Од Виџеј Прашад
Како тинејџер се спријателив со момче чие семејство се преселило од Мумбаи (Индија) во Канада. Ми раскажа извонредна приказна која досега го означуваше моето чувство за ресурси и заливот. Неговиот татко, како што рече, еднаш ангажирал серија бродови кои влечеле санта мраз од Северниот Атлантик до Западна Азија за да обезбедат вода за пиење за Емиратите.
Дали приказната е вистинита или не, и со оглед на претерувањата на младоста, веројатно е лажна, ми ги оживеа пустините на Арапскиот полуостров. Ако погледнете на мапа, големата област јужно од полуостровот се нарекува Раб ал-Кали, Празниот кварт. Нема луѓе, но е исполнета со песок.
Каде пустината ја добива својата вода?
Па од реките на Ирак, се разбира!
Од 16 до 23 март, помладите еминенции од целата планета ќе се соберат во Јапонија на Третиот светски форум за вода. Ќе се грижат за проблемите со порастот на населението, зголемените барања за наводнување за производство на храна и еколошкото уништување на водата за пиење.
Многумина ќе заземат малтузиски пристап, ќе жалат за стапките на раст на населението во потемните агли и ќе ги измијат рацете од кризата. Други ќе бараат понатамошна приватизација на испораката на вода, за да нè натераат сите да бидеме должни на една или друга од големите водоводни фирми (Вивенди, Суез, Кока Кола, Пепси).
Неколку ќе се спротивстават на големите проекти на брани кои ги преместуваат оние кои не гледаат никаква корист од овој вид на модерност. Исто како и на двата претходни Форуми за вода, научниците и политичарите ќе го покренат проблемот со водата за најмалку три западноазиски држави, Саудиска Арабија, Јордан и Израел.
Израел, Јордан и окупираните територии ги примаат годишните врнежи од Феникс, Аризона и се сместени вкупно население од речиси петнаесет милиони, додека целата држава Аризона брои само околу повеќе од пет милиони. Израел се потпира на водоносни слоеви, или подземни карпести формации кои складираат вода, кои лежат под окупираните територии на Газа и Западниот Брег за речиси половина од потребите за вода.
Околу една четвртина доаѓа од Галилејското Море, сè уште спорно место со Сирија. Израел, кој се обидува да го направи Левантот во парче Европа, користи четири пати поголема количина на вода од окупираните територии, иако неговото население од шест милиони е помалку од двојно од тоа на Палестинците (околу три и пол милиони). Во летото 1999 година, Израел претрпе тешка водна криза кога регионот се најде под суша.
Једидја Атлас, висок дописник на Националното радио на Израел, јасно го кажа случајот: „Повлекување од Јудеја и Самарија, т.е. д. планинскиот аквифер - или од Голанската висорамнина ќе создаде ситуација во која судбината на водоснабдувањето на Израел ќе ја одредат палестинските власти на г. Арафат и Сиријците, соодветно. Или Израел има единствена контрола врз нејзините национални извори на вода или нејзиниот опстанок е загрозен“.
На вториот Светски форум за вода Јусеф Хабаб, палестинскиот амбасадор во Холандија, му се обрати на Михаил Горбачов, го потсети на нивниот јавен разговор за водата за време на палестинско-израелските разговори во Мадрид и рече: „Вие го допревте недопирливиот на оваа конференција. „Недопирлив“ е проблемот со водата за трајно населување во регионот.
Ваквите изјави се чести и во саудискиот печат. Во јули 1997 година, кралот Фауд рече дека зачувувањето на водата „е религиозна, како и национална и развојна должност“. Во ноември 2002 година, Riyadh Daily објави дека министерот за вода Гази Ал-Госаиби изјавил за печатот дека на кралството му треба „национален план за вода“ поради зголемувањето на населението и влошувањето на постројките за бигор.
Зад САД, Обединетите Арапски Емирати и Канада, Саудиска Арабија може да се пофали со четврта најголема употреба на вода по граѓанин. Ваквите просеци не значат ништо бидејќи само десет проценти од водата оди за лична и комерцијална употреба, а остатокот се користи во земјоделството.
Во 1970-тите, кога Саудиска Арабија почувствува дека нејзиното ембарго за нафта може да биде исполнето со ембарго за жито, таа се обиде да го зголеми производството на жито. Добивката од нафтата отиде кон земјоделските субвенции бидејќи жетвата се зголеми на највисоко ниво од пет милиони тони во 1994 година. Треба да ги замислите полињата со луцерка во Саудиска Арабија, кои се одгледуваат за да се спречи зависноста од увезената храна за добитокот.
Јас не верувам во теоријата за компаративна предност, но што е со некоја еколошка смисла за тоа што може да поднесе регионот? Кралството од 1994 година ги намали субвенциите и ја намали жетвата на нешто повеќе од милион тони жито. Саудиска Арабија сега увезува жито на копно со исцрпена вода. И понатаму се негуваат полињата со луцерка.
Како саудиското кралство и израелската држава очекуваат да го покријат недостигот на вода? Во 1987 година, турската влада објави дека ќе изгради „цевковод за мир“ кој ќе испумпува околу шеснаесет милиони квадратни метри вода во овие две земји, како и во Сирија. Водата од речните системи Сејхан и Џејхан во југоисточна Турција ќе биде пренасочена кон овој гасовод и со тоа ќе ја црпи водата од Еуфрат што испорачува вода до плодните рамнини на Ирак.
Во 1957 година, Турците почнаа да ја градат браната кај Кибан, каде што Еуфрат се среќава со Мурад со слив од 30.5 милијарди квадратни метри вода. Тој проект започна долгогодишен спор со Ирак. Кога Турција го започна проектот за браната Ал Габ за наводнување на рамнините Харат, како и производство на електрична енергија, тоа ги интензивираше проблемите во регионот. Ова се горливи точки на тековниот конфликт.
Кога би постоела послушна влада во Багдад, и на крајот една во Аман, моќта и на Ријад и на Тел Авив би пораснала во регионот, особено над таквите оскудни производи како свежата вода. Ова е можеби надежта на министерствата за води во земјите богати со нафта и оружје во регионот. Иако војната е за американската хегемонија, за нафтата, за семејството Буш, не заборавајте на водата. Како што Fortune толку јасно кажа во мај 2000 година, „Водата ветува дека за 21 век ќе биде она што беше нафтата за 20 век: скапоцената стока што го одредува богатството на нациите“.
Крај вавилонските реки седнавме и плачевме.