Phetoho ea boemo ba leholimo - e bakoang haholo ke ho chesa ho sa feleng ha bokapitale ba mesaletsa ea lintho tsa khale - e etsahala ka potlako ho feta kamoo bo-ramahlale ba se nang tšepo ba neng ba boletse esale pele, e bakang maemo a leholimo a makatsang le ho falla ha batho ba bangata lefatšeng ka bophara. Ho tloha likhohola tse koahetseng karolo ea boraro ea Pakistan ho isa mochesong oa likhato tse 100 tsa Fahrenheit (100°F) sebakeng sa Siberian Arctic, ho na le bopaki bo bongata ba hore linaha tse ruileng li khaolitse ho sebelisa mafura a tsona ka potlako. Har'a linaha tseo tse ruileng, ho pheha khang John Bellamy Foster bukeng ea hae e ncha, Capitalism ho Anthropocene, United States ke eona e leng setsi sa koluoa. Sesole sa US feela se ithorisa ka khabone e kholo ho feta ea linaha tse ngata.
Empa joalokaha ba bangata ba hlokometse, ho batho ba bangata ho bonolo ho nahana ka bofelo ba lefatše ho feta ho fela ha bokapitale. Buka ea Foster e re bolella hore re na le khetho: “tšenyo kapa phetohelo.” Lebaka la tlhokeho ea phetohelo ke hore ho thekesela ho ke ke ha rarolla mathata a rona. Litokiso tsa theknoloji li ke ke tsa boloka Lefatše e le sebaka se loketseng ho aha batho. Bothata, joalo ka ha a mpolelletse puisanong e latelang, ke tsamaiso: pokello ea bokapitale, kholo ea eona e sa feleng le tšenyo ea eona e makatsang.
Eve Ottenberg: Maikutlo a tloaelehileng ke hore koluoa e kholo ea tikoloho ke koluoa ea boemo ba leholimo, empa buka ea hau e bolela hore meeli e meraro ea lipolanete ho tse robong e se e tšetsoe. A na u ka qaqisa?
John Bellamy Foster: Ho nts'etsapele mohopolo oa Anthropocene, bo-rasaense ha baa ka ba o theha feela ka phetoho ea maemo a leholimo, empa meeling e robong ea lipolanete, phetoho ea boemo ba leholimo e le ntho e le 'ngoe, ebe ho timetsoa ha lera la ozone, tahlehelo ea mefuta-futa ea liphatsa tsa lefutso (ho kenyeletsoa ho timela ha mefuta), acidification ea leoatle, tšitiso ea lipotoloho tsa biogeochemical (naetrojene le phosphorus), tahlehelo ea sekoahelo / meru, tahlehelo ea metsi a hloekileng, tšilafalo ea lik'hemik'hale le ho lokolloa ha mekhatlo e mecha, le ho kenya aerosol ea sepakapaka. Meeli ena e hlalosoa ho latela Holocene, nako ea jeoloji e khutlelang morao lilemong tse 11,700 le moo tsoelopele e ileng ea ntlafala. Tikoloho ea Tsamaiso ea Lefatše e ne e le molemo haholo ho nts'etsopele ea tsoelo-pele le katleho ea batho.
Ha ho nahanoa meeli ea lipolanete, bo-ramahlale ba ile ba hlophisa liphetoho tse fapaneng mabapi le moeli o mong le o mong o bontšang ho tloha ho Holocene le tlokotsing ea tikoloho ea lefatše. Ho fihlela hajoale, re tlotse meeli ea phetoho ea maemo a leholimo, ho fela ha mefuta ea limela le potoloho ea biogeochemical (kapa phosphorus le nitrogen). Mme re mothating wa ho tshela ba bang. Moeli oa tšilafalo ea lik'hemik'hale e ka 'na eaba o tšetsoe. Ho tšela moeli o mong le o mong ke koluoa ea lefats'e ea tikoloho e sokelang polanete e le sebaka sa bolulo eseng feela bakeng sa batho empa le bakeng sa mefuta e meng e se nang palo. Bothata ke hore lintho tsena tse ngata ha li fetohe. Ka mohlala, re ka qetella re bolaile karolo ea 30 ho ea ho 50 lekholong ea mefuta eohle ea lintho tse phelang lekholong lena la lilemo. Ho lokile, seo ha se fetohe.
U pheha khang ea hore batho ba maemo a holimo, ba thekenoloji le ba bokapitale ba lutse setulong sa ho khanna mokhatlong oa boemo ba leholimo oa US. A na u ka hlalosa?
Re phela sechabeng sa bokapitale - ka linako tse ling baithuti ba nahana hore tsamaiso ke demokrasi, ke re che, tsamaiso ke bokhaphithaliste. Mme sistimi, joalo ka tse ling, e batla ho itsoella pele. Motse-moholo o reretsoe ho bokella le ho hola, ke mokhoa o ipapisitseng le maemo oa ho bokella moruo, 'me mathateng ana kaofela, ho tšela meeli ea lipolanete, ho na le karolo e le 'ngoe e tšoanang, eo ke bokhaphithaliste, pokello ea chelete, ts'ebetso ea kholo. 'Me matla a teng, likarolo tse busang tsa sechaba sa rona, bo-ralibilione, sehlopha se busang, bokapitale, batho ba phahameng ba matla ba amohelang bao e leng karolo ea tsamaiso ea lipolotiki - ha ba batle ho fetola tsamaiso, ke ea bona. tsamaiso 'me ba batla ho e boloka e ntse e tsoela pele, leha re tseba hore ke ho bokella chelete e ngata ho senyang Tsamaiso ea Lefatše e le sebaka seo batho ba lulang ho sona.
Kahoo, lithahasello tse fanoeng li etsa eka re ka rarolla mathata ka theknoloji kapa ka 'maraka, hobane ba re' maraka o sebetsa hantle ka tlhaho. Bothata bo teng ke hore, joalo ka ha setsebi se seng le se seng sa moruo se lumela, phetoho ea boemo ba leholimo ke ho hloleha ho hoholo ha 'maraka nalaneng' me u ke ke ua khona ho rarolla bothata ka sistimi e e entseng, eseng bothata bo boholo hakana. Ehlile, ba boholong ha ba batle ho bua ka ho fetola likamano tsa 'nete tsa sechaba, kapa mokhoa oa ho hlahisa, kapa mokhoa oo re o sebelisang. Ba batla ho boloka tsamaiso ka tsela eo e leng ka eona.
Kaha 'maraka ha o khone ho e rarolla, matla a reng theknoloji e tla e rarolla. 'Me bohle ba lumela theknoloji. Empa thekenoloji e ke ke ea tlōla melao ea fisiks, 'me re na le tsamaiso mona ea kholo ea moruo e hlakileng e thehiloeng ho bokella chelete e ka senyang polanete. Haeba u na le sekhahla sa kholo ea 3 lekholong, lilemong tse 100, u tla ba le moruo oa lefats'e ka makhetlo a 16 ho feta oa hona joale, ka lilemo tse 200 o moholo ka makhetlo a 250 ho feta hona joale, lilemong tse 300 ka makhetlo a 4000, joalo-joalo. Empa re se re ntse re fihlela meeli ea hore na re ka phela joang lefatšeng. Re tlameha ho hlophisa bocha, re etse lintho ka tsela e fapaneng. Ha ho na litheknoloji tse teng ka botsona tse ka rarollang boemo ba tšohanyetso ba lipolanete boo re tobaneng le bona hona joale, bo hlokang phetoho likamanong tsa sechaba.
A na u ka hlakisa ka pokello ea litšila e khethollang US monopoly capitalism le hore na seo se bolela eng bakeng sa tekanyetso ea moruo oa lefats'e?
Sena se tsoa khopolong ea moruo. Lekholong la bo19 la lilemo re ile ra hlahisa lintho tse neng li sebelisoa le tse hlokahalang, sebelisa litekanyetso. Hona joale tlas’a monopoly capitalism , ke mokhoa oa demand-constrained , hobane likoporasi li na le productive capacity e ngata, li sitoa ho e sebelisa, haholo-holo ka litheko tseo ba li behileng, hobane ba beha monopoly prices tse holimo. Kahoo, kamehla ho na le tšebeliso e fokolang ea bokhoni ba tlhahiso. Ho ba le matla a feteletseng a mashome a mabeli a metso e mehlano kapa 30 lekholong ha se ntho e sa tloaelehang, ho bolela moruo oa Amerika. 'Me tsamaisong ena, e fetoha ntho e sa utloahaleng ho hlahisa litšila tse ngata le papatso e ngata ho rekisa litšila. Kahoo, re sebelisa libilione ho bapatsa selemo se seng le se seng moruong oa Amerika, re leka ho etsa hore batho ba reke lintho tseo ba sa li batleng kapa ba sa li hlokeng. Ke seo papatso e se etsang. Setsebi sa moruo sa Marxist Paul Baran o kile a akaretsa boemo bona bo sa utloahaleng ka ho bolela hore hona joale re phela sechabeng seo ho sona re sa batleng seo re se hlokang kapa hona ho hloka seo re se batlang.
Sechabeng sa habo rona re hlahisa thepa e ngata haholo e sa hlokahaleng, e senyang le e sa sebetseng hantle hobane e etselitsoe sechaba se lahlang lintho, moruo oa ho lahla, e le hore u khutlele morao ho ea reka tse ling. 'Me re hatisa ntho e' ngoe le e 'ngoe e amanang le boleng ba bophelo, kahoo re leka ho kholisa batho hore haeba ba batla lerato kapa sechaba, ba ka se fumana ka ho reka Dr. Pepper. Empa ha e le hantle re ka ntlafatsa boleng ba bophelo ka ho hlahisa ka tsela e fapaneng, ka ho tsepamisa maikutlo litlhoko, ho lebisa tlhokomelo ho katleho ea sebele joalo-joalo.
Ba bang ba buella "Green Keynesianism." A na u ka hlalosa hore na hoo ke eng?
Ho Keynesianism bothata ba moruo ke bo bong ba tlhoko e sebetsang. E reretsoe ho fumana batho ba hiriloeng ho eketsa tlhokahalo. Green Keynesianism e leka ho kopanya tikoloho le moruo, e re re ka rarolla bothata ba tikoloho ka ho theha mesebetsi e mengata e tala. Re tla theha lintho tse tala, mesebetsi e tala le ho atolosa moruo ka tsela eo, ho e-na le ho atolosa moruo o thehiloeng linthong tse khahlanong le tikoloho. Bothata ke hore e ntse e batla ho holisa moruo, e ntse e batla ho eketsa tšebeliso, e ntse e batla ho eketsa sekhahla sa ntho e 'ngoe le e 'ngoe, 'me seo ha se nnete ka mantsoe a physical, science kapa ecological. Kahoo, e tšepisa mokhoa o tsoelang pele oa bothata ba tikoloho o tla ipiletsa ho basebetsi, empa ka litsela tse ling, e bua leshano ka mofuta oa bothata.
Na sehlopha sa basebetsi ba tikoloho se tla hlaha ho Global South?
Hangata ke nahana ho latela “Boemo ba Sehlopha sa Basebetsi Engelane,” e leng e ’ngoe ea libuka tse khōlōhali tsa Phetohelo ea Liindasteri, e ngotsoeng ka 1845 ea Engels. E ne e le ka mathata a seoa ao sehlopha sa basebetsi se tobaneng le ’ona, lefu, tšilafalo. , lijo tse mpe. Empa re atisa ho nahana ka sehlopha sa basebetsi kapa basebetsi ho latela maemo a moruo, feela ka lifeme. Empa linako tseo sehlopha sa basebetsi kapa sehlopha sa basebetsi se neng se le matla ka ho fetesisa ke ha se tobane le eseng feela ho nyenyefatsoa kapa ho tlatlapuoa mosebetsing, empa hape le ho senngoa ha tikoloho ea bona, ho kenyeletsoa, ehlile, tikoloho ea litoropo. Re arotse moruo le tikoloho sechabeng sa rona, 'me ke nahana hore li ntse li fokotseha. Batho ba qobelloa ho ba le pono ea lintho tse bonahalang haholoanyane moo tikoloho le moruo e leng lintho tse bonahalang tsa 'nete ea rona tse amanang.
Sena se qobelloa ho batho ba Global South ka potlako ho feta mona. Kahoo Pakistan, moo karolo ea 30 lekholong ea naha e ileng ea tlala metsi selemong sena, batho ba limillione tse 33 ba amehile, u ka lumela hore hona joale batho ba kenelletse mathateng a lintho tse bonahalang ao e leng a tikoloho feela joalokaha e le a moruo. Nahana ka ho tingoa lijo - ke bothata ba tikoloho kapa moruo? Batho ba tla nahana haholoanyane mabapi le mathata a tikoloho e le karolo ea bohlokoa ea 'nete ea bona ea lintho tse bonahalang le boemo ba bona e le basebetsi. U ka bona sena se etsahala lefatšeng lohle. Ruri ena ke tšepo ea phetoho.
Na China e ka ba moetapele oa lefats'e oa ho khothaletsa tsoelo-pele ea tikoloho ho Anthropocene?
Re ka tšepa joalo. Ha e le hantle ba na le leano la ho etsa tlhōrō ea tlhahiso ea bona ea carbon ka 2030. Qalong e kenyelletsa ho atolosa mocheso oa carbon le ho theoha ka potlako. Ha ke tsebe hore na sena se tla etsahala. Empa taba ea hore ke boiteko bo matla haholo ke ea bohlokoa. Ba se ba ntse ba etella pele lefats'eng la letsatsi lefatšeng, ka mekhoa e meng ea theknoloji, ho tsosolosoa ha meru. Ba entse morao tjena ho fokotsa tšilafalo ho feta linaha tse ling. Empa ho na le mathata a mangata sechabeng seo, ho na le metsamao e meholo ea tikoloho Chaena mme ke ka lehlakoreng la bona. Empa ntle le hore China e lebe tsoelopeleng ea tikoloho, joalo ka ha ba e bitsa, ho thata ho bona hore na lefatše le tla tsoa joang bothateng bona, hobane ke karolo e kholo ea baahi ba lefatše le tlhahiso. Kahoo, re tlameha ho ba ka lehlakoreng la boiteko boo.
Morero oa bona oa ho fihla sehlohlolong ka 2030 o hlile o hlonngoe. Ba na le ts'ebetso e qaqileng haholo mme mekhatlo e mengata ea tikoloho ea Bophirimela e nahana hore sena ke 'nete ebile se fana ka tšepo, kahoo re tlameha ho bona. Boemo bohle ba rōna lefatšeng ka bophara bo kotsi e le kannete ’me ha bo khonehe hona joale, empa haeba re batla ho tsoa bothateng bona, re lokela ho sheba moo tšepo e leng teng, ke lintho life tse bonahalang eka ke tsa sebele le tse tla re lebisa tseleng e nepahetseng. Tšepo ea ka e ipapisitse le metsamao ea fatše, hohle lefatšeng, ho kenyeletsoa le China, e nang le phello. Seo re se tsebang ke hore ho tla ba le ntoa holim'a sena. Botho bo tla sokola ka sena. Ke taba ea hore na u tla kenela ntoa.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate