ធំឡើងនៅក្នុងសហគមន៍ជាយក្រុងដែលមានកែងជើងល្អ ខ្ញុំបានស្រូបយកភាពខ្ពើមរអើមរបស់សង្គមរបស់យើងសម្រាប់ការមិនពេញចិត្តជាយូរមកហើយ មុនពេលដែលខ្ញុំមានអាយុគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីចាប់យកអ្វីដែលត្រូវបានបណ្តេញចេញ។ ការយល់ដឹងរបស់ខ្ញុំអំពីមនុស្ស និងគំនិតជាច្រើនត្រូវបានធ្វើឱ្យខូចដោយបរិយាកាសនេះ និងការអប់រំដែលទៅជាមួយវា៖ Che Guevara និង Black Panthers និង Oscar Wilde និង Noam Chomsky និង Venezuela និង Malcolm X និង Service Employees International Union និងអ្វីៗជាច្រើនទៀត។ . ទាំងអស់នេះហើយជាមូលហេតុដែលរហូតមកដល់ពេលថ្មីៗនេះ ខ្ញុំស្ទើរតែមិនដឹងអ្វីទាំងអស់អំពីចលនា Zapatista ម៉ិកស៊ិក លើកលែងតែចំនួន "a" ច្រើនពេកមើលទៅគួរឱ្យសង្ស័យចំពោះខ្ញុំ។ វាក៏ជាមូលហេតុដែលខ្ញុំមានអារម្មណ៍បង្ខំឱ្យធ្វើដំណើររាប់ពាន់ម៉ាយទៅកាន់ "សាលារៀបចំ" Zapatista នៅចំកណ្តាលព្រៃ Lacandon ភាគអាគ្នេយ៍ម៉ិកស៊ិក ដើម្បីព្យាយាមស្វែងរកអ្វីដែលខ្ញុំបានបាត់អស់ជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ។
វាយលុកខាងត្បូង
អ័ព្ទយ៉ាងក្រាស់ក្រែលមកដល់ដូចខ្មោច។ ពួកវាលេចចេញជាអ័ព្ទ៖ បុរសពាក់មួក Zapata ដែលមានគែមធំទូលាយ ស្ត្រីស្លៀកសំពត់ស្បែកចៀមរលាក់ដែលនៅតែជារឿងធម្មតានៅក្នុងភូមិដាច់ស្រយាលនៃប្រទេសម៉ិកស៊ិក។ ហើយបន្ទាប់មកមានអ្នកខាងក្រៅដូចជាខ្លួនខ្ញុំជាមួយនឹងអាវ North Face និងកាបូបកាមេរ៉ា បើកភ្នែកធំៗជាមួយនឹងការផ្សងព្រេង។ (“វាដូចជាម៉ិកស៊ិក Woodstock!” សិស្សម្នាក់មកពីទីក្រុងភាគខាងជើងនៃ Tijuana ។) ភ្នំនេះត្រូវបានតម្រង់ជួរជាមួយនឹងភោជនីយដ្ឋានតូចៗដែលលក់ tamales និង pudding អង្ករ និង ប៉ូហ្សូល។ភេសជ្ជៈពោតដែលអាចច្រៀកក្រពះជនបរទេសឲ្យស្រួយ។ មិនមានជាតិអាល់កុលនៅក្នុងការមើលឃើញ។ ញ៉ាំកាហ្វេផ្អែមដូចតែអាឡាបាម៉ា ខ្ញុំដឹងថាយប់នេះនឹងក្លាយជាថ្ងៃចូលឆ្នាំសកលដំបូងរបស់ខ្ញុំចាប់តាំងពីថ្ងៃទី 31 ខែធ្នូ ឆ្នាំ 1999 នៅពេលដែលខ្ញុំបានឡើងគ្រែជាមួយឪពុកម្តាយរបស់ខ្ញុំដើម្បីរង់ចាំកំហុស Y2K សហសវត្សរ៍ ហើយកាន់ទុក្ខថាពិភពលោកទាំងមូលនឹងទៅ។ បញ្ចប់មុនពេលខ្ញុំថើបក្មេងប្រុស។
មនុស្សរាប់ពាន់នាក់ត្រូវបានប្រមូលផ្តុំគ្នានៅក្នុងវាលភក់នេះ ដើម្បីប្រារព្ធខួបលើកទី 20 នៃថ្ងៃទី 1 ខែមករា ឆ្នាំ 1994 នៅពេលដែលកងទ័ពកសិករក្រីក្របានងើបចេញពីព្រៃ ហើយចាប់ផ្តើមបដិវត្តន៍ក្រោយសម័យទំនើបជាលើកដំបូង។ កងកម្លាំងទាំងនោះដែលគេស្គាល់ថាជាកងទ័ព Zapatista នៃរំដោះជាតិ គឺជាស្លាបប្រដាប់អាវុធនៃចលនាជនជាតិដើមភាគតិចធំជាងនៅរដ្ឋ Chiapas ភាគអាគ្នេយ៍ម៉ិកស៊ិក ដែលកំពុងទាមទារស្វ័យភាពពេញលេញពីរដ្ឋាភិបាលរបស់ពួកគេ និងការរំដោះពិភពលោកសម្រាប់ប្រជាជនទាំងអស់។
នៅពេលដែលព័ត៌មានបានរីករាលដាលពាសពេញប្រព័ន្ធទំនាក់ទំនងដែលកំពុងរីកចម្រើនដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថាជាអ៊ិនធឺណិត ពិភពលោកបានដកដង្ហើមរបស់ខ្លួនមួយភ្លែត។ ការបះបោរដ៏ពេញនិយមប្រឆាំងនឹងសកលភាវូបនីយកម្មដែលគាំទ្រដោយរដ្ឋាភិបាលដែលដឹកនាំដោយមនុស្សទាំងអស់ ប៉ុន្តែត្រូវបានបំភ្លេចចោល៖ វាជាព្រឹត្តិការណ៍ដែលហាក់ដូចជាមិននឹកស្មានដល់។ ជញ្ជាំងប៊ែរឡាំងបានដួលរលំ។ ទីផ្សារបានឈ្នះ។ សន្ធិសញ្ញាត្រូវបានចុះហត្ថលេខា។ ហើយការងើបចេញពីព្រៃមកជាចលនារបស់មនុស្សដែលគ្មានតម្លៃទីផ្សារ និងភាពក្លាហានមិនព្រមបាត់ខ្លួន។
ឥឡូវនេះ 20 ឆ្នាំក្រោយ អ្នកភូមិ និងអ្នកខាងក្រៅដែលមានការអាណិតអាសូរកំពុងចាក់ចូលទៅក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលនយោបាយមួយរបស់ Zapatistas ដែលត្រូវបានគេស្គាល់ថា Oventic ដើម្បីអបអរសាទរការពិតដែលថាការបះបោររបស់ពួកគេមិនត្រូវបានលុបចោលដោយខ្យល់ និងត្រូវបាននិរទេសចេញពីការចងចាំរបស់មនុស្ស។
សំបុត្រយន្តហោះពីទីក្រុងញូវយ៉កទៅភាគខាងត្បូងម៉ិកស៊ិកថ្លៃណាស់ដែលយើងធ្វើដំណើរតាមផ្លូវគោក។ យើង E-Z បានឆ្លងកាត់ឆ្នេរសមុទ្រភាគខាងកើត ញ៉ាំនំសាំងវិចត្រីឆ្មានៅរដ្ឋ Louisiana ឆ្លងកាត់ធុងចម្រាញ់នៃរដ្ឋតិចសាស់ ហើយបន្ទាប់មកឆ្លងកាត់ព្រំដែន។ យើងបានចូលទៅក្នុងទីក្រុងម៉ិកស៊ិកក្នុងអំឡុងពេលពិធីបុណ្យមុនបុណ្យណូអែល។ ផ្លូវត្រូវបានស្ទះដោយឪពុកម្តាយកំពុងហូបអំពិល និងក្មេងៗហែលទឹក piñatas. លុះព្រឹកឡើងយើងក៏ចេញទៅខាងត្បូងម្ដងទៀត។ ល្បឿនលឿនបានបោកបក់ផ្នែកខាងក្រោមនៃរថយន្ត Volvo របស់យើងពេញផ្លូវពីទីក្រុង Mexico City ទៅ Chiapas ជាកន្លែងដែល Zapatistas គ្រប់គ្រងទឹកដីដ៏ធំទូលាយ។ ផ្លូវបានធ្វើឲ្យរថយន្តមានជីវិត។ ក្រោយមកខ្ញុំបានដឹងថាល្បឿនលឿនទាំងនោះជាផលវិបាកនៃការមិនចុះសម្រុងនោះគឺវិមានគ្រប់គ្រងចរាចរណ៍ដ៏តូចមួយចំពោះវប្បធម៌ដែលមិនសូវបានលាលែងពីតំណែងទៅតាមច្បាប់។
"នៅភាគខាងជើង" ខ្ញុំនឹងប្រាប់មិត្តភក្តិម៉ិកស៊ិកថា "យើងមិនមានល្បឿនច្រើនទេ ប៉ុន្តែយើងក៏មិនមានការតស៊ូក្នុងសង្គមច្រើនដែរ"។
បន្ទាប់ពីប្រាំថ្ងៃនៃការបើកបរយើងបានទៅដល់ Laសកលវិទ្យាល័យ de la Tierra, សាលាដែលដំណើរការដោយ Zapatista ដោយឥតគិតថ្លៃនៅក្នុងទីក្រុងទេសចរណ៍ San Cristóbal de Las Casas ក្នុង Chiapas ។ ភាគច្រើននៃឆ្នាំ ប្រជាជនមកពីសហគមន៍ជនបទជុំវិញមកទីនេះដើម្បីរៀនពាណិជ្ជកម្មដូចជា ខ្សែភ្លើង សិប្បកម្មសិប្បករ និងការអនុវត្តកសិកម្ម។ នៅសប្តាហ៍នេះ ជនបរទេសរាប់ពាន់នាក់បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ទីក្រុងដើម្បីស្វែងយល់អំពីអ្វីដែលជាមូលដ្ឋានជាច្រើនទៀត៖ ស្វ័យភាព។
"ថ្នាក់" ដំបូងរបស់យើងគឺនៅខាងក្រោយរថយន្តភីកអាប់ដែលគ្របដណ្តប់លើព្រៃ Lacandon ដែលមានដើមឈើពណ៌ទឹកក្រូចរីកពេញ។ ពេលយើងឆ្លងកាត់ បុរសនិងស្ត្រីបានលើកសញ្ញាសន្តិភាពជាពាក្យសំពះ។ ស្លាកសញ្ញាផ្លូវដែលលាបពណ៌បានអាន (បកប្រែ)៖
“ឥឡូវនេះ អ្នកកំពុងចូលទៅក្នុងទឹកដី Zapatista។ នេះជាការបញ្ជារបស់ប្រជាជន ហើយរដ្ឋាភិបាលក៏គោរពដែរ»។
ខ្ញុំក្អួតចង្អោរដោយសារការហត់នឿយ និងទិដ្ឋភាពភ្នំវិលមុខ ហើយបន្ទាប់ពីរយៈពេលប្រាំមួយម៉ោងក្នុងការដឹកជញ្ជូននោះ ការធ្វើដំណើរថ្ងៃទីប្រាំមួយរបស់ខ្ញុំ មានរឿងពីរបានកើតឡើងចំពោះខ្ញុំ៖ ទីមួយ ខ្ញុំបានដឹងថាខ្ញុំបានធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ "Chiapas" នៅក្នុងអ្វីដែលជាការពិត។ រង្វង់យក្ស; ទីពីរ ខ្ញុំចាប់ផ្តើមសង្ស័យថា គ្មានសាលារៀបចំ Zapatista ទាល់តែសោះ ដែលមេរៀនដែលខ្ញុំត្រូវស្រូបទាញ គឺសាមញ្ញថា ជីវិតគឺជាបញ្ហានៃចលនាវដ្តសង្វាក់។ និមិត្តសញ្ញាសំខាន់នៃចលនាគឺបន្ទាប់ពីទាំងអស់ សែលរបស់ខ្យង។
ទីបំផុត ពួកយើងបានមកដល់ភូមិមួយដែលផ្ទះមានដំបូលប្រក់ស័ង្កសី ហើយក្មេងៗនិយាយតែភាសាបុរេភាសាអេស្ប៉ាញប៉ុណ្ណោះ ឆុល.
យ៉ា បាស្តា!
អស់ជាច្រើនសតវត្សមកហើយ សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិចនៃ Chiapas បានរួចរស់ជីវិតពីការសញ្ជ័យរបស់អេស្ប៉ាញ ភាពជាទាសករ និងចម្ការអំពៅតាមបែបចម្ការ។ ឯករាជ្យម៉ិកស៊ិក និងម្ចាស់ដី mestizo; ការរើសអើងជាតិសាសន៍ ផ្លូវដែក និងកំណែទម្រង់សេដ្ឋកិច្ច neoliberal ។ រាល់ឆ្នាំដែលកន្លងផុតទៅហាក់ដូចជានាំមកនូវការគំរាមកំហែងកាន់តែច្រើនដល់របៀបរស់នៅរបស់វា។ ដូចដែលឪពុកនៃគ្រួសារម្ចាស់ផ្ទះរបស់ខ្ញុំបានពន្យល់ខ្ញុំ សហគមន៍បានចាប់ផ្តើមរៀបចំដោយខ្លួនឯងនៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1990 ដោយសារតែមនុស្សមានអារម្មណ៍ថារដ្ឋាភិបាលកំពុងបំផ្លាញពួកគេបន្តិចម្តងៗ ប៉ុន្តែច្បាស់ជាបំផ្លាញពួកគេ។
រដ្ឋាភិបាលគឺ ចិន្តាលោកបានមានប្រសាសន៍ថា ដែលបកប្រែប្រហាក់ប្រហែលជាការបោកបញ្ឆោត ការបោកប្រាស់ និងបើមិនដូច្នេះទេការវាយអ្នកណាម្នាក់។ គាត់និយាយថាលួចដីគេ។ វាកំពុងទាញយកធនធានធម្មជាតិរបស់តំបន់ ដោយបង្ខំប្រជាជនពីជនបទចូលទៅក្នុងទីក្រុង។ វាកំពុងបាត់ភាសាជនជាតិដើមភាគតិចតាមរយៈកំណែនៃការអប់រំសាធារណៈរបស់វា។ វាកំពុងចុះហត្ថលេខាលើកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរី ដែលគំរាមកំហែងបំផ្លាញទីផ្សារពោតរបស់តំបន់ និងដំណាំចិញ្ចឹមជីវិតសំខាន់របស់សហគមន៍។
ដូច្នេះនៅថ្ងៃទី 1 ខែមករា ឆ្នាំ 1994 ជាថ្ងៃដែលកិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មសេរីអាមេរិកខាងជើងចូលជាធរមាន អ្នកស្រុកមួយចំនួននៃភូមិនេះ រួមជាមួយនឹងអ្នកមកពីភូមិរាប់រយផ្សេងទៀត បានដណ្តើមកាន់កាប់ទីក្រុងធំៗនៅទូទាំងរដ្ឋ ហើយបានប្រកាសសង្រ្គាមលើរដ្ឋាភិបាលម៉ិកស៊ិក។ ក្រោមឈ្មោះរបស់កងទ័ព Zapatista សម្រាប់រំដោះជាតិ ពួកគេបានដុតបន្ទាយរបស់កងទ័ព និងរំដោះអ្នកទោសនៅក្នុងពន្ធនាគារនៅ San Cristóbal de Las Casas ។
ជាការឆ្លើយតប កងទ័ពម៉ិកស៊ិកបានចុះមកលើទីក្រុង Chiapas ជាមួយនឹងអំពើហឹង្សាបែបនេះ ដែលសិស្សានុសិស្សនៃទីក្រុងម៉ិកស៊ិក បានកុបកម្មនៅតាមដងផ្លូវ។ នៅទីបញ្ចប់ ភាគីទាំងពីរបានអង្គុយចរចាសន្តិភាពដែលរហូតមកដល់សព្វថ្ងៃនេះមិនដែលមានដំណោះស្រាយឡើយ។
ការបះបោរដោយខ្លួនវាមានរយៈពេលតែ 12 ថ្ងៃ; ការឆ្លើយតបគឺជាការដាក់ទណ្ឌកម្មមួយទសវត្សរ៍នៃការគាបសង្កត់។ ការក្បត់ដ៏អស្ចារ្យបានកើតឡើងជាលើកដំបូង។ ប្រធានាធិបតីម៉ិកស៊ិក Ernesto Zedillo ដែលបន្ទាប់ពីការបះបោរបានសន្យាថានឹងបង្កើតការការពារកាន់តែច្រើនសម្រាប់ជនជាតិដើមភាគតិច ជំនួសមកវិញបានបញ្ជូនទាហានរាប់ពាន់នាក់ចូលទៅក្នុងទឹកដី Zapatistas ដើម្បីស្វែងរក Subcomandante Marcos ដែលជាអ្នកនាំពាក្យដ៏ល្បីលើពិភពលោកសម្រាប់ចលនានេះ។ ពួកគេមិនបានរកឃើញគាត់ទេ។ ប៉ុន្តែប្រតិបត្តិការនេះបានកត់សម្គាល់ការចាប់ផ្តើមនៃសង្រ្គាមស្ងប់ស្ងាត់ប្រឆាំងនឹងសហគមន៍ដែលគាំទ្រ Zapatistas ។ ទាហាន ប៉ូលិស និងចោរស៊ីឈ្នួលបានដុតផ្ទះ និងវាលស្រែ និងបំផ្លាញអាជីវកម្មតូចតាចជាសហគមន៍។ មេដឹកនាំក្នុងស្រុកមួយចំនួនបានបាត់ខ្លួន។ អ្នកផ្សេងទៀតត្រូវបានចាប់ដាក់គុក។ នៅក្នុងតំបន់មួយនៃ Chiapas ប្រជាជនទាំងមូលត្រូវបានផ្លាស់ទីលំនៅអស់រយៈពេលជាយូរដែលកាកបាទក្រហមបានបង្កើតជំរុំជនភៀសខ្លួនសម្រាប់ពួកគេ។ (នៅទីបញ្ចប់ សហគមន៍បានច្រានចោលជំនួយរបស់កាកបាទក្រហម តាមរបៀបដូចគ្នាដែលវាក៏បដិសេធជំនួយទាំងអស់របស់រដ្ឋាភិបាលផងដែរ។ )
ចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1994 ចលនានេះបានដំណើរការយ៉ាងទូលំទូលាយដោយគ្មានអាវុធ។ អ្នកភូមិបានទប់ទល់នឹងការវាយប្រហាររបស់រដ្ឋាភិបាល និងការទន្ទ្រានយកដីដោយបិទផ្លូវ ការហែក្បួនដោយស្ងៀមស្ងាត់ ហើយសូម្បីតែនៅក្នុងករណីដ៏ល្បីមួយ ការវាយប្រហារពីលើអាកាសរួមមានយន្តហោះក្រដាសទាំងស្រុង។
ក្មេងប្រុសដែលមានសេរីភាព
ដប់ប្រាំឆ្នាំបន្ទាប់ពីការបះបោរកុមារម្នាក់ឈ្មោះ Diego បានកើតនៅក្នុងទឹកដី Zapatista ។ គាត់គឺជាសមាជិកក្មេងជាងគេក្នុងគ្រួសារដែលខ្ញុំស្នាក់នៅ ហើយក្នុងអំឡុងពេលសប្តាហ៍របស់ខ្ញុំជាមួយគ្រួសារ គាត់តែងតែមានរឿងអ្វីមួយ។ គាត់ធ្វើឱ្យមាន់ញញើតក្បាលរបស់គាត់តាមបង្អួច ធ្វើឱ្យឪពុករបស់គាត់ភ្ញាក់ផ្អើលនៅតុអាហារពេលព្រឹក ហើយធ្វើឱ្យគ្រួសាររីករាយដោយប្រាប់ខ្ញុំពីរឿងវែងៗនៅក្នុង ឆុល ដែលខ្ញុំមិនអាចយល់បាន។
គាត់ក៏ដោយមិនដឹងខ្លួនបានផ្គើននឹងការអះអាងរបស់រដ្ឋាភិបាលដែលថាគាត់មិនមាន។
Diego គឺជាផ្នែកមួយនៃកុមារ Zapatista ជំនាន់ទី XNUMX ដែលកំណើតរបស់ពួកគេត្រូវបានចុះបញ្ជីដោយចៅក្រមស៊ីវិលម្នាក់របស់អង្គការ។ នៅក្នុងក្រសែភ្នែករបស់ឪពុកគាត់ គាត់គឺជាមនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោមមនុស្សឯករាជ្យដំបូងគេបង្អស់។ គាត់កើតនៅក្នុងទឹកដី Zapatista ចូលរៀននៅសាលា Zapatista រស់នៅលើដីដែលមិនបានចុះបញ្ជី ហើយរាងកាយរបស់គាត់គ្មានថ្នាំសម្លាប់សត្វល្អិត និងសារពាង្គកាយកែប្រែហ្សែន។ ការបន្ថែមស្វ័យភាពរបស់គាត់គឺជាការពិតដែលថាគ្មានអ្វីអំពីគាត់ - មិនមែនជាឈ្មោះរបស់គាត់ ទម្ងន់ ពណ៌ភ្នែក ឬថ្ងៃខែឆ្នាំកំណើត - ត្រូវបានចុះឈ្មោះជាផ្លូវការជាមួយរដ្ឋាភិបាលម៉ិកស៊ិក។ គ្រួសារគាត់មិនទទួលបានក ប៉េសូ ជំនួយរបស់រដ្ឋាភិបាល ហើយក៏មិនបង់ដែរ។ ប៉េសូ តម្លៃនៃពន្ធ។ សូម្បីតែឈ្មោះទីក្រុងរបស់ Diego ក៏មិនមាននៅលើផែនទីផ្លូវការណាមួយដែរ។
តាមស្ដង់ដារពិភពលោកទីមួយ ស្វ័យភាពនេះមកក្នុងតម្លៃដ៏ថ្លៃថ្លា៖ ភាពក្រីក្រធ្ងន់ធ្ងរមួយចំនួន។ ផ្ទះរបស់ Diego មានអគ្គិសនី ប៉ុន្តែមិនមានទឹកប្រើប្រាស់ ឬប្រព័ន្ធទឹកក្នុងផ្ទះទេ។ ផ្ទះខាងក្រៅគឺជារន្ធនៅក្នុងដីដែលលាក់ដោយជញ្ជាំងក្រណាត់ចង្កេះខ្ពស់។ អាងងូតទឹកគឺជាស្ទ្រីមតូចមួយនៅក្នុងទីធ្លាខាងក្រោយ។ សត្វមាន់របស់ពួកគេច្រើនតែដាក់វាដោយសេរីតាមរយៈផ្ទះមួយបន្ទប់របស់ពួកគេ ជាន់ដី។ ការទទួលទានពួកគេត្រូវបានចាត់ទុកថាជាប្រណិត។
ចំនួនប្រជាជននៃទីក្រុងត្រូវបានបំបែករវាង Zapatistas និងអ្នកស្មោះត្រង់រដ្ឋាភិបាលដែល Zapatistas ហៅថា "priistasយោងទៅគណបក្សនយោបាយដែលកំពុងកាន់អំណាចរបស់ប្រទេសម៉ិកស៊ិក គឺ PRI ។ ដើម្បីដឹងថាអ្នកណាជាអ្នកណា អ្វីដែលអ្នកត្រូវធ្វើគឺពិនិត្យមើលថាតើដំបូលគ្រួសារមួយមានចានផ្កាយរណបឬអត់។
ជាថ្មីម្តងទៀត Zapatistas មិនផ្តោតលើការប្រមូលទ្រព្យសម្បត្តិទេ ប៉ុន្តែផ្តោតលើការរស់នៅប្រកបដោយសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ។ ការងារភាគច្រើននៃចលនាក្នុងរយៈពេលពីរទសវត្សរ៍ចុងក្រោយនេះ ពាក់ព័ន្ធនឹងការកសាងរចនាសម្ព័ន្ធស្វយ័តដោយអត់ធ្មត់សម្រាប់ Diego និងជំនាន់របស់គាត់។ សព្វថ្ងៃនេះ ក្មេងៗដូចជាគាត់ធំឡើងនៅក្នុងសហគមន៍មួយដែលមានសាលា Zapatista ផ្ទាល់ខ្លួន។ អាជីវកម្មសហគមន៍; ធនាគារ; មន្ទីរពេទ្យ; គ្លីនិក; ដំណើរការតុលាការ; សំបុត្រកំណើត មរណភាព និងសំបុត្រអាពាហ៍ពិពាហ៍; ជំរឿនប្រចាំឆ្នាំ; ប្រព័ន្ធដឹកជញ្ជូន; ក្រុមកីឡា; ក្រុមតន្ត្រី; សមូហភាពសិល្បៈ; និងប្រព័ន្ធរដ្ឋាភិបាលបីជាន់។ មិនមានពន្ធនាគារទេ។ សិស្សរៀនទាំងភាសាអេស្ប៉ាញ និងភាសាជនជាតិដើមផ្ទាល់របស់ពួកគេនៅក្នុងសាលា។ ប្រតិបត្តិការនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យស្វយ័តអាចចំណាយមួយភាគដប់ក្នុងមន្ទីរពេទ្យផ្លូវការ។ សមាជិកនៃរដ្ឋាភិបាល Zapatista ដែលត្រូវបានជ្រើសរើសតាមរយៈសភាក្រុង បម្រើដោយមិនទទួលបានសំណងជារូបិយវត្ថុណាមួយឡើយ។
ឯករាជ្យភាពសេដ្ឋកិច្ចត្រូវបានចាត់ទុកថាជាមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃស្វ័យភាព ជាពិសេសសម្រាប់ចលនាដែលប្រឆាំងនឹងគំរូសកលដែលលេចធ្លោនៃមូលធននិយម neoliberal ។ នៅក្នុងទីក្រុង Diego គ្រួសារ Zapatista បានរៀបចំសមូហភាពតូចៗមួយចំនួនតូច៖ ប្រតិបត្តិការចិញ្ចឹមជ្រូក ហាងនំប៉័ង វាលស្រែរួមសម្រាប់ការធ្វើកសិកម្ម និងទ្រុងមាន់។ សត្វមាន់ចំនួន 20 ក្បាលត្រូវបានលក់អស់នៅមុនបុណ្យណូអែល ដូច្នេះហើយ ទ្រុងទទេនៅពេលយើងទៅលេង។ ស្ត្រីបីនាក់ដែលបើកសមូហភាពបានពន្យល់ដោយអៀនខ្មាសថាក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ ពួកគេនឹងទិញកូនមាន់បន្ថែមទៀតដើម្បីចិញ្ចឹម។
នៅពេលពួកគេនិយាយនៅក្នុងទ្រុងមាន់នៅខាងក្រៅ មានសម្លេងស្រែកយំនៅក្រោមតុក្បែរនោះ។ ចង្កោមកូនឆ្កែដែលទើបនឹងកើតចំនួនបួនក្បាល ភ្នែកនៅតែបិទជិតនឹងពន្លឺ កំពុងញាប់ញ័រដើម្បីរក្សាភាពកក់ក្តៅ។ ម្តាយរបស់ពួកគេគឺគ្មានកន្លែងណាដែលអាចមើលឃើញទេ ហើយពិភពលោកទាំងមូលគឺថ្មី និងត្រជាក់ ហើយអ្វីគ្រប់យ៉ាងគឺមិនដឹង។ ខ្ញុំបានមើលពួកគេមួយភ្លែត ហើយគិតពីរបៀប បើទោះបីជាវាហាក់ដូចជាមិនអាចទៅរួចក៏ដោយ ប៉ុន្តែពួកគេប្រាកដជាអាចរស់ និងរីកចម្រើនបាន។
មិនដូចលោក Diego កុមារភាគច្រើននៅលើភពផែនដីសព្វថ្ងៃនេះ កើតនៅក្នុងទីក្រុងដែលសំបូរទៅដោយ ដី សត្វ ដំណាំ ឬធនធានធម្មជាតិស្ទើរតែទាំងអស់ដែលត្រូវការដើម្បីទ្រទ្រង់ជីវិតមនុស្ស។ ផ្ទុយទៅវិញ យើងជាអ្នករស់នៅក្នុងទីក្រុង តែងតែត្រូវការប្រាក់ដ៏គួរឱ្យអស់សំណើច ដើម្បីបំពេញតម្រូវការមូលដ្ឋានរបស់យើង។ អាផាតមិនដំបូងរបស់ខ្ញុំនៅក្នុងទីក្រុងញូវយ៉ក ដែលជាស្ទូឌីយោតូចជាងផ្ទះដំបូលប្រក់ស័ង្កសីរបស់គ្រួសារខ្ញុំ មានតម្លៃថ្លៃជាងក្នុងមួយខែដែលគ្រួសារទំនងជាបានចំណាយពេញមួយជីវិតរបស់ឌីអេហ្គោ។
ជាលទ្ធផល មនុស្សជាច្រើនមានការងឿងឆ្ងល់ថាតើឧទាហរណ៍នៃ Zapatistas មានអ្វីដែលអាចផ្តល់ឱ្យភពផែនដីដែលមានទីក្រុងក្នុងការស្វែងរកការផ្លាស់ប្តូរ។ បន្ទាប់មកម្តងទៀត ចលនានេះបានទប់ទល់នឹងការបរាជ័យដោយយោធានៃរដ្ឋទំនើបមួយ ហើយបានសាងសង់សាលារៀន វេជ្ជសាស្ត្រ និងប្រព័ន្ធរដ្ឋាភិបាលផ្ទាល់ខ្លួនសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ក្រោយដោយមិនមានលទ្ធភាពប្រើប្រាស់ទឹក។ ដូច្នេះប្រហែលជាសំណួរសមស្របជាងនេះគឺ៖ តើពិភពលោកកំពុងរង់ចាំអ្វី?
អបអរសាទរ
ប្រហែលម៉ោងប្រាំមួយ ពេលដែលយប់ធ្លាក់ក្នុង Oventic តន្ត្រីសម្រាប់ការប្រារព្ធពិធីចាប់ផ្តើម។ នៅលើឆាក ក្រុមបុរសដែលលេងហ្គីតាពាក់មួកដែលមើលទៅដូចជាចង្កៀងគោមជាមួយរំយោលពណ៌ភ្លឺ។ ក្មេងប្រុសច្រៀងរ៉េបអេស្ប៉ាញ។ ស្ត្រីប្រហែលជាមកពីរដ្ឋ Veracruz ក្បែរនោះលេង កូនប្រុស Jarocho, ប្រភេទតន្ត្រីប្រជាប្រិយដែលមានឧបករណ៍តូចដូចហ្គីតា។
ភ្លៀងធ្លាក់នៅទីវាល។ អ័ព្ទជាប់នឹងអាវទ្រនាប់និងសំពត់ ប៉ាសាម៉ុនតាណាសរបាំងស្គីបិទមុខដែលបានក្លាយជារូបភាពនិមិត្តរូបសម្រាប់ Zapatistas ។ "យើងបិទមុខរបស់យើងដើម្បីឱ្យអ្នកអាចមើលឃើញយើង" គឺជាពាក្យ Zapatista ដ៏ល្បីល្បាញ។ ហើយវាជាការពិត៖ សម្រាប់មនុស្សមួយក្រុមដែលជារឿយៗត្រូវបានលុបដោយអ្នកនយោបាយ និងត្រូវបានកេងប្រវ័ញ្ចដោយសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក របាំងស្គីមានប្រសិទ្ធិភាពចង់ដឹងចង់ឃើញក្នុងការធ្វើឱ្យមុខដែលមើលមិនឃើញពីមុនមក។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅមានយុទ្ធសាស្ត្រជាច្រើន ដើម្បីធ្វើឲ្យការប្រឆាំងរលាយបាត់ ដែលមានប្រសិទ្ធភាពតិចបំផុតអាចជាអំពើហឹង្សា។ ភាពប៉ិនប្រសប់បំផុតគឺពិតជាធ្វើឱ្យពិភពលោកទាំងមូល - និងសូម្បីតែអ្នកប្រឆាំងខ្លួនឯង - បដិសេធនូវអ្វីដែលកំពុងត្រូវបានសម្រេច។ ចាប់តាំងពីកាត់បន្ថយការវាយលុកយោធារបស់ខ្លួន រដ្ឋាភិបាលបានធ្វើសង្រ្គាមឃោសនាដោយផ្តោតលើការបញ្ចុះបញ្ចូលប្រទេសម៉ិកស៊ិក ពិភពលោក និងសូម្បីតែសហគមន៍ Zapatista ខ្លួនឯងថាចលនា និងចក្ខុវិស័យរបស់វាលែងមានទៀតហើយ។
ប៉ុន្តែមានយុទ្ធសាស្ត្រជាច្រើនសម្រាប់រក្សាការមិនចុះសម្រុងនិងអ្នកមិនយល់ស្របបន្តទៅទៀត។ វិធីមួយគឺប្រាកដណាស់ក្នុងការអញ្ជើញអ្នកខាងក្រៅរាប់ពាន់នាក់ឱ្យមកលេងសហគមន៍របស់អ្នក ហើយមើលឃើញដោយផ្ទាល់ថាពួកគេពិតប្រាកដ គ្រប់មធ្យោបាយដែលសំខាន់ពួកគេកំពុងរីកចម្រើន ហើយថាពួកគេមានអ្វីមួយដើម្បីបង្រៀនពួកយើងដែលនៅសល់។ ដូចដែលឪពុករបស់ Diego បាននិយាយនៅក្នុងគ្រាអួតអាងដែលមិនមានលក្ខណៈអួតថា "ខ្ញុំគិតថាឥឡូវនេះពិភពលោកទាំងមូលបានឮអំពីអង្គការរបស់យើង" ។
ការសរសេរគឺជាវិធីមួយផ្សេងទៀតដើម្បីការពារគំនិត និងចលនាពីការបាត់ខ្លួន ជាពិសេសនៅពេលដែលមនុស្សម្នាក់កំពុងប្រញាប់ប្រញាល់ចុះពីផ្លូវហាយវេក្នុងរដ្ឋតិចសាស់ ឆ្ពោះទៅទីក្រុងញូវយ៉ក ដែលត្រូវបានហ៊ុំព័ទ្ធដោយការពិតដែលខុសប្លែកពីមុន ដែលធ្វើឱ្យ Zapatistas ពិបាកចងចាំភ្លាមៗ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មធ្យោបាយដ៏រីករាយបំផុតដើម្បីអះអាងពីអត្ថិភាពរបស់មនុស្សម្នាក់គឺតាមរយៈការប្រារព្ធពិធី។
ឆ្នាំថ្មីបានមកដល់នៅ Oventic នៅដើមឆ្នាំ។ អ្នកបញ្ជារងម្នាក់ទើបតែបានអានសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដែលចេញដោយភាពជាអ្នកដឹកនាំរបស់អង្គការ ជាដំបូងជាភាសាអេស្ប៉ាញ បន្ទាប់មកជាភាសាជនជាតិដើមភាគតិច Tzotzil និង Tzeltal ។ ការបកប្រែចុងក្រោយនេះបានចំណាយពេលជិតពីរដងក្នុងការចែកចាយរបស់នាង ដូចជាដើម្បីរំលឹកយើងអំពីចំណេះដឹងទាំងអស់ដែលបានបាត់បង់ជាមួយនឹងការដាក់បញ្ចូលភាសាអាណានិគមមួយសតវត្សមុន។ បន្ទាប់មក សំឡេងហក់តិចៗដូចកំប៉ុងសូដា ហើយកាំជ្រួចពីរបានផ្ទុះឡើងលើអាកាស។
"ពួកបះបោររស់នៅបានយូរ!" បុរសពាក់ម៉ាស់នៅលើឆាកបានយំ។
“វីវ៉ា!” យើងបានស្រែក។ ក្រុមតន្ត្រីបានផ្ទុះឡើងជាបទចម្រៀង ហើយកាំជ្រួចពីរទៀតបានបាញ់ទៅលើមេឃ ការផ្ទុះរបស់ពួកគេបានកំណត់ពេលវេលាស្គរពណ៌ និងសំឡេងបានយ៉ាងល្អ។ ការសម្របសម្រួលគឺគ្មានកំហុស។ នៅពេលដែលការច្រៀងបន្ត ខ្យល់មានផ្សែងហុយខ្លាំង ដែលយើងស្ទើរតែមិនអាចមើលឃើញកាំជ្រួចកំពុងផ្ទុះ ប៉ុន្តែនៅពេលនោះ ខ្ញុំនៅតែអាចមានអារម្មណ៍ថាមានភាពអស្ចារ្យ និងការបំភ្លឺរបស់ពួកគេដែលមានអាយុ 20 ឆ្នាំនៃចលនាដែលបញ្ចេញពួកគេ។
TomDispatch ទៀងទាត់ Laura Gottesdiener គឺជាអ្នកកាសែត និងជាអ្នកនិពន្ធ ក្តីស្រមៃដែលលាក់ទុក៖ អាមេរិកខ្មៅ និងការប្រយុទ្ធដើម្បីហៅទៅផ្ទះ. នាងគឺជាអ្នកកែសម្រួលសម្រាប់ ការប្រឆាំងនឹងភាពអហិង្សា និងបានសរសេរសម្រាប់ ទស្សនាវដ្តី Playboy, Al Jazeera America , RollingStone.com , Ms, កាសែត Huffington Post និងការបោះពុម្ពផ្សាយផ្សេងទៀត។
អត្ថបទនេះបានលេចមុខជាលើកដំបូង។ TomDispatch.comដែលជាគេហទំព័ររបស់វិទ្យាស្ថានជាតិ ដែលផ្តល់នូវលំហូរឥតឈប់ឈរនៃប្រភព ដំណឹង និងយោបល់ពី Tom Engelhardt ដែលជាអ្នកកែសម្រួលយូរក្នុងការបោះពុម្ព សហស្ថាបនិកនៃ គម្រោងចក្រភពអាមេរិក, អ្នកនិពន្ធនៃ ចុងបញ្ចប់នៃវប្បធម៌ជ័យជំនះ, ដូចជា នៃប្រលោមលោកមួយ, ថ្ងៃចុងក្រោយនៃការបោះពុម្ព។ សៀវភៅចុងក្រោយរបស់គាត់គឺ មាគ៌ានៃសង្គ្រាមរបស់អាមេរិក៖ របៀបដែលសង្រ្គាមរបស់ប៊ូសបានក្លាយជារបស់អូបាម៉ា (Haymarket Books) ។
ZNetwork ត្រូវបានផ្តល់មូលនិធិតែតាមរយៈការសប្បុរសរបស់អ្នកអានរបស់ខ្លួន។
បរិច្ចាគ