Een monsterlijke hittegolf trof Karachi vorige maand. Hoge temperaturen, afwezigheid van de normale verkoelende zeebries en een wet die eten en drinken tijdens de vastenmaand (Ramadan) verbiedt, maakten van de stad een ware hel. Toen het dodental het jaar 1300 overschreed, hadden de mortuaria van ziekenhuizen geen koelruimte meer en de frequente stroomstoringen maakten de stank van rottende lijken ondraaglijk. De regering, die harde kritiek kreeg omdat ze niet effectief reageerde, kwam met een zondebok: India. De minister van klimaatverandering, senator Mushahidullah Khan, beweerde dat de kolencentrales in Rajasthan, India, hete lucht over de grens hadden gestuurd!
Extreem weer treft Pakistan hard – heel hard. Was juni superheet, maar april was ongebruikelijk koud in de noordelijke gebieden, waar regen- en hagelbuien op grote schaal gewassen en fruit vernietigden. Deze verbleken allemaal voor de abnormale gebeurtenissen van 2010. Regens van bijbelse proporties volgden op een zomer vol extreme hitte. Dagenlang stroomden waterstromen uit de lucht, waardoor tweeduizend doden, miljoenen ontheemden en 20% van Pakistan onder water stonden.
Wat deed het? Sommigen zijn een andere vraag gaan stellen: wie heeft het gedaan? De verleiding neemt toe om de verantwoordelijkheid op een menselijke tussenkomst te leggen. Verborgen, kwaadaardige krachten die erop uit zijn het klimaatpatroon van dit land te hervormen, worden door velen opgeroepen. Randacademici in westerse landen, die beweren dat weerwapens in het geheim door machtige staten worden gebruikt tegen zwakkere staten, worden aangehaald als authentieke stemmen die namens de wetenschap spreken.
Een nieuw boek, ‘Reality of Floods in Pakistan’, weerspiegelt het samenzweerderige idee dat India verantwoordelijk was voor de catastrofe van 2010. Een hoofdstuk van het boek is getiteld “De gebroken retoriek van Pervez Hoodbhoy”!
Vreemd genoeg, misschien in de hoop dat mijn afwijkende stem een groter publiek zou trekken, werd ik vorige maand uitgenodigd als spreker bij de lancering van het boek in Islamabad door de auteur, Waqas Ahmed, een jonge Pakistaanse telecommunicatie-ingenieur. Op de achterkant van het boek wordt een stralend eerbetoon gebracht door de beroemde Pakistaanse kernwetenschapper Sultan Bashiruddin Mahmood. De heer Mahmood, die ook het woord voerde, ontving in 1998 de nationale onderscheiding sitara-e-imtiaz omdat hij de oprichter en directeur was van het Kahuta Nuclear Enrichment Project dat leidde tot de verwerving van kernwapens door Pakistan. Hij staat beter bekend als de ‘jinn-man’ van Pakistan, omdat hij pleitte voor de gevangenneming van deze vurige wezens, die vervolgens hun bijdragen aan ons elektriciteitsnet zouden toevoegen. Hij kreeg extra erkenning nadat hij begin 2001 Osama bin Laden in Afghanistan had ontmoet.
Eén argument in het boek sluit nauw aan bij dat van de beroemde Pakistaanse scheikundeprofessor, Dr. Atta-ur-Rahman (Fellow of the Royal Society), die hij in 2010 publiceerde. Daarin citeert de goede professor, die politieke leiders en niet-wetenschappers citeert in plaats van die van hemzelf. eigen onderzoek in de chemie beweerde dat de enorme overstromingen in juli 2010 en mogelijk verschillende recente aardbevingen waarschijnlijk werden veroorzaakt door een experiment in Alaska genaamd HAARP, dat radiogolven richt op een deel van de bovenste atmosfeer dat de ionosfeer wordt genoemd. Mijn bezwaren tegen deze bizarre theorie zullen hier niet worden herhaald. De geïnteresseerde lezer kan de verschillende daaropvolgende publieke discussies over het onderwerp googlen.
Minder bizar, maar daarom niet minder verkeerd, is de bewering in het boek dat het zaaien van wolken tot catastrofale overstromingen kan leiden. Ik zeg dat dit minder bizar is, omdat rommelen met de ionosfeer geen enkele invloed op het weer kan hebben, maar het zaaien van wolken kan er wel enkele hebben. Het boek laat doorschemeren dat India vijf jaar geleden een combinatie van drones, vliegtuigen die chemicaliën spuwen, op de grond gebaseerde generatoren voor het zaaien van wolken, ionosferische verwarmers en aerosolraketten voorbereidde, waardoor zijn onvriendelijke buurman bijna verdronk. Maar zelfs als een deel van deze parafernalia had kunnen worden verzameld zonder te worden opgemerkt, is het onmogelijk om enorme regenbuien in het hele land te veroorzaken. Om dit te begrijpen moeten we eerst zowel de mogelijkheden als de beperkingen van cloud seeding begrijpen.
We weten al tientallen jaren dat het sproeien van fijnverdeelde deeltjes van bepaalde stoffen, zoals gewoon zout of natriumjodide, de regen uit een wolk kan lokken. Maar alleen soms! Een wolk moet van een bepaald soort zijn, waarbij de temperatuur, dichtheid, druppelgrootte en interne windstromingen precies goed zijn. Anders is zaaien nutteloos, en dat is in 80-90 procent van de gevallen het geval. Het belangrijkste is dat je via dit mechanisme het weer in grote gebieden met meerdere wolken niet kunt veranderen.
Dus wat is de oorzaak van het extreme weer van vandaag? Er zijn grofweg twee boosdoeners. Ten eerste: gewoon pech: deze dingen gebeuren gewoon! Van hitte- en koudegolven tot tornado's en tyfonen: de natuur is in de loop van honderden eeuwen van tijd tot tijd extreem geworden. Zelfs vandaag de dag kunnen specifieke gebeurtenissen slechts kort van tevoren worden voorspeld, ook al weten we veel over straalstromen en stromingen.
Over geluk (of toeval) gesproken, schreeuwt om uitleg. Ja, ondanks al zijn precisie heeft de wetenschap dit concept eigenlijk nodig! Kans (waarschijnlijkheid) is een perfect gedefinieerde wiskundige grootheid en essentieel omdat de meeste systemen niet rigide deterministisch zijn. In het bijzonder bevat het atmosfeer-oceaansysteem chaotische vloeistoffen die aan bepaalde vergelijkingen voldoen en die lijden onder wat bekend staat als het “vlindereffect”.
Het vlindereffect is een metafoor voor de bijzonderheden van een orkaan (sterkte, pad, plaats van vorming) die wordt beïnvloed door kleine verstoringen. Zelfs een vlinder dat enkele weken eerder in China met zijn vleugels klapte, kan een verschil maken! Voordat het 50-60 jaar geleden werd ontdekt, dacht men dat als de atmosferische omstandigheden op de een of andere manier precies vandaag de dag bekend konden zijn, we met computers die groot genoeg waren, het weer voor alle tijden nauwkeurig konden voorspellen. Maar zoals gezegd zijn weervergelijkingen supergevoelig voor zelfs de kleinste inputvariaties. Dit beperkt ons vermogen om voorspellingen op de lange termijn te doen of om individuele gebeurtenissen te controleren. Het toeval wordt onvermijdelijk. Aan de andere kant worden kortetermijnvoorspellingen en weergemiddelden nauwkeurig voorspeld.
De tweede boosdoener is de opwarming van de aarde. De uitstoot van broeikasgassen door auto's en fabrieken heeft de aarde steeds warmer gemaakt. Dienovereenkomstig bevat de atmosfeer meer energie en meer vocht. Deze leiden tot meer en grotere stormen, evenals tot extreme hitte en koude. Maar wanneer of waar een extreme gebeurtenis zal plaatsvinden, kan niet worden voorspeld, laat staan gecontroleerd.
In een wereld vol spanningen kunnen pseudowetenschappelijke beschuldigingen van weersverandering grote schade aanrichten door het wantrouwen te vergroten. Hoewel men niet kan instaan voor de toekomst, is geen enkel land vandaag de dag in staat het weer als wapen te gebruiken. Zoals steeds heviger stormen, droogtes en bosbranden in de Verenigde Staten aantonen, is zelfs het machtigste land ter wereld – een land dat naar verluidt voorop loopt op het gebied van weersverandering – niet ontsnapt aan de toorn van de natuur. Mensen hebben de aarde collectief zieker en koortsachtiger gemaakt, en nu slaat ze terug. In plaats van te luisteren naar complotgeobsedeerde theoretici, moeten we de uitstoot terugdringen en kiezen voor milieuvriendelijke oplossingen voor energie- en verstedelijkingsproblemen. En uiteraard de bevolkingsgroei terugdringen.
De auteur doceert natuurkunde in Lahore en Islamabad.
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren