Mohloli: Open Democracy
Setšoantšo ke John Gomez/Shutterstock.com
Sengoliloeng sena ke karolo ea Economy ea rona 'Beng ba sechaba nakong ea coronavirus' letoto le nang le TNI.
Kajeno, likoluoa tse ngata ho tloha ho seoa ho ea ho boemo ba leholimo li ka rarolloa ka mokhoa o hlakileng feela ka tharollo e hlophisitsoeng ea sechaba le bokhoni. Batho ba UK ba hlokomela sena empa ba fumana hore ka mor'a lilemo tse mashome tsa boikhohomoso le ho fokotsa batho ba bangata ba sala ba le kotsing. Bophelo bo botle ba sechaba le tšireletso e kopanetsoeng, lichelete le tsa bongaka, li senyehile. Esita le Ma-Conservatives a retelehela lefapheng la sechaba bakeng sa tharollo ea mathata a litlhoko tsa sechaba. Leha ho le joalo, phihlelo ea rona UK e bontša hore lefapha la sechaba ka boeona le hloka ho fetoloa. Hobane lik'hamphani li 'laoloa ke sechaba' ha ho bolele hore li holisa batho molemo. Lik'hamphani tse ngata tseo e leng tsa sechaba li laoloa ka tsela ea maemo a holimo le e sa arabeleng ntle le ponaletso le boikarabello.
Re hloka ho nahana ka mekhoa e mengata ea demokrasi le e kenyeletsang bohle ea beng ba sechaba. Empa joang? Hona see se akarelletsa menyetla efe le mathata afe? Lithuto tsa bohlokoa tse tsoang ho boiphihlelo ba UK mabapi le ho etsa naha ka mor'a 1945 ka lehlakoreng le leng le liphihlelo tse ntle tsa mefuta e mecha ea tsamaiso ea demokrasi machabeng ka lehlakoreng le leng li ka re atametsa haufi le karabo.
Naha e hlokang demokrasi
UK, lefa la litsamaiso tsa taolo le taolo tsa mmuso oa kamora 1945 hangata li ne li kenyelletsa kutloisiso e moqotetsane le ea maemo a holimo ea hore na taolo ea sechaba e kenyelletsa eng. Ntle le mekhoa e nepahetseng ea taolo ea demokrasi, e ile ea fetoha mohlala oa tsamaiso o ileng oa qetella o sebeletsa lithahasello tsa batho ba phahameng ba busang. Sebakeng sa ho bula ngangisano ea sechaba mabapi le se boleloang ke 'bao e leng batho ba tloaelehileng' ha se etsoa, lichaba li ne li nkuoa e le mokhoa o sebetsang oa ho nchafatsa moruo oa UK kamora ntoa. Ka kakaretso li ne li tsamaisoa ka mokhoa oa khoebo, karolo e 'ngoe e le ho fana ka lits'ebetso tse theko e tlaase bakeng sa lekala la poraefete. Kaha litsebi tse hloahloa tse nang le boikarabelo ba ho sebetsa li ikarabella feela ka tsela e sa tobang ho matona, li ne li sa tobane le ho hlahlobisisoa ke sechaba.
Ka litsela tse ngata puso ena ea opaque e phahameng liindastering tsa naha ha ea lokela ho ba ntho e makatsang, ho latela mofuta oa naha ea Brithani. Mokha oa Basebetsi o ile oa rua, ka kakaretso, ka mokhoa o sa nyatseheng, naha e hahiloeng le ho amoheloa ho laola 'muso, eseng ho matlafatsa baahi - ehlile batho e ne e le, 'me e ntse e le, ka molao 'bafo' eseng baahi. Mona re ama boemo ba pele ba ho fetola botho ba sechaba; e hloka mmuso wa demokrasi.
Maemo a beng ba sechaba a macha
Monahano oa maano ho Mokha oa Basebetsi o qalile ho fetoha lilemong tsa morao tjena, ka boetapele bo matla ba Jeremy Corbyn le John McDonnell. 'Ha rea lokela ho leka ho bopa bocha liindasteri tsa naha tsa nako e fetileng […] Re ke ke ra nyahama bakeng sa mohlala oo botsamaisi ba oona hangata bo neng bo le hole haholo, bo le taolong.' Ho kopano ea mokha oa basebetsi ka Hlakola 2018, John McDonnell, eo ka nako eo e neng e le Shadow Chancellor of the Exchequer oa British Labor Party, o ile a lemosa khahlanong le likotsi tsa ho nka mohlala oa beng ba sechaba o se nang merero e hlakileng ea sechaba le ntle le tsamaiso ea demokrasi.
Ho bua ka dibopeho tsa demokrasi tsa mmuso mabapi le beng ba setjhaba ho bolela ho bua ka molaotheo wa demokrasi le maikemisetso a ona. Taba ena e bohlokoa, kaha ho na le phapang e kholo lipakeng tsa molao oa motheo oo sepheo sa oona e leng ho sireletsa litokelo tse kopanetsoeng le ho matlafatsa lekala la sechaba, le moo likhoebo tsa sechaba li bonoang haholo-holo e le mokhoa o bonolo oa ho eketsa chelete ea ’muso. Nakong ea pele, lik'hamphani tsa sechaba ke mokhoa o ka sehloohong oa ho kenella 'marakeng 'me maano a bona a matsete le maano a mosebetsi a sebelisetsoa ho ntšetsa pele lipakane tsa sechaba.
Mohlala o motle o ka fumanoa Uruguay. Mona, pono ea sechaba sa demokrasi ke karolo e hlakileng ea molao-motheo, merero ea sechaba e ngotsoeng mesebetsing ea lik'hamphani tsa sechaba tse utloisisoang, ke baetsi ba maano le baahi, e le karolo ea bohlokoa ea demokrasi ea Uruguay.
Ho ananela tsebo le bokhoni ba baahi
E thehiloe holim'a melao-motheo ea sechaba, ea demokrasi, molao-motheo oa Uruguay o ile oa matlafatsoa ka mor'a ntoa e atlehileng khahlanong le bolaoli. E theha moralo oa motheo bakeng sa beng ba sechaba ka demokrasi. Ka sena e le motheo, joale re tla shebana le ka moo metheo ea demokrasi e fetoleloang ho mohlala oa botsamaisi ba likhoebo tsa sechaba. Ho na le liteko tse ngata tsa ho theha puso ea demokrasi likhoebong tsa sechaba, mohlala, 'Basebetsi ba Botong' e ka ba mohato o motle oa ho ea pele. Leha ho le joalo, boemeli bo joalo ba basebetsi feela ha boa lekana ka kakaretso ho fetola tekanyo ea matla pakeng tsa botsamaisi le basebetsi. Phetoho ea 'nete likamanong tsa tlhahiso e ntse e lekanyelitsoe.
Ho fetela ka nģ'ane ho boemeli ba boto, Mokha oa Basebetsi o batla ho ntšetsa pele mofuta o mocha oa tsamaiso ea demokrasi o ananelang tsebo le bokhoni ba baahi le basebetsi ka ho kenyelletsa basebetsi ba ka pele le basebelisi ba litšebeletso ho etsa liqeto tsa letsatsi le letsatsi. Sena se hloka phetoho e tebileng ea setso maikutlong le maqheka a lefapha la sechaba le ho lemoha le ho itšepa ha batho ba sebetsang. Ba hlahisang tsebo ba lokela ho ba motheong oa moralo le ts'ebetso ea lits'ebeletso, joalo ka ha McDonnell a pheha khang, 'ha ho motho ea tsebang ho tsamaisa liindasteri hamolemo ho feta ba qetang bophelo ba bona le bona'. Mokgwa ona wa demokrasi e kgolo wa Mokgatlo wa Basebetsi o eteletsweng pele ke Corbyn o ne o tumme haholo mme ho na le lebaka le leng le le leng leo ka lona boetapele bo botjha ba Mokga bo lokelang ho tswelapele ho ba boloka lenaneong la Mokga bakeng sa mmuso.
Tšebelisano e tsoang ka tlase: boiphihlelo ba kaho ea leruo la sechaba
Kaha ho ba beng ba sechaba ka demokrasi lekholong la bo21 la lilemo ho kenyelletsa tšebelisano pakeng tsa mekhatlo ea sechaba, baahi le basebetsi, re ka ithuta ho hongata ho tsoa phihlelong ea 'kaho ea leruo la sechaba' - mofuta oa demokrasi oa nts'etsopele ea moruo oa sechaba o simolohileng US. UK, mokhoa oa ho rua sechaba hona joale ke karolo ea seo ho thoeng ke "Preston Model" e ntlafalitsoeng ke toropo ea Preston ka mor'a hore ba boholong sebakeng seo ba theohe ke molekane oa poraefete morerong o moholo oa nchafatso ka 2008. Hona joale Preston e sebelisana le balaoli ba bang ba sechaba sebakeng sena ho tšehetsa likhoebo tsa lehae, tse kopaneng, le tsa demokrasi. Mohlala o rorisitsoe ke bobeli boralitaba ba naha le ba machaba, mme e fana ka moaho oa bohlokoa bakeng sa liphetoho tse ling tsa tsamaiso.
Ka kakaretso, liphihlelo tsena li bontša hore puso ea sechaba ka sechaba e hloka ho fetang boenjiniere ba mekhatlo. Ho fetisetsa tekatekano ya matla ho basebetsi ba ka pele le ditjhabeng tse amehileng, re tlameha hape ho matlafatsa karolo ya mekgatlo ya basebetsi le ya baahi ho bopeng phetoho ena. Bana e ke ke ea e-ba 'bankakarolo' feela - matla a demokrasi a ka phethahala ha feela ho na le motsamao o hlokolosi oa phetoho ea liindasteri le litšebeletso tse tsoang ho basebetsi le sechaba ka botsona.
Phetolelo e telele ea sengoloa sena e hlaha bukeng ea TNI The Future is Public, e ka kopitsoang mahala Mona, 'me e kenyelletsa lipale tse telele tse 15 tse tlatselitsoeng ke boralichelete le ba theolelang lichelete lefatšeng ka bophara.
ZNetwork e tšehelitsoe ka lichelete feela ka seatla se bulehileng sa babali ba eona.
donate