Gehienbat PSUV UNTren aldeko hiru langileen hilketa, Richard Gallardo, Luis Hernández eta Carlos Requena.[1] azaroaren 27anth Testuinguruan kokatu dute analisi-artikuluek landa-indarkeria politikoa lanburuei eta gizarte-langileei zuzenduta dauden forma urbanizatuetara hedatzea, hauteskunde-irabazi esanguratsu batzuen atzetik etorritako oposizioak egindakoa.[2] eta atzerriko finantzaketaz beteta[3]. Eztabaidatu ez dena da ezkertiarrek halako krimenen aurrean duten erantzun emozionala. Mendebaldekoak gaizki daude erantzun hori ulertzeko, normalean aurkitzen dugun indarkeria, hala nola Erresuma Batuko aizto-krimena, funtsean ezberdina delako. Horrela, gure gizarteetako indarkeria ukazioarekin, onarpenarekin edo aktibismo positiboarekin topo egin genezakeen arren, horietako inork ez du jasotzen Venezuelako ezkertiarren artean egungo indarkeria politikoaren olatuari dagokionez aurkitutako erresistentzia dinamika.
Azken hilabeteotan astean behin edo bitan izan naiz Meridako ezkertiar talde baten bileretara. Normalean afera zalapartatsuak, non zaharrenek barre egiten duten gehien taldea aktiboa izateaz harrotzen da, komunitatean lan egiteaz, "hablando paja" baino. 80 bat kide ditu sexuen artean berdin banatuta.
Gaur gaua ohi bezala hasi da. Egurrezko mahai luzearen inguruan eseri eta gure eserlekuak hartzen zituen edonori eskaintzeko borrokatu ginen. Moderatzaile ikaragarriak azken bileratik gairik geratzen den galdetzen du, inork ez du erantzuten, kolektiboki aste honetako bileraren agenda sortzen dugu.
Tokiko gobernurako izendapenak baloratzeko batzorde bat sortuz hasten gara, inork nahi ez dituen karguak, harik eta norbaitek ergelkeriaz iradokitzen duen arte "kide aktibotzat" dituenak osatu beharko luketela. Eztabaida, ironiaz, hierarkiari ideologikoki aurkakoa den talde batean senortasunaren galderetara jaisten da. Jokaera hori ezohikoa da, jendea haserre dago. Eztabaida gehiegi berotu baino lehen moderatzaileak hautagaiei bozkatzeko deia egiten du, hau amaitu eta gero argindarra mozten da gaitzespen gisa.
Argiak ia berehala pizten dira 20 telefono mugikorren distira leuna itzaltzen zuten bezain azkar; hau ez da oso gutxitan gertatzen dena. Agendako bigarren artikulura pasatzen gara; gizon batek ingeles irakasle batek Venezuelako hedabideei egindako elkarrizketa irakurtzen du. Isiltasuna erabatekoa da. Irakurtzen amaitu eta eztabaida sutsu baina atsegin batean sartzen gara.
Bat-batean agendako hirugarren artikulura iristen gara. Barreak gelditzen dira, irribarreak itzaltzen dira. Hilketa politikoei eta iraultzaren aurkako indarkeriari buruzko eztabaida luzea hasten dugu. "Nola dakigu politikoa dela?" agure batek galdetzen du: "Ez dut kalean oposizioko inor hilik ikusten".
Venezuelarrak ez dira berriak indarkeriaren aurrean, ez 1989ko Caracazon pobretu asko sarraskitu zituen estatutik, ezta gizartean ere –hilketa-tasak modu kezkagarrian egin du gora prozesu bolivartarraren hasieratik.[4]. Testuinguru honetan, zoritxarrez, ziur egon daiteke oposizioko hainbat hildako kalean daudela.
Baina orduan ez da agureak aipatzen duen indarkeria. Venezuelako homizidio-tasaren gorakadaren inguruko jarrerak Ingalaterran aurkitu ditudanaren oso antzekoak dira aiztoen delituari dagokionez. Guztiak ados daude gauza ikaragarria dela, gizartearen "galdeketa moralaz" asko hitz egiten denaren adierazle dela.[5]. Hala ere, estatistika horiei dagokienez beldurra eragiten diguna arbitrarioak diruditela da. Bada zerbait beldurgarria ausazkotasunaren ideiak aiztoaren delituaz edo homizidioaz hitz egitean. Gau hotz batean Bristoleko klub baten kanpoan itxaroten ari den pertsona normal bat labankada bat jasateko ideia beldurgarria da guregandik Erresuma Batuan, estatistikaren beste aldean.
Venezuelako ezkertiarren erantzuna ulertzeko indarkeria politikoa aktibismo politikoaren erantzuna dela aitortu behar dugu. Uste dut taldeko ezkertiar guztiek lan egiten dutela, euren lana justua dela uste dutelako. Benetan lan egitea aukeratzen duten ala ez galdera filosofiko handi bat da, baina horrela sentitzen dutena ez da. Horrela, pertsona horiek uste dute zuzena dela uste duten zerbaitengatik arriskuan jartzea aukeratzen dutela.
Hala ere, Ingalaterran jendeak larunbat gau batean berandu klub batera joatea aukeratzen duela uste du, gozatzeko hartzen duen arrisku justifikatua bihurtzen da eta, noski, neurriak hartzen saiatzen dena. Zentzu honetan errepidea zeharkatzea bezalakoa da, une okerrean leku okerrean egoteko arrisku hori hartzea. Aizto-krimena ere antzekoa da, hilketa politikoak bezain moralki gaitzesgarria delako, errua ez zaiela biktimei egotzi behar, eta gizartean bestearen aurka borrokatzera behartuta gaude.
Hala ere, Richard Gallardo, Luis Hernández eta Carlos Requena ez ziren hil, une okerrean leku okerrean zeudelako. Ekintza politikoengatik hil zituzten ekintza horien aurka zeuden pertsonek. Dinamika hau eta bere ondorio emozionalak ulertzen ditugunean soilik ulertuko dugu irribarreak zergatik desagertu ziren eta zerk ordezkatu zituen.
Estatistika beldurgarrien aurrean ateratzea erresistentzia ekintzatzat har daiteke, hau akatsa da[6]. Ekintza horiek arriskua ukatzeko edo onartzeko modu bat baino ezin dira izan, berez ez baitute zalantzan jartzen aizto-delituaren existentzia edo egileen asmoak. Aizto-delituaren egileak ez dira kontzienteki gau batean gozatzeko ideiaren aurka. Indarkeria politikoaren aurrean aktibismoa jarraitzea da, ordea, indarkeria horren egileek aurka egiten dutena, gainera, erasotzaileak beraiek eta, beraz, indarkeriaren existentzia ere zalantzan jar ditzake. Horrelako aktibismoa bi dinamiketan erresistentzia bihurtzen da.
Zer esan nahi du horrek Venezuelako testuinguruan? Indarkeria sindikalismoa murriztea du helburu, beraz, sindikalismoa jarraitzea erresistentzia modu berehalakoa eta zuzena da. Hala ere, ulertu behar dugu Venezuelako ezkertiarrek oso zabalduta ikusten dutela "oligarkia" bere herrialdera berdintasuna, garapena eta benetako demokrazia ekartzeko garaitu beharreko etsaia dela. Araguako hilketen atzean dagoen indar gisa hautematen da oligarkia hori. Sindikatuen ahalduntzeari esker, oligarkiaren boterearen aurka kolpe bat ematea espero da sindikalismoa erresistentzia ekintza bikoitza bihurtzen da. Bere errepresioari aurre egiteaz gain, errepresio honekin amaitu nahi du bere egileak ahulduz. Erantzunak erresistentzia baino erreakzio gisa ulertzea funtsezkoa da Venezuelako gatazken psikologian, eta amorruaren adierazpen gordina baino moralki lotuta dagoen erantzun baten itxaropena sortzen du.
Ingalaterran aizto-delituak etsi ditzakegun arren, eta gutako onenak horren aurka borrokatzeko antola daitezkeen arren, bi erantzunen ezagutzak ez digu indarkeria politikoaren eragin emozionala ulertzea. Horrela, nire harridurarako, irribarreak lausotu zirenean, beldurraren eta haserrearen zantzu argien artean, prest zegoen jende talde baten ziurtasun latza agertu zen. Ni bertaratzen naizen taldea ez da zuzen-zuzenean aurre egiten haren aurka zuzendutako errepresioari, baina gizartea aldatu eta oligarkia zalantzan jarriz bere mentalitatea ere indarkeria politikoaren aurrean erresistentziarena da. Aktibismoa eraldatzen duen bigarren dinamika honek aktibisten testuinguru emozionala orokorrean erresistentzia bihurtzen du, nahiz eta haietako batzuek soilik errepresioarekin topo egiten duten zuzenean. Gizon batek kontatu zigun nola bere alaba, PSUVko gobernadore baten laguntzailea, lekuz aldatu behar izan zuen heriotza mehatxuak jaso ondoren. Orain PSUVko gobernadore ezberdin baten laguntzaile gisa lan egiten du. Erresistentzia istorio hau ezkerreko aktibistek beraiek jaso zuten mehatxupean ez zeudenak, gizartea iraultzeko gogoa indartu zuen, horrela indarkeriarekin amaitzea ere espero baitute.
[1] http://www.venezuelanalysis.com/news/3995
[2] http://www.venezuelanalysis.com/analysis/4002
[3] http://www.venezuelanalysis.com/analysis/4010
[4] http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/05/09/AR2006050901803.html
[5] http://www.telegraph.co.uk/opinion/main.jhtml?xml=/opinion/2008/07/12/dl1201.xml
[6]http://uk.youtube.com/watch?v=RGBBpiAPXyA ikusi azken 2 minutuak
ZNetwork irakurleen eskuzabaltasunaren bidez soilik finantzatzen da.
Dohaintzan