De gevolgen van de aanval in september op de Saudische Aramco-oliefaciliteiten blijven doorklinken in het hele Midden-Oosten, waardoor oude vijandschappen – soms voor nieuwe – aan de kant worden gezet en traditionele allianties opnieuw worden getekend. Terwijl de recente invasie van Turkije in Noord-Syrië de krantenkoppen haalt, kan het grotere verhaal zijn dat grote regionale spelers een aantal historische herschikkingen overwegen.
Na jaren van bittere rivaliteit overwegen de Saoedi's en de Iraniërs hoe ze hun wederzijdse vijandigheid kunnen verminderen. De voorheen machtige Gulf Cooperation Council (GCC) van monarchen uit de Perzische Golf is aan het versplinteren omdat Saoedi-Arabië zijn grip verliest. En Washingtons vroegere overheersing van de regio lijkt in verval te zijn.
Sommige van deze ontwikkelingen bestaan al lang en dateren van vóór de kruisraket- en drone-aanval die 50 procent van de olieproductie van Saoedi-Arabië uitschakelde. Maar de dubbele schok – de aanval van Turkije op Syrië en de raketaanval van september – versnelt deze veranderingen.
Pakistaanse premier, Imran Khan, vloog onlangs naar Iran en vervolgens naar Saoedi-Arabië om te lobbyen voor ontspanning tussen Teheran en Riyadh en om elke mogelijkheid van vijandelijkheden tussen de twee landen te voorkomen. “Wat nooit mag gebeuren is een oorlog,” zei Khan, “omdat dit niet alleen de hele regio zal treffen… dit zal armoede in de wereld veroorzaken. De olieprijs zal stijgen.”
Volgens Khan zijn beide partijen overeengekomen om te praten, hoewel de oorlog in Jemen een struikelblok is. Maar ook op dat vlak zitten er stokken in de wind. Een gedeeltelijk wapenstilstand lijkt stand te houden, en er zijn backchannelgesprekken gaande tussen de Houthi’s en de Saoedi’s.
De Saoedische interventie in de burgeroorlog in Jemen zou drie maanden duren, maar sleept zich al ruim vier jaar voort. De Verenigde Arabische Emiraten (VAE) zouden de grondtroepen leveren en de Saoedi's de luchtmacht. Maar de alliantie tussen Saoedi-Arabië en de VAE heeft weinig vooruitgang geboekt tegen de door de strijd geharde Houthi’s, die zijn versterkt door afvalligheid van het reguliere Jemenitische leger.
Luchtoorlogen zonder steun aan grondtroepen zijn bijna altijd een mislukking, en ze zijn erg duur. De druk op de Saoedische schatkist is aanzienlijk, en de rijkdom van het land is niet bodemloos.
Kroonprins Mohammed bin Salman probeert de situatie te veranderen Saoedische economie vanwege zijn overmatige afhankelijkheid van aardolie, maar hij heeft daarvoor geld van buitenaf nodig en dat krijgt hij niet. De oorlog in Jemen – die volgens de Verenigde Naties de ergste humanitaire ramp ter wereld is – en de betrokkenheid van de Prins bij de moord en verminking van de Saoedische journalist Jamal Khashoggi, hebben veel investeerders schrik aangejaagd.
Zonder investeringen van buitenaf moeten de Saoedi’s hun olie-inkomsten gebruiken, maar de prijs per vat ligt lager dan wat het Koninkrijk nodig heeft om zijn begrotingsdoelstellingen te verwezenlijken, en de mondiale vraag daalt. De Chinese economie vertraagt – de handelsoorlog met de VS heeft impact gehad – en de Europese groei is traag. Er hangt een vleugje recessie in de lucht, en dat is slecht nieuws voor de olieproducenten.
Riyadh verliest ook bondgenoten. De VAE onderhandelt met de Houthi's en trekt hun troepen terug, deels omdat Abu Dhabi andere doelen heeft in Jemen dan Saoedi-Arabië, en omdat de VAE bij elke ophef met Iran 'ground zero' zou zijn. Amerikaanse generaals bellen graag naar de VAE “klein Sparta” vanwege zijn goed opgeleide leger, maar het operationele woord voor Abu Dhabi is ‘klein’: het leger van het emiraat kan 20,000 troepen verzamelen, Iran kan meer dan 800,000 soldaten inzetten.
De doelstellingen van Saoedi-Arabië in Jemen zijn het steunen van de regering in ballingschap van president Rabho Mansour Hadi, het controleren van de zuidgrens en het uitdagen van de Iraanse steun aan de Houthi’s. De VAE daarentegen zijn minder bezorgd over de Houthi's, maar zijn vooral gefocust op het steunen van de anti-Hadi Southern Transitional Council, die probeert Zuid-Jemen opnieuw als een afzonderlijk land te creëren. Noord- en Zuid-Jemen werden in 1990 samengevoegd, grotendeels als gevolg van Saoedische druk, en het is nooit een comfortabel huwelijk geweest.
Riyad is ook zijn land kwijtgeraakt greep over de Samenwerkingsraad van de Golf. Oman, Koeweit en Qatar blijven handel drijven met Iran, ondanks pogingen van de Saoedi’s om Teheran te isoleren.
De VAE en Saoedi-Arabië waren onlangs gastheer van de Russische president Vladimir Poetin, die aandrong op de oprichting van de 22 leden tellende Arabische Liga Syrië opnieuw toelaten. GCC-lid Bahrein heeft de diplomatieke betrekkingen met Damascus al hersteld. Poetin dringt aan op een multilateraal veiligheidsparaplu voor het Midden-Oosten, waartoe ook China behoort.
“Hoewel Rusland een betrouwbare bondgenoot is, is de VS dat niet”, zegt een Midden-Oostenwetenschapper Mark Katz vertelde de Zuid-Azië Journaal. En hoewel velen in de regio geen liefde hebben voor Assad in Syrië, ‘respecteren ze Vladimir Poetin omdat hij trouw blijft aan de Russische bondgenoot.’
De Arabische Liga – met uitzondering van Katar– hekelde de Turkse invasie en riep op tot terugtrekking van de troepen van Ankara. Qatar wordt momenteel geblokkeerd door Saoedi-Arabië en de VAE omdat het een onafhankelijk buitenlands beleid voert en een ander paard steunt in de Libische burgeroorlog. Turkije is de belangrijkste bondgenoot van Qatar.
Het tienpuntenakkoord van Rusland met Turkije over Syrië is over het algemeen goed ontvangen bij de leden van de Arabische Liga, grotendeels omdat de Turken ermee instemden het standpunt van Damascus te respecteren. soevereiniteit en uiteindelijk alle troepen terugtrekken. Natuurlijk is ‘uiteindelijk’ een vaag woord, vooral omdat De doelstellingen van Turkije zijn nauwelijks duidelijk.
De Turkse president Recep Tayyip Erdogan wil de Syrische Koerden van de Turkse grens verdrijven en miljoenen Syrische vluchtelingen verplaatsen naar een strook land van zo'n 19 kilometer diep en 275 kilometer breed. De Koerden mogen dan wel vertrekken, maar het Russische en Syrische leger – die het vacuüm opvullen dat is ontstaan door de terugtrekking van Amerikaanse troepen door president Trump – hebben de Turken ervan weerhouden meer dan de grens en één diepe enclave in handen te hebben, zeker niet één die groot genoeg is om miljoenen mensen te huisvesten. vluchtelingen.
De invasie van Erdogan is populair in eigen land – het nationalisme speelt goed bij de Turkse bevolking en de meeste Turken zijn ontevreden over de Syrische vluchtelingen – maar voor hoe lang? De Turkse economie verkeert in moeilijkheden en invasies kosten veel geld. Ankara gebruikt proxy's voor een groot deel van de gevechten, maar zonder veel Turkse steun zijn die proxy's geen partij voor de Koerden – laat staan het Syrische en Russische leger.
Dat zou vooral luchtmacht betekenen, en de Turkse luchtmacht wordt beperkt door de dreiging van Syrisch luchtafweergeschut Russische strijders, om nog maar te zwijgen van het feit dat de Amerikanen nog steeds het luchtruim controleren. De Russen hebben hun nieuwste stealth-jager van de vijfde generatie, de SU-57, en een aantal MiG-29's en SU-27's ingezet, geen vliegtuigen waarmee de Turken in aanraking zouden willen komen. De Russen hebben ook hun nieuwe mobiele S-400 luchtafweersysteem, en de Syriërs hebben de oudere, maar nog steeds effectieve S-300's.
Kortom, de zaken zouden echt rommelig kunnen worden als Turkije zou besluiten zijn bondgenoten of zijn leger naar gebieden te sturen die bezet zijn door Russische of Syrische troepen. Er zijn rapporten van botsingen in het noordoosten van Syrië en slachtoffers onder de Koerden en het Syrische leger, maar een serieuze poging om de Russen en de Syriërs te verdrijven lijkt twijfelachtig.
Het is onwaarschijnlijk dat het doel van het hervestigen van vluchtelingen ergens heen gaat. Het zal wat kosten $ 53 miljard om een infrastructuur te bouwen en twee miljoen vluchtelingen naar Syrië te vervoeren, geld dat Turkije niet heeft. De Europese Unie heeft duidelijk gemaakt dat zij geen stuiver zal bieden, en de VN kunnen niet ingrijpen omdat de invasie een schending van het internationaal recht is.
Wanneer deze feiten doordringen, zou Erdogan tot de conclusie kunnen komen dat het Turkse nationalisme niet genoeg zal zijn om zijn Syrische avontuur te ondersteunen als het in een bezetting verandert.
Het Midden-Oosten dat uit de huidige crisis tevoorschijn komt, kan heel anders zijn dan het Midden-Oosten dat bestond voordat de kruisraketten en drones over het schaakbord vielen. De oorlog in Jemen zou eindelijk kunnen eindigen. Iran zou, althans gedeeltelijk, kunnen ontsnappen uit de politieke en economische blokkade die Saoedi-Arabië, de VS en Israël het land hebben opgelegd. De burgeroorlog in Syrië zal afnemen. En de Amerikanen, die het Midden-Oosten sinds 1945 hebben gedomineerd, zullen eenvoudigweg een van de vele internationale spelers in de regio worden, samen met China, Rusland, India en de Europese Unie.
ZNetwork wordt uitsluitend gefinancierd door de vrijgevigheid van zijn lezers.
Doneren