Begjin foarige ieu, yndustriële technology tastien saaklike belangen te produsearje massa media tsjin in kosten dy't outclassed de kapasiteit fan net-bedriuwsmedia te konkurrearjen. Dêrtroch waarden radikale útjouwers marginalisearre en mediaferskaat rap fersmelle.
Om bewearingen tsjin te gean dat de maatskippij yn feite troch dit mediamonopoalje brainwashed waard, promovearren bedriuwsútjouwers it idee fan "profesjonele sjoernalistyk". Foar it earst soene ferslachjouwers wurde oplaat yn spesjale "skoallen foar sjoernalistyk" om de keunsten fan objektive, lykwichtige rapportaazje te behearskjen. Grutte saaklike moguls soene yn kontrôle wêze, mar, as goede demokraten, soene se derfoar soargje dat har sjoernalisten skrupels earlik wiene.
Yn 'e realiteit waarden krêftige foaroardielen yn dizze nije media "profesjonaliteit" ynboud - de kaai ûnder har in oanname oer wa't de primêre boarne fan nijs wêze moat.
Amerikaanske media-analist Robert McChesney leit út dat de nije, profesjonele parse, "alles dien troch offisjele boarnen, bygelyks regearingsamtners en foaroansteande publike figueren, beskôge as de basis foar legitime nijs". (McChesney, yn Kristina Borjesson ed., Into The Buzzsaw, Prometheus Books, 2002, p.367)
Dit betrouwen op offisjele boarnen "joech fansels dejingen yn politike amt (en yn mindere mjitte, saaklik) in soad macht om de nijsaginda te setten troch wêr't se oer sprieken en wêr't se stil oer hâlde".
Sa skreau de omjouwingsredakteur fan 'e Telegraph, Charles Clover, oan in lêzer fan Media Lens:
"Ik bin in ferslachjouwer. Ferslachjouwers melde wat oare minsken sizze. Yn 't algemien rapportearje wy wichtige, ynfloedrike minsken, mar allinich as se wat nijs sizze, om't wat wichtige minsken sizze is fan it measte belang foar oaren, en it binne dejingen dy't ús wrâld foarmje. (E-post trochstjoerd nei Media Lens, 8 septimber 2005)
Yn 'e Times skreau de doetiidske ITV News (no BBC) politike redakteur, Nick Robinson, oer de ynvaazje fan Irak yn 2003:
"It wie myn taak om te rapportearjen wat de machthebbers diene of tochten ... Dat is alles wat ien yn myn soarte wurk kin dwaan. Wy binne gjin ûndersyksferslachjouwers." (Robinson, ''Tink oan 'e lêste kear dat jo sa rôpen?' frege ik de spindokter', The Times, 16 july 2004)
Foar safier't in mediasysteem akseptearret dat syn 'profesjonele' rol it is it rapportearjen fan in nijsaginda opsteld troch amtners, moat it foar in grut part ôfsûnderje fan de taak om dy aginda út te daagjen. As de regearing bygelyks in rapport oer sivile slachtoffers yn Irak as hopeleas defekt ôfwiist - as it beslút om 'troch te gean', sis, út it Lancet-rapport fan novimber 2004 - wa binne profesjonele nijssjoernalisten om it net iens te wêzen?
Foar in nijssjoernalist om troch te gean mei it befoarderjen fan 'e leauwensweardigens fan it offisjeel ôfwiisde rapport - of de ôfwiisde rol fan oalje yn it motivearjen fan bûtenlânsk belied, of de ôfwiisde mooglikheid fan Tony Blair's ferfolging foar oarlochsmisdieden - is it akseptearre rjocht fan amtlikdom út te daagjen om de aginda te setten foar de profesjonele parse. It is yndie in besykjen om in konkurrearjende aginda te setten. Dit is om jinsels iepen te stellen foar oanfallen as in 'foarindige', 'begaafde' en 'krústocht' sjoernalist - iets dat profesjonele nijsferslachjouwers net moatte wêze.
As dit klinkt as in oerdriuwing, beskôgje dan dizze reaksje fan Ed Pilkington, bûtenlânske redakteur fan 'e Guardian:
"Wy binne net yn it bedriuw fan it redaksje fan ús nijsberjochten." (Pilkington to Media Lens, 15 novimber 2002)
Yn oersetting betsjut dit: 'Wy jouwe gjin persoanlike mieningen yn ús nijsberjochten.'
Ommers, as it by profesjonele nijsferslachjouwing giet oer it bedekken fan de tinzen en aksjes fan amtners – de “wichtige, ynfloedrike minsken” – dan is it fuortsterkjen fan ús eigen gedachten as sjoernalisten per definysje 'ûnprofesjoneel'. Besjoch mar hoe serieus dit wurdt nommen.
Doe't wy de korrespondint fan 'e BBC World Affairs, Paul Reynolds, fregen as hy tocht dat George Bush hope in echte demokrasy yn Irak te meitsjen, antwurde hy:
"Ik kin sels net yn in direkte argumint komme oer syn belied! Sorry." (E-post nei Media Lens, 5 septimber 2005)
Reynolds ferklearre oan ien fan ús lêzers:
"Jo freegje om myn miening oer de oarloch yn Irak, mar BBC-korrespondinten meie gjin mieningen hawwe!" (Trochstjoerd nei Media Lens, 22 oktober 2005)
It punt is dat as sjoernalisten net iens in persoanlike miening uterje moatte by it rapportearjen fan amtners, dan moatte se grif net in persoanlike miening uterje troch in nijsaginda te befoarderjen tsjin de winsken fan it amtlik bestjoer.
It soe bygelyks profesjonele selsmoard wêze foar in ferslachjouwer om troch te gean mei it ferheegjen fan it probleem fan it Lancet-rapport, of it lokjen fan oalje yn Irak, yn parsekonferinsje nei parsekonferinsje, of fia nijsberjochten yn 'e Guardian, tsjin' e stream fan 'e offisjele nijs aginda. Alles wat it nedich is is dat de oerheid, of in redakteur, it label 'krústocht' oanbringt en in sjoernalist kin "radioaktyf" wurde. Sa fine wy dat net ien mainstream UK nijsferslachjouwer hat besocht de oanspraken fan 'e regearing út te daagjen yn reaksje op it Lancet-rapport. Yn har boek, Into The Buzzsaw, skriuwt bekroande eardere CNN-produsint en CBS-ferslachjouwer Kristina Borjesson:
"De buzzsaw is in krêftich systeem fan sensuer yn dit lân dat wurdt iepenbiere oan dyjingen dy't rapportearje oer ekstreem gefoelige ferhalen, meastentiids te krijen mei oerheid op heech nivo en / of misbrûk fan bedriuwen. It hat faak in fataal effekt op de karriêre. Ik wol hjir gjin metafoaren mixe, mar in sjoernalist dy't troch de buzzsaw west hat wurdt meastentiids omskreaun as 'radioaktyf', dat is in oar wurd foar unemployable. (Borjesson, op., cit., p.12)
Yn feite wurde guon "radioaktive" sjoernalisten tolerearre troch de media - mar se binne lyts yn oantal. By it beoardieljen fan it nije boek fan Robert Fisk, The Great War For Civilisation, skriuwt de Economist:
"Twa desennia lyn, yn in skiednis fan 'e boargeroarloch fan Libanon, argumentearre hy [Fisk] dat de taak fan 'e sjoernalist wie om in earste konsept fan skiednis te skriuwen. Sûnt dy tiid liket hy fan gedachten feroare te wêzen. Yn it foaropwurd fan dit boek ûnderskriuwt hy de opfetting fan in Israelyske sjoernalist, Amira Hass, dat de juste rop fan 'e ferslachjouwer is om 'de machtsintra te kontrolearjen'. ('Bigger problems – The Middle East,' The Economist, 15 oktober 2005)
Foarsisber Fisk wurdt dêrom oanfallen foar it leverjen fan "Alde Testamint rants tsjin 'e goddeleaze fan Israel en Amearika" en in "dogged, machtige en faak fergriemjende polemyk tsjin it Westen". (Ibid)
It wurd "polemyk" is sjoernalistike koade dy't 'ûnprofesjonele' sjoernalistyk markearret (nuttich jout it wurd ek oan op in lilke – dus emosjonele en irrasjonele – oanfal).
Rory Carroll skreau oer Gore Vidal yn 'e Guardian:
"Foar mear as in heale ieu is Vidal in fabryk west fan polemyk en proaza tsjin Pax Americana." (Carroll, 'Fyftich jier hat hy de plaag west fan' e FS - en no is hy der wer by,' The Guardian, 50 desimber 6)
Oliver Robinson skreau yn 'e Observer:
"Sûnt 11 septimber 2001 is de appetit foar Noam Chomsky's polemyk opknapt." (Robinson, The Observer, 23 maaie 2004)
Yn in Guardian-artikel skreau Jason Deans fan Carlton TV:
"De útfier fan Carlton ... hat de priiswinnende dokumintêre Kelly and Her Sisters [en] John Pilger's kontroversjele polemyk Palestina is Still the Issue omfette." (Deans, 'Hewlett quits Carlton,' The Guardian, 8 jannewaris 2004)
Roy Greenslade skreau yn 'e Guardian fan 'e lette Paul Foot: "Hy besocht net objektyf of lykwichtich te wêzen. Syn polemyk wie fol mei sarkasme. (Greenslade, 'A fond farewell', The Guardian, 26 july 2004)
Yn 'e New York Times besprutsen Frank Rich Michael Moore's film Fahrenheit 9/11:
"Fansels is de hear Moore selektyf yn wat hy kiest om yn syn film op te nimmen; hy is in polemist, gjin sjoernalist.” (Rich, New York Times, 23 maaie 2004)
Nijsgjirrich is dat de lading fan krústochten, polemyske foaroardielen oer it algemien reservearre is foar +kritisy+ fan machtige belangen. Alde Testamint rants troch sjoernalisten + foar + de deugd fan Israel en Amearika bliuwe ûngemurken troch de earn-eyed hoeders fan profesjonele deugd.
In BBC online rapport yn septimber sei:
"BBC-foarsitter Michael Grade hat in rapport besteld oer bewearingen dat Today-presintator John Humphrys bespot hat mei politisy yn in taspraak nei it iten." ('BBC's Grade wants Humphrys report,' 3 septimber 2005; http://news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/tv_and_radio/4212016.stm)
Gjin rapport waard besteld doe't Andrew Marr sei fan Blair op it BBC-jûnnijs fan 9 april 2003:
"Hy sei dat se Bagdad sûnder bloedbad ynnimme soene, en dat op it lêst de Irakezen fiere soene. En op dy beide punten hat him definityf gelyk bewiisd. En it soe folslein ûngeunstich wêze, sels foar syn kritisy, net te erkennen dat hy fannacht stiet as in gruttere man en dêrtroch in sterkere minister-presidint. (Marr, BBC 1, News At Ten, 9 april 2003)
By it beoardieljen fan syn boek, My Trade, merkte de Daily Telegraph op dat Marr "yn dit boek komt lykas hy docht yn krantepapier en op televyzje - as libbendich en minsklik, mei in bytsje kant en gjin kreupele foaroardielen". (Nicholas Blincoe, 'Stribje om de minsklike notysje te finen', Daily Telegraph, 25 septimber 2004)
Of beskôgje Matt Frei's kommentaar fan Washington foar BBC TV News:
"D'r is gjin twifel dat de winsk om goed te bringen, Amerikaanske wearden nei de rest fan 'e wrâld te bringen, en benammen no nei it Midden-Easten ... no hieltyd mear ferbûn is mei militêre macht." (Frei, BBC1 Panorama, 13 april 2003)
Wie dit in Alde Testamint rant? Blykber net.
Of beskôgje dit fan Frei sprekend út 'e Feriene Steaten:
"De oarloch mei terreur is miskien ferhuze fan dizze kusten nei Irak. Mar foar hoe lang?" (Frei, BBC News At Ten, 10 septimber 2003)
Wie dit skruten neutraal, profesjonele sjoernalistyk?
Yn feite, beide fan dizze útspraken kommunisearre djip kontroversjele, persoanlike mieningen, mar waarden hielendal net bekritisearre as biased of unprofessional. Stel jo foar as Frei sei:
"D'r is gjin twifel dat de winsk om de Tredde Wrâld te eksploitearjen, om Amerikaanske bedriuwsmacht yn 'e wrâld te projektearjen, en foaral no yn it Midden-Easten ... no hieltyd mear ferbûn is mei militêre macht."
En: "De oarloch foar kontrôle fan boarnen fan 'e tredde wrâld is ferhuze nei Irak. Mar foar hoe lang?"
Der is gjin twifel dat Frei soe west hawwe ûntslein. De reden? Hy soe de hillige koade fan profesjonele etyk fan 'e BBC hawwe skeind: 'Jo sille gjin persoanlike bias útdrukke.'
Dit is hoe't de wichtichste groep sjoernalisten - nijsferslachjouwers - effektyf stil wurdt troch de opboude, machtsfreonlike foaroardielen fan "profesjonele sjoernalistyk".
Diel 2 folget ynkoarten...
Skriuw ús op: [e-post beskerme]
Dit is in fergese tsjinst, mar beskôgje asjebleaft donearje oan Media Lens: http://www.medialens.org/donate.html
In printerfreonlike ferzje fan dizze warskôging is hjir te finen foar likernôch ien wike nei de datum boppe: http://www.medialens.org/alerts/index.php en dan, dêrnei, yn ús argyf op: http: //www.medialens.org/alerts/archive.php
Besykje de Media Lens-webside: www.medialens.org>
ZNetwork wurdt allinich finansierd troch de generositeit fan har lêzers.
Donaasjes