Zoals het
Deze wet maakt een einde aan de wetgeving uit het dictatuurtijdperk, die het media-eigendom beperkte tot particuliere bedrijven. President Cristina Fernandez de Kirchner presenteerde de wet in juni. Op een televisieconferentie in het regeringspaleis schetste de president het project: “Tegenwoordig worden de media grotendeels gecontroleerd door particuliere commerciële groepen. Het wetsvoorstel zal hierin verandering brengen. Een derde van de licenties zal bestemd zijn voor commerciële groepen, een derde voor gebruik door de overheid en het publiek, en een derde voor niet-gouvernementele organisaties. Persvrijheid kan niet worden verward met vrijheid voor particuliere media-eigenaren.”
De wet werd geleid door de Coalition for Democratic Broadcasting, een coalitie van meer dan 300 groepen, waaronder vakbonden, gemeenschapsmediaorganisaties en mensenrechtengroeperingen zoals de Moeders van Plaza de Mayo. Ruim twee jaar lang fungeerde de coalitie als adviescommissie om het wetsvoorstel te ontwikkelen.
Media in de dictatuur
Dit is de eerste poging om de omroepwetgeving te herzien sinds 1980, toen een wet aangenomen door de militaire dictatuur gemeenschapsverenigingen verbood toegang te krijgen tot uitzendlicenties. Dictator Jorge Rafael Videla keurde de wet goed, die particuliere mediabezitters grote winsten garandeerde, beloofde steun voor de dictatuur van de media, en legde journalisten het zwijgen op om verslag uit te brengen over de systematische genocide die in het land plaatsvindt. Tijdens de dictatuur zijn 84 journalisten verdwenen en twaalf vermoord, wat bijdraagt aan de lange lijst van ruim 12 die door de bloedige junta zijn verdwenen.
Die wet plaatste de weinige tv-stations die destijds bestonden in handen van het leger. Artikel 96 van de wet, die nog steeds van kracht was totdat er in oktober nieuwe wetgeving werd aangenomen, bepaalt dat het Federal Broadcasting Committee (COMFER) onder de controle valt van de State Intelligence Agency. In een Big Brother-paradox stond de wet in wezen alleen particuliere mediaconglomeraten, de inlichtingendienst en het leger toe de media te controleren en te reguleren.
Sinds
Mediaconsolidatie
Claudio Caussandier is toezichthouder bij COMFER, het staatsagentschap dat media-omroepen reguleert. “Er is een tendens naar mediaconcentratie sinds de jaren negentig, toen de regelgeving werd gewijzigd. De huidige wet werd in 1990 aangenomen door een militaire dictatuur. Mediaconglomeraten hebben geen enkele concurrentie gehad, dus nu is het een groot gevecht. De weinige bedrijven die over uitzendlicenties beschikken, hebben de regering onder druk gezet om de toegang tot de ether niet open te stellen.”
Dit leidde tot mediaconcentratie. Twee mediaconglomeraten controleren het grootste deel ervan
Als voornaamste begunstigde van de mediawet van de dictatuur rapporteerde Clarin dat de militaire staatsgreep van 1976 ‘onvermijdelijk’ was. Naast het vernietigen van alle concurrentie voor Clarin, heeft de militaire junta ook de verkoop toegewezen van Papel Prensa, de grootste papierproducent en -leverancier in de wereld.
Er wordt sinds 2004 onderzoek gedaan naar de erfgename van Clarin, directeur Ernestina Herrera de Noble, in verband met de toe-eigening van twee kinderen van ouders die tijdens de dictatuur in gevangenschap zaten. Mensenrechtengroep Grandmothers of Plaza de Mayo heeft juridische verzoeken ingediend om de kinderen van Noble DNA-tests te laten ondergaan, na bewijs van onregelmatigheden bij de adoptie van haar twee kinderen in 1976.
Clarin heeft de president en het wetsontwerp aangevallen en Fernandez de Kirchner beschuldigd van het schenden van de persvrijheid. Andere tegenstanders van het wetsvoorstel zijn onder meer andere medialeiders zoals Telefónica en de
De International Association of Broadcasting (IAB) verzette zich tegen de nieuw aangenomen wet en zei dat de wet de persvrijheid in het Zuid-Amerikaanse land in gevaar zou brengen. Het IAB heeft kritiek
In zijn hoofdartikel zei Sainz ook dat de IAB gelijk had toen hij waarschuwde voor het verzwakken van de media, en beschuldigde hij
Nieuwe ruimte voor gemeenschapsmedia
Ondanks tegenstand wierpen de inspanningen van gemeenschapsgroepen hun vruchten af. Een coalitie van meer dan 300 groepen, waaronder vakbonden, gemeenschapsmediaorganisaties en mensenrechtengroeperingen zoals de Moeders van Plaza de Mayo, namen deel aan de adviescommissie die het wetsvoorstel ontwikkelde. President Cristina Fernandez de Kirchner presenteerde op 18 maart 2009 een wetsvoorstel om de huidige dictatuurwet te wijzigen. Veel journalisten, acteurs en mediafiguren hebben de imitatie van de president gesteund, genaamd de Wet op de Audiovisuele Communicatiedienst (SCA, naar de Spaanse initialen). De wet stelt: "Ethergolven behoren toe aan de gemeenschap, ze zijn het erfgoed van de mensheid... ze moeten door de staat worden beheerd met democratische criteria."
De SCA-wet roept op tot verschillende fundamentele wijzigingen in de mediawetgeving. Het belangrijkste aspect van de wet is dat 33% van de ethergolven gereserveerd is voor non-profitorganisaties. Dit zou ervoor zorgen dat gemeenschapsverenigingen, non-profitorganisaties en universiteiten gegarandeerde toegang hebben tot uitzendlicenties.
COMFER-vicepresident Sergio Fernandez Novoa zei in een interview met het staatspersbureau Telam dat “de vorige wet alleen individuen of commerciële bedrijven toestond licenties aan te vragen, wat betekent dat ieder individu zonder commerciële doeleinden geen televisie- of radiostation kon hebben in zijn land.
Nu zullen gemeenschapsmedia en basisorganisaties echter moeten concurreren met alle ‘non-profitorganisaties’ om de ruimte te veroveren die door de wet wordt geopend. De term ‘alle non-profitorganisaties’ opent de deur voor particuliere verenigingen, gefinancierd door bedrijven en kerkelijke groeperingen, om te concurreren met gemeenschapsmediagroepen. Andere kritiekpunten op de wet zijn onder meer het gebrek aan wetgeving voor de financiering van gemeenschapsmedia en garanties voor inheemse vertegenwoordiging in lokale media.
Buiten het Congres zenden gemeenschapsmediagroepen van het National Network of Alternative Media live video- en radioprogramma's uit. Ze hebben een spandoek opgehangen met de tekst: ‘Ook al vallen we niet onder de wet, we bestaan wel.’
“De nieuwe wetgeving erkent communicatie als een recht, wat een stap in de goede richting is”, zegt Fabiana Arcencibia van het mediacollectief Red Ecco, “maar het huidige wetsvoorstel erkent ons niet als gemeenschapsomroepen, als alternatieve mediakanalen, en wij 'Eisten dat het wetsvoorstel ook ons omvat.'
Velen hopen dat de nieuwe wetgeving de lokale media ertoe zal aanzetten kwesties aan de orde te stellen die decennia lang door de bedrijfsmedia zijn genegeerd. De tijd zal leren of deze verschuiving naar lokale, niet-zakelijke media een nieuw tijdperk van vrije pers zal bevorderen
Klik hier voor een kaart van de mediaverbindingen en conglomeraten in
***
Marie Trigona is een journalist, radioproducent en filmmaker gevestigd in
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren