Ha CLR James ' Ka Ntle ho Moeli e ile ea hatisoa ka lekhetlo la pele lilemong tse mashome a mahlano tse fetileng, thuto ea kahisano ea lipapali le lipolotiki tsa setso se tummeng li ne li se na sebaka sekolong kapa ka ho le letšehali. Buka e ne e tlameha ho iketsetsa sehlooho sa eona, ho hlalosa tšimo e ncha ea ho kenella. James o ne a ikemiselitse ho etsa hore krikete e tšoanelehe ho ithutoa ka botebo le ho pepesa ho hloleha ho ithuta eona e le ho siuoa ho sa amoheleheng. Joalo ka ha a re qalong ea buka, o ne a se a sa khone ho reka ak'haonte ea sechaba sa Victoria se sa fumaneng sebaka sa WG Grace. Joalo ka mosebetsi o mong oa 1963, EP Thompson's Ho etsoa ha Sehlopha sa Basebetsi ba Senyesemane, buka ea Jakobo e ne e reretsoe ho pholosa meetlo e entsoeng ke batho ba maemo a tlaase “ho nyenyefatsoa ha litloholo.”
James o ne a le lilemo li 62 Ka Ntle ho Moeli e hatisitsoe. Ka mor'a hae ho ne ho e-na le lilemo tse mashome tsa ntoa ea lipolotiki, ho nka West Indies, Brithani, lilemo tse leshome le metso e mehlano tse se nang krikete USA le nako e khutšoanyane Ghana e sa tsoa ipusa. Lingoliloeng tsa hae li se li ntse li akaretsa mefuta e mengata - nalane, filosofi, lingoliloeng, lipolotiki - tseo ka tsona ho neng ho ka ngolisoa James 'ea nts'etsopele ea Marxism e khahlanong le Stalinist, hammoho le litšenyehelo tse ngata tsa matla a kelello lilemong tsa ntoa ea lihlopha mokhatlong oa Trotskyist.
Ka 1958 James o ile a khutlela Trinidad ka mor’a ho ba sieo ka kotara ea lekholo la lilemo. Boipuso bo ne bo le haufi, empa hantle-ntle hore na bo ne bo tla nka sebōpeho sefe bo ne bo sa tsitsa. Joaloka mohlophisi oa koranta ea mokhatlo oa boipuso le moeletsi oa bohlokoa oa moetapele oa eona, Eric Williams, James o ile a buella West Indies Federation e sa tsoa thehoa 'me a hanyetsa setsi sa US se Chaguaramas. Ha Williams a khetha leano la pro-bophirimela, James o ile a iphumana a se a le leqhoa. O ile a hlokomela ka masoabi: “Ke ne ke ikemiselitse ho eena, ke ikamahanya le litlhoko tsa hae, ha a ananele se boleloang ke seo.” Nakong eo Trinidad e fuoang boipuso ka 1962, West Indies Federation e ne e putlame ’me James a qobelloa ho isoa botlamuoeng.
E ne e le ka mor'a ho soaba hona moo James a ileng a lula fatše ho ngola buka ea hae ea khale ea krikete, e leng pontšo e kholo ea tšepo ea qetello ea West Indies. O qala ka ho botsa "Ba tseba eng ka krikete e tsebang krikete feela?" - ho ikamahanya le sello sa Kipling sa moemphera, "Ba tseba eng ka Engelane e tsebang feela Engelane?" Ha a phatlalatsa hore “karabo e akarelletsa likhopolo hammoho le lintlha,” o nka leeto le leholo la kelello, a feta Victorian Engelane, Greece ea boholo-holo, Lancashire ea indasteri (e 'ngoe ea liketsahalo tseo ke li ratang haholo, setšoantšo se lerato sa setso sa basebetsi), Trinidad ea bocha ba hae le Caribbean lintšing tsa boipuso. Ka ho etsa joalo o re khothalletsa hore re se ke ra botsa feela “kamoo batho ba phelang ka teng” empa hape, haholo-holo, “seo ba phelang ka sona.” Ke hore, o lebisa tlhokomelo ho sebopeho se phahameng sa mehopolo, litekanyetso le boitsebahatso, le sebopeho sa bona ho praxis ea bophelo ba letsatsi le letsatsi, ho kenyelletsa le lipapali.
E le e ncha ka sebopeho joalo ka ha e le ka har'a litaba, Ka Ntle ho Moeli ha e arolelanoe, ke motsoako oa memoir, nalane, teori, boqolotsi ba litaba, manifesto ea lipolotiki. Ho sa tsotellehe ho se tšoane ha eona, e na le seo litemana tse ngata tsa kajeno tsa lebasetere li se hlokang: bohlale bo laolang le lentsoe le ikhethang, le omeletseng, le nang le morero, le hlasimollang le ka mokhoa oa litšoantšiso. Buka ena kaofela ke sengoathoana 'me e ka fokotsoa ke tahlehelo ea karolo efe kapa efe ea likarolo tsa eona.
Matšoenyeho a maholo a James ke nts'etsopele ea krikete ea West Indian. O latela kamano ea eona le maemo a phahameng a bokolone le mebala le karolo e ikhethang eo e neng e e bapala sechabeng se nang le stratified. Ha a hopola liphihlelo tsa hae tsa pele tsa papali eo, o re: “Krikete e ile ea nkenya lipolotiking nako e telele pele ke hlokomela.”
Batho ba leqeleng hangata ba makatsoa ke tlhompho ea James bakeng sa boitšoaro ba sekolo sa sechaba sa Senyesemane. Empa seo a se boneng ho melaoana ena ea boitšoaro, joalokaha e kenyelelitsoe kriketeng, e ne e le ntho e lumellanang le litlhoko tsa sechaba se hlahang sa West Indian, boitšoaro boo e neng e le karolo ea ntoa ea tokoloho le tekano. Ho ea ka maikutlo a hae Maindia a Bophirimela e ne e se feela liphofu tsa imperialism, empa mahlahana a khona ho hapa lisebelisoa tsa mohatelli le ho li sebelisa bakeng sa ho ipuella le ho itsoella pele. Ke lense eo a utloisisang krikete ka eona. Paleng ea eona o bona Maindia a Bophirimela a amohela le ho fetola setso le theknoloji ea beng ba bona, ba e etsa ea bona, ba fetola lithuto tsa bona ho latela merero ea bona. Joaloka Marxist, o ne a nka bofetoheli khahlanong le bokolone e se bofetoheli khahlanong le mekhoa ea kajeno kapa setso sa bophirimela, empa e le bofetoheli ba mehleng ea kajeno ea ho ikemela, kamano e ncha le lefats'e le pharaletseng. Kahoo leha a le maemong a hae a thata, James o lula a fetoha.
James o pheha khang ea hore boleng ba "moemeli" boo baetsi ba litšoantšiso ba thatafallang ho bo kenya ho libapali tsa bona bo tla ntle ho matla ho krikete: khohlanong pakeng tsa bowler le batter, moo ka nako e le 'ngoe e leng batho ba lekang matla a bona le sebopeho sa sehlopha se seholo, sehlopha, bao qetello ya bona e bopiloeng ke diketso tsa bona. Seo James a neng a se thabela papaling ea krikete e ne e le puo ena ea motho ka mong le e kopaneng, motsotso le ts'ebetso, ea tekheniki le e iketsahallang feela. Tumelo ea hae ea bohlokoa ba batho ba ikhethang, lipalo tse entsoeng ke histori ho etsa histori, e tletse hohle. Ka Ntle ho Moeli, haholo-holo litšoantšong tsa eona tse hlophisitsoeng hantle tsa George Headley le Learie Constantine, libapali tsa krikete tse ileng tsa fetoha moemeli ka botho ba bona bo senyang hlobo.
Joalo ka ha James a bolela, nalane e ile ea mo hlohonolofatsa ka pheletso e phethahetseng ea pale ea hae. Ka 1961, o ile a etella pele letsholo le atlehileng la hore Frank Worrell a kgethe mokaptene wa West Indies, monna wa pele wa motho e motsho ho tshwara maemo a tumileng. Mona lerato la James la krikete le lipolotiki tsa hae tse khahlanong le bokolone le ile la putlama. (Ke James feela ea neng a ka bontša Worrell e le mojalefa oa Thomas Arnold le ea lekanang le Trotsky e le motho ea matla.) Boeta-pele bo rorisitsoeng haholo ba Worrell ba leeto la West Indies la Australia hamorao selemong seo bo fana ka Ka Ntle ho Moeli ka sephetho sa eona sa tlhōlo, moo James a hlalosang kamoo West Indies “ho hleka tsela ea bona ka ’mankhane le bolo . . .
Joalo ka ha ho ile ha etsahala, sehlopha sa Worrell e ne e mpa e le selelekela sa nako e kholo ea boholo ba cricket ea West Indies, ho tloha bohareng ba lilemo tsa bo-70 ho isa mathoasong a lilemo tsa bo-90. Sehlopheng se entsoeng ke Clive Lloyd, sehlopha sa Richards, Holding, Roberts, et al, pono ea boprofeta ea James ka krikete ea West Indies e ile ea phethahala. Joalo ka Bob Marley, libapali tsa krikete li ile tsa hlahisa boitsebahatso ba India Bophirima lefats'eng, ka bokhuts'oanyane tsa etsa hore lihlekehleke tsena tse nyenyefatsang lipolotiking, moruong e be setsi sa setso sa lefats'e.
Jakobo a ka be a ile a etsa’ng ka ho fokotseha hoa nako e telele ho ileng ha latela? Ehlile, o ne a tla hlokomela nakong ea hoetla ha krikete ea West Indies ho se be teng ha tsona lintlha tse entseng hore e phahame: mokhatlo o khahlanong le bokolone le merero ea bonngoe ba Lefatše la Boraro. Hamorao libapali tsa krikete, tse neng li tsoa sechabeng sa India Bophirima se neng se hlasetsoe ke neo-liberalism, ha lia ka tsa lumellana le tabatabelo, boqapi le boitlamo ba moloko o ikemiselitseng ho itokolla taolong ea bokolone le ea khethollo ea morabe eo ba neng ba tsoaletsoe ho eona.
James ha a ka a botsa feela hore na libapali tsa krikete li bapala joang, empa hore na li bapalla eng. Lenaneo la hae la bokamoso le ne le kenyelletsa "ho khutlisa sebapali sa krikete sechabeng". Ho James, ntho ea bohlokoa moetlong o tsebahalang e ne e le litaba tsa eona tsa demokrasi.
Ke ka lebaka lena ke belaelang hore o tla fumana lithuto tse ngata tsa setso tse tsebahalang e le tse sa tloaelehang, haholo-holo tšekamelo ea ho tšoara tšimo joalo ka tatellano ea lingoloa, tatellano ea litšoantšiso tse itlhahisang. Ho eena mosebetsi oa mantlha oa khoebo e ne e le ts'ebetso ea khethollo ea lipolotiki le ea botle, ho hlomphuoa ha mokhoa oa tlhahlobo. A ka ’na a botsa: ‘Ba tseba’ng ka meetlo e ratoang e tsebang feela meetlo e tsebahalang?’
Ha ke bala buka ka lekhetlo la leshome le metso e mehlano, ho ile ha nkhahla hore takatsong ea hae ea ho sebeletsa krikete James o fetelletsa litaba tsa eona. Mohlomong o nkile krikete haholo ka ho teba, 'me ka ho etsa joalo o ile a oela ho seo rahistori oa krikete Derek Birley a se bitsitseng "the aesthetic fallacy". James o ile a re kirikete “ke sebono sa pele le se tsotehang. Ke karolo ea theatre, ballet, opera le motjeko. ” E, empa hape ke mofuta o fapaneng oa sebono, o nang le boipiletso bo itseng. Lipapaling, bokhabane ke ntho e iketsahallang feela - eseng sepheo sa boikoetliso, e leng ho hapa tlholisano. Leha ho le joalo e koetlisitsoe hantle, krikete e ntse e le motso o sa lebelloang; sephetho (ka hona moelelo) se ke ke sa reroa esale pele.
Ke kolota James molato o moholo, ka mabaka a mangata. Seo hona joale ke bonahalang e le sa bohlokoa ka ho fetisisa lefa la hae ke mohlala oo a o behileng, ho feta likhopolo-taba tsa hae. Ke bokhabane bo akarelitsoeng sehloohong sa mosebetsi oa hae o tsoileng matsoho: ho nahana le ho phela ka nģ’ane ho meeli, ebang ke meeli pakeng tsa krikete le lefatše ka bophara, meeli e arolang lipuo le litloaelo, kapa meeli ea morabe, sehlopha le ’muso.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate