ممکن است به سطح انتظاری که با دست دادن معروف بین رهبران اسرائیلی و فلسطینی در زمین چمن کاخ سفید در سال 1993 برانگیخته شد، نرسیده باشد، اما حس امید الهام گرفته از احیای مذاکرات صلح که مدت ها مورد انتظار بود، هم ملموس و هم عمیقاً نابجا است.
گفتوگوهایی که این هفته توافق شد بهطور جدی در اواسط آگوست در منطقه آغاز شود، به این دلیل انجام نمیشود که بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، یا محمود عباس، رئیسجمهور فلسطین، بر این باورند که توافقی حاصل شده است. دو طرف در حال گفتگو با یکدیگر هستند تا از سرزنش شدن به خاطر شرمساری جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا جلوگیری کنند.
حالت اشتباه «تغییر در هواست» هفته گذشته با یک نظرسنجی تبلیغاتی نشان داد که 55 درصد از اسرائیلی ها در صورت ارائه توافق به آن رای می دهند و 25 درصد مخالف هستند. این واقعیت نادیده گرفته شد که تعداد بیشتری از اسرائیلی ها - 70 درصد - معتقدند توافقی حاصل نمی شود، در حالی که 60 درصد می گویند دلیل آن این است که نتانیاهو هرگز سرزمین را تقسیم نخواهد کرد.
فلسطینی ها دیگر احساس خوشی ندارند. یک نظرسنجی اخیر نشان داد که حدود 8 درصد به آمریکا به عنوان میانجی اعتماد دارند.
اما اگر اسرائیلیها و فلسطینیهای معمولی یا مأیوس یا بیعلاقه باشند، رهبران آنها و بسیاری از ناظران از شانس پیشرفت صحبت میکنند.
تا حدی، این خوش بینی با تصمیم غیرمنتظره و عمدتا نمادین اتحادیه اروپا به تازگی برای مجازات شهرک ها تقویت شده است. قرار است اتحادیه اروپا از سال آینده کمک مالی به نهادهای اسرائیلی در اراضی اشغالی را رد کند.
این قرص تلخی برای اسرائیل است که باید آن را ببلعد و از هم اکنون به دنبال مجازات اروپاست. آخر هفته گذشته مشخص شد که ارتش اسرائیل از دسترسی کارکنان اتحادیه اروپا به غزه جلوگیری کرده و پروژههای اروپایی در منطقه C، تقریباً دو سوم کرانه باختری را که به طور انحصاری تحت کنترل اسرائیل است، مسدود کرده است.
اما در حالی که این اقدام اروپا اسرائیل را خشمگین کرده است، به نظر میرسد که راه نتانیاهو را به سمت میز مذاکره هموار کرده است.
اسرائیل و حامیانش مدتهاست این ایده را پرورش دادهاند که تاکتیکهای قویتر، مانند تحریم و تحریم، تنها برای سوق دادن بیشتر افکار عمومی و سیاستمداران اسرائیل به سمت راست است. این منطق آمریکا و اروپا برای برخورد با اسرائیل با دستکش کودکان از زمان آغاز روند اسلو در دو دهه پیش بوده است.
و با این حال، ابتکار عمل ضد شهرک سازی اتحادیه اروپا خلاف این را نشان می دهد. هم نتانیاهو و هم عباس پس از اعلام اتحادیه اروپا - و تقریباً به همین دلیل - با عجله وارد مذاکرات شدند.
برای نتانیاهو، حرکت اروپا چوبی بود که او برای ترساندن کسانی که سمت راست او در دولت بودند، به تبعیت از آن ها بترساند. او میتواند قانعکننده استدلال کند که تداوم ناسازگاری اسرائیل در مذاکرات تنها انزوای این کشور را تشدید میکند - محتوای ارجاعات غیرشفاف او به «منافع استراتژیک اسرائیل».
اسرائیل از فلسطینی ها خارج از محدوده یک روند ساختگی صلح می ترسد. این خطر وجود دارد که فلسطینیها انگیزه لازم برای تحریمهای بیشتر از سوی نهادهایی مانند اتحادیه اروپا را ایجاد کنند، یا دوباره پرونده خود را برای تشکیل دولت به سازمان ملل متحد یا ارجاع اسرائیل به دادگاه بینالمللی کیفری در لاهه به دلیل جنایات جنگی، مطرح کنند. .
برای عباس، همان تصمیم اتحادیه اروپا هویجی بود که برای خلع سلاح منتقدانی که هشدار میدادند احیای مذاکرات بیهوده به آرمان ملی فلسطین آسیب میرساند، استفاده شد. عباس با این ادعا که اروپاییها اسرائیل را مجبور به عقبنشینی کردهاند، میتواند استدلال کند که بالاخره زمان مذاکره فرا رسیده است.
به طور غیر مشخص، ایالات متحده به نظر نمی رسد که بیش از حد از نارضایتی اسرائیل از حق ثبت اختراع به دلیل سخت شدن ناگهانی تصمیم اتحادیه اروپا ناراحت باشد. یا همانطور که یک مقام ارشد آمریکایی به رسانههای اسرائیلی گفت: «اروپاییها به ما زمان میدهند و به ما اجازه میدهند که تلاش کنیم و مذاکرات را پیش ببریم».
اما در حالی که ایالات متحده، اروپا، نتانیاهو و حتی عباس از ماهها صحبتهای پوچ در مورد صلح، فضای تنفسی به دست خواهند آورد، هیچ نشانهای وجود ندارد که فشاری که اسرائیل را به میز مذاکره میکشاند، پس از نشستن اسرائیل ادامه یابد.
نگرانکنندهترین نشانهای که نشان میدهد ایالات متحده در همان مسیر شکست خورده پیش میرود، اعلام بازگشت مارتین ایندیک به عنوان میانجی است. ایندیک، لابیگر دیرینه اسرائیل، رابطه نزدیکی با شکستهای دیپلماتیک قبلی داشته است.
علاوه بر این، خود مذاکرهکنندگان همان چهرههای سازششدهای هستند که قبلاً این مسیر را طی کردهاند. اسناد فلسطین که در سال 2011 توسط الجزیره فاش شد، فاش کرد که در مذاکرات قبلی، صائب عریقات، مذاکرهکننده فلسطینی جرأت کرده بود بسیار بیشتر از آنچه ناظران تصور میکردند، تقدیم کند، در حالی که حتی این امتیازات سخاوتمندانه نیز نتوانسته تزیپی لیونی اسرائیل را راضی کند.
همچنین چیزی گیج کننده در مورد روند صلح وجود دارد که براساس یک جدول زمانی نه ماهه به جای منطق مذاکرات هدایت می شود. یک انگیزه احتمالی برای تمایل کاخ سفید برای به تعویق انداختن مذاکرات توسط یک مقام رسمی در روز چهارشنبه مطرح شد: ایالات متحده به شدت می خواهد از "قطار قطار" بازگشت فلسطینیان به سازمان ملل جلوگیری کند.
فشارسنج دیگر برای قضاوت در مورد شانس موفقیت، لبخندهای آرام وزرای راست افراطی نتانیاهو است، که آشکارا از افکاری مبنی بر اینکه شهرکها در خطر قریبالوقوع هستند، آشفته نیستند.
در واقع، کاملا برعکس. اسرائیل اعلام کرده است که علاوه بر ادامه ساخت و ساز خصوصی، 1,000 خانه برای شهرک نشینان در ماه های آینده خواهد ساخت. خط قطاری که شهرکها را به شهرکهای اسرائیلی متصل میکند و باعث دسترسی بیشتر و جذابتر میشود، نیز رونمایی شده است.
در مورد روند صلح، کری قبلاً هشدار داده بود که "یک سال، یک سال و نیم یا دو سال وجود دارد و تمام می شود". اما "بیش از" در واقع چه چیزی را شامل می شود؟
برای یک چیز، کسی باید سرزنش شود و همه شواهد گذشته نشان می دهد که فرد مورد نظر فلسطینی ها خواهد بود. از سوی دیگر، نتانیاهو می تواند استدلال کند که همانطور که کری می ترسید، روند صلح مرده است. او ادعا می کند که هیچ رهبری فلسطینی هرگز قادر به ایجاد صلح نخواهد بود.
این ممکن است لحظه ای وسوسه انگیز برای اسرائیل باشد تا الحاق منطقه C، بخش عمده ای از کرانه باختری و محل شهرک ها را انجام دهد. با وجود تنها 100,000 فلسطینی که پس از دهه ها پاکسازی قومی در منطقه C باقی مانده اند، اسرائیل می تواند بدون تهدید یهودیت مقدس دولت به آنها شهروندی بدهد.
چنین اقدامی نه تنها گرسنگی نتانیاهو را برای سرزمین بیشتر فلسطینی برطرف می کند، بلکه مشکل دیگری را حل می کند، این بار برای اروپا و ایالات متحده. آنها دیگر نباید نگران تحریم شهرک ها باشند. الحاق به این معنی است که دیگر شهرکهایی برای مخالفت وجود ندارد.
جاناتان کوک برنده جایزه ویژه روزنامه نگاری مارتا گلهورن شد. آخرین کتابهای او «اسرائیل و برخورد تمدنها: عراق، ایران و طرح بازسازی خاورمیانه» (Pluto Press) و «فلسطین ناپدید شدن: آزمایشهای اسرائیل در ناامیدی بشر» (Zed Books) هستند. وب سایت جدید او است www.jonathan-cook.net.
نسخه ای از این مقاله برای اولین بار در The National، ابوظبی ظاهر شد.
ZNetwork صرفاً از طریق سخاوتمندی خوانندگان آن تأمین می شود.
اهدا