ចំណាំ៖ ការជជែកដេញដោលនេះបានកើតឡើងនៅក្នុងឆ្នាំ 2001។ លោក Christopher Hitchens បានសរសេរអត្ថបទមួយនៅក្នុងសៀវភៅ ប្រទេសជាតិនិងជាការអត្ថាធិប្បាយជាបន្តបន្ទាប់នៅលើ ប្រទេសជាតិ គេហទំព័រ… ហើយក្នុងចំណោមអ្នកដែលគាត់បានវាយប្រហារនៅក្នុងការសម្រេចរបស់គាត់គឺ Noam Chomsky ។ នៅទីនេះ លោក Chomsky ឆ្លើយតប…
ខ្ញុំត្រូវបានស្នើឱ្យឆ្លើយតបទៅនឹងអត្ថបទថ្មីៗដោយ Christopher Hitchens (គេហទំព័រ ថ្ងៃទី 24 ខែកញ្ញា; _Nation_ ថ្ងៃទី 8 ខែតុលា) ហើយបន្ទាប់ពីបដិសេធជាច្រើនដង ខ្ញុំនឹងធ្វើដូច្នេះ ទោះបីជាបានតែផ្នែកខ្លះ និងដោយស្ទាក់ស្ទើរក៏ដោយ។ ហេតុផលសម្រាប់ការស្ទាក់ស្ទើរគឺថា Hitchens មិនអាចមានន័យដូចអ្វីដែលគាត់កំពុងនិយាយនោះទេ។ សម្រាប់ហេតុផលនោះតែម្នាក់ឯង — មានរឿងផ្សេងទៀតដែលគួរតែច្បាស់ — នេះមិនមែនជាបរិបទត្រឹមត្រូវសម្រាប់ការដោះស្រាយបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរទាក់ទងនឹងអំពើឃោរឃៅថ្ងៃទី 11 ខែកញ្ញានោះទេ។
ថា Hitchens មិនអាចមានន័យថាអ្វីដែលគាត់សរសេរគឺច្បាស់ទេ ពីដំបូង ពីឯកសារយោងរបស់គាត់ចំពោះការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់ស៊ូដង់។ គាត់ច្បាស់ជាមិនដឹងថាគាត់កំពុងសម្តែងការមើលងាយជាតិសាសន៍បែបនេះចំពោះជនរងគ្រោះនៅអាហ្វ្រិកនៃឧក្រិដ្ឋកម្មភេរវករទេ ហើយគាត់មិនអាចមានបំណងចង់សំដៅលើពាក្យរបស់គាត់នោះទេ។ អំពើឃោរឃៅតែមួយនេះបានបំផ្លាញការផ្គត់ផ្គង់ឱសថពាក់កណ្តាលនៃប្រទេសអាហ្វ្រិកក្រីក្រមួយ និងគ្រឿងបរិក្ខារសម្រាប់បំពេញបន្ថែមជាមួយនឹងចំនួនមនុស្សយ៉ាងសម្បើម។ Hitchens មានការខឹងសម្បារជាខ្លាំងដែលខ្ញុំបានប្រៀបធៀបភាពឃោរឃៅនេះទៅនឹងអ្វីដែលខ្ញុំហៅថា "អំពើអាក្រក់ និងភាពឃោរឃៅដ៏អស្ចារ្យ" នៃការវាយប្រហារភេរវកម្មថ្ងៃទី 11 ខែកញ្ញា (ដកស្រង់ពី Robert Fisk) ដោយបន្ថែមថាចំនួនអ្នកស្លាប់ពិតប្រាកដនៅក្នុងករណីស៊ូដង់អាចត្រូវបានគេសន្មត់តែប៉ុណ្ណោះ ដោយសារតែសហរដ្ឋអាមេរិក បានរារាំងរាល់ការស៊ើបអង្កេតរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ហើយមានមនុស្សតិចណាស់ចាប់អារម្មណ៍គ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបន្តរឿងនេះ។ ថាចំនួនអ្នកស្លាប់គួរឲ្យខ្លាចនោះគឺពិបាកនឹងសង្ស័យណាស់។
Hitchens ទំនងជាចង់សំដៅទៅលើការឆ្លើយតបដែលខ្ញុំបានសរសេរទៅកាន់អ្នកកាសែតជាច្រើននាក់កាលពីថ្ងៃទី 15 ខែកញ្ញា ជាការផ្សំគ្នា ពីព្រោះការសាកសួរបានមកលឿនពេកសម្រាប់ការឆ្លើយតបរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ។ នេះទំនងជាត្រូវបានគេបង្ហោះជាច្រើនដងនៅលើបណ្ដាញ ដូចជាការឆ្លើយតបជាបន្តបន្ទាប់ដ៏លម្អិតច្រើនទៀត។ ដោយសន្មតថានៅក្នុងសារខ្លី Hitchens ប្រហែលជាបានឃើញ ខ្ញុំមិនបានបញ្ជាក់លម្អិតទេ ដោយសន្មត់ថា — ត្រឹមត្រូវ ដោយវិនិច្ឆ័យដោយការផ្លាស់ប្តូរជាបន្តបន្ទាប់ — ថាវាមិនចាំបាច់ទេ៖ អ្នកទទួលនឹងយល់ពីមូលហេតុដែលការប្រៀបធៀបគឺសមរម្យណាស់។ ខ្ញុំក៏ទទួលយកដោយយល់ស្របថាពួកគេនឹងយល់ពីការពិតជាក់ស្តែងមួយ: នៅពេលដែលយើងប៉ាន់ស្មានចំនួនមនុស្សនៃឧក្រិដ្ឋកម្ម យើងរាប់មិនត្រឹមតែអ្នកដែលត្រូវបានសម្លាប់នៅនឹងកន្លែងប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែអ្នកដែលបានស្លាប់ជាលទ្ធផល វគ្គសិក្សាដែលយើងទទួលយកដោយឆ្លុះបញ្ចាំង និង នៅពេលយើងពិចារណាអំពីឧក្រិដ្ឋកម្មរបស់សត្រូវផ្លូវការ - ស្តាលីន ហ៊ីត្លែរ និងម៉ៅ និយាយអំពីករណីធ្ងន់ធ្ងរបំផុត។ ប្រសិនបើយើងថែមទាំងធ្វើពុតជាធ្ងន់ធ្ងរ យើងអនុវត្តស្តង់ដារដូចគ្នាចំពោះខ្លួនយើង៖ ក្នុងករណីស៊ូដង់ យើងរាប់ចំនួនអ្នកស្លាប់ជាលទ្ធផលផ្ទាល់នៃឧក្រិដ្ឋកម្ម មិនមែនត្រឹមតែអ្នកស្លាប់ដោយមីស៊ីលឆ្លងទ្វីបប៉ុណ្ណោះទេ។ ជាថ្មីម្តងទៀត, truism មួយ។
ដោយសារមានមនុស្សម្នាក់ដែលមើលទៅមិនយល់ ខ្ញុំនឹងបន្ថែមសម្រង់ខ្លះៗពីសារព័ត៌មានទូទៅ ដើម្បីបញ្ជាក់។
មួយឆ្នាំបន្ទាប់ពីការវាយប្រហារ “បើគ្មានថ្នាំសង្គ្រោះជីវិត [កន្លែងដែលត្រូវបានបំផ្លាញ] ផលិតទេ ចំនួនអ្នកស្លាប់របស់ស៊ូដង់ពីការទម្លាក់គ្រាប់បែកបានបន្តកើនឡើងយ៉ាងស្ងៀមស្ងាត់… ដូច្នេះហើយ មនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់ ភាគច្រើនជាកុមារបានរងទុក្ខ និង បានស្លាប់ដោយសារជំងឺគ្រុនចាញ់ ជំងឺរបេង និងជំងឺដែលអាចព្យាបាលបានផ្សេងទៀត… [រោងចក្រ] បានផ្តល់ថ្នាំដែលមានតម្លៃសមរម្យសម្រាប់មនុស្ស និងថ្នាំពេទ្យសត្វដែលមានក្នុងស្រុកទាំងអស់នៅក្នុងប្រទេសស៊ូដង់។ វាផលិតបាន 90 ភាគរយនៃផលិតផលឱសថសំខាន់ៗរបស់ប្រទេសស៊ូដង់… ការដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងស៊ូដង់ធ្វើឱ្យវាមិនអាចនាំចូលឱសថក្នុងបរិមាណគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីបិទបាំងគម្លាតធ្ងន់ធ្ងរដែលបន្សល់ទុកដោយការបំផ្លិចបំផ្លាញរបស់រោងចក្រនេះ…។ [T]សកម្មភាពដែលធ្វើឡើងដោយទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោននៅថ្ងៃទី 20 ខែសីហា ឆ្នាំ 1998 បន្តបង្អត់ប្រជាជនស៊ូដង់នូវថ្នាំដែលត្រូវការ។ មនុស្សរាប់លាននាក់ត្រូវឆ្ងល់ថាតើតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិនៅទីក្រុងឡាអេនឹងប្រារព្ធខួបនេះដោយរបៀបណា” (Jonathan Belke, _Boston Globe_, ថ្ងៃទី 22 ខែសីហា ឆ្នាំ 1999)។
“[T]គាត់បាត់បង់រោងចក្រនេះគឺជាសោកនាដកម្មមួយសម្រាប់សហគមន៍ជនបទដែលត្រូវការថ្នាំទាំងនេះ” (Tom Carnaffin, អ្នកគ្រប់គ្រងបច្ចេកទេសដែលមាន “ចំណេះដឹងជិតស្និទ្ធ” នៃរោងចក្រដែលត្រូវបានបំផ្លាញ, Ed Vulliamy et al., London _Observer_, ថ្ងៃទី 23 ខែសីហា ឆ្នាំ 1998 )
រោងចក្រនេះ "បានផ្តល់ថ្នាំចំនួន 50% នៃប្រទេសស៊ូដង់ ហើយការបំផ្លិចបំផ្លាញរបស់វាបានធ្វើឱ្យប្រទេសនេះមិនមានការផ្គត់ផ្គង់ថ្នាំ choloroquine ដែលជាការព្យាបាលតាមស្តង់ដារសម្រាប់ជំងឺគ្រុនចាញ់" ប៉ុន្តែប៉ុន្មានខែក្រោយមក រដ្ឋាភិបាលការងារអង់គ្លេសបានបដិសេធសំណើ "ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ chloroquine ឡើងវិញនៅក្នុងការសង្គ្រោះបន្ទាន់រហូតដល់ពេលវេលានោះ។ ដោយសារជនជាតិស៊ូដង់អាចបង្កើតផលិតកម្មឱសថរបស់ពួកគេឡើងវិញ” (Patrick Wintour, _Observer_, ថ្ងៃទី 20 ខែធ្នូ ឆ្នាំ 1998)។
និងច្រើនទៀត។
សមាមាត្រទៅនឹងចំនួនប្រជាជន នេះគឺដូចជាបណ្តាញប៊ីនឡាដិន នៅក្នុងការវាយប្រហារតែមួយលើសហរដ្ឋអាមេរិក បានបណ្តាលឱ្យ "មនុស្សរាប់រយពាន់នាក់ ភាគច្រើនជាកុមារ - រងទុក្ខ និងស្លាប់ដោយសារជំងឺដែលអាចព្យាបាលបានយ៉ាងងាយ" ទោះបីជាភាពស្រដៀងគ្នានេះគឺអយុត្តិធម៌ដោយសារតែ ប្រទេសអ្នកមាន ដែលមិនស្ថិតនៅក្រោមការដាក់ទណ្ឌកម្ម និងការបដិសេធជំនួយ អាចបំពេញភាគហ៊ុនរបស់ខ្លួនបានយ៉ាងងាយស្រួល ហើយឆ្លើយតបយ៉ាងត្រឹមត្រូវចំពោះអំពើឃោរឃៅបែបនេះ ដែលខ្ញុំសន្មត់ថា នឹងមិនកន្លងផុតទៅស្រាលនោះទេ។ ដើម្បីចាត់ទុកការប្រៀបធៀបទៅនឹងថ្ងៃទី 11 ខែកញ្ញាថាជាការខឹងសម្បារ គឺដើម្បីបង្ហាញពីការមើលងាយជាតិសាសន៍មិនធម្មតាចំពោះជនរងគ្រោះនៅអាហ្វ្រិកនៃឧក្រិដ្ឋកម្មដ៏គួរឱ្យតក់ស្លុត ដែលធ្វើឱ្យវាកាន់តែអាក្រក់ទៅៗ គឺជារឿងមួយដែលយើងត្រូវទទួលខុសត្រូវ៖ ក្នុងនាមជាអ្នកបង់ពន្ធ ចំពោះការខកខានមិនបានផ្តល់សំណងយ៉ាងច្រើន សម្រាប់ ការផ្តល់កន្លែងជ្រកកោន និងអភ័យឯកសិទ្ធិដល់ជនល្មើស និងសម្រាប់ការអនុញ្ញាតឱ្យការពិតដ៏គួរឱ្យភ័យខ្លាចត្រូវបានលិចចូលទៅក្នុងរន្ធសតិដែលយ៉ាងហោចណាស់ខ្លះហាក់ដូចជាមិនដឹងពីពួកគេ។
នេះគ្រាន់តែកោសផ្ទៃ។ ការទម្លាក់គ្រាប់បែករបស់អាមេរិកហាក់ដូចជាបានធ្វើឱ្យខូចដល់ការវិវត្តន៍បន្តិចម្តងៗឆ្ពោះទៅរកការសម្របសម្រួលរវាងភាគីសង្រ្គាមរបស់ស៊ូដង់" និងបានបញ្ឈប់ជំហានសន្យាឆ្ពោះទៅរកកិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពដើម្បីបញ្ចប់សង្គ្រាមស៊ីវិលដែលបានបណ្តាលឱ្យមនុស្ស 1.5 លាននាក់ស្លាប់ចាប់តាំងពីឆ្នាំ 1981 ដែលអាចនាំឱ្យ " សន្តិភាពនៅអ៊ូហ្គង់ដា និងអាងទន្លេនីលទាំងមូល។ ការវាយប្រហារនេះទំនងជា "បំផ្លាញ... ផលប្រយោជន៍ដែលរំពឹងទុកនៃការផ្លាស់ប្តូរនយោបាយនៅចំកណ្តាលរដ្ឋាភិបាលអ៊ីស្លាមនិយមរបស់ប្រទេសស៊ូដង់" ឆ្ពោះទៅរក "ការចូលរួមជាក់ស្តែងជាមួយពិភពលោកខាងក្រៅ" រួមជាមួយនឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីដោះស្រាយវិបត្តិក្នុងស្រុករបស់ប្រទេសស៊ូដង់ ដើម្បីបញ្ចប់ការគាំទ្រសម្រាប់ ភេរវកម្ម និងដើម្បីកាត់បន្ថយឥទ្ធិពលនៃពួកអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយម (Mark Huband, _Financial Times_ ថ្ងៃទី 8 ខែកញ្ញា ឆ្នាំ 1998)។
ក្នុងន័យនេះ យើងអាចប្រៀបធៀបឧក្រិដ្ឋកម្មនៅស៊ូដង់ទៅនឹងការធ្វើឃាត Lumumba ដែលបានជួយទម្លាក់កុងហ្គោចូលទៅក្នុងការសម្លាប់ជាច្រើនទសវត្សរ៍ ដែលនៅតែបន្ត។ ឬការផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលប្រជាធិបតេយ្យរបស់ហ្គាតេម៉ាឡាក្នុងឆ្នាំ 1954 ដែលនាំទៅដល់ 40 ឆ្នាំនៃអំពើឃោរឃៅដ៏គួរឱ្យស្អប់ខ្ពើម។ និងអ្នកផ្សេងទៀតជាច្រើនចូលចិត្តវា។
មនុស្សម្នាក់អាចព្យាយាមប៉ាន់ស្មានចំនួនអ្នកស្លាប់យ៉ាងច្រើននៃការទម្លាក់គ្រាប់បែកនៅស៊ូដង់ សូម្បីតែក្រៅពីជនរងគ្រោះស៊ូដង់រាប់ម៉ឺននាក់ភ្លាមៗក៏ដោយ។ ចំនួនសរុបគឺបណ្តាលមកពីអំពើភេរវកម្មតែមួយ - យ៉ាងហោចណាស់ប្រសិនបើយើងមានភាពស្មោះត្រង់ក្នុងការទទួលយកស្តង់ដារដែលយើងអនុវត្តបានត្រឹមត្រូវចំពោះសត្រូវផ្លូវការ។
ជាក់ស្តែង Hitchens មិនអាចមានន័យថាអ្វីដែលគាត់បាននិយាយអំពីប្រធានបទនេះទេ។ ដូច្នេះ យើងអាចមិនយកចិត្តទុកដាក់។
ដើម្បីយកឧទាហរណ៍មួយទៀត Hitchens សរសេរថា "ខ្ញុំបានសំដៅទៅលើ "អាជីវកម្មទាំងមូល [នៃសង្គ្រាមឆ្នាំ 1999] ជាការបៀតបៀនដោយសម្លុត - ជនជាតិស៊ែប!" ដូចដែលគាត់ដឹងហើយ នេះគឺជាការប្រឌិតយ៉ាងច្បាស់។ ហេតុផលសម្រាប់សង្គ្រាមដែលខ្ញុំបានស្នើត្រូវបានដកស្រង់ចេញពីយុត្តិកម្មផ្លូវការរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកកម្រិតខ្ពស់បំផុតសម្រាប់វា រួមទាំងទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិ Sandy Berger និងសេចក្តីសង្ខេបចុងក្រោយដែលបង្ហាញដល់សភាដោយរដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិ William Cohen ។ ដូច្នេះហើយ យើងក៏អាចបដិសេធនូវអ្វីដែល Hitchens និយាយអំពីប្រធានបទនេះ។
ជាឧទាហរណ៍ចុងក្រោយ សូមពិចារណាពីកំហឹងរបស់ Hitchens ជុំវិញ "អ៊ីមែល masochistic... ចរាចរពីត្រីមាស Chomsky-Zinn-Finkelstein" ដែលបានចូលរួមជាមួយ rags រ៉ាឌីកាល់ដូចជា _Wall Street Journal_ នៅក្នុងអ្វីដែលគាត់ហៅថា "ការបំផ្លិចបំផ្លាញ" - នោះគឺការពិចារណា។ ការសោកស្ដាយដែលបង្ហាញដោយប្រជាជននៃតំបន់មជ្ឈិមបូព៌ា អ្នកមានរហូតដល់អ្នកក្រ អ្នកកាន់សាសនាឥស្លាម វគ្គដែលនឹងត្រូវអនុវត្តតាមដោយនរណាម្នាក់ដែលសង្ឃឹមថានឹងកាត់បន្ថយលទ្ធភាពនៃអំពើឃោរឃៅបន្ថែមទៀត ជាជាងគ្រាន់តែបង្កើនវដ្តនៃអំពើហឹង្សា នៅក្នុងសក្ដានុពលដែលធ្លាប់ស្គាល់។ ដែលនាំឱ្យមានគ្រោះមហន្តរាយកាន់តែខ្លាំងនៅទីនេះ និងកន្លែងផ្សេងទៀត។ Hitchens ពន្យល់ថា នេះជាការខឹងសម្បារ ព្រោះ "ខ្ញុំដឹងរួចហើយ" អំពីកង្វល់ទាំងនេះ ដែលជាការអត្ថាធិប្បាយដែលសមហេតុផលលើការសន្មត់មួយយ៉ាងជាក់លាក់៖ ថាទំនាក់ទំនងត្រូវបានដោះស្រាយចំពោះ Hitchens តែប៉ុណ្ណោះ។ បើគ្មានការអត្ថាធិប្បាយបន្ថែមទេ យើងអាចបដិសេធការសម្រេចរបស់គាត់លើប្រធានបទទាំងនេះ។
នៅក្នុងការចោទប្រកាន់មួយ Hitchens គឺត្រឹមត្រូវ។ គាត់បានសរសេរថា "ឧក្រិដ្ឋកម្ម [នៅស៊ូដង់] ត្រូវបានភ្ជាប់ដោយផ្ទាល់ និងយ៉ាងតឹងរ៉ឹងទៅនឹងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រធានាធិបតីដែលបោកបញ្ឆោត ដើម្បីជៀសវាងការចោទប្រកាន់ (ការសន្និដ្ឋានដែលត្រូវបានជៀសវាងដោយ Chomskys និង Husseinis នាពេលនោះ) ។ វាជាការពិតដែលខ្ញុំបានជៀសវាងការរំពឹងទុកនេះដោយល្ងីល្ងើ ហើយនឹងបន្តធ្វើដូច្នេះរហូតដល់ភស្តុតាងដ៏មានអត្ថន័យមួយចំនួនត្រូវបានផ្តល់ជូន។ ហើយបានគេចពីការឈ្លក់វង្វេងទាំងស្រុងជាមួយនឹងជីវិតផ្លូវភេទរបស់លោកស្រី Clinton។
> ពីអ្វីផ្សេងទៀត វាអាចនឹងអាចផ្តាច់ចេញពីអំណះអំណាងដែលមានបំណងមួយចំនួន ប៉ុន្តែខ្ញុំនឹងមិនខិតខំប្រឹងប្រែងទេ ហើយមិនឃើញមូលហេតុដែលអ្នកដទៃគួរ។ ចាប់តាំងពី Hitchens ជាក់ស្តែងមិនបានយកអ្វីដែលគាត់កំពុងសរសេរយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរនោះ វាគ្មានហេតុផលសម្រាប់នរណាម្នាក់ផ្សេងទៀតដើម្បីធ្វើដូច្នេះទេ។ ប្រតិកម្មត្រឹមត្រូវ និងសមហេតុសមផល គឺចាត់ទុកអ្វីៗទាំងអស់នេះជាការខុសឆ្គងខ្លះ ហើយរង់ចាំការវិលត្រឡប់របស់អ្នកនិពន្ធចំពោះការងារសំខាន់ៗដែលគាត់បានធ្វើជាញឹកញាប់កាលពីអតីតកាល។
នៅផ្ទៃខាងក្រោយគឺជាបញ្ហាដែលគួរដោះស្រាយ។ ប៉ុន្តែក្នុងបរិបទធ្ងន់ធ្ងរមួយចំនួន មិនមែននេះទេ។
ZNetwork ត្រូវបានផ្តល់មូលនិធិតែតាមរយៈការសប្បុរសរបស់អ្នកអានរបស់ខ្លួន។
បរិច្ចាគ