Gẹgẹbi tsunami ti omije ooni ti gba awọn oloselu Iwọ-oorun, itan ti tẹmọlẹ. Die e sii ju iran kan sẹyin, Afiganisitani gba ominira rẹ, eyiti United States, Britain ati awọn "ore" wọn run.
Ní ọdún 1978, ẹgbẹ́ òmìnira kan tí Ẹgbẹ́ Orílẹ̀-Èdè Olómìnira ti Afiganisitani (PDPA) darí rẹ̀ fìdí ìjọba aláṣẹ ìjọba Mohammad Dawd ṣubú, ìbátan Ọba Zahir Shar. O je ohun laini gbajugbaja Iyika ti o ya awọn British ati ki o America nipa iyalenu.
Ajeji onise ni Kabul, royin awọn New York Times, ẹnu yà wọn lati ri pe "o fẹrẹ jẹ gbogbo Afgan ti wọn ṣe ifọrọwanilẹnuwo sọ pe [wọn] ni inudidun pẹlu ifipabanilopo naa”. Awọn Wall Street Journal royin pe “awọn eniyan 150,000… rin lati bu ọla fun asia tuntun… awọn olukopa farahan ni itara gidi.”
awọn Washington Post royin pe “Iduroṣinṣin ti Afganisitani si ijọba ko le ni ibeere”. Alailesin, olaju ati, si iwọn akude, socialist, ijọba ṣe ikede eto kan ti awọn atunṣe iran ti o pẹlu awọn ẹtọ dọgba fun awọn obinrin ati awọn eniyan kekere. Wọ́n dá àwọn ẹlẹ́wọ̀n olóṣèlú sílẹ̀, wọ́n sì dáná sun àwọn fáìlì ọlọ́pàá ní gbangba.
Labẹ ijọba ọba, ireti igbesi aye jẹ marun-marun; ọkan ninu mẹta ọmọ kú ni ikoko. Aadọrun ninu ogorun awọn olugbe jẹ alaimọwe. Ijọba tuntun ṣe agbekalẹ itọju ilera ọfẹ. A ṣe ifilọlẹ ipolongo imọwe pupọ.
Fun awọn obirin, awọn anfani ko ni iṣaaju; Ni ipari awọn ọdun 1980, idaji awọn ọmọ ile-iwe giga jẹ obinrin, ati awọn obinrin ti o jẹ 40 fun ọgọrun ti awọn dokita Afiganisitani, ida 70 ti awọn olukọ rẹ ati ida 30 ti awọn oṣiṣẹ ijọba ilu rẹ.
Àwọn ìyípadà náà gbòde kan débi pé wọ́n máa ń rántí àwọn tó jàǹfààní nínú wọn. Saira Noorani, oniṣẹ abẹ obinrin kan ti o salọ ni Afiganisitani ni ọdun 2001, ranti:
“Gbogbo ọmọbirin le lọ si ile-iwe giga ati yunifasiti. A le lọ si ibi ti a fẹ ki a wọ ohun ti a nifẹ… A lo si awọn kafe ati sinima lati wo awọn fiimu India tuntun ni ọjọ Jimọ… gbogbo rẹ bẹrẹ si aṣiṣe nigbati mujahedin bẹrẹ bori… iwọnyi ni eniyan ti Oorun ṣe atilẹyin .”
Fun Amẹrika, iṣoro pẹlu ijọba PDPA ni pe o ti ṣe atilẹyin nipasẹ Soviet Union. Sibẹsibẹ kii ṣe “ọmọlangidi” naa rara ti o ṣe yẹyẹ ni Iwọ-Oorun, bẹni ko ṣe ijẹpaya lodi si ijọba ọba “Rosia ti ṣe atilẹyin”, gẹgẹ bi awọn atẹjade Amẹrika ati Ilu Gẹẹsi ti sọ ni akoko yẹn.
Cyrus Vance, Akọ̀wé Orílẹ̀-Èdè ti Ààrẹ Jimmy Carter, kọ̀wé lẹ́yìn náà nínú àwọn àkọsílẹ̀ rẹ̀ pé: “A kò ní ẹ̀rí kankan pé ìjọba Soviet ti kópa nínú ìṣèjọba náà.”
Ninu iṣakoso kanna ni Zbigniew Brzezinski, Oludamọran Aabo Orilẹ-ede Carter, Polandi kan. ṣilọ kuro ati atako-Komunisiti ati apanilaya iwa ti ipa ti o duro lori awọn alaṣẹ Amẹrika ti pari nikan pẹlu iku rẹ ni ọdun 2017.
Ni ọjọ 3 Oṣu Keje ọdun 1979, aimọ si awọn eniyan Amẹrika ati Ile asofin ijoba, Carter fun ni aṣẹ $500 milionu kan “igbese aṣiri” eto lati bori ijọba alailesin akọkọ ti Afiganisitani, ti nlọsiwaju. Eyi jẹ koodu-orukọ nipasẹ CIA Operation Cyclone.
Awọn $500 million ra, ẹbun ati ihamọra ẹgbẹ kan ti ẹya ati esin onitara mọ bi awọn mujahedin. Ninu itan-akọọlẹ ologbele rẹ, Washington Post onirohin Bob Woodward kowe pe CIA na $70 million lori ẹbun nikan. O ṣe apejuwe ipade kan laarin aṣoju CIA kan ti a mọ ni “Gary” ati jagunjagun kan ti a pe ni Amniat-Melli:
“Gary gbe idii owo kan sori tabili: $500,000 ni awọn akopọ ẹsẹ kan ti awọn owo $100. O gbagbọ pe yoo jẹ iwunilori diẹ sii ju $ 200,000 deede lọ, ọna ti o dara julọ lati sọ pe a wa nibi, a ṣe pataki, owo wa, a mọ pe o nilo rẹ… Gary yoo beere lọwọ ile-iṣẹ CIA laipẹ ati gba $10 million ni owo. ”
Ti a gbaṣẹ lati gbogbo agbaye Musulumi, ọmọ ogun aṣiri Amẹrika ni ikẹkọ ni awọn ibudo ni Pakistan ti o ṣakoso nipasẹ oye Pakistani, CIA ati MI6 ti Britain. Awọn miiran ni a gbaṣẹ ni Ile-ẹkọ giga Islam kan ni Brooklyn, New York – laaarin awọn ile-iṣọ Twin ti iparun. Ọkan ninu awọn ti o gbaṣẹ jẹ ẹlẹrọ Saudi kan ti a npè ni Osama bin Ladini.
Ero naa ni lati tan ipilẹ ipilẹ Islam ni Aarin Asia ati destabilize ati nikẹhin pa Soviet Union run.
Ni Oṣu Kẹjọ, ọdun 1979, Ile-iṣẹ Aṣoju AMẸRIKA ni Kabul royin pe “awọn anfani nla ti Amẹrika… yoo jẹ iranṣẹ nipasẹ iparun ijọba PDP, laibikita eyikeyi awọn ifaseyin eyi le tumọ si fun awọn atunṣe awujọ ati eto-ọrọ iwaju ni Afiganisitani. ”
Ka lẹẹkansi awọn ọrọ loke ti mo ti italicized. Kii ṣe nigbagbogbo pe iru ero inu alaimọkan ni a sọ jade bi o ti ṣe kedere. AMẸRIKA n sọ pe ijọba Afgan ti o ni ilọsiwaju gidi ati awọn ẹtọ ti awọn obinrin Afiganisitani le lọ si ọrun apadi.
Oṣu mẹfa lẹhinna, awọn Soviets ṣe gbigbe apaniyan wọn si Afiganisitani ni idahun si irokeke jihadist ti Amẹrika ṣẹda lori ẹnu-ọna wọn. Ni ihamọra pẹlu awọn ohun ija Stinger ti CIA ti pese ati ṣe ayẹyẹ bi “awọn onija ominira” nipasẹ Margaret Thatcher, awọn mujahedin bajẹ lé Red Army jade ti Afiganisitani.
Pipe ara wọn Northern Alliance, awọn mujahedin ti jẹ gaba lori nipasẹ awọn oluwa ogun ti o ṣakoso iṣowo heroin ati ẹru awọn obinrin igberiko. Awọn Taliban jẹ ẹya ultra-puritanical, ti awọn mullahs wọ dudu ati ijiya ijade, ifipabanilopo ati ipaniyan ṣugbọn o yọ awọn obinrin kuro ni igbesi aye gbogbo eniyan.
Ni awọn ọdun 1980, Mo ṣe olubasọrọ pẹlu Ẹgbẹ Iyika ti Awọn Obirin ti Afiganisitani, ti a mọ si RAWA, eyiti o ti gbiyanju lati ṣe akiyesi agbaye si ijiya awọn obinrin Afghanistan. Lakoko akoko Taliban wọn fi awọn kamẹra pamọ labẹ wọn burqas lati fiimu eri ti ika, ati ki o ṣe kanna lati fi ìrora ti awọn Western-lona mujahedin. “Marina” ti RAWA sọ fun mi, “A mu teepu fidio si gbogbo awọn ẹgbẹ media akọkọ, ṣugbọn wọn ko fẹ lati mọ….”
Ni 1996, ijọba PDPA ti oye ti bori. Prime Minister, Mohammad Najibullah, ti lọ si United Nations lati bẹbẹ fun iranlọwọ. Ni ipadabọ rẹ, o pokunso lati ina ina opopona kan.
Lord Curzon sọ ni 1898, “Mo jẹwọ pe [awọn orilẹ-ede] jẹ awọn ege lori chessboard kan, lori eyiti a nṣe ere nla kan fun iṣakoso agbaye.”
Igbakeji ti India n tọka si ni pataki si Afiganisitani. Ọdun kan lẹhinna, Prime Minister Tony Blair lo awọn ọrọ oriṣiriṣi diẹ.
“Eyi jẹ akoko kan lati mu,” o sọ ni atẹle 9/11. “Kaleidoscope ti mì. Awọn ege wa ni ṣiṣan. Laipẹ wọn yoo tun yanju lẹẹkansi. Ṣaaju ki wọn to ṣe, jẹ ki a tun paṣẹ aye yii ni ayika wa. ”
Lori Afiganisitani, o ṣafikun eyi: “A kii yoo rin kuro [ṣugbọn rii daju] ọna kan jade ninu osi ti o jẹ aye ti o buruju.”
Blair tun sọ olutọran rẹ, Alakoso George W. Bush, ẹniti o sọrọ si awọn olufaragba ti awọn bombu rẹ lati Ọfiisi Oval: “Awọn eniyan ti a nilara ti Afiganisitani yoo mọ ilawọ ti Amẹrika. Bi a ṣe kọlu awọn ibi-afẹde ologun, a yoo tun sọ ounjẹ, oogun ati awọn ipese silẹ si ebi ati ijiya…”
Fere gbogbo ọrọ je eke. Awọn ikede ibakcdun wọn jẹ awọn itanjẹ onirora fun iwa-ipaniyan ti ijọba “awa” ni Iwọ-Oorun ṣọwọn gba iru bẹẹ.
Ni ọdun 2001, Afiganisitani ti kọlu ati dale lori awọn convoys iderun pajawiri lati Pakistan. Gẹ́gẹ́ bí akọ̀ròyìn Jonathan Steele ṣe ròyìn, ìkọlù náà lọ́nà tààràtà ṣokùnfà ikú nǹkan bí 20,000 ènìyàn bí àwọn ohun èlò fún àwọn tí ọ̀dá ń pa dúró, tí àwọn ènìyàn sì sá kúrò ní ilé wọn.
Oṣu mejidinlogun lẹhinna, Mo rii awọn bombu iṣupọ Amẹrika ti ko ni bugbamu ninu awọn iparun ti Kabul eyiti o jẹ aṣiṣe nigbagbogbo fun awọn idii iderun ofeefee ti a sọ silẹ lati afẹfẹ. Wọ́n fọ́ ẹsẹ̀ rẹ̀ kúrò ní jíjẹ oúnjẹ, àwọn ọmọdé tí ebi ń pa.
Ni abule Bibi Maru, mo wo obinrin kan ti won n pe ni Orifa ti o kunle si iboji oko re, Gul Ahmed, alahun kapeeti, ati awon ara ebi re meje miran, pelu omo mefa, ati awon omo meji ti won pa lagbegbe re.
Ọkọ ofurufu F-16 Amẹrika kan ti jade lati inu ọrun ti o han gbangba ti o si sọ bombu Mk82 500-pound sori ẹrẹ, okuta ati ile koriko Orifa. Orifa ko kuro ni akoko yẹn. Nígbà tó padà dé, ó kó àwọn ẹ̀yà ara rẹ̀ jọ.
Awọn osu nigbamii, ẹgbẹ kan ti Amẹrika wa lati Kabul o si fun u ni apoowe kan pẹlu awọn akọsilẹ mẹdogun: apapọ 15 dọla. “Dola meji fun ọkọọkan idile mi ti a pa,” o sọ.
Ikolu ti Afiganisitani jẹ ẹtan. Ni jiji ti 9/11, awọn Taliban wa lati jinna si Osama bin Ladini. Wọn jẹ, ni ọpọlọpọ awọn ọna, alabara Amẹrika kan pẹlu eyiti iṣakoso Bill Clinton ti ṣe ọpọlọpọ awọn iṣowo aṣiri lati gba kikole opo gigun ti epo gaasi $3 bilionu kan nipasẹ ile-iṣẹ ile-iṣẹ epo AMẸRIKA kan.
Ni aṣiri giga, awọn oludari Taliban ti pe si AMẸRIKA ati ere idaraya nipasẹ Alakoso ti ile-iṣẹ Unocal ni ile nla Texas rẹ ati nipasẹ CIA ni ile-iṣẹ rẹ ni Virginia. Ọkan ninu awọn ti yio se-akọrin wà Dick Cheney, nigbamii George W. Bush ká Igbakeji-Aare.
Ni ọdun 2010, Mo wa ni Washington ati ṣeto lati ṣe ifọrọwanilẹnuwo olorin ti akoko ijiya ode oni ti Afiganisitani, Zbigniew Brzezinski. Mo sọ iwe-akọọlẹ igbesi aye rẹ fun u ninu eyiti o gba pe ero nla rẹ fun iyaworan awọn Soviets si Afiganisitani ti ṣẹda “awọn diẹ ti o ru awọn Musulumi soke”.
"Ṣe o ni ibanujẹ eyikeyi?" Mo bere.
“Kabanu! Ibanujẹ! Kini o banujẹ?”
Nigba ti a ba wo awọn iṣẹlẹ ijaaya lọwọlọwọ ni papa ọkọ ofurufu Kabul, ti a si tẹtisi awọn oniroyin ati awọn gbogbogbo ni awọn ile-iṣere TV ti o jinna ti n ṣọfọ yiyọkuro “aabo wa”, ṣe kii ṣe akoko lati tẹtisi otitọ ti iṣaaju ki gbogbo ijiya yii ko ṣẹlẹ rara. lẹẹkansi?
Fiimu 2003 ti John Pilger, Breaking the Silence, wa lati wo ni http://johnpilger.com/videos/
ZNetwork jẹ agbateru nikan nipasẹ ilawo ti awọn oluka rẹ.
kun