amaoni ma le amio mama i Peretania.'
E faʻapea foʻi ma le atigi titanium o le aufaasālalau faʻasalalau, o loʻo i ai foi Blair puipuia e ala i le 'tete'e malosi i Whitehall i le faailoaina o pepa autu e faatatau i osofaiga a Iraq, aemaise faamaumauga o talanoaga i le va o ia ma George Bush.' O lona uiga o le suesuega a Chilcot e uiga i le taua a Iraq o le a le lolomiina nei lana lipoti seia oo i se taimi i le 2013. Na lipotia mai e le sa avea muamua ma Failautusi o le Kapeneta Lord O'Donnell ia Chilcot o le tatalaina o tusi a Blair o le a faaleagaina ai sootaga a Peretania ma le US ma o le a le i ai i tagata lautele. tului. Ole fa'ailoga lea mo 'le fa'alapotopotoga e tatau ona puipuia o ia lava'.
Fa'amauina o le atamai ma mea moni mo Iran
I luga ole Real News Network, Annie Machon ma Ray McGovern faamanatu ia i matou e toetoe lava atoa le sefulu tausaga talu ona feiloai Blair i Downing Street ma faifeau sinia ma ofisa maualuga o le militeri ma le atamai mo se faʻamatalaga i le auala na fuafua ai le US e 'faʻamaonia' osofaʻiga Iraq. O Sir Richard Dearlove, o le ulu o le MI6, faatoa foi mai mai le US lea na la feiloai ai ma lana paaga, CIA Director George Tenet.
Le ta'uta'ua 'Faamanatuga Ala i lalo', o minute aloaia o le faʻamatalaga ia Iulai 23 i le 2002, o loʻo faʻaalia ai le mea na taʻu atu e Dearlove ia Blair ma i latou na auai e uiga i mea na ia faʻalogo ai mai Tenet; o lona uiga, na filifili Bush e aveese Saddam Hussein e ala i le faalauiloaina o se taua o le a 'faamaonia e ala i le tuufaatasia o faiga faatupu faalavelave ma auupega o le tele o faatafunaga.'
Na faamatala e Dearlove le auala na faia ai: 'O le atamai ma mea moni o loʻo faʻatulagaina e uiga i faiga faʻavae.' Na sosoo ai ma le maliliega ia Aperila 2002 i le va o Bush ma Blair ina ua nofo le palemia Peretania i le lafumanu a le peresitene i Texas i Crawford. Na folafola e Blair le lagolago a Peretania mo le osofaʻia o Iraq.
Machon ma McGovern toe fafaguina le fa'asalalauga fa'asalalau lea na fa'atatau i ai tagata lautele:
'I le taufaaiuiuga o le taumafanafana 2002, o le taufaamata'u fa'amata'u mai Iraq na "fa'afeusuaiga" e se masini fa'asalalau fa'asalalau a le US-UK. O le taamilosaga e le gata: ulutala o loʻo alaga "45 minute mai le malaia"; o pepelo e uiga ia Saddam e toe faʻafouina le polokalame o auupega faaniukilia a Iraq; ma tusitala samasama e uiga i le "keke samasama" uranium na fai mai Iran o loo sailia mai Aferika sili ona pogisa.
'O tagatanuu o Peretania na fafagaina le poto pepelo o le Setema Dossier ona sosoo ai lea ma le ono vaiaso aʻo leʻi osofaʻia Iraki, o le "Dodgy" Dossier, e faʻavae i luga o le 12-tausaga PhD suʻesuʻega na faʻaumatia mai le Initaneti, faʻatasi ai ma le le faʻamaonia, poto mata'utia lea na iu ina sese - o mea uma na fa'aalia e sipai ma faipule e pei o se atamai vevela, leaga.
‘Ua fa‘apea fo‘i ‘ona faia o le tau. O pepelo uma; faitau selau afe ua maliliu, manunua, manu'a, ma le faitau miliona o tagata sulufa'i Iraqi; ae leai se tasi na tali atu.'
Nai lo le faamasinoina, o nisi o tagata solitulafono ua tauia:
'Sir Richard Dearlove, o le na semanu e taofia nei mea uma pe ana ia faamaoni e tautala, na faatagaina e litaea ma le mamalu atoatoa ma avea ma Matai o le Kolisi a Cambridge. O John Scarlett, o le sa avea ma ta'ita'ifono o le Joint Intelligence Committee na sainia fa'amatalaga taufaasese, na tauia i le galuega sipai pito i luga i le MI6 ma le fa'ailoga tau. Na tuuina atu e George W. Bush ia George Tenet le Pine Peresetene o le Saolotoga - o le taui sili ona maualuga a tagata lautele. Le maasiasi.'
Ua finau Machon ma McGovern o le atamai ua toe faaleleia; o le taimi lenei e lagolago ai se osofaʻiga e ono tupu ia Iran:
'Na o le vaiaso talu ai [Sir John] Sawers, o le na suitulaga ia Scarlett e avea ma ulu o le MI6 i le tolu tausaga talu ai, na ia faia se tautalaga mataʻina lea e le gata na ia mitamita ai e uiga i le matafaioi a le MI6 i le taofia o le taumafaiga a Iran e fausia se auupega faaniukilia, ae na ia taʻua foi e faapea. O le a maua e Iran le pomu i le 2014. O ata o le MI6 o loʻo faʻapipiʻiina i faiga faʻavae i le 2002.'
Ae ui i lea, o le maliega - e oʻo lava i le va o US ma Isaraelu ofisa - o loʻo i ai Iran lē na faia se faaiuga e fausia se auupega faaniukilia talu ona taofia lana polokalame i le 2003. E foliga mai e le mafai e tagata tomai faapitoa i faasalalauga ona malamalama i lenei mea moni. O Robert Fisk mea i luga o Suria i le Tutoatasi i le Aso Sa ananafi sa i ai se ulutala faia se faamatalaga le agavaa e uiga ia Iran ma 'ana auupega faaniukilia'. E foliga mai na tusia lenei mea e se tasi o subeditors o le pepa. O le a alu sa'o Fisk i lana faatonu ma faitio i lenei fa'amatalaga sese?
Ae o le leai o ni auupega faaniukilia a Iran ua le taofia ai le atunuulaina i luga mo le 'auala' papalagi. E aoga le toe faasino atu i le molimau a General Wesley Clark, o le sa avea muamua ma taitai o le Nato, ina ua ia manatuaina se talanoaga ma se Pentagon aoao i le 2001, i ni nai vaiaso talu ona osofaʻia Setema 11:
'Sa ia aapa atu i luga o lana kesi. Sa ia pikiina i luga se fasipepa. Ma na ia fai mai, "Na ou maua i lalo mai le fogafale i luga" - o lona uiga o le Failautusi o le Puipuiga o le ofisa - "aso nei." Ma na ia fai mai, "O se faʻamanatuga lea e faʻamatalaina ai le auala o le a matou ave ese ai atunuu e fitu i totonu o le lima tausaga, amata mai i Iraq, ona sosoo ai lea ma Suria, Lepanona, Libya, Somalia, Sudan ma, faʻamaeʻaina, Iran."
E foliga mai e le mafai e le au tusitala ona fesoasoani ia i latou lava e le amanaiaina ia mea moni le talafeagai. Ma o lea, se'i vagana ua mana'omia e tagata lautele se isi itu, o le a fa'aauau pea ona fa'atino e le au fa'atonu kamupani ma le autusitala a latou matafaioi masani i le tautuaina o le pule.
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo