ʻO Norman Finkelstein kahi mana alakaʻi i ka hakakā ʻo Israel-Palestine. ʻOiai ʻo ka hapa nui o ka poʻe nānā i hoʻolaha i kā Jared Kushner e hoʻomau nei i ka hana 'maluhia' e make i loko o ka wai, ua ʻōlelo ʻo Norman he mea hoʻoweliweli koʻikoʻi ia i nā Palestinians. Ma ka ʻāpana 1 o kēia nīnauele, ua kamaʻilio wau me ia e pili ana i ka mea a mākou e manaʻo ai mai ka hoʻolālā Kushner e neʻe nei.
He aha ka pahuhopu hope o ke kaʻina hana 'maluhia' alakaʻi ʻia e Kushner?
ʻAʻole i hōʻike ka hoʻokele Trump i ka manaʻo a i ʻole ke kūpaʻa ma ka pae diplomatic. Akā,ʻaʻole au iʻae i nā'ōlelo a pau e pili ana i ka papahana Kushner "make ma ka hōʻeaʻana".
ʻO ka mea hana nui ma hope o ka hoʻolālā Kushner ʻaʻole ʻo ʻIseraʻela a ʻo ʻAmelika. ʻO Saudi Arabia ia. Makemake ʻo Saudi i kahi kuikahi ākea me ka ʻIseraʻela a me ka US. Makaʻu ʻo ia i ka axis Iran. He feudal despotism nui loa impotent ma kona iho; pono ia i nā mea ʻē aʻe e huki i kāna mau pahu mai ke ahi. E ʻike i nā debacles Saudi ma Yemen a me Suria. Ma kahi pae koke aku, aia ka hihia Khashoggi-ʻO MBS (Muhammad Bin Salman) makemake nui e hoʻoponopono hou ʻia ma Wakinekona. Inā komo ʻo Saudi i kahi kuikahi ākea me ka ʻIseraʻela, ʻo nā lālā liberal o ka ʻAhaʻōlelo e kala aku i kāna "hewa ʻole." No laila ua hoʻopaʻa ʻia ka Saudis i nā manaʻo ikaika e hoʻoikaika i ka hoʻolālā Kushner. ʻO ka nīnau hoʻokahi wale nō ka mea e pale ai i ka launa pū ʻana me ka ʻIseraʻela. Inā hiki iā lākou ke hoʻoholo, a i ʻole hōʻike e hoʻoholo ai, a laila maopopo ka holo ʻana.
He aha ka mea a ka ʻIseraʻela e loaʻa mai ai? Ua loaʻa iā lākou mai ka Trump ka ʻike ʻana iā Ierusalema a me ka Golan no ka ʻIseraʻela. ʻO ka māhele politika o ka hoʻolālā Kushner e ʻaneʻane e komo pū me ka ʻike ʻana i ka mea i kapa ʻia ʻo "nā ʻāpana hoʻonohonoho nui" no ka ʻIseraʻela. ʻO ia ma kahi o 10 pakeneka o ke Komohana Komohana ma ka ʻaoʻao "Israeli" o ka pā. I kēia manawa, ʻaʻole makemake ʻo ʻIseraʻela i ke koena o ka ʻāina no ka mea ʻaʻole makemake ʻo ia i kēlā poʻe ʻArabia āpau. E ʻōlelo ʻia e ka poʻe kākoʻo Trump, pololei, ʻo ka hoʻokumu ʻana o ka elite holoʻokoʻa i ka US-liberal to conservative, Democrat a Republican-ua kākoʻo mau i ka hoʻohui ʻana o ka ʻIseraʻela i nā blocs settlement.
Eia naʻe, ʻaʻole e lanakila nui ka hoʻomaopopo ʻana no Netanyahu no ka mea he eccentric ke aupuni Trump. Hiki paha inā lanakila ʻo Trump i 2020, e hoʻomau ka pelekikena Demokarata i ke kūlana quo ante a hoʻohālike ʻaʻole i hiki i nā makahiki Trump. A laila e hoʻi mākou i Ierusalema, ka Golan, a me nā blocs settlement e like me ke kūlana ma mua o nā hoʻokele US.
He aha ka lanakila nui no Netanyahu e lilo i kuʻikahi me Saudi Arabia. E kuhi ana ia i ka hopena kūhelu o ka Hui Arab. ʻO kekahi o nā mea hoʻohui nui o ka Arab League ke kū'ē i ka ʻIseraʻela. E hui hou nā mokuʻāina ʻo Gulf me ʻIseraʻela, me ʻAigupita a me Ioredane. ʻO nā lanakila lanakila nui loa o ka ʻIseraʻela ma ka honua Arab ʻo Camp David, 1978 (ka haʻalele ʻana o ʻAigupita mai ka "Arab Front"), a me Oslo, 1993 (ka hui pū ʻana o ka PLO me ka US a me ka ʻIseraʻela). ʻO ka hoʻoponopono hou ʻana o Saudi-Gulf ke kolu o ka lanakila diplomatic nui o ka ʻIseraʻela.
He aha kā ʻAmelika e loaʻa ai mai kēia?
ʻAʻole i hūnā ʻia ke kumu o ka US. Pono ʻoe e hoʻolohe i ka ʻōlelo; kapa lākou ʻo "hana o ke Keneturi”. ʻO Trump, ʻo Jared lāua ʻo Ivanka he poʻe ʻoihana. ʻAʻole lākou manaʻo nui i ka politika no kēlā me kēia, koe wale nō he kaʻa no ka hoʻonui pilikino. Makemake lākou e ʻoki i nā kuʻikahi. ʻIke ʻo Jared i ke Kaiwa i piha i nā ʻoihana waiwai. Hiki ke lilo i kahua pāʻani nona ʻoiaʻiʻo no ke ola e like me MBS, ke aliʻi o Saudi no ke ola, e ʻaiʻē iā Jared no ke ola.
ʻAʻole nui nā koho a nā Palestinians. I ka hihia o Gaza, pono ke alakaʻi e hōʻike i kekahi mea no nā ʻeha a pau i ka Great March of Return. Hiki i nā Saudis ke hāʻawi iā lākou, me nā kālā i makemake nui ʻia, kahi ʻāpana o ka blockade. E hele pū paha ʻo ʻIseraʻela me ia.
ʻO ke alakaʻi o Palestinian wale nō ka manaʻo e pili ana i ka hoʻokaʻawale ʻana i ke kālā i kā lākou waihona kālā pilikino a me ka uku ʻana i nā limahana o ka P.A. He ʻōnaehana kākoʻo hewa mau ia. (ʻO ka poʻe e like me Saeb Erekat ʻoluʻolu hoʻi e hauʻoli i ka hoʻopunipuni a me ka ʻaoʻao ʻaoʻao o ka mana.) Aia kahi kulekele i helu nui ʻia e ka US i nā makahiki ʻelua i hala e banekorupa i ka PA i mea e palupalu ai no ka "Deal of the Century". Ua haʻihaʻi ka mana o Palestinian i kēia manawa, a me ka hopohopo. Ke kūʻai wale nei ʻo Abbas e like me kāna ʻōlelo ʻana "ʻAʻole, ʻAʻole, ʻAʻole"; makemake ʻo ia e ʻike i ka nui o ke kālā e hiki iā ia ke wīwī mai Wakinekona a me Riyadh. Ua ʻōlelo ʻo PLO hack ʻo Hanan Ashrawi ʻaʻole hiki ke kūʻai ʻia ka poʻe Palestinian no kahi "lima kālā." ʻOiaʻiʻo; koi lakou i elua lima.
ʻAʻohe o nā mea aʻu i ʻōlelo ai i hoʻonohonoho ʻia i ka pōhaku. E noʻonoʻo i nā mea mua-Carter a me Clinton. ʻO ke kūpaʻa a me ka paʻa ʻana o Carter i ka micro-detail i ka wā kamaʻilio Camp David ma 1978 he mea weliweli. Ua ʻōlelo ʻia ʻo Clinton ua ʻike ʻo ia i nā alanui āpau ma Ierusalema ma ka hopena o nā kūkākūkā 2000 (abortive). No ka hoʻopaʻa ʻana i kahi kuʻikahi e koi i kēlā ʻano like me ka laser-like focus.
Hiki iā Trump a i ʻole kekahi mea e puni ana iā ia ke manaʻo? Ma kekahi pae ʻaʻole hiki i nā kālā Saudi-US ma kā lākou hoʻonohonoho ponoʻī i nā ʻāpana āpau. Pono ʻoe i nā kānaka i mākaukau e hana i ke kūkākūkā paʻakikī.
ʻO ia ka pae kahi e hāʻule ʻole ai nā mea. Akā ma ka pae o ka laulā, ʻo kēia mau kamaʻilio e pili ana i "ua make" a "He naʻaupō ʻo Kushner" - maikaʻi, ʻo ia. is he hupo akā aia ma ka ʻaoʻao no ka mea inā ʻoe e nānā i ke koena o nā pūʻali politika a me nā kumuhana politika converging o nā mea pāʻani nui, hiki.
Inā kūleʻa ka hoʻokele ʻo Trump e hoʻopau anei ka ʻae ʻana o ka honua ma ka noho ʻana o nā mokuʻāina ʻelua?
E hoʻopau ʻia: i ka manawa e hoʻomaka ai nā kālā i loko, e hana nā Palestinians i nā mea āpau i kūpono i kā lākou bankrollers. Akā i kekahi manawa e puka mai ana kekahi hanauna hou e koi ana i ka hanohano o ke kaulike ma mua o ke kānāwai.
E pau ana ka hooponopono mokuaina elua. Inā loaʻa kahi ʻōlelo hoʻoholo ma ka laina Trump-Saudi-Israeli, ma kahi o hoʻokahi hanauna e hala ma mua o ke ala ʻana o kahi alakaʻi hou me kahi hihiʻo hou, ʻo ia paha ka mokuʻāina hoʻokahi. ʻAʻole au e puni e ʻike. ʻAʻole ola ʻo John Brown e ʻike i ka hoʻopau ʻana i ka hoʻoluhi. E lilo au i hoʻokahi lou ma ke kaulahao, hoʻokahi alapiʻi ma ke Alapiʻi o Iakoba.
***
He aha kā mākou e manaʻo ai e puka mai i waho o ka hihia o ka Moku'āina o Palesetina e kūʻē iā ʻIseraʻela ma ka ICC?
He wahi palaho ka ICC. ʻO ka luna hoʻopiʻi mua, ʻo Luis Moreno-Ocampo, ua paʻa i ka pilikino (ka hoʻomāinoino), ka politika, a me ka palaho kālā. ʻO ka hewa o ka luna hoʻopiʻi nui o kēia manawa, ʻo Fatou Bensouda, ua hoʻi hou i kāna kuleana hoʻokolokolo i ka wā o ka pūʻali koa Gambian. I kēia mau lā, ua hakakā ʻo ia i ka niho a me ke kui ʻaʻole e noiʻi i ka hewa o ka ʻIseraʻela.
ʻO koʻu manaʻo, i ka wā mua, makaʻu ʻo ia iā Goldstoned.[1] Ua ʻike ʻo ia e ʻimi ana ka Mossad i nā iwi he 10,000 i loko o kona keʻena keʻena a e hoʻopau ʻo ia e like me Richard Goldstone. No laila, loaʻa iā ia kahi manaʻo pilikino ikaika e hoʻopau i nā hoʻopiʻi i hoʻopiʻi ʻia i ka ʻIseraʻela ma ka ICC.
A laila, ua puka mai kahi kumu kumu e like me ke Kakauolelo o ka Moku'āina ʻo US Pompeo a me ka National Security Advisor Bolton i haʻi aku i ka lehulehu inā e noiʻi ka ICC i ka US a i ʻole ʻIseraʻela, e hoʻopau ka hoʻokele Trump i ka ICC. Ua haʻahaʻa loa lākou no ia mea. A ua hoʻonohonoho mua lākou no ia mea. I ka wā i hoʻāʻo ai ʻo Bensouda e hoʻomaka i kahi hoʻokolokolo mua o nā hewa US ma Afghanistan, ua kāʻili koke ʻia ʻo ia i kāna visa US. Loaʻa i kēlā me kēia lālā ICC kahi pālule e ʻōlelo ana, "I LOVE NEW YORK". Ua maopopo ka ʻōlelo US: "E noiʻi i ka ʻIseraʻela a ʻaʻole ʻoe e ʻike hou i ka Times Square." Ua hana ʻo ia me he mea hoʻohiwahiwa. Ua hoʻopau ke keʻena ma mua o ka hoʻokolokolo iā Bensouda a waiho i ka hihia.
Ma kekahi ʻaoʻao, ua pahū ke kaua kīwila i ka ICC. Aia nā pūʻali i loko o ia e hoʻihoʻi i hope i ko lākou koi ʻana iā Bensouda e noiʻi i nā hewa o ka ʻIseraʻela.
ʻElua mau kuhikuhi ma mua o ka ICC i kēia manawa. Pili kekahi i ka "Flotilla Incident" (Mavi Marmara) i ka makahiki 2010, a ʻo ka lua, ʻo ia ka hoʻopiʻi Mokuʻāina o Palesetina e pili ana i ka hapa nui o ka noho ʻana o ka ʻIseraʻela, Operation Protective Edge (2014) a me ka Great March of Return (ke mau nei). Ua hoʻohana ʻo Bensouda i nā makahiki ʻeono i hala e hoʻāʻo nei e kanu i ka Mavi Marmara hihia. Ke hoʻomau nei ʻo ia i ka pani ʻana i ka hihia akā pane mau nā pūʻali i ka ICC "ʻAʻole, pono ʻoe e noiʻi i ka ʻIseraʻela."
He kiʻekiʻe loa nā pili. Inā pani ʻo Bensouda i nā hoʻopiʻi ʻelua me ka ʻole o ka hoʻomaka ʻana i kahi hoʻokolokolo, ʻike maopopo ʻo ia ua hewa loa ʻo ia. Akā inā hoʻopiʻi ʻo ia ma i kekahi hoʻopiʻi, e hoʻomaka ka US e luku i ka ICC. ʻO ka puke aʻu i kākau ai e hōʻike ana ma waho o ke kanalua kūpono ʻo Bensouda i keokeo ʻana i ka ʻIseraʻela. ʻElua mau koho iā Bensouda: hoʻopiʻi iā ʻIseraʻela a haʻalele paha. ʻAʻohe koho ʻekolu.
Akā inā koho ka ICC e hoʻopiʻi, ʻaʻohe manawa e hoʻokolokolo ʻia ai kekahi luna nui o ka ʻIseraʻela.
ʻAe.
No laila, nui ka poʻe e ʻōlelo, He aha ke kumu?
Ua like ia me ka manaʻo ʻōlelo aʻoaʻo o ka International Court of Justice (ICJ) i ka makahiki 2004, ka mea i haʻi ʻia ke kūkulu ʻia ʻana o ka pā o ka ʻIseraʻela ma ke Komohana Komohana. He mea kaua ʻē aʻe i loko o ka hale kaua o ka Palestinians i ke kaua no ka manaʻo o ka lehulehu. E kau ʻia ma ka moʻolelo o ka lehulehu i nā hui hoʻokolokolo alakaʻi ʻelua ma ka honua, ʻo ka ICJ a me ICC, ua loaʻa lāua i ka ʻIseraʻela i hewa i nā hewa nui o ka honua. He mea kaua ikaika kēia e hoʻohuli i ka manaʻo o ka lehulehu inā a i ka wā e puka mai ai kahi neʻe nui o Palestinian i kūpaʻa maoli i ka hakakā ʻana i ka noho ʻana.
Notes
1. Ma hope o ka UN Fact-Finding Mission i alakaʻi ʻia e ka luna kānāwai o ʻApelika Hema ʻo Richard Goldstone i hoʻoholo ai i ka pahuhopu o ka 2008-2009 Operation Cast Lead o ka ʻIseraʻela ʻo ia ka "hoʻopaʻi, hoʻohaʻahaʻa a hoʻoweliweli i ka lehulehu kanaka" ma Gaza, ua pane ʻo ʻIseraʻela me kahi torrent o nā hōʻeha pilikino a hiki i Goldstone (akā ʻaʻole kāna mau hoa kākau) i hōʻole i ka hōʻike, me ka luku ʻana i kāna ʻoihana.
Hāʻawi kālā ʻia ʻo ZNetwork ma o ka lokomaikaʻi o kāna poʻe heluhelu.
E Makana mai