aotelega
E toetoe lava o fua uma, o le taua i Afghanistan ua sili atu ona leaga mo le itu i sisifo ma le faitau aofaʻi o tagata Afghan. O faʻamanuiaga faʻapitoa e laʻititi i le leai, o lamatiaga o se faʻalauteleina o taua e faʻafefe, ma faʻalavelave faʻaleagaina ma faʻalavelave alofa. Fuafuaga fenumiai, faʻalapotopotoga faʻapitoa ma le fiafia o le tagata lava ia e maua ai le tele o tali pe aisea e tumau ai le US i Afghanistan. O le tautinoga a Ausetalia e tutusa lelei le fenumiai, e fefiloi ma se naunautaiga faa-matua e le mamao tele mai le tulaga faa-Emepaea o le seneturi sefuluiva o le faamalamalamaina o tagatanuu. O le US, ma ana uo, o le a o ese, e aunoa ma se manumalo faʻamaonia pe mamalu. O le a nonofo pea Aferika. Afai o le manatu o loʻo i ai nei o le faʻalauteleina o le taua e lofia ai Pakisitana, o le alu ese ma le faʻatoʻilaloina o le a tupu mulimuli ane, ae mulimuli ane, ma pe a maeʻa se taua e sili atu le mataʻutia ma le mataʻutia. E mafai e se pulega fou a Amerika ona suia nei taunuuga?
faʻatomuaga
I le aso 22 o Setema, na autasia ai e le UN Security Council le Resolution 1833 (2008) e faalautele ai le faatagaga a le International Security Assistance Force (ISAF) i Afghanistan mo se isi tausaga seia oo i le aso 13 Oketopa 2009.[1] Peitaʻi e tau le taʻua le mataupu i le nusipepa a Ausetalia, ma e leai se faalapotopotoga o le filemu e tuʻu lona ulu i luga aʻe o pa puipui e matau le faʻalauteleina faaletulafono o le taua. O lenei iugafono ma ona muamua, o loʻo faʻaaogaina ai le Vaega VII o le Tulafono a Malo Aufaatasi, o loʻo noatia i sui uma o setete, e maua ai le faʻavae faaletulafono mo le faʻauluina o 'au a Ausetalia i Afghanistan, ma i latou o ana paaga o loʻo galulue o se vaega o le International Security Assistance Force. (ISAF) poʻo le faʻatonuga tutusa a le Iunaite Setete o le Operation Enduring Freedom (OEF). O lenei fa'apotopotoga fa'afitafita pito i sisifo o lo'o tu'uina atu nei le 52,000 fitafita i Afghanistan, mai le 36,000 i le amataga o le 2007, e aofia ai le toetoe lava 1,100 mai Ausetalia.[2]
E ta'ua e le au ofisa o le puipuiga o Ausetalia, Kanata, Netherlands, Siamani, Peretania ma le Iunaite Setete ni mafuaaga se tolu o loo tau ai pea ma feoti a latou 'au i Afghanistan, i le faateleina o le numera ma le faateleina o le numera o tagata lautele na maliliu.[3] E lua o na mafua'aga o ni finauga fa'atatau e uiga i fuafuaga fa'ata'atia: puipuia o le toe fo'i mai o nofoaga saogalemu mo feso'ota'iga fa'alavelave fa'avaomalo i Afghanistan, ma fa'amautinoa e le avea lena atunu'u ma sesetete narco. I le gagana a le UNSC 1833, e pei o le malo o Howard ma Rudd, ua faʻatonuina vaega faʻatasi e tetee atu i le faʻateleina o faiga sauā ma faiga faatupu faalavelave a Taliban, Al-Qaeda, vaega faʻaauupegaina faasolitulafono, tagata solitulafono ma i latou o loʻo aʻafia i fefaʻatauaiga o nakoti, ma le faatupulaia o sootaga malolosi i le va o faiga faatupu faalavelave ma fualaau faasaina.
O le mafuaaga lona tolu mo le faʻaauauina o le itu i sisifo i Afghanistan, e fitu tausaga talu ona faʻaumatia le nofoaga autu o Al Qaeda ma faʻaumatia le malo o Taliban, e faʻavae i luga o fuafuaga faʻapitoa nai lo se tagi o le amio mama poʻo le agaalofa mo le faatemokalasi a Aferika ma le puipuiga o aia tatau a tagata. . O lea ua avea nei ma lagolago le fesiligia mo le malo o Karzai i Kabul, na filifilia i lalo o le puipuiga a UN i le 2004.
E toetoe lava o fua uma, o le taua i Afghanistan ua sili atu ona leaga mo le itu i sisifo ma le faitau aofaʻi o tagata Afghan.[4] Ole numera o itumalo i lalo ole aʻafiaga a Taliban[5], numera o "faalavelave faʻafuaseʻi"[6], numera o osofaʻiga i le ola[7], numera o itulagi o "No Go zones" mo UN ma tagata faigaluega fesoasoani[8] , o le numera o le coalition ua maliliu[9], o le aofaʻi o tagata lautele ua maliliu ma manuʻa[10], o le aofaʻi o osofaʻiga a tagata lautele[11], o le aofaʻi o osofaʻiga i luga o le ea[12], o le aofaʻi o osofaʻiga a pomu i autafa o le auala. 13], o le aofaʻi o osofaʻiga a le malo, aemaise lava leoleo, o le tele o faʻatoʻaga opium[14], o le aofaʻi o aiga o loʻo aʻafia i le gaosiga o le opium[15], o le tele ma le atamai o le gaosiga o heroin transnational ma fesoʻotaʻiga auina atu i fafo [16] ] - ua matua fa'atupula'ia pe fa'ateteleina uma i le lua tausaga talu ai.
O lenei otootoga pu'upu'u o se tulaga faigata tele fa'apolokiki ma fa'afitafita o lo'o tupu i totonu o se atunu'u e tele atu nai lo Iraki, ma e to'atele le faitau aofa'i, e sili atu ona matitiva le tamaoaiga, ma se fa'alapotopotoga fa'apitoa e sili atu ona lavelave.[17]
Ma atonu o le mea pito sili ona taua, o nei mea uma o loʻo tutupu i totonu o se atunuʻu e faʻasoa se tuaoi ma se setete maʻaleʻale ua sili atu ona faʻateleina e ala i le faʻamalosi mai le Iunaite Setete, ma i le va o latou, o le tuaoi faʻa-kolone e toetoe lava a leai se uiga i agafesootai moni. . O le Taua a Afghanistan ua avea nei ma Taua a Afghanistan-Pakistan. Se'i vagana ua vave ona suia faiga fa'avae a le malo i Sisifo, o le a fa'amata'u Pakisitana ose vaega fa'apolokiki - o se mataupu e le mafai e Initia ona le amanaiaina.[18] O le ola o Pakisitana o loʻo faʻalagolago nei i se suiga i Afghanistan.
Talu ai ona o le osofaʻiga a le taua i totonu o le ogatotonu o le sub-konetineta o Initia, ma le tuʻuina atu o sini i sisifo o le faatemokalasi ma aia tatau a tagata soifua, e leai se toe foʻi mai o faʻasao mo faiga faatupu faalavelave faʻavaomalo, ma puipuia le tulaʻi mai o se narco-setete Aferika, e tolu fesili e manaʻomia faʻanatinati. felafolafoaiga i atunuu uma o loʻo tuʻuina atu malosiaga i le ISAF i Afghanistan:
* Po o ausia sini o loʻo taʻua o le US ma UN faʻalavelave?
* Poo avea moni nei ma taʻitaʻiga faiga faʻavae felagolagomaʻi?
* O le a le mea e tatau ona fai e agai atu ai i le filemu i Afghanistan ma Pakisitana?
Alualu i luma i sini ua ta'ua?
terorisiga
O le tetee i le pulega a Karzai ma le itu i sisifo ua avea nei ma vaega eseese o vaega e amata mai i taʻitaʻi taua e pei o Hezb-e Islami Gulbuddun, Al Qaeda, ma se Taliban na vaeluaina i le va o le itu i saute ma sasaʻe o le atunuu ma Pakistan. E taua le iloa o le eseesega i le va o faiga faatupu faalavelave i le uiga o osofaiga i luga o tagata e le o ni taua mo faiga faaupufai ma faaauupegaina tetee guerrilla i malo faapitoa. O nei vaega uma ua osofaia tagata lautele faapea foi ma ofisa o le malo ma ua faateleina le faaaogaina o le pule i le ola i sui o le malo ma tagata lautele.
Peitaʻi, e lua mea e manino mai. Muamua o le osofaʻiga o loʻo fafagaina e Afghan ma Pakistan i le ita i tagata lautele na maliliu ona o faiga faʻavae o le taua, aemaise lava le faʻatupulaia o numera o osofaʻiga i luga o le ea. I se isi faaupuga, e mamao mai le faʻaitiitia o le lagolago mo i latou o loʻo faʻaaogaina faiga faʻatupu faʻalavelave e faasaga i tagata Afghan, o faiga faʻavae i sisifo o loʻo faʻateleina ai le lagolago.
O le lona lua e faapea o le taua o fuafuaga faataatitia a le itu i sisifo o le tuufaatasiga e matua le popole lava i nei osofaiga: latou te popole i le ono toe foi mai o se malo o Aferika o le a talia pe faamalosia le faaaogaina o lona teritori mo gaoioiga o osofaiga faavaomalo mega-terorist e pei o o osofaiga i le 2001 i Niu Ioka ma Uosigitone. A'o toe malosi Al Qaeda mai le ulua'i osofa'iga, ma e iai sona tulaga taua i tua atu o Afghanistan ma Pakisitana, e le'o toe iai nei fa'asao i Afghanistan, po'o Pakistan fo'i. O le fesili fa'atatau tonu pe i ai ni auala e ese mai nai lo se taua e matua'i fa'atauaina e fa'amautinoa ai e le toe talia e le malo o Afghanistan i le lumana'i ia nofoaga fa'asao.
Nakoti
O le mea moni, e mamao ese mai lenei taua o loʻo tauina e taofia ai Afghanistan e avea ma narco-state, o se taua e puipuia ai le manuia o le narco-state lea ua uma ona tulaʻi mai. E ese mai i se tamai pa'u talu ai nei ona o le leaga o le tau, o loʻo faʻaauau pea ona faʻalauteleina le gaosiga o le opium, fafaga le paketi a itu uma e lua o le feeseeseaiga. A o le malo Taliban i tausaga a o lei pa'ū na faasaina le gaosiga o le opium, o vaega Islamist, faapea foi ma fuainumera o le malo (e aofia ai i latou e latalata i le peresitene, e pei o lona uso faaletulafono [19]) ua taliaina nei le faateleina o le gaosiga o le opium ma le heroin. auina atu i fafo. O le "faitotoa-fa'ato'aga" tau o le seleselega opium ua fuafuaina nei e tusa ma le 13% o le GDP, ma e tusa ma le afa miliona aiga o loʻo faʻalagolago nei i le gaosiga o le opium, i lalo o tulaga tau tamaoaiga ma le saogalemu e ofoina atu le tele o auala e ola ai.[20] O faiga fa'avae e fa'ate'aina e fa'ateteleina ai le tulaga, ma o le tele o polokalame "fa'avae-fa'asaina" e fa'atamaoaigaina ai se to'aitiiti e sili ona leaga ma fa'amativaina le to'atele.[21]
Mo sui o le vaega i sisifo, o le tulai mai o se Tafatolu Auro fou i le itu i saute o Afghanistan ua laga ai se fesili puupuu a Afghanistan ma se fesili umi o faiga faavae i totonu o latou lava atunuu.[22] I se taimi pupuu, e i ai se isi mea e sui ai le talosaga a le International Council on Security and Development (muamua Senlis Council) ma isi e fa'atulafonoina le gaosiga o le opium mo vaila'au morphine?[23]
I se taimi umi, o atunuu uma o loʻo aʻafia i aʻafiaga o le le muta ma le faʻateleina o vaisu heroin faʻaulufale mai e tatau ona fesili pe i ai se isi mea e sui ai le suia mai se faiga faʻavae faʻasaina a le US i luga o le heroin i se faiga faʻaitiitiga faʻaleagaina lea e manatu o le pulea. fa'atulafonoina o heroin. E le o se fesili faigofie lenei, ae e itiiti lava se masalosalo o le fuafuaga ma le faʻalavelave faʻapolokiki i Afghanistan e fesoʻotaʻi vavalalata ma fesili ua leva ona taofiofia e uiga i faiga faʻavae fualaau faasaina i totonu o aiga.[24] Fa'ava-o-malo, o le finau malosi a le Iunaite Setete i Malo Aufaatasi ma le feso'ota'iga fa'atasi ma lana faiga fa'asaina malosi ua fa'atupuina ai se malosi fa'afeagai ma le toto e feso'ota'i ai Afghanistan ma auala o NATO ma ana paaga.
Temokalasi ma aia tatau a tagata
O le malo o Hamid Karzai, na filifilia ia Tesema 2004, ma o loo feagai ma le toe filifilia i le 2009, o loo maua i le va o le Iunaite Setete ma ana paaga soofaatasi i le tasi itu, ma ana uo i le isi itu.[25] O le tusi a le malo e oʻo atu i tua atu o Kabul[26]. Ua faafia ona tetee i faiga faamiliteli a Amerika, aemaise o osofaiga i luga o le ea[27], ma faasaga i le manatu faapea o le tele o fitafita mai fafo o le a foia faafitauli o le atunuu.[28]
O se tasi o mataupu taua na mafua ai le lagolago faavaomalo mo le uluai osofaiga o le tulaga mataʻutia o tamaitai ma teine i lalo o le pulega a Taliban. Ae e ui lava i suiga faʻavae, ma le tele o faʻataʻitaʻiga o le lototele uiga ese, e oʻo lava i se suʻesuʻega faʻapitoa o lipoti mai le Afghanistan Independent Human Rights Commission ma isi faʻalapotopotoga a Aferika o loʻo faʻamaonia manino mai ai le faʻaaliga o le Aso Faʻavaomalo o Tamaitai ia Mati 2008 e le Revolutionary Association of Women of Afghanistan ( RAWA) e le faʻateleina:
"O le mea moni, o fafine Aferika o loʻo susunuina pea i le afi o le fundamentalism. Ua fesuiaʻi fafine ma maile, o teine ua faʻamalosi faʻamalosi, o tamaloloa i le sosaiete a Iehadi e fasioti a latou ava i le sauā ma le sauā, susunuina i latou e ala i le togiina o vai vevela, tipi ese. o latou isu ma tamatamaivae, o fafine le sala ua fetogia i maa ma isi solitulafono mataʻutia o loʻo faia, ae o le malo mafia a Mr. Karzai o loʻo taumafai malosi e faʻalelei ma tagata solitulafono ma tuʻuina atu pine ia i latou e tatau ona molia mo a latou solitulafono ma le gaoi. "[29]
I nai masina na muamua atu, na faamanino mai ai e le RAWA lana vaaiga i taunuuga o le galuega mo tamaitai:
"O le malo o Amerika muamua lava e manatu i ana lava mea faaupufai ma le tamaoaiga ma ua ia faʻamalosia ma faʻaauupegaina le sili ona faʻalata, faʻatemokalasi, faʻatauvaʻa ma faiga piʻopiʻo i Afghanistan."[30]
E le na'o manatu o le RAWA e tatau ona mafaufau i ai, ae o le mea sili, latou te faʻamalamalamaina le lavelave ma mulimuli ane uiga faʻapolokiki o osofaʻiga faifaipea i fafine i Afghanistan.[31]
O sauaga fa'asolosolo ma fa'aauau pea a le Ofisa o Leoleo a Aferika i tagata o lo'o taofia, na mafua ai ona salalau felafolafoaiga i Netherlands ma Kanata e uiga i faiga fa'avae a le ISAF o le tu'uina atu o pagota fa'atupu fa'alavelave i pulega a Aferika, e atagia mai ai popolega lautele, e aofia ai ma le Komisi o Aia Tatau a Tagata a Afghanistan Independent Human Rights Commission, e uiga i le malo. uiga o lala sooupu i le tele o aia tatau tau le va o tagata.[32]
E le o se mea moni le faapea atu e leai se mea e filifili ai i le va o itu taua, ae e mautinoa lava o le tulaga lea e le o toe feteenai i le va o ni itu e lua e matua eseese ma e le mafaatusalia amioga. O tagata Islama, taʻitaʻi taua, ma tagata faʻatau fualaau faasaina o loʻo maua i tulaga uma o le malo ma le osofaʻiga.
Aisea la ua tatou i ai i Afghanistan?
Afai o loʻo taʻua e le itu i sisifo o mea e fiafia i ai i Afghanistan - fuafuaga ma amioga - e le talafeagai, aisea la e faʻaauau ai le taua i lona valu tausaga? I le faaiuga o le 2007, na faia ai e le malo o Rudd i Ausetalia le tele o ana manaoga i ana paaga a le NATO e faapea o le itu i sisifo o le tuufaatasiga e faatuina ni faailoga faamaonia e iloilo ai le alualu i luma i sini maliliega i Afghanistan, e sui ai le mea na ia vaaia o le taliaina o le tulaga quo. O ia manaoga faatekinolosi mo le lelei ma le tali atu e mafai ona aoga i se tulaga faʻalapotopotoga, ae o le a naʻo le aumaia o faʻamanuiaga faʻapolokiki pe afai latou te noatia i se suʻesuʻega vavalalata o mafuaʻaga mo le faʻaauauina o le tautinoga i se taua faʻateleina le sauā ma le mataʻutia. I le taimi nei, o faʻamanuiaga faʻataʻitaʻiga e laʻititi i le leai o se mea, o aʻafiaga o se faʻalauteleina o taua e faʻafefe, ma faʻafitauli tau amio ma agaalofa e mataʻutia.
O le Iunaite Setete o loʻo i ai ni fuafuaga faʻapitoa i Asia Tutotonu, o se vaega o le faʻateleina o tauvaga taʻutaʻua i totonu o ia lava, Rusia ma Saina, aemaise lava mo le puleaina o suauu ma kesi faʻaagaaga. Ae o le taua i Afghanistan e itiiti lava se mea e faʻaleleia ai lena tului, ma i le lamatiaina o Pakisitana, e tele mea e faʻaleagaina ai.
Aisea la e tumau ai le US ma ana uo, ma aisea ua tuuina atu ai e le peresitene le filifilia o ia lava e siitia le numera o fitafita pe a uma ona alu ese mai Iraq? O le fesili lona lua atonu e faigofie ona tali: masalo e le mafai e Obama ona iloa se isi auala e ausia ai le sini faʻapolokiki e sili atu ona taua - faʻamalosia tagata Amerika e talia le toilalo i Iraq.
O le fesili pe aisea e nonofo ai Amerika ma ana paaga e sili atu ona faigata ona tali, ae e taua le taumafai, aua e ono faasino i se fofo. Mo le US ma ana pa'aga fa'atasi, fenumia'i fuafuaga, fa'aletino fa'aletino ma le fiafia o le tagata lava ia e maua ai le tele o tali. O le faʻatinoina o le militeri e fausia ai se faʻalapotopotoga faʻavae e agaʻi atu i le inertia seia oʻo ina faʻalavelave ese mai fafo: a faʻapipiʻi loa autau, faʻasolosolo ma faʻasoa tupe faʻaauau seia oʻo ina taofia - e ala i le faʻatoʻilaloina o le militeri poʻo le lafoaia o faiga faʻapolokiki. O le US e leai se sini fa'ata'atia manino i Afghanistan po'o se mana'oga fa'atatau i le fa'aauauina o le taua.[33]
O nisi o le au faitio i faiga faavae a Amerika ma Ausetalia ua sa'o lava le tautala e uiga i le leai o se fuafuaga e alu ese ai mo Afghanistan - o le leai o se fuafuaga faataatitia e taualuga i se auala talafeagai e tau atu i le matagi a le militeri i sisifo i se aso patino.[34] Ae ui i lea, o mea uma tatou te iloa e uiga i le toeitiiti atoa le valu tausaga o le pulega a Bush e faʻaitiitia ai le ono i ai o soʻo se ituaiga o mafuaʻaga talafeagai mo le osofaʻiga a Afghanistan i tua atu o le faʻateʻaina o le malo o Taliban ma le faʻalavelaveina o le malosi o Al Qaeda mo osofaʻiga. Aemaise lava, e le'i i ai lava se fuafuaga e alu ese ai.[35]
I le taimi nei, e aunoa ma se sini manino poʻo se fiafia i le faʻamutaina o le faʻalavelave, e foliga mai o le faʻalavelave faʻafuaseʻi, le taliaina o le faʻatoʻilaloina, le faʻaogaina o le faʻalapotopotoga ma le fiafia o le tagata lava ia i le faʻaauauina, ma le faʻalavelave faʻapolokiki i mataupu faʻanatinati o le a taupulepule uma e taofi le US ma ana uo i Afghanistan.
O le tautinoga a Ausetalia e tutusa lelei le fenumiai, e fefiloi ma se naunautaiga faale-matua e le mamao tele mai le manatu faa-meperia o le seneturi sefuluiva o le faamalamalamaina o tagatanuu.[36] O le mea pito sili ona taua, o le tautinoga a Ausetalia i le ISAF o se vaega o le tautinoga a le malo o Rudd ma Howard i le faatumauina o le soʻotaga a le US: o le tau o le tau o le inisiua fuafuaina talafeagai.[37]
Faamoemoega ma ala i le filemu
Afai e mafai ona faʻagesegese le manatu faʻamiliteli e foliga mai e le salamo e taʻitaʻia ai le faʻalauteleina o le taua i Pakistan, o loʻo i ai ni mafuaʻaga e talitonu ai o loʻo i ai se avanoa o se auala i le filemu mai totonu lava o Afghanistan. O se tasi o mafuaʻaga o le tutusa i le va o malosiaga o loʻo lagolagoina le malo ma i latou o loʻo lagolagoina le osofaʻiga. O nisi o vaega faa-Islamist sa tau ma Taliban ua lagolagoina nei le malo. I le tausaga talu ai na valaau ai Peresitene Karzai ma le palemene o Aferika mo ni talanoaga ma Taliban ma ta'ita'i taua e pei o Gulbuddin Hekmatyar.[38] O su'esu'ega a tagata lautele ma le maufaatuatuaina ua maitauina ai le lagolago malosi mo le malo fa'atasi ma vaega fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'atupu fa'alavelave fa'apea fo'i le filemu feutana'i.[39] E tele lipoti o fa'amuta fa'alotoifale i vaega eseese o le atunu'u mo le tele o taimi - o nisi e aofia ai vaega'au fa'atasi, i le pagatia o le Iunaite Setete.[40] O uiga fa'avae ma fa'avae o le tele o le sosaiete e maua ai ni auala i va'aiga fa'apolokiki e foliga mai e malosi, ma o faiga fa'apolokiki e fa'atagaina ai le vaevaeina o vete o tofi. E le gata i lea, na vaʻaia e Afghans galuega a le militeri mai fafo - o Peretania i le seneturi sefuluiva, ma Rusia i le 1980s. O le tasi le mautinoa o le latou o ese ma Afghans tumau, ma o le olaga e tatau ona feutagai ma lena mea i le mafaufau. Mo le mataʻutia uma o osofaʻiga a le Taliban i tagata lautele, o le loloto o le faʻamamāina o ituaiga na faʻatasi ma le faʻamaʻaʻaina o vaega faʻalelotu ma faʻalapotopotoga a Iraqi ina ua maeʻa osofaʻiga a Amerika e leʻi oʻo mai i Afghanistan, ma tuʻu ai se faitotoa itiiti o le faʻamoemoe.
O le tele o lipoti a le aufaasālalau autu ia Oketopa o talanoaga na lagolagoina e Saudi i le va o Kabul ma Taliban, na taʻitaʻia ai fautuaga e faapea o nisi o le militeri a Amerika, e aofia ai le taʻitaʻi fou o le Central Command, David Petraeus, ua amata ona vaavaai mo le avanoa e feutagai ai ma. le Taliban - po'o le itiiti ifo, ma vaega o lena gaioiga.[41] I se faatalatalanoaga lautele i le Time Magazine na faailoa ai e Barack Obama lona lava fiafia i sea faiga.[42]
O nisi o tagata matau ma manatuaga umi o le faʻaogaina o pulega a le US talu ai e faʻateʻa mai ai i latou lava mai faʻalavelave faʻalavelave na faʻasino atu i le vaʻaia o nei faʻailoga o le fiafia i feutagaiga faʻatasi ma se tietiega i Northwestern Pakistan ma faʻaauauina pomu i saute ma sasaʻe o Afghanistan. O China Hand mo se faataitaiga, o le tusitala o le blog China Matters, na ia manatua le faavaa faaupufai mo lana fuafuaga e alu ese mai Vietnam lea na ausia e Peresitene Richard Nixon e ala i le faateteleina o pomu i North Vietnam.[43]
O le laititi o le avanoa o le filemu ma le avanoa o se taua umi, lautele, sili atu ona matautia
O ia manatu fa'amoemoe e matua'i fa'amalosia, aemaise lava ina ia mafai ai ona tu'uina atu le fa'amoemoe ia i latou o lo'o i totonu o atunu'u fa'atasi o lo'o sailia ni auala e fa'amalosia ai a latou lava malo e liliu atu i feutaga'iga ma i'u ai i tua. Ua tele naua lipoti i sisifo o le feteenaiga e le amanaiaina lipoti faifaipea i le aufaasālalau faʻaitulagi faʻatuatuaina o faʻamavaega faʻapitonuʻu ma faʻasalalauga i vaeluaga e foliga mai e faigata. E le gata i lea, o loʻo i ai le avanoa e vaʻaia ai e le Peresetene-filifilia o Obama le fesoʻotaʻiga a Amerika ma le lautele o le amio mama i se agaʻi malie agai i fafo i Afghanistan faʻapea foʻi ma Iraq, e ui lava i lana faʻamalosi malosi o loʻo faʻalavelaveina le taua a Afghanistan.
Ae ui i lea, e pei o le faʻataʻitaʻiga a Nixon, o mea faigata e faʻasaga i lenei mea. E leai se taua tele faʻapolokiki faʻapolokiki a Amerika mo le faʻamavaeina o Afghanistan - e ui lava e le masalomia o faʻafitauli tau tupe ma mea tau tupe o loʻo taulaʻi ai mafaufau o tagata fou i mea faʻamuamua a le atunuʻu ma faʻavaomalo. I le taimi nei, o Afghanistan o loʻo tumau pea le taua lelei mo Amerika, e ui lava e itiiti ifo i isi atunuu faʻatasi - aemaise lava Kanata ma Netherlands. O le faʻataʻitaʻiga a Nixon e faʻalagolago i le i ai o se mafuaaga malosi - faʻapolokiki, tupe poʻo le militeri - i le mafaufau o le peresetene ma ana faifeʻau, ma i le taimi nei, e itiiti lava se faʻailoga o lena mea. O le mea e manaʻomia, e pei lava o taimi uma, o le faʻagesegese o le fausiaina o le filemu i totonu o atunuu uma, faʻatapulaʻaina le saolotoga faʻapolokiki o gaioiga a le au fai taua.
O loʻo i ai se avanoa o se auala i le filemu i se taimi lata mai, ae e foliga mai na amataina mai totonu o Afghanistan, masalo ma le fesoasoani a Saudi. Atonu o le tulaga le mafai ona tu'uina e le pulega a Bush le malo o Pakisitana, aemaise lava pe a mae'a fa'afitauli tau tupe, o le a fa'anatinatiina ai se fa'aiuga. Ae ui i lea, o le faigata o lenei mea o le a sili atu ona faʻasese i luga o le ala i le aumaia o le taua i tuaoi o Initia.
O le UN, ma le US aemaise lava, atonu e leai se sao e fai i le faʻatupuina o ia avanoa o se filemu Afghan faʻalotoifale. E le mafai e le US ona fai le vaega o le fai pisinisi faamaoni i ia feutagaiga. I le maeʻa ai o le tele o tausaga o faʻamalosi i lalo o le faʻalavelave a le pulega a Bush ma tuʻuina atu le tulafono faʻatulafono mo le taʻitaʻia o le US, o le a faigata i le UN ona faia lena matafaioi.
E ui o Ausetalia, Peretania ma Dutch ofisa ma faufautua e talanoa e uiga i le manaʻomia ona "tumau i le ala" mo le sefulu tausaga pe sili atu i le lumanaʻi, e le mafai. O le US, ma ana uo, o le a o ese, e aunoa ma se manumalo faʻamaonia pe mamalu. O le a nonofo pea Aferika. O le fesili e sili atu ona ogaoga pe o le manatu o loʻo i ai nei o le faʻalauteleina o le taua o le a lofia ai le totonugalemu o Pakistan. Afai e tupu lena mea, o le alu ese ma le toilalo o le a tupu mulimuli ane, ae mulimuli ane, ma pe a maeʻa se taua e sili atu ona matautia ma matautia.
mau faasino
[1] Malo Aufaatasi, Fono Puipuia, Iugafono 1833 (2008), Le tulaga i Afghanistan, S/RES/1833 (2008).
[2] O lenei tusiga o loʻo faʻaalia i luga o le tele o faʻamaumauga o le taua i Afghanistan ma Ausetalia o loʻo auai i le Nautilus Institute's online briefing book on Australian Forces Abroad — Afghanistan: Australia in Afghanistan. Va'ai Fa'afanua o le nofoaga - Ausetalia i Afghanistan, Nautilus Institute. O isi punaoa autu o pepa e aofia ai le lelei Uruzgan Weblog i le gagana Dutch ma le Igilisi ma le faatulagaina lelei Mataitu Fete'ena'iga a Afghanistan. O mea uma e tolu o loʻo faʻatatau i faʻamatalaga taua i le gagana Peretania Afghan ma Pakistani.
[3] Vaʻai, mo se faʻataʻitaʻiga, Raspal Khosa, Fa'atauaina: O le auai o Ausetalia ma Afghanistan, Fuafuaga Fa'atatau 40, Ausetalia Strategic Policy Institute, Me 2008.
[4] Anthony H. Cordesman i le CSIS o lo'o gaosia fa'afou fa'afou su'esu'ega ma lipoti o le taua, fa'aputuina le tele o fa'apogai o fa'amaumauga, e aofia ai fa'amatalaga aloa'ia e le'o maua lautele. Aemaise lava vaai lana Leaiina le Taua a Afghan-Pakistan? Le Fa'atupu Fa'amata'u, Setema 13, 2008. I lana Le Taua a Afghanistan-Pakistan: Fuaina o le Manuia (poo le toilalo), CSIS, Iulai 2008, Cordesman o loʻo tuʻuina atu ma iloiloina le tele o faʻataʻitaʻiga Pentagon eseese o le manuia ma fua faʻatatau mo le iloiloina o le alualu i luma i ia itu. Vaai foi i lana Mulimuli i Tupe: Aisea ua leiloa ai le US i le taua i Afghanistan, Draft: Setema 19, 2008, i mataupu tau paketi.
[5] Leoleo, Leaiina le Taua a Afghan-Pakistan?
[6] Malo Aufaatasi, Ofisa o Fualaau Faasaina ma Solitulafono, Afghanistan Opium Survey 2008, Aotelega Fa'atonu, Aokuso 2008.
[7] Leoleo, Leaiina le Taua a Afghan-Pakistan?
[8] Fono Faava-o-malo i le Saogalemu ma Atina'e (muamua Senlis Council), Afghanistan: Fa'ai'uga, Fepuari 2008.
[9] iCasualties.org: Operation Enduring Freedom ma Cordesman, Leaiina le Taua a Afghan-Pakistan? i. 35. I tagata na maliliu i Ausetalia tagai Manu'a - ADF, Ausetalia i Afghanistan, Nautilus Institute.
[10] Vaai Manu'a - Tagata Sivili, Ausetalia i Afghanistan, Nautilus Institute, ma Fa'amatalaga Fa'aleaga Tagata Lautele, Mataituina Fete'ena'iga a Afghanistan.
[11] Leoleo, Leaiina le Taua a Afghan-Pakistan?
[12] "I le taimi nei, ua faateleina poloaiga mo osofaiga a le ea i Afghanistan i masina talu ai, a o osofaʻia e Amerika ma vaʻalele taua a Taliban nofoaga lalafi ma osofaʻi atu e fesoasoani i vaegaʻau ma Afghan i lalo o le afi. E tusa ai ma fuainumera na tuufaatasia e le nofoaga autu o le ea. , i le ono masina muamua o lenei tausaga, 1,853 auupega na paʻu i luga o le ea i luga o Afghanistan - e sili atu ma le faaluaina le 754 na paʻu i Iraq i le vaitaimi lava lea e tasi. talu mai le fa'ai'uga o galuega tetele o taua i le 646." Fa'amata'utia Fa'alaua'itele Fa'atapulaaina Taua i le Taua a Afghan, Thom Shanker, Times Niu Ioka, Iulai 23, 2008.
[13] Leoleo, Leaiina le Taua a Afghan-Pakistan?
[14] Malo Aufaatasi, Ofisa o Fualaau Faasaina ma Solitulafono, Afghanistan Opium Survey 2008, Aotelega Fa'atonu, Aokuso 2008; ma Opiuma ma narco-politics, Ausetalia i Afghanistan, Nautilus Institute.
[15] Malo Aufaatasi, Ofisa o Fualaau Faasaina ma Solitulafono, Afghanistan Opium Survey 2008, Aotelega Fa'atonu, Aokuso 2008;
[16] Malo Aufaatasi, Ofisa o Fualaau Faasaina ma Solitulafono, Afghanistan Opium Survey 2008, Aotelega Fa'atonu, Aokuso 2008; ma Opiuma ma narco-politics, Ausetalia i Afghanistan, Nautilus Institute.
[17] Leoleo, Leaiina le Taua a Afghan-Pakistan?
[18] Tulaga Moni ma Faafoliga, Anatol Lieven, Le Lalolagi Nei, Volume 64, Numera 2, Fepuari 2008.
[19] Le Uso o Karzai i lalo o le masalomia o fualaau faasaina, Spiegel International Online, 31 Aokuso 2006.
[20] Malo Aufaatasi, Ofisa o Fualaau Faasaina ma Solitulafono, Afghanistan Opium Survey 2008, Aotelega Fa'atonu, Aokuso 2008;
[21] Le Tafatolu Auro fou o le opium Afghan, Romesh Bhattacharji, Le Hindu, 9 Iulai 2008; ma le Fono Faava-o-malo i le Puipuiga ma le Atinaʻe (muamua Senlis Council), Afghanistan: Decision Point, Fepuari 2008.
[22] Le Tafatolu Auro fou o le opium Afghan, Romesh Bhattacharji, Le Hindu, 9 Iulai 2008.
[23] Laisene ole Opium: Poppy mo Vailaau Fa'asaienisi - O se fa'ata'ita'iga fa'asaga i nakoti e fa'atatau i nu'u, Fono Fa'ava-o-malo mo Puipuiga ma Atina'e (muamua Senlis Council).
[24] Frank Walker, O se popolega faatupulaia, Sydney Herald Taeao, 21 Setema 2008; ma O isi faiga fa'avae nakoti, Ausetalia i Afghanistan, Nautilus Institute.
[25] O le lauiloa a Karzai ua pa'u i Afghanistan, Spencer Ackerman, Washington Independent, 26 Setema 2008.
[26] Vaai Cordesman, Leaiina le Taua a Afghan-Pakistan? ma le Fono Faava-o-malo i le Puipuiga ma le Atinaʻe (muamua Senlis Council), Afghanistan: Fa'ai'uga, Fepuari 2008.
[27] Mo se faataitaiga, Ua faitioina e Karzai osofaiga i luga o le ea ma valaau mo vaalele e osofaia nofoaga o Pakistan, Faʻavaomalo Herald Tribune, 10 Aukuso 2008.
[28] O le a le fesoasoani le tele o fitafita o le tala lea a le Peresetene Aferika Karzai, DW-World.de, 30 Ianuari 2008.
[29] O fafine Afghan e mu i totonu o le afi o tagata faʻavae ma osofaʻiga, RAWA communiqué i le International Women's Day, Mati 8, 2008.
[30] O le US ma Her Fundamentalist Stooges o le Autu o Tagata Solia Aia Tatau i Afghanistan, RAWA communiqué on Universal Human Rights Day, Tesema 10, 2007.
[31] I luga o le faʻasalalauga i sisifo o le tulaga o fafine i Afghanistan e faʻatatau i sini taua i sisifo, vaʻai Krista Hunt i Krista Hunt ma Kim Rygiel (eds.), (En)Fa'aa'ai le Taua i le Mata'utia: Tala o Taua ma Faiga Fa'apolokiki, (Hampshire: Ashgate, 2006). Ae ui i lea, matau: "Fitu i le sefulu (73%) e talitonu o tamaitai i Afghanistan i aso nei e sili atu nai lo le lima tausaga talu ai (i lalo o le Taliban), o se vaaiga e tutusa lava le salalau i Kandahar ma tamaitai i le salafa o le atunuu." 2007 Survey of Afghans: Lipoti Aotelega, Environics, Oketopa 2007.
[32] Faiga faavae o le taofia - Afghanistan ma Iraq, Ausetalia i Afghanistan, Nautilus Institute.
[33] Toe Iloilo le Pulega a Bush Lana Faiga Fa'avae a Afghanistan, Fa'aalia Manatu o Fefinauaiga, Times Niu Ioka, 23 Setema 2008.
[34] "Afghanistan o se maa olo i le ua o le Malo o Rudd, o se tasi e le o toe mamao ona pa'u. Daniel Flitton, Ua lokaina le au eli i le fete'ena'iga ma le leai o se tuaoi, Ole tausaga, 4 Setema 2008. E le'i i ai lava se tala'aga au'ili'ili o le faia o fa'ai'uga a Amerika i le taua o lo'o fa'aauau i Afghanistan e fa'atusalia tala a Bob Woodward i tausaga mulimuli o faiga fa'avae a le Bush Administration's Iraq i totonu. Le Taua I totonu (Simon ma Schuster, 2008) o le pulega a Bush.
[36] O manatu fa'atatau e va'aia ai le auai o Ausetalia o se vaega o se tauiviga fa'alelalolagi." E pei ona fa'ailoa talu ai nei e se ta'ita'i sinia o le ADF talu ai nei: "O lo matou auai i Afghanistan e mo i matou lava. O le tauiviga i Afghanistan o se vaega o se tauiviga i le lalolagi atoa. O Ausetalia o se vaega felagolagomai o lenei lalolagi ma, i le avea ai o se atunuu mauoa ma le mamalu, e iai ona tiute. O le toilalo o le a i ai ni aafiaga mo lo tatou itulagi, aemaise lava mo Initonesia, o le atunuu tele Mosalemi i le lalolagi ma se faiga faatemokalasi fou maaleale. E tatau ona tatou i ai i Afghanistan ma, leai, e le o se misiona faigata, Jim Molan, Ole tausaga, 27 Oketopa 2008.
[37] Vaʻai, mo se faʻataʻitaʻiga, Raspal Khosa, Fa'atauaina: O le auai o Ausetalia ma Afghanistan, Malamalamaga Fuafuaga 40, Australian Strategic Policy Institute, Me 2008: "O le faʻatulagaina o le ADF o loʻo iai nei i Afghanistan e ese mai le ISAF o loʻo faʻaalia ai la matou tautinoga i le Alliance".
[38] Ua ofoina atu e Karzai le matafaioi a le malo ia Taliban, ISA aso nei, 29 Setema 2007.
[39] 2007 Survey of Afghans: Lipoti Aotelega, Environics, p.12: "E ui lava i le salalau lautele o lagona le lelei e uiga i Taliban, o se manaoga malosi mo le filemu ma le mautu, o se vaega malosi (74%) o Afghans i le atunuu atoa (ma 85% i Kandahar) e lagolagoina feutagaiga i le va o Karzai Malo ma Taliban I tua atu o feutagaiga, o loʻo i ai foi le toʻatele o tagata lagolago mo le manatu o se maliega faʻatasi lea e faʻasoa ai e le malo o Karzai le pule ma Taliban. , faʻatusatusa i le tasi vaetolu (25%) o loʻo tetee i ai."
[40] Feutanaiga o le filemu ma le filemu i Afghanistan, Ausetalia i Afghanistan, Nautilus Institute.
[41] Lima Saina, Le Suiga o le a oʻo mai i Afghanistan, The Asia-Pacific Journal: Japan Focus, 1241.
[42]"O se tasi lea o lesona aoga e talafeagai mai Iraq. O le fafaguina o le Sunni na suia ai le malosi i Iraq. Semanu e le mafai ona tupu sei vagana ua i ai nisi o fesoʻotaʻiga ma tagata faufautua e faʻateʻaina i latou o taʻitaʻi o ituaiga, taʻitaʻi faʻaitulagi, tagata Sunni, mai se faʻailoga sili atu ona mataʻutia, mesianic o le fouvalega. Pe o iai na avanoa tutusa i Afghanistan ou te manatu e tatau ona suʻesuʻeina."
Fa'amatalaga mai le Fa'atalanoaga a Klein ma Obama, taimi, 22 Oketopa 2008.
[43] Le Afghan Shuffle, China Matters, 23 Oketopa 2008.
O se fa'afouga lea ma fa'alauteleina o le a mea lea na aliali mai i le Austral Policy Forum 08-12A, 27 Oketopa 2008.
O se lomiga muamua o lena tusiga na aliali mai i totonu Mekasini Arena, 95, Setema-Oketopa 2008. O la'u faafetai ia Alison Caddick mo le teuteuina ma le mafaufau loloto, ia Arabella Imhoff mo le galulue faatasi i Ausetalia i fafo: Afghanistan, ma faatonu o mea tīfaga mo le faatagaga e toe lomia ai.
Richard Tanter o le Senior Research Associate i le Nautilus Institute for Security and Sustainability ma le Faatonu o le Nautilus Institute i le Royal Melbourne Institute of Technology. O se paaga a Iapani Focus, na ia tusia lautele i luga o faiga faavae saogalemu Iapani, e aofia ai 'With Eyes Wide Shut: Iapani, Heisei Militarization ma le Bush Doctrine' i Melvin Gurtov ma Peter Van Ness (eds.), Fa'afeagai ma le A'oa'oga a Bush: Va'aiga Mata'utia mai Asia ma le Pasefika, (Niu Ioka: Routledge, 2005). O lana tusi sili ona lata mai, faʻatasi ma Gerry Van Klinken ma Desmond Ball, o Matai o Mata'utia: Taua ma Sauaga a Initonesia i Timor i Sasa'e i le 1999 [tusi lona lua]. Fa'afeso'ota'i i-meli: [imeli puipuia].
O le ZNetwork o loʻo faʻatupeina naʻo le agalelei o ana tagata faitau.
lafo